حشر: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
|||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | حشر از لغاتی است که بارها در [[قرآن]] تکرار شده است و در موارد بسیاری به معنای برانگیختن، زنده کردن یا گرد آوردن و یکی از اسامی [[قیامت]] است. | |
| − | |||
| − | == | + | ==توضيح معنای لغوی حشر== |
| − | در كتاب «أقرب الموارد» آمده است كه: حشر به معناي جمع است، وَ يَوْمُ الْحَشْرِ يَوْمُ الْبَعْثِ وَ الْمَعادِ وَ هُوَ مَأْخوذٌ مِنْ حَشَرَ الْقَوْمَ إذا جَمَعَهُمْ. روز حشر يعني روز بعث و بازگشت؛ و از | + | در كتاب «أقرب الموارد» آمده است كه: حشر به معناي جمع است، وَ يَوْمُ الْحَشْرِ يَوْمُ الْبَعْثِ وَ الْمَعادِ وَ هُوَ مَأْخوذٌ مِنْ حَشَرَ الْقَوْمَ إذا جَمَعَهُمْ. روز حشر يعني روز بعث و بازگشت؛ و از «حَشَرَ الْقَوْم» گرفته شده است، يعني آنها را جمع كرد. |
و در «صِحاحُ اللغة» گفته است: حَشَرْتُ النّاسَ أحْشِرُهُمْ وَ أحْشُرُهُمْ حَشْرًا: جَمَعْتُهُمْ؛ وَ مِنْهُ يَوْمُ الْحَشْرِ. حشر يعني جمع‌كردن، و به همين مناسبت روز قيامت را يوم حشر گويند. | و در «صِحاحُ اللغة» گفته است: حَشَرْتُ النّاسَ أحْشِرُهُمْ وَ أحْشُرُهُمْ حَشْرًا: جَمَعْتُهُمْ؛ وَ مِنْهُ يَوْمُ الْحَشْرِ. حشر يعني جمع‌كردن، و به همين مناسبت روز قيامت را يوم حشر گويند. | ||
| − | و در | + | و در «[[لسان العرب|لسان العرب]]» پس از اينكه آنچه را كه از «صِحاح» نقل كرديم آورده است، گفته است: وَ الْحَشْرُ جَمْعُ النّاسِ يَوْمَ الْقِيَمَةِ. حشر به معناي جمع كردن مردم در روز قيامت است. |
| + | |||
| + | [[علامه شعرانی]] در [[نثر طوبی]] می گوید: «(حشر) برانگیختن. زنده کردن. گرد آوردن. راندن. روز قیام را یوم الحشر گویند چون همه موجودات زنده می شوند.»<ref> معاد شناسی ، ج6، ص 204 و 205 </ref> | ||
| + | |||
| + | ==حشر در قرآن== | ||
| + | |||
| + | === 1. حشر به معنای لغوی: === | ||
| + | {{متن قرآن|«أَرْسِلْ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ»}}([[سوره اعراف]]، 111) بفرست در شهر گرد آورندگان یعنی کسانی که جادو گران را از شهرها نزد [[فرعون]] آورند. | ||
| − | + | {{متن قرآن|«هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِنْ دِيَارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ»}}([[سوره حشر]]/ 2) در این آیه به معنی راندن و بیرون کردن است. | |
| − | + | این آیه در باره [[بنی نضیر]] آمده و آنان گروهی بودند از [[یهود|یهودیان]] که چون [[پیامبر اسلام|پیغمبر]] صلی الله علیه و آله به [[مدینه]] هجرت فرمود با او عهد بستند دشمن را بر خلاف او یاری نکنند اما بعدا پیمان را به هیچ نگرفتند و با کفار [[قریش]] پس از [[غزوه احد|جنگ احد]] عهد بستند که در مخالفت پیغمبر صلی الله علیه و آله یاری آنان کنند. قرآن راندن بنی نضیر را «اول الحشر» خواند که نخستین بار بود که پیغمبر صلی الله علیه و آله یهودیان پیمان شکن را از نواحی مدینه بیرون کرد و بار دوم فتح [[بنی قریظه]] بود دو سال پس از بنی نضیر و وجوه دیگری نیز گفته شده است. سهیلی در روض الانف گوید [[عمر بن خطاب|عمر بن الخطاب]] به حدیثی از پیغمبر تمسک جست که دو دین در بلاد عرب نباشد و همه یهود خیبر و غیر آن را از [[حجاز]] به [[شام]] فرستاد و این حشر دوم بود پس از حشر اول که بنی النضیر را بیرون راندند. | |
| − | + | === 2. حشر به معنی زنده کردن مردگان: === | |
| + | حشر به معنی زنده کردن مردگان در [[قیامت]] بصورت اخلاق و عادات در قرآن بسیار است. | ||
| − | + | {{متن قرآن|«وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَىٰ»}}([[سوره طه]]/ 124) خداوند می فرماید آن که در این جهان به آیات الهی نظر نکرد و نشان قدرت حق را در موجودات ندید او را در قیامت کور محشور میکنیم. او گوید خداوندا چرا مرا کور محشور کردی با آن که بینا بودم؟ خداوند می فرماید آیات ما بر تو نموده میشد و تو از آن غفلت می کردی و نادیده می گرفتی اکنون غافل و نابینائی چنانکه آن وقت بودی. و در روایت آمده است که مردم در صورتهائی محشور می شوند که بوزینه و خوک پیش آنها زیبا رویند، و دندان کافر مانند کوه احد باشد. | |
