سید شهاب الدین مرعشی نجفی: تفاوت بین نسخه‌ها
جز (صفحه‌ای جدید حاوی ' {{بخشی از یک کتاب}} '''منبع:''' تلخيص از كتاب گلشن ابرار، جلد 2، صفحه 949 '''نویسنده:''' ...' ایجاد کرد) |
|||
| (۷۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{ | + | {{خوب}} |
| − | ''' | + | '''آیت الله العظمی سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی''' (۱۲۷۶ - ۱۳۶۹ ش)، [[فقیه]] و [[محدث]] رجالی، از مراجع تقلید [[شیعه]] و مدرسین [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم]] بود. وی به جمع آوری [[نسخه خطی|نسخ خطی]] کتب [[علوم اسلامی]] اهتمامی فوق العاده داشت و کتابخانه بزرگی از خود حاوی نسخ خطی ارزشمند در [[قم]] به جا گذاشته است. [[شهید مفتح]] و [[شهید بهشتی]] از جمله شاگردان او هستند. |
| + | {{شناسنامه عالم | ||
| + | |نام کامل = سید شهاب‌الدین حسینی مرعشی نجفی | ||
| + | |تصویر=[[پرونده:Marashi.jpg|۲۲۰px|center]] | ||
| + | |زادروز = ۱۲۷۶ شمسی | ||
| + | |زادگاه = [[نجف اشرف]] | ||
| + | |وفات = ۱۳۶۹ شمسی | ||
| + | |مدفن = [[قم]]، [[کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی]] | ||
| + | |اساتید = [[آقا ضیاءالدین عراقی]]، [[شیخ عبدالنبی نوری]]، [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی |آیت الله حائری یزدی]]،... | ||
| + | |شاگردان = [[سید مصطفی خمینی]]، [[شهید بهشتی]]، [[شهید مفتح|محمد مفتح]]، [[سید مرتضی عسکری|سید مرتضی عسکری]]، [[طالقانی، محمود|سید محمود طالقانی]]،... | ||
| + | |آثار = شمس الامکنه والبقاع فی خیرة ذات الرقاع، فوائدی چند در خصوص [[صحیفه سجادیه]]، راهنمای سفر مکه و مدینه، الغایة القصوی لمن رام التمسّک بالعروة الوثقی، رساله در خصوص سادات مدینه منوره،... | ||
| + | }} | ||
| − | + | ==ولادت== | |
| − | + | سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی در سال ۱۳۱۵ قمری (مطابق ۱۲۷۶ ش) در [[نجف]] به دنیا آمد. پدرش، آیت الله سید شمس الدین محمود مرعشی (م، ۱۳۳۸ ق) از [[فقها]] و مدرسان علوم اسلامی نجف بود. | |
| − | + | ==تحصیلات و استادان== | |
| − | + | سید شهاب‌الدین در نوجوانی به کسوت روحانیت درآمد و به فراگیری [[علوم اسلامی]] پرداخت. [[ادبیات عرب]]، [[فقه]]، [[اصول فقه|اصول]]، [[حدیث]]، [[درایه]]، [[رجال]] و تراجم و... را نزد استادان برجسته حوزه علمیه [[نجف]] فراگرفت و سپس در درس خارج فقه و اصول آیت الله [[آقا ضیاءالدین عراقی]] (متوفای ۱۳۷۳ ق.)، آیت الله شیخ احمد کاشف الغطاء (متوفای ۱۳۷۳ ق.) و شماری از مراجع تقلید و مدرسان برجسته [[حوزه علمیه]] نجف شرکت کرد. | |
| − | + | آیت الله مرعشی سال های دراز در درس ده ها استاد شهیر حوزه علمیه نجف شرکت کرد و از خرمن دانش آن ها بهره جست. مدتی نیز نزد علمای [[زیدیه]] و علمای [[اهل سنت]] به فراگیری علم [[حدیث]] پرداخت و از آنان [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] نقل حدیث گرفت. تلاش شبانه روزی وی سرانجام در ۲۷ سالگی به ثمر نشست و به درجه [[اجتهاد]] نایل شد. | |
| − | + | کوشش خستگی ناپذیر او برای تحصیل دانش ستودنی است. خودش در این باره می گوید: هیچ گاه در سنین جوانی به دنبال تمایلات نفسانی نرفتم، همیشه در پی تحصیل [[علم]] بودم، به صورتی که شبانه روز، بیش از چند ساعت نمی خوابیدم و هر کجا نشانی از استادی یا عالمی و یا جلسه درسی که مفید تشخیص می دادم، می یافتم؛ لحظه ای در رفتن به نزد آن استاد، عالم و جلسه درس درنگ نمی کردم. | |
| − | + | آیت الله مرعشی در [[نجف]]، [[کربلا]]، [[کاظمین]]، [[سامرا]]، [[تهران]] و [[قم]] نزد بیش از صد استاد زانوی ادب به زمین زد و از دانش و [[تقوا]]ی آنان استفاده کرد. وی از ابتدای تحصیل به پشتکار عالی، همت بلند، تقوا، نبوغ و دیگر فضایل اخلاقی شهره بود. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | آیت الله مرعشی در [[نجف]]، [[ | ||
ایشان از بسیاری از مراجع تقلید [[شیعه]] اجازه اجتهاد گرفتند. برخی از آن ها عبارتند از: | ایشان از بسیاری از مراجع تقلید [[شیعه]] اجازه اجتهاد گرفتند. برخی از آن ها عبارتند از: | ||
| − | * | + | *[[آقا ضیاءالدین عراقی|آیت الله آقا ضیاءالدین عراقی]] (متوفای ۱۳۶۱ ق) |
| + | *[[سید ابوالحسن اصفهانی|آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی]] (متوفای ۱۳۶۵ ق) | ||
| + | *[[حائری یزدی، عبدالکریم|آیت الله شیخ عبدالکریم حایری یزدی]] (متوفای ۱۳۵۵ ق) | ||
| − | + | آیت الله مرعشی در سال ۱۳۴۲ ق، برای [[زیارت]] مرقد مطهر [[امام رضا]] علیه السلام به [[ایران]] آمد و سپس به [[تهران]] رفت و در حوزه علمیه تهران، نزد [[شیخ عبدالنبی نوری|آیت الله شیخ عبدالنبی نوری]] (متوفای ۱۳۴۴ ق)، آیت الله آقا حسین نجم آبادی (متوفای ۱۳۴۷ ق)، [[میرزا محمدطاهر تنکابنی|آیت الله میرزا طاهر تنکابنی]] (متوفای ۱۳۶۰ ق)، آیت الله میرزا مهدی آشتیانی (متوفای ۱۳۷۲ ق) و... به فراگیری [[فقه]]، [[اصول فقه|اصول]]، [[فلسفه]] و [[کلام]] پرداخت. | |
| − | + | سال بعد، برای [[زیارت]] مرقد [[حضرت فاطمه معصومه علیها السلام|حضرت معصومه]] علیهاالسلام به [[قم]] رفت. به دستور [[حائری یزدی، عبدالکریم|آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی]] در این شهر ماندگار شد. ایشان مدتی در درس آیت الله حائری و شماری از استادان [[حوزه علمیه قم]] شرکت جست و از دانش آنان بهره برد. | |
| − | آیت الله مرعشی | + | ==تدریس و شاگردان== |
| + | آیت الله مرعشی به دستور [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|آیت الله حائری]] به تدریس پرداخت. ایشان علوم [[ادبیات عرب]]، [[منطق]]، [[اصول فقه|اصول]] و [[فقه]] را برای طلاب جوان تدریس می نمود. آیت الله مرعشی پس از رحلت آیت الله حائری (۱۳۵۵ ق.)، به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت. در طول بیش از هفتاد سال تدریس ایشان در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم]]، دانشمندان بسیاری تربیت شد که شماری از آنان از ایشان اجازه [[اجتهاد]] دریافت کردند. اینک نام برخی از شاگردان وی را می آوریم؛ حضرات آیات: | ||
| − | + | *[[سید مصطفی خمینی]]، | |
| + | *[[شهید مرتضی مطهری]]، | ||
| + | *[[شهید مفتح|شهید دکتر محمد مفتح]]، | ||
| + | *[[شهید بهشتی|شهید آیت الله بهشتی]]، | ||
| + | *[[شهید صدوقی|شهید محمد صدوقی]]، | ||
| + | *[[شهید سید محمد علی قاضی طباطبائی|سید محمد علی قاضی طباطبایی]]، | ||
| + | *[[آیت الله طالقانی|سید محمود طالقانی]]، | ||
| + | *شهید حسین غفاری، | ||
| + | *شیخ شهاب الدین اشراقی، | ||
| + | *شیخ مرتضی حائری، | ||
| + | *حاج میرزا جواد آقا تهرانی، | ||
| + | *آقا موسی صدر، | ||
| + | *[[سید مرتضی عسکری|سید مرتضی عسکری]]، | ||
| + | *محمد امامی کاشانی، | ||
| + | *میرزا جواد تبریزی، | ||
| + | *[[حسین نوری همدانی|شیخ حسین نوری]]، | ||
| + | *سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، | ||
| + | *شیخ علی پناه اشتهاردی، | ||
| + | *[[آیت الله محمدرضا مهدوی کنی |محمدرضا مهدوی کنی]]. | ||
| − | + | عده زیادی از دانشمندان نیز از او [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه روایت]] دارند که برخی از آنان عبارتند: | |
| − | + | *سید مهدی لاجوردی | |
| + | *شیخ محمدرضا طبسی نجفی | ||
| + | *سید محمود مرعشی | ||
| + | *[[رضا استادی مقدم |رضا استادی]] | ||
| + | *سید محمدرضا حسینی جلالی | ||
| − | + | ==آثار و تألیفات== | |
| − | + | نخستین رساله های عملیه آیت الله مرعشی نجفی به نام «نخبة الاحکام» و «سبیل النجاة» بین سالهای ۱۳۶۶ ق. تا ۱۳۷۳ ق. چاپ شد و از همان سال‌ها [[مرجعیت]] تقلید ایشان آغاز شد. | |
| + | [[پرونده:Molhaqat.jpg|thumb|left|ملحقات [[احقاق الحق]] - یکی از آثار آیت الله العظمی مرعشی نجفی]] | ||
| − | + | آیت الله مرعشی در طول سالیان دراز عمر با برکت خویش، کتاب‌ها و مقاله های زیادی درباره [[علوم قرآن|علوم قرآنی]]، [[ادبیات عرب]]، [[حدیث]]، [[دعا]]، [[فقه]]، [[اصول فقه|اصول]]، [[منطق]]، [[علم لغت|لغت]]، [[تاریخ]]، [[رجال]] و تراجم، انساب و... نوشت که متأسفانه بیشتر آن ها هنوز چاپ نشده است. شمار آثار ایشان به ۱۴۸ کتاب، رساله و مقاله می رسد. برخی از این آثار عبارتند از: | |
| − | + | #سند القرّاء والحفّاظ، | |
| + | #مقدمه [[الدر المنثور |تفسیر الدر المنثور]] (نوشته [[جلال الدین سیوطی]])، | ||
| + | #مجموعه ای از ادعیه و زیارات (با مقدمه ای در شجره نامه خاندان مرعشی)، | ||
| + | #مقدمه [[مفاتیح الجنان]]، | ||
| + | #شمس الامکنه والبقاع فی خیرة ذات الرقاع، | ||
| + | #فوائدی چند در خصوص [[صحیفه سجادیه]]، | ||
| + | #راهنمای سفر [[مکه]] و [[مدینه]]، | ||
| + | #الغایة القصوی لمن رام التمسّک بالعروة الوثقی (حاشیه استدلالی بر [[العروة الوثقی (کتاب)|عروة الوثقی]])، | ||
| + | #التبصره فی ترجمه مؤلف التکمله (در شرح حال میرزا محمد مهدی کشمیری)، | ||
| + | #تکمیل کتاب «تذکرة القبور» (نوشته [[آیت الله عبدالکریم گزی|آخوند گزی اصفهانی]])، | ||
| + | #الحدیقة الوردیه حول روضة البهیه، | ||
| + | #ریاض الاقاحی (شرح حال [[علی بن یونس عاملی|زین الدین بیاضی نباطی عاملی]])، | ||
| + | #زهر الریاض فی ترجمه صاحب الریاض (شرح حال [[میرزا عبدالله افندی|عبدالله افندی اصفهانی]])، | ||
| + | #سجع البلابل فی ترجمه صاحب الوسائل (شرح حال [[شیخ حر عاملی]])، | ||
| + | #شرح حال حضرت [[امامزاده علی مشهد اردهال|سلطان علی]] فرزند [[امام باقر]] علیه السلام، | ||
| + | #العزّیه (شرح حال امامزاده یحیی)، | ||
| + | #غایة الامال فی ترجمه صاحب بهجة الامال (شرح حال ملا علی علیاری تبریزی)، | ||
| + | #رساله طریفه (شرح حال شیخ محمدجعفر یا شیخ علی‌نقی کمره ای)، | ||
| + | #الظرائف فی ترجمه صاحب الطرائف (شرح حال جاپلقی بروجردی)، | ||
| + | #الفتحیه (شرح حال میرزا ابوالفتح حسینی شریفی عربشاهی)، | ||
| + | #رساله ای در حالات نصر بن مزاحم منقری (نویسنده کتاب «[[وقعه الصفین]]»)، | ||
| + | #کاشفه الحال فی ترجمه مؤلف خزانة الخیال، | ||
| + | #کشف الارتیاب فی ترجمه صاحب لباب الانساب (نوشته بیهقی)، | ||
| + | #کشف الظنون عن صاحب [[کشف الظنون (کتاب)|کشف الظنون]]، | ||
| + | #اللئالی المنتظمه والدرر الثمینه (شرح حال [[علامه حلی]]، [[شوشتری، نورالله بن شریف‌الدین|قاضی نورالله شوشتری]] و فضل بن روزبهان)، | ||
| + | #لمعة النور والضیاء فی ترجمه [[سید فضل الله راوندى|السید ابی الرضا فضل الله راوندی کاشانی]]، | ||
| + | #مطلع البدرین (شرح حال [[فخرالدین طریحی]])، | ||
| + | #مفرج الکروب (شرح حال [[حسن بن محمد الدیلمى|دیلمی]]، نویسنده [[ارشاد القلوب]])، | ||
| + | #مقدمه ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد، | ||
| + | #مقدمه تتمیم [[امل الآمل فی علماء جبل عامل (کتاب)|امل الامل]]، | ||
| + | #مقدمه [[روضه المتقین|روضة المتقین]] فی شرح کتاب [[من لایحضره الفقیه]]، | ||
| + | #مقدمه کتاب [[معجم الثقات و ترتیب الطبقات]]، | ||
| + | #المنن والمواهب العددیه (شرح حال عبیدلی سبزواری)، | ||
| + | #منیة العاملین (شرح حال [[فتال نیشابوری|ابن فتال نیشابوری]])، | ||
| + | #منیه الرجل فی شرح نخبة المقال، | ||
| + | #المواهب العلیّه فی ترجمه شارح [[الرسالة الذهبیة (کتاب) |الرساله الذهبیه]] (شرح حال محمد بن حسن مشهدی)، | ||