| − | + | {{متن قرآن|«وَنَحْشُرُ الْمُجْرِمِينَ يَوْمَئِذٍ زُرْقًا»}}(سوره طه/ 102) بعضی گویند کبودی چشم کنایه از کوری است و بعضی گویند همین رنگ معروف است. | |
| − | + | {{متن قرآن|«وَنَحْشُرُهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَلَىٰ وُجُوهِهِمْ عُمْيًا وَبُكْمًا وَصُمًّا»}}([[سوره اِسراء|سوره اسراء]]/ 97). | |
| − | حشر به | + | حشر نسبت به همه موجودات است، هم انس و هم [[جن]]: {{متن قرآن|«فَوَرَبِّكَ لَنَحْشُرَنَّهُمْ وَالشَّيَاطِينَ»}}([[سوره مریم]]/ 68) سوگند به پروردگارتو که آنان را با شیاطین زنده می کنیم. معبودان کفار را هم زنده می کنند: {{متن قرآن|«وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ»}}([[سوره فرقان]]/ 17). حیوانات را هم زنده می کنند: {{متن قرآن|«وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ»}}([[سوره تکویر]]/ 5) این [[تفسیر قرآن|تفسیر]] در اخبار آمده است. |
| − | + | در تفسیر [[مجمع البیان]] گوید حیوانات محشور می شوند در قیامت تا حیوان بی شاخ از شاخدار قصاص گیرد و چون عوض بدانها رسید گروهی گویند عوض باید دائم باشد پس از زنده شدن پیوسته می ماند و در نعمتند، و گروهی دیگر گفتند دوام عوض لازم نیست خداوند آنها را تفضلا زنده نگاه می دارد و گروه سوم گفتند خداوند عوض دردها که مستحقند به آنها می رساند و پس از وصول عوض آنها را نابود می کند و بعضی مفسران گویند حشر وحوش مردن آنها است و حشر انسان و جن به زنده کردن. | |
| − | + | اجسام جامد نیز در قیامت محشور می شوند و سخن می گویند و گواهی می دهند: {{متن قرآن|«يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا»}}([[سوره زلزال]]، 4)، پول و طلا و نقره را نیز محشور می کنند برای داغ کردن پشت و پهلو و پیشانی آنها که زکوة نمی دهند. | |
| − | + | حشر همه چیز به سوی خداست: {{متن قرآن|«وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ»}}([[سوره بقره]]/ 203) این معنی در بیش از ده آیه مکرر آمده است. <ref> نثر طوبی، ج1، 174 و 175. </ref> | |
| − | (سوره | ||
| − | ==پانویس == | + | {{متن قرآن|«وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِمَّنْ يُكَذِّبُ بِآيَاتِنَا»}}([[سوره نمل]]/ 83). روزی که زنده می کنیم از هر امت گروهی از آن کسان که آیات ما را تکذیب کردند. علمای ما گویند آیه دلالت بر [[رجعت]] می کند یعنی زنده شدن جماعتی از مردگان پیش از قیامت چون در روز قیامت همه امم زنده می شوند نه از هر امتی گروهی چرا که خداوند تعالی می فرماید: {{متن قرآن|«وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا»}}([[سوره کهف]]، 47) در قیامت هیچ کس را فرو نگذارند. |
| + | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
| − | == پیوست ها == | + | ==پیوست ها== |
| + | |||
*[http://maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/farhangbooks/Books/10/60.htm فرهنگ قرآن] | *[http://maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/farhangbooks/Books/10/60.htm فرهنگ قرآن] | ||
| − | == | + | ==منابع== |
| − | * | + | |
| − | *لغت نامه | + | *[[ نثر طوبی]]، علامه شعرانی، تهران:انتشارات اسلامیه. |
| − | *معاد شناسی، جلد | + | *لغت نامه [[علی اکبر دهخدا|دهخدا]]، ذیل واژه حشر، در دسترس در[http://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D8%AD%D8%B4%D8%B1 واژه یاب]، بازیابی: 17 اسفند 1392. |
| + | *معاد شناسی، جلد 6، در دسترس در [http://motaghin.com/fa_booksPage_2453.aspx?gid=2259 پرتال جامع اینترنتی متقین] | ||
| + | |||
| + | {{اعتقادات شیعه}} | ||
[[رده:معاد]] | [[رده:معاد]] | ||
[[رده:واژگان قرآنی]] | [[رده:واژگان قرآنی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۳۰
حشر از لغاتی است که بارها در قرآن تکرار شده است و در موارد بسیاری به معنای برانگیختن، زنده کردن یا گرد آوردن و یکی از اسامی قیامت است.