| + | #بنراس النور والضیاء فی ترجمه مؤلف [[نجوم السماء فی تراجم العلماء|نجوم السماء]]، | ||
| + | #وسیلة المعاد فی مناقب شیخنا الاستاذ (شرح حال بلاغی)، | ||
| + | #هدیه ذوی الفضل النُهی بترجمه المولی علم الهدی، | ||
| + | #الافطسیه (نسب [[سادات]] روستای طغرود [[قم]])، | ||
| + | #حاشیه بر «بحر الانساب»، | ||
| + | #رساله در خصوص سادات [[مدینه|مدینه منوره]]، | ||
| + | #رساله در شرح اعقاب و ذراری [[حضرت عباس|حضرت ابوالفضل العباس]] علیه السلام، | ||
| + | #مقدمه کتاب چهره درخشان [[امام زمان|امام زمان عجل الله تعالی فرجه شریف]]، | ||
| + | #مشجّرات آل رسول الله الاکرم یا مشجرات الهاشمیین (درباره انساب [[علویان]] و [[سادات]] جهان)، | ||
| + | #ملحقات [[احقاق الحق]] (نوشته [[قاضی نورالله شوشتری]]) آیت الله مرعشی نجفی به تکمیل این کتاب پرداخت و مدارک و منابع این اثر نفیس را پیدا نمود. ایشان برای به سرانجام رساندن این تحقیق بزرگ گروه تحقیقی متشکل از شماری از علمای [[قم]] را ترتیب دادند، که اینک با تلاش این گروه، زیر نظر فرزندشان حجه الاسلام دکتر سید محمود مرعشی، ۲۷ جلد از این کتاب چاپ شده است و بقیه در حال آماده شدن است. | ||
| − | + | ==فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی== | |
| + | '''اقامه نماز جماعت صبح در حرم حضرت معصومه:''' | ||
| − | در | + | [[نماز جماعت]] باشکوه آیت الله مرعشی نجفی در [[حرم حضرت معصومه علیها السلام|صحن حضرت معصومه علیهاالسلام]] را همه زائران به یاد دارند. آیت الله مرعشی علاقه خاصی به [[اهل بیت]] علیهم السلام داشت. ایشان پیش از انقلاب، هر روز قبل از [[اذان]] صبح به حرم مشرف می شد. هماره مدتی پیش از باز شدن درهای حرم، پشت در می ماند و سپس داخل حرم می شد و پس از [[زیارت]]، [[نماز جماعت]] را اقامه می کرد. در یکی از یادداشت های ایشان آمده است: «هنگامی که در [[قم]] سکونت کردم، صبح‌ها در حرم [[حضرت معصومه سلام الله علیها|حضرت معصومه علیهاالسلام]] اقامه نماز جماعت نمی شد و من تنها کسی بودم که این سنت را آن جا رواج دادم و از ۶۰ سال پیش به این طرف، صبح زود و پیش از باز شدن درهای حرم مطهر و زودتر از دیگران می رفتم و منتظر می ایستادم.... کم کم ظهرها و شب‌ها نیز اضافه شد و از آن پس روزی سه بار در مسجد بالاسر حضرت معصومه علیهاالسلام و صحن شریف نماز می خواندم.» |
| − | + | '''تاسیس مدارس علمیه:''' | |
| − | + | آیت الله مرعشی نجفی در طول سالیان دراز که [[مرجعیت]] تقلید شیعیان را بر عهده داشت، خدمت های شایانی به جهان [[اسلام]] نمود. تأسیس مدارس علمیه یکی از فعالیت های درخشان وی می باشد. مدرسه مهدیه در سال ۱۳۷۶ ق. در قم، توسط مرحوم حاج مهدی ایرانی ساخته شد و اداره آن بر عهده آیت الله مرعشی گذاشته شد. ایشان در جهت تکمیل مدرسه سعی فراوان نمود و کتابخانه مدرسه را که در برگیرنده دو هزار جلد کتاب است، بنا نهاد. مدرسه مؤمنیه در سال ۱۳۸۹ ق. در دو طبقه و کتابخانه مدرسه با حدود ۳۵۰۰ جلد کتاب نیز به وسیله ایشان تأسیس شد. مدرسه شهابیه در سال ۱۴۰۰ ق. در سه طبقه و مدرسه مرعشیه نیز از مدارس علمیه ای است که در سه طبقه، در سال ۱۳۸۳ ق. به همت ایشان تأسیس شد و اداره آن بر عهده ایشان واگذار شد. | |
| − | + | '''تأسیس کتابخانه در قم:''' | |
| − | + | [[کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی|کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی]] از بزرگترین کتابخانه های کشور و در ردیف کتابخانه مجلس شورای اسلامی و کتابخانه [[آستان قدس رضوی]] است. این کتابخانه بسیاری از [[نسخه خطی|کتب خطی]] اسلامی جهان را دارا است. بسیاری از این کتب جزو نفیس ترین و باارزش ترین متون تاریخی است که قرن‌ها از عمر آن ها می گذرد. | |
| − | + | آیت الله مرعشی در دوران جوانی که در حوزه علمیه [[نجف]] مشغول تحصیل بود، به گردآوری کتب خطی پرداخت. وی که شاهد به غارت رفتن منابع اسلامی و [[نسخه خطی|نسخ خطی]] بود، تاب نیاورد و با شهریه ناچیز طلبگی به خرید کتب خطی پرداخت تا این میراث فرهنگی را از دستبرد بیگانگان حفظ نماید. گاه شب‌ها در یک کارگاه برنج کوبی کار می کرد، روزها [[روزه]] استیجاری می گرفت و [[نماز]] استیجاری می خواند، تا هزینه خرید کتب را تهیه نماید. | |
| − | + | ایشان در خاطره ای می فرماید: یک روز از مدرسه، به قصد بازار ـ که جنب [[حرم امام علی علیه السلام|صحن علوی]] بود ـ حرکت کردم. در ابتدای بازار ناگهان چشمم به زنی تخم مرغ فروش افتاد که در کنار دیوار نشسته بود و از زیر چادر وی گوشه کتاب پیدا بود. حس کنجکاوی من تحریک شد، به طوری که مدتی خیره به کتاب نگاه کردم. طاقت نیاوردم، پرسیدم این چیست؟ گفت: کتاب، و فروشی است. کتاب را گرفتم و با حیرت متوجه شدم که نسخه ای نایاب از کتاب «[[ریاض العلماء]]» علامه [[میرزا عبدالله افندی]] است که احدی آن را در اختیار ندارد. مثل یعقوبی که یوسف خود را پیدا کرده باشد، با شور و شعفی وصف ناشدنی به زن گفتم: این را چند می فروشی؟ گفت: پنج روپیه. من که از شوق سر از پا نمی شناختم، گفتم: دارایی من صد روپیه است و حاضرم همه آن را بدهم و کتاب را از شما بگیرم. آن زن با خوشحالی پذیرفت. در این هنگام سر کله کاظم دجیلی، که دلال خرید کتاب برای انگلیسی ها بود، پیدا شد. | |
| − | + | او نسخه های کمیاب، نادر و کتاب‌های قدیمی را به هر طریقی به چنگ می آورد و توسط حاکم انگلیسی [[نجف]] اشرف که گویا اسمش و یا عنوانش «میجر» (سرگرد) بود، به کتابخانه لندن می فرستاد. کاظم دلال کتاب را به زور از دست من گرفت و به آن زن گفت: من آن را بیشتر می خرم و مبلغی بالاتر از آن چه من به آن زن گفته بودم، پیشنهاد کرد. در آن هنگام من اندوهگین رو به سمت حرم شریف [[امیرالمومنین|امیرالمؤمنین]] علیه السلام کردم و آهسته گفتم: آقاجان من می خواهم با خرید این کتاب به شما خدمت کنم، پس راضی نباشید این کتاب از دست من خارج شود. هنوز کلامم تمام نشده بود که زن تخم مرغ فروش رو کرد به دلال و گفت: این کتاب را به ایشان فروخته ام و به شما نمی فروشم....». | |
| − | + | آیت الله مرعشی نجفی پس از مهاجرت به [[قم]]، کتب خطی را همراه خود به [[ایران]] آورد. در قم نیز به خرید نسخ خطی و کتب ارزنده اقدام کرد. پس از مدتی به دلیل کمبود جا، کتاب ها را از منزل به کتابخانه مدرسه مرعشیه انتقال داد. پس از چندی طبقه سوم این مدرسه به عنوان کتابخانه ساخته شد که در نیمه [[شعبان]] ۱۳۸۶ ق. (۲۸/۸/۱۳۴۵)، با بیش از ده هزار جلد کتاب چاپی و دو هزار جلد کتاب خطی افتتاح گردید. | |
| − | + | استقبال روزافزون طلاب و علماء برای مطالعه، کمبود فضای مناسب برای کتابخانه و خرید کتاب‌های جدید، موجب شد تا ایشان کتابخانه بسیار بزرگی (کتابخانه فعلی) را تأسیس نماید که در نیمه شعبان ۱۳۹۴ ق. (۱۲/۶/۱۳۵۳) با حدود شانزده هزار جلد کتاب چاپی و خطی افتتاح گردید. | |
| − | + | [[کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی|کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی]] اکنون با دارا بودن بیش از ۲۵۰۰۰۰ جلد کتاب چاپی و ۲۵۰۰۰ جلد کتاب خطی<ref> ارقام مربوط به سال ۱۳۷۲ ش. است.</ref> به مسئولیت حجت الاسلام دکتر سید محمود مرعشی نجفی ـ فرزند ایشان ـ در خدمت طلاب، فضلا، دانشجویان، دانش آموزان، محققان و نویسندگان می باشد. | |
| − | + | کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی به خاطر نسخه های خطی نفیس و ارزشمند و گاه منحصر به فرد و کتب قدیم مهم و کمیاب مورد توجه وافر نویسندگان، دانشمندان، مراکز علمی و تحقیقاتی سراسر جهان است. اکنون این کتابخانه شهرت جهانی دارد و با چهارصد مؤسسه، مرکز علمی و کتابخانه در سراسر جهان ارتباط دارد. | |
| − | + | '''احیاء و ترویج فرهنگ:''' | |
| + | [[پرونده:مرعشی (11).jpg|thumb|left|خرید سینمای قم توسط آیت الله العظمی مرعشی نجفی در سال 1355]] | ||
| + | بازسازی مرقد [[علامه مجلسی]] در [[اصفهان]]، به امر آیت الله العظمی مرعشی نجفی صورت پذیرفت. اهداء کتاب های فقهای [[شیعه]] برای دانشمندان شیعه، [[اهل سنت|سنی]]، [[مسیحیت|مسیحی]] و دانشگاه‌های جهان نیز از فعالیتهای فرهنگی ایشان است. | ||
| − | + | ایشان برای نوشتن کتاب‌ها به بسیاری از کشورهای اسلامی مسافرت نمود و با دانشمندان شیعه، سنی و مسیحی به گفتگو نشست. وی با علامه سید محمود شکری آلوسی بغدادی، شیخ طنطاوی جوهری مصری، انستانس کرملی بغدادی، شیخ عبدالسلام شافعی کردستانی، سید ناصر حسین هندی فرزند علامه میر حامد حسین هندی، تاگور (نویسنده و فیلسوف شهیر هند)، میرزا احمد تبریزی (پیشوای فرقه ذهبیه)، میرزا عنایت الله اخباری، پروفسور هانری کربن، دکتر فؤاد سزگین آلمانی، سید ابراهیم رفاعی راوی بغدادی، رشید بیضوی لبنان، سید محمد رشید رضا (نویسنده [[تفسیر المنار]]) و بسیاری از اندیشمندان دیگر دیدار نمود. | |
| − | + | وی برای تألیف زندگینامه های علماء، [[سادات]] و امامزاده ها، گاه به قبرستان‌های کهن می رفت و با خواندن نبشته های قبرهای علماء، ادباء، شعراء، سادات و امامزاده ها می پرداخت. ایشان در سالهای ۱۳۵۰ـ۱۳۵۱ ق. به [[اصفهان]] رفت و یک هفته در [[تخت فولاد]] به ثبت تاریخ ولادت و فوت علمای به خاک سپرده شده در آن قبرستان پرداخت. بسیاری از گورستان‌های دیگر اصفهان را نیز مورد تحقیق قرار داد و اطلاعات سودمندی بدست آورد. | |
| − | + | '''همگامی با نهضت امام خمینی:''' | |
| − | + | آیت الله مرعشی نجفی همواره از نهضت [[امام خمینی]] حمایت کرد. بارها اعلامیه داد و به افشاگری پرداخت. ایشان در پی دستگیری امام خمینی در سال ۱۳۴۲، با ارسال اعلامیه شدیداللحنی به رژیم پهلوی، خواستار آزادی امام خمینی شدند. ایشان همراه مراجع تقلید و علمای طراز اول کشور برای آزادی امام خمینی به [[تهران]] سفر نمود و در این راه زحمت فراوانی متحمل شد. | |
| − | + | ایشان در سال ۱۳۴۲، در پاسخ نامه جمعی از طلاب می فرماید: چنانچه کراراً این جانب عقیده خود را اظهار کرده ام، باز هم به موجب این سؤال عرض می کنم که حضرت آیت الله خمینی دامت برکاته یکی از مراجع تقلید عالم [[تشیع]] هستند و از اساطین روحانیت [[اسلام]] و از مفاخر عالم تشیع. | |
| − | آیت الله مرعشی در | + | آیت الله العظمی مرعشی نامه ها و تلگراف های فراوانی در جهت حمایت از امام خمینی برای مراجع تقلید شیعه مقیم [[ایران]] و [[عراق]] می فرستاد. ایشان پس از تبعید امام خمینی به [[ترکیه]]، در سخنرانی ها و اعلامیه ها این عمل رژیم پهلوی را محکوم نمود و برای شهدای ۱۵ خرداد، مجلس یادبود برپا ساخت. ایشان پس از شهادت [[مصطفی خمینی |سید مصطفی خمینی]] در سال ۱۳۵۶، برای وی مجلس ترحیمی در حسینیه خویش برپا می کند، که پایان این مجلس به سر دادن شعارهای کوبنده علیه رژیم پهلوی و دستگیری شماری از مردم پیوند می خورد. |
| − | + | آیت الله مرعشی در طول سال های تبعید امام خمینی، با ایشان در ارتباط بودند و با اوج گیری انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۶ همراه مراجع تقلید شیعه با فرستادن اعلامیه ها به هدایت نهضت می پردازد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز ایشان هماره از [[جمهوری اسلامی ایران |نظام جمهوری اسلامی]] حمایت کرد و در مناسبت های مختلف با ارسال پیام ها به تقویت نظام پرداختند. | |
| − | + | ==وفات== | |
| − | + | مرحوم آیت الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی، سرانجام در روز چهارشنبه هفتم شهریور سال ۱۳۶۹، در ۹۶ سالگی دار فانی را وداع گفت و پیکر پاکش در جوار کتابخانه بزرگش در [[قم]] به خاک سپرده شد.<ref> تمامی مطالب برگرفته از کتاب «شهاب شریعت، درنگی در زندگی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی» نوشته علی رفیعی (علامرودشتی) است.</ref> | |