محتویات
توضيح معنای لغوی حشر
در كتاب «أقرب الموارد» آمده است كه: حشر به معناي جمع است، وَ يَوْمُ الْحَشْرِ يَوْمُ الْبَعْثِ وَ الْمَعادِ وَ هُوَ مَأْخوذٌ مِنْ حَشَرَ الْقَوْمَ إذا جَمَعَهُمْ. روز حشر يعني روز بعث و بازگشت؛ و از «حَشَرَ الْقَوْم» گرفته شده است، يعني آنها را جمع كرد.
و در «صِحاحُ اللغة» گفته است: حَشَرْتُ النّاسَ أحْشِرُهُمْ وَ أحْشُرُهُمْ حَشْرًا: جَمَعْتُهُمْ؛ وَ مِنْهُ يَوْمُ الْحَشْرِ. حشر يعني جمع‌كردن، و به همين مناسبت روز قيامت را يوم حشر گويند.
و در «لسان العرب» پس از اينكه آنچه را كه از «صِحاح» نقل كرديم آورده است، گفته است: وَ الْحَشْرُ جَمْعُ النّاسِ يَوْمَ الْقِيَمَةِ. حشر به معناي جمع كردن مردم در روز قيامت است.
علامه شعرانی در نثر طوبی می گوید: «(حشر) برانگیختن. زنده کردن. گرد آوردن. راندن. روز قیام را یوم الحشر گویند چون همه موجودات زنده می شوند.»[۱]
حشر در قرآن
1. حشر به معنای لغوی:
«أَرْسِلْ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ»(سوره اعراف، 111) بفرست در شهر گرد آورندگان یعنی کسانی که جادو گران را از شهرها نزد فرعون آورند.
«هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِنْ دِيَارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ»(سوره حشر/ 2) در این آیه به معنی راندن و بیرون کردن است.
این آیه در باره بنی نضیر آمده و آنان گروهی بودند از یهودیان که چون پیغمبر صلی الله علیه و آله به مدینه هجرت فرمود با او عهد بستند دشمن را بر خلاف او یاری نکنند اما بعدا پیمان را به هیچ نگرفتند و با کفار قریش پس از جنگ احد عهد بستند که در مخالفت پیغمبر صلی الله علیه و آله یاری آنان کنند. قرآن راندن بنی نضیر را «اول الحشر» خواند که نخستین بار بود که پیغمبر صلی الله علیه و آله یهودیان پیمان شکن را از نواحی مدینه بیرون کرد و بار دوم فتح بنی قریظه بود دو سال پس از بنی نضیر و وجوه دیگری نیز گفته شده است. سهیلی در روض الانف گوید عمر بن الخطاب به حدیثی از پیغمبر تمسک جست که دو دین در بلاد عرب نباشد و همه یهود خیبر و غیر آن را از حجاز به شام فرستاد و این حشر دوم بود پس از حشر اول که بنی النضیر را بیرون راندند.
2. حشر به معنی زنده کردن مردگان:
حشر به معنی زنده کردن مردگان در قیامت بصورت اخلاق و عادات در قرآن بسیار است.
«وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَىٰ»(سوره طه/ 124) خداوند می فرماید آن که در این جهان به آیات الهی نظر نکرد و نشان قدرت حق را در موجودات ندید او را در قیامت کور محشور میکنیم. او گوید خداوندا چرا مرا کور محشور کردی با آن که بینا بودم؟ خداوند می فرماید آیات ما بر تو نموده میشد و تو از آن غفلت می کردی و نادیده می گرفتی اکنون غافل و نابینائی چنانکه آن وقت بودی. و در روایت آمده است که مردم در صورتهائی محشور می شوند که بوزینه و خوک پیش آنها زیبا رویند، و دندان کافر مانند کوه احد باشد.
«وَنَحْشُرُ الْمُجْرِمِينَ يَوْمَئِذٍ زُرْقًا»(سوره طه/ 102) بعضی گویند کبودی چشم کنایه از کوری است و بعضی گویند همین رنگ معروف است.
«وَنَحْشُرُهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَلَىٰ وُجُوهِهِمْ عُمْيًا وَبُكْمًا وَصُمًّا»(سوره اسراء/ 97).
حشر نسبت به همه موجودات است، هم انس و هم جن: «فَوَرَبِّكَ لَنَحْشُرَنَّهُمْ وَالشَّيَاطِينَ»(سوره مریم/ 68) سوگند به پروردگارتو که آنان را با شیاطین زنده می کنیم. معبودان کفار را هم زنده می کنند: «وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ»(سوره فرقان/ 17). حیوانات را هم زنده می کنند: «وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ»(سوره تکویر/ 5) این تفسیر در اخبار آمده است.
در تفسیر مجمع البیان گوید حیوانات محشور می شوند در قیامت تا حیوان بی شاخ از شاخدار قصاص گیرد و چون عوض بدانها رسید گروهی گویند عوض باید دائم باشد پس از زنده شدن پیوسته می ماند و در نعمتند، و گروهی دیگر گفتند دوام عوض لازم نیست خداوند آنها را تفضلا زنده نگاه می دارد و گروه سوم گفتند خداوند عوض دردها که مستحقند به آنها می رساند و پس از وصول عوض آنها را نابود می کند و بعضی مفسران گویند حشر وحوش مردن آنها است و حشر انسان و جن به زنده کردن.
اجسام جامد نیز در قیامت محشور می شوند و سخن می گویند و گواهی می دهند: «يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا»(سوره زلزال، 4)، پول و طلا و نقره را نیز محشور می کنند برای داغ کردن پشت و پهلو و پیشانی آنها که زکوة نمی دهند.
حشر همه چیز به سوی خداست: «وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ»(سوره بقره/ 203) این معنی در بیش از ده آیه مکرر آمده است. [۲]
«وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِمَّنْ يُكَذِّبُ بِآيَاتِنَا»(سوره نمل/ 83). روزی که زنده می کنیم از هر امت گروهی از آن کسان که آیات ما را تکذیب کردند. علمای ما گویند آیه دلالت بر رجعت می کند یعنی زنده شدن جماعتی از مردگان پیش از قیامت چون در روز قیامت همه امم زنده می شوند نه از هر امتی گروهی چرا که خداوند تعالی می فرماید: «وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا»(سوره کهف، 47) در قیامت هیچ کس را فرو نگذارند.
پانویس
پیوست ها
منابع
- نثر طوبی، علامه شعرانی، تهران:انتشارات اسلامیه.
- لغت نامه دهخدا، ذیل واژه حشر، در دسترس درواژه یاب، بازیابی: 17 اسفند 1392.
- معاد شناسی، جلد 6، در دسترس در پرتال جامع اینترنتی متقین
| اعتقادات شیعه | |
| توحید | توحید ذاتی * توحید صفاتی * توحید افعالی * توحید در عبادت * بداء * اسماء و صفات الهی |
| عدل | قضا و قدر * اختیار * امر بین الامرین |
| نبوت | عصمت پیامبران * خاتمیت * وحی * اعجاز * عدم تحریف قرآن |
| امامت |
باورها: ضرورت وجود امام * عصمت امامان * اهل بیت * چهارده معصوم * ولایت تكوینی * علم غیب امامان * غیبت امام زمان (عج) * انتظار * رجعت * توسل * شفاعت * آخر الزمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله * امام علی(ع) * امام حسن(ع) * امام حسین(ع) * امام سجاد(ع) * امام باقر(ع) * امام صادق(ع) * امام کاظم(ع) * امام رضا(ع) * امام جواد(ع) * امام هادی(ع) * امام عسکری(ع) * امام مهدی(عج) |
| معاد | برزخ * معاد جسمانی * حشر * صراط * میزان * بهشت * جهنم |