| − | + | ==پانویس== | |
| − | + | <references /> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | ==منابع== | |
| − | آیت الله مرعشی | + | *مجموعه [[گلشن ابرار (کتاب)|گلشن ابرار]]، جلد۲، زندگی نامه "آیت الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی" از محمدرضا سماک امانی. |
| + | *بنیانگذار کتابخانه، [http://www.marashilibrary.com/biographi.html سایت کتابخانه بزرگ آیت الله مرعشی نجفی]، بازیابی: ۱۸ اسفند ۱۳۹۲. | ||
| − | + | {{سنجش کیفی | |
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= متوسط | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= متوسط | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| + | |جامعیت= خوب | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
| + | }} | ||
| + | <onlyinclude></onlyinclude> | ||
| + | ==آرشیو عکس و تصویر== | ||
| + | <gallery mode="packed" heights="170"> | ||
| + | پرونده:مرعشی نجفی (1).jpg|alt=آیت الله مرعشی نجفی در کودکی|از راست: سید شمس الدین محمود حسینی مرعشی نجفی، سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و [[سيد الحکمای تبريزی|سید علی حسینی مرعشی تبریزی]] | ||
| + | پرونده:مرعشی (1).jpg|سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در جوانی | ||
| + | پرونده:مرعشی (2).jpg|سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در جوانی | ||
| + | پرونده:مرعشی (3).jpg|سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در جوانی | ||
| + | پرونده:مرعشی (4).jpg|سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و محمد شریف رازی | ||
| + | پرونده:مرعشی (77).jpg|دستخط سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در مورد روزه و نماز استیجاری بابت تهیه کتاب - سال 1342 قمری | ||
| + | پرونده:مرعشی (5).jpg|سید رضا فیروزآبادی و سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی | ||
| + | پرونده:سید محمدرضا گلپایگانی (55).jpg|از راست: ابوالفضل زاهدی قمی، [[سید محمدرضا موسوی گلپایگانی]]، سید محمدحسن احمدی طباطبائی بروجردی، سید جعفر احمدی طباطبایی بروجردی، [[مرتضی حائری یزدی]]، سید محمد کاظم شریعتمداری و سید شهاب‌الدین حسینی مرعشی نجفی | ||
| + | پرونده:سیداحمد حسینی (شبیری) زنجانی (6).jpg|از راست: ناشناسان، [[محقق داماد|سید محمد موسوی احمدآبادی (محقق داماد)]]، [[سید احمد شبیری زنجانی|سید احمد حسینی (شبیری) زنجانی]]، [[شیخ عبدالنبی اراکی|عبدالنبی اراکی نجفی]] و سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی | ||
| + | پرونده:مرعشی (6).jpg|از راست تکیه به دیوار: [[ناصر مکارم شیرازی]]، محمد شریف رازی، ناشناس، سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی، مجتبی قزوینی، [[حسنعلی مروارید|حسن علی مروارید]] و مهدی نوقانی | ||
| + | پرونده:مرعشی نجفی (2).jpg|از راست: [[مصطفی خمینی|شهید سید مصطفی موسوی مصطفوی خمینی]]، [[خمینی، سید روح‌الله|سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی]] و سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی | ||
| + | پرونده:مرعشی (7).jpg|از راست: ناشناس، سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی، [[سید رضا بهاءالدینی]] و ناشناس | ||
| + | پرونده:مرعشی (8).jpg|سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در حال اقامه نماز عید فطر در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها | ||
| + | پرونده:مرعشی (9).jpg|سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در حین محاسبه زاویه [[محراب]] مسجد | ||
| + | پرونده:مرعشی (10).jpg|از راست: سید محمدکاظم شریعتمداری، [[ميرزاهاشم آملى|هاشم اردشیر لاریجانی]] (میرزا هاشم آملی) و سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی | ||
| + | پرونده:رباني املشي (2).jpg|1. محمد موحدی (فاضل لنکرانی)، 2. سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی، 3. حسین راستی کاشانی و 4. [[محمدمهدی ربانی املشی]] | ||
| + | پرونده:مرعشی (12).jpg|از راست تکیه به دیوار: سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی، محمد موحدی (فاضل لنکرانی)، سيد جعفر طباطبايي، محمد صادقی اصفهانی (تهرانی)، سيد شمس الدين احمدی طباطبایی بروجردی، ناشناس، ناشناس، محمدطاهر آل شبیر خاقانی، محمد محمدی دعوی سرایی (محمدی گیلانی)، [[عبدالله جوادی آملی]]، نصرالله شاه‌آبادی و ناشناس | ||
| + | پرونده:مرعشی (14).jpg|از راست: سید محمدعلی سبط الشیخ، سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و [[حسن سعيد تهرانى|حسن سعید تهرانی]] | ||
| + | پرونده:مرعشی (15).jpg|سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در حین زیارت [[حضرت معصومه سلام الله علیها]] | ||
| + | پرونده:مرعشی نجفی (3).jpg|از راست: [[سید محمد صادق روحانی|سید محمدصادق حسینی روحانی]]، سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و سید محمد حسینی شیرازی | ||
| + | پرونده:مرعشی (16).jpg|از راست: سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و سید عباس حسینی کاشانی | ||
| + | پرونده:مرعشی (17).jpg|دیدار دولت موقت با سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی | ||
| + | پرونده:مرعشی (18).jpg|سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و مهدی بازرگان | ||
| + | پرونده:مرعشی (19).jpg|سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و [[محمد علی رجایی|شهید محمدعلی رجایی]] | ||
| + | پرونده:مرعشی (20).jpg|سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و شهید [[شهید عطاءالله اشرفی اصفهانی|عطاالله اشرفی خوزانی (اصفهانی)]] | ||
| + | پرونده:مرعشی (21).jpg|سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و [[سید احمد شهرستانی|سید احمد حسینی شهرستانی]] | ||
| + | پرونده:رضا استادی (22).jpg|از راست: ناشناسان، محمد موحدی (فاضل لنکرانی)، سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی، سید احمد موسوی مصطفوی خمینی، ناشناسان، سید مهدی روحانی، [[رضا استادی مقدم]] و ناشناسان (کلنگ زنی ساختمان جدید کتابخانه آیت الله مرعشی در قم) | ||
| + | پرونده:مرعشی نجفی (4).png|[[آیت الله سید عبدالله شیرازی|سید عبدالله موسوی شیرازی]] و سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی | ||
| + | پرونده:مرعشی (22).jpg|سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در کتابخانه شخصی | ||
| + | پرونده:مرعشی (23).jpg|[[کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی|کتابخانه سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی]] در قم | ||
| + | پرونده:مرعشی (24).jpg|محفل درس سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در [[حرم حضرت معصومه عليها السلام|حرم حضرت معصومه سلام الله علیها]] | ||
| + | پرونده:مرعشی (25).jpg|سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در حال پاک کردن سبزی در منزل شخصی | ||
| + | پرونده:مرعشی (26).jpg|از راست: ناشناس، سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی، محمد محمدی گلیایگانی و [[سید علی حسینی خامنه ای]] | ||
| + | پرونده:مرعشی (27).jpg|سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در بستر بیماری | ||
| + | پرونده:پسندیده (1).jpg|alt=آیت الله پسندیده و آیت الله العظمی مرعشی نجفی|از راست: [[سید مرتضی پسندیده]]، محمدرضا مهدوی کنی و سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی | ||
| + | پرونده:مرعشی (29).jpg|تشییع پیکر سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها | ||
| + | پرونده:مرعشی (30).jpg|اقامه نماز میت سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی توسط [[آیت الله محمدفاضل لنکرانی|محمد موحدی]] (فاضل لنکرانی) | ||
| + | پرونده:مرعشی (31).jpg|درون قبر سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی | ||
| + | پرونده:مرعشی (32).jpg|قبر سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در کتابخانه شخصی | ||
| + | پرونده:مرعشی (33).jpg|مرقد سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی | ||
| + | </gallery> | ||
| − | + | [[رده:علمای معاصر|مرعشی نجفی،سيد شهاب الدین]] | |
| − | + | [[رده:علمای قرن چهاردهم|مرعشی نجفی،سيد شهاب الدین]] | |
| − | + | [[رده:فقیهان]] | |
| − | + | [[رده:مبارزان علیه پهلوی]] | |
| + | [[رده:مجتهدین]] | ||
| + | [[رده:کتابشناسان]] | ||
| + | [[رده:تراجم نویسان]] | ||
| + | [[رده:مدفونین در قم]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۲۲
آیت الله العظمی سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی (۱۲۷۶ - ۱۳۶۹ ش)، فقیه و محدث رجالی، از مراجع تقلید شیعه و مدرسین حوزه علمیه قم بود. وی به جمع آوری نسخ خطی کتب علوم اسلامی اهتمامی فوق العاده داشت و کتابخانه بزرگی از خود حاوی نسخ خطی ارزشمند در قم به جا گذاشته است. شهید مفتح و شهید بهشتی از جمله شاگردان او هستند.
 | |
| نام کامل | سید شهاب‌الدین حسینی مرعشی نجفی |
| زادروز | ۱۲۷۶ شمسی |
| زادگاه | نجف اشرف |
| وفات | ۱۳۶۹ شمسی |
| مدفن | قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی |
|
| |
| اساتید |
آقا ضیاءالدین عراقی، شیخ عبدالنبی نوری، آیت الله حائری یزدی،... |
| شاگردان |
سید مصطفی خمینی، شهید بهشتی، محمد مفتح، سید مرتضی عسکری، سید محمود طالقانی،... |
| آثار |
شمس الامکنه والبقاع فی خیرة ذات الرقاع، فوائدی چند در خصوص صحیفه سجادیه، راهنمای سفر مکه و مدینه، الغایة القصوی لمن رام التمسّک بالعروة الوثقی، رساله در خصوص سادات مدینه منوره،... |
محتویات
ولادت
سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی در سال ۱۳۱۵ قمری (مطابق ۱۲۷۶ ش) در نجف به دنیا آمد. پدرش، آیت الله سید شمس الدین محمود مرعشی (م، ۱۳۳۸ ق) از فقها و مدرسان علوم اسلامی نجف بود.
تحصیلات و استادان
سید شهاب‌الدین در نوجوانی به کسوت روحانیت درآمد و به فراگیری علوم اسلامی پرداخت. ادبیات عرب، فقه، اصول، حدیث، درایه، رجال و تراجم و... را نزد استادان برجسته حوزه علمیه نجف فراگرفت و سپس در درس خارج فقه و اصول آیت الله آقا ضیاءالدین عراقی (متوفای ۱۳۷۳ ق.)، آیت الله شیخ احمد کاشف الغطاء (متوفای ۱۳۷۳ ق.) و شماری از مراجع تقلید و مدرسان برجسته حوزه علمیه نجف شرکت کرد.
آیت الله مرعشی سال های دراز در درس ده ها استاد شهیر حوزه علمیه نجف شرکت کرد و از خرمن دانش آن ها بهره جست. مدتی نیز نزد علمای زیدیه و علمای اهل سنت به فراگیری علم حدیث پرداخت و از آنان اجازه نقل حدیث گرفت. تلاش شبانه روزی وی سرانجام در ۲۷ سالگی به ثمر نشست و به درجه اجتهاد نایل شد.
کوشش خستگی ناپذیر او برای تحصیل دانش ستودنی است. خودش در این باره می گوید: هیچ گاه در سنین جوانی به دنبال تمایلات نفسانی نرفتم، همیشه در پی تحصیل علم بودم، به صورتی که شبانه روز، بیش از چند ساعت نمی خوابیدم و هر کجا نشانی از استادی یا عالمی و یا جلسه درسی که مفید تشخیص می دادم، می یافتم؛ لحظه ای در رفتن به نزد آن استاد، عالم و جلسه درس درنگ نمی کردم.
آیت الله مرعشی در نجف، کربلا، کاظمین، سامرا، تهران و قم نزد بیش از صد استاد زانوی ادب به زمین زد و از دانش و تقوای آنان استفاده کرد. وی از ابتدای تحصیل به پشتکار عالی، همت بلند، تقوا، نبوغ و دیگر فضایل اخلاقی شهره بود.
ایشان از بسیاری از مراجع تقلید شیعه اجازه اجتهاد گرفتند. برخی از آن ها عبارتند از:
- آیت الله آقا ضیاءالدین عراقی (متوفای ۱۳۶۱ ق)
- آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی (متوفای ۱۳۶۵ ق)
- آیت الله شیخ عبدالکریم حایری یزدی (متوفای ۱۳۵۵ ق)
آیت الله مرعشی در سال ۱۳۴۲ ق، برای زیارت مرقد مطهر امام رضا علیه السلام به ایران آمد و سپس به تهران رفت و در حوزه علمیه تهران، نزد آیت الله شیخ عبدالنبی نوری (متوفای ۱۳۴۴ ق)، آیت الله آقا حسین نجم آبادی (متوفای ۱۳۴۷ ق)، آیت الله میرزا طاهر تنکابنی (متوفای ۱۳۶۰ ق)، آیت الله میرزا مهدی آشتیانی (متوفای ۱۳۷۲ ق) و... به فراگیری فقه، اصول، فلسفه و کلام پرداخت.
سال بعد، برای زیارت مرقد حضرت معصومه علیهاالسلام به قم رفت. به دستور آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی در این شهر ماندگار شد. ایشان مدتی در درس آیت الله حائری و شماری از استادان حوزه علمیه قم شرکت جست و از دانش آنان بهره برد.
تدریس و شاگردان
آیت الله مرعشی به دستور آیت الله حائری به تدریس پرداخت. ایشان علوم ادبیات عرب، منطق، اصول و فقه را برای طلاب جوان تدریس می نمود. آیت الله مرعشی پس از رحلت آیت الله حائری (۱۳۵۵ ق.)، به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت. در طول بیش از هفتاد سال تدریس ایشان در حوزه علمیه قم، دانشمندان بسیاری تربیت شد که شماری از آنان از ایشان اجازه اجتهاد دریافت کردند. اینک نام برخی از شاگردان وی را می آوریم؛ حضرات آیات:
- سید مصطفی خمینی،
- شهید مرتضی مطهری،
- شهید دکتر محمد مفتح،
- شهید آیت الله بهشتی،
- شهید محمد صدوقی،
- سید محمد علی قاضی طباطبایی،
- سید محمود طالقانی،
- شهید حسین غفاری،
- شیخ شهاب الدین اشراقی،
- شیخ مرتضی حائری،
- حاج میرزا جواد آقا تهرانی،
- آقا موسی صدر،
- سید مرتضی عسکری،
- محمد امامی کاشانی،
- میرزا جواد تبریزی،
- شیخ حسین نوری،
- سید عبدالکریم موسوی اردبیلی،
- شیخ علی پناه اشتهاردی،
- محمدرضا مهدوی کنی.
عده زیادی از دانشمندان نیز از او اجازه روایت دارند که برخی از آنان عبارتند:
- سید مهدی لاجوردی
- شیخ محمدرضا طبسی نجفی
- سید محمود مرعشی
- رضا استادی
- سید محمدرضا حسینی جلالی
آثار و تألیفات
نخستین رساله های عملیه آیت الله مرعشی نجفی به نام «نخبة الاحکام» و «سبیل النجاة» بین سالهای ۱۳۶۶ ق. تا ۱۳۷۳ ق. چاپ شد و از همان سال‌ها مرجعیت تقلید ایشان آغاز شد.
آیت الله مرعشی در طول سالیان دراز عمر با برکت خویش، کتاب‌ها و مقاله های زیادی درباره علوم قرآنی، ادبیات عرب، حدیث، دعا، فقه، اصول، منطق، لغت، تاریخ، رجال و تراجم، انساب و... نوشت که متأسفانه بیشتر آن ها هنوز چاپ نشده است. شمار آثار ایشان به ۱۴۸ کتاب، رساله و مقاله می رسد. برخی از این آثار عبارتند از:
- سند القرّاء والحفّاظ،
- مقدمه تفسیر الدر المنثور (نوشته جلال الدین سیوطی)،
- مجموعه ای از ادعیه و زیارات (با مقدمه ای در شجره نامه خاندان مرعشی)،
- مقدمه مفاتیح الجنان،
- شمس الامکنه والبقاع فی خیرة ذات الرقاع،
- فوائدی چند در خصوص صحیفه سجادیه،
- راهنمای سفر مکه و مدینه،
- الغایة القصوی لمن رام التمسّک بالعروة الوثقی (حاشیه استدلالی بر عروة الوثقی)،
- التبصره فی ترجمه مؤلف التکمله (در شرح حال میرزا محمد مهدی کشمیری)،
- تکمیل کتاب «تذکرة القبور» (نوشته آخوند گزی اصفهانی)،
- الحدیقة الوردیه حول روضة البهیه،
- ریاض الاقاحی (شرح حال زین الدین بیاضی نباطی عاملی)،
- زهر الریاض فی ترجمه صاحب الریاض (شرح حال عبدالله افندی اصفهانی)،
- سجع البلابل فی ترجمه صاحب الوسائل (شرح حال شیخ حر عاملی)،
- شرح حال حضرت سلطان علی فرزند امام باقر علیه السلام،
- العزّیه (شرح حال امامزاده یحیی)،
- غایة الامال فی ترجمه صاحب بهجة الامال (شرح حال ملا علی علیاری تبریزی)،
- رساله طریفه (شرح حال شیخ محمدجعفر یا شیخ علی‌نقی کمره ای)،
- الظرائف فی ترجمه صاحب الطرائف (شرح حال جاپلقی بروجردی)،
- الفتحیه (شرح حال میرزا ابوالفتح حسینی شریفی عربشاهی)،
- رساله ای در حالات نصر بن مزاحم منقری (نویسنده کتاب «وقعه الصفین»)،
- کاشفه الحال فی ترجمه مؤلف خزانة الخیال،
- کشف الارتیاب فی ترجمه صاحب لباب الانساب (نوشته بیهقی)،
- کشف الظنون عن صاحب کشف الظنون،
- اللئالی المنتظمه والدرر الثمینه (شرح حال علامه حلی، قاضی نورالله شوشتری و فضل بن روزبهان)،
- لمعة النور والضیاء فی ترجمه السید ابی الرضا فضل الله راوندی کاشانی،
- مطلع البدرین (شرح حال فخرالدین طریحی)،
- مفرج الکروب (شرح حال دیلمی، نویسنده ارشاد القلوب)،
- مقدمه ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد،
- مقدمه تتمیم امل الامل،
- مقدمه روضة المتقین فی شرح کتاب من لایحضره الفقیه،
- مقدمه کتاب معجم الثقات و ترتیب الطبقات،
- المنن والمواهب العددیه (شرح حال عبیدلی سبزواری)،
- منیة العاملین (شرح حال ابن فتال نیشابوری)،
- منیه الرجل فی شرح نخبة المقال،
- المواهب العلیّه فی ترجمه شارح الرساله الذهبیه (شرح حال محمد بن حسن مشهدی)،
- بنراس النور والضیاء فی ترجمه مؤلف نجوم السماء،
- وسیلة المعاد فی مناقب شیخنا الاستاذ (شرح حال بلاغی)،
- هدیه ذوی الفضل النُهی بترجمه المولی علم الهدی،
- الافطسیه (نسب سادات روستای طغرود قم)،
- حاشیه بر «بحر الانساب»،
- رساله در خصوص سادات مدینه منوره،
- رساله در شرح اعقاب و ذراری حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام،
- مقدمه کتاب چهره درخشان امام زمان عجل الله تعالی فرجه شریف،
- مشجّرات آل رسول الله الاکرم یا مشجرات الهاشمیین (درباره انساب علویان و سادات جهان)،
- ملحقات احقاق الحق (نوشته قاضی نورالله شوشتری) آیت الله مرعشی نجفی به تکمیل این کتاب پرداخت و مدارک و منابع این اثر نفیس را پیدا نمود. ایشان برای به سرانجام رساندن این تحقیق بزرگ گروه تحقیقی متشکل از شماری از علمای قم را ترتیب دادند، که اینک با تلاش این گروه، زیر نظر فرزندشان حجه الاسلام دکتر سید محمود مرعشی، ۲۷ جلد از این کتاب چاپ شده است و بقیه در حال آماده شدن است.
فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی
اقامه نماز جماعت صبح در حرم حضرت معصومه:
نماز جماعت باشکوه آیت الله مرعشی نجفی در صحن حضرت معصومه علیهاالسلام را همه زائران به یاد دارند. آیت الله مرعشی علاقه خاصی به اهل بیت علیهم السلام داشت. ایشان پیش از انقلاب، هر روز قبل از اذان صبح به حرم مشرف می شد. هماره مدتی پیش از باز شدن درهای حرم، پشت در می ماند و سپس داخل حرم می شد و پس از زیارت، نماز جماعت را اقامه می کرد. در یکی از یادداشت های ایشان آمده است: «هنگامی که در قم سکونت کردم، صبح‌ها در حرم حضرت معصومه علیهاالسلام اقامه نماز جماعت نمی شد و من تنها کسی بودم که این سنت را آن جا رواج دادم و از ۶۰ سال پیش به این طرف، صبح زود و پیش از باز شدن درهای حرم مطهر و زودتر از دیگران می رفتم و منتظر می ایستادم.... کم کم ظهرها و شب‌ها نیز اضافه شد و از آن پس روزی سه بار در مسجد بالاسر حضرت معصومه علیهاالسلام و صحن شریف نماز می خواندم.»
تاسیس مدارس علمیه:
آیت الله مرعشی نجفی در طول سالیان دراز که مرجعیت تقلید شیعیان را بر عهده داشت، خدمت های شایانی به جهان اسلام نمود. تأسیس مدارس علمیه یکی از فعالیت های درخشان وی می باشد. مدرسه مهدیه در سال ۱۳۷۶ ق. در قم، توسط مرحوم حاج مهدی ایرانی ساخته شد و اداره آن بر عهده آیت الله مرعشی گذاشته شد. ایشان در جهت تکمیل مدرسه سعی فراوان نمود و کتابخانه مدرسه را که در برگیرنده دو هزار جلد کتاب است، بنا نهاد. مدرسه مؤمنیه در سال ۱۳۸۹ ق. در دو طبقه و کتابخانه مدرسه با حدود ۳۵۰۰ جلد کتاب نیز به وسیله ایشان تأسیس شد. مدرسه شهابیه در سال ۱۴۰۰ ق. در سه طبقه و مدرسه مرعشیه نیز از مدارس علمیه ای است که در سه طبقه، در سال ۱۳۸۳ ق. به همت ایشان تأسیس شد و اداره آن بر عهده ایشان واگذار شد.
تأسیس کتابخانه در قم:
کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی از بزرگترین کتابخانه های کشور و در ردیف کتابخانه مجلس شورای اسلامی و کتابخانه آستان قدس رضوی است. این کتابخانه بسیاری از کتب خطی اسلامی جهان را دارا است. بسیاری از این کتب جزو نفیس ترین و باارزش ترین متون تاریخی است که قرن‌ها از عمر آن ها می گذرد.
آیت الله مرعشی در دوران جوانی که در حوزه علمیه نجف مشغول تحصیل بود، به گردآوری کتب خطی پرداخت. وی که شاهد به غارت رفتن منابع اسلامی و نسخ خطی بود، تاب نیاورد و با شهریه ناچیز طلبگی به خرید کتب خطی پرداخت تا این میراث فرهنگی را از دستبرد بیگانگان حفظ نماید. گاه شب‌ها در یک کارگاه برنج کوبی کار می کرد، روزها روزه استیجاری می گرفت و نماز استیجاری می خواند، تا هزینه خرید کتب را تهیه نماید.
ایشان در خاطره ای می فرماید: یک روز از مدرسه، به قصد بازار ـ که جنب صحن علوی بود ـ حرکت کردم. در ابتدای بازار ناگهان چشمم به زنی تخم مرغ فروش افتاد که در کنار دیوار نشسته بود و از زیر چادر وی گوشه کتاب پیدا بود. حس کنجکاوی من تحریک شد، به طوری که مدتی خیره به کتاب نگاه کردم. طاقت نیاوردم، پرسیدم این چیست؟ گفت: کتاب، و فروشی است. کتاب را گرفتم و با حیرت متوجه شدم که نسخه ای نایاب از کتاب «ریاض العلماء» علامه میرزا عبدالله افندی است که احدی آن را در اختیار ندارد. مثل یعقوبی که یوسف خود را پیدا کرده باشد، با شور و شعفی وصف ناشدنی به زن گفتم: این را چند می فروشی؟ گفت: پنج روپیه. من که از شوق سر از پا نمی شناختم، گفتم: دارایی من صد روپیه است و حاضرم همه آن را بدهم و کتاب را از شما بگیرم. آن زن با خوشحالی پذیرفت. در این هنگام سر کله کاظم دجیلی، که دلال خرید کتاب برای انگلیسی ها بود، پیدا شد.
او نسخه های کمیاب، نادر و کتاب‌های قدیمی را به هر طریقی به چنگ می آورد و توسط حاکم انگلیسی نجف اشرف که گویا اسمش و یا عنوانش «میجر» (سرگرد) بود، به کتابخانه لندن می فرستاد. کاظم دلال کتاب را به زور از دست من گرفت و به آن زن گفت: من آن را بیشتر می خرم و مبلغی بالاتر از آن چه من به آن زن گفته بودم، پیشنهاد کرد. در آن هنگام من اندوهگین رو به سمت حرم شریف امیرالمؤمنین علیه السلام کردم و آهسته گفتم: آقاجان من می خواهم با خرید این کتاب به شما خدمت کنم، پس راضی نباشید این کتاب از دست من خارج شود. هنوز کلامم تمام نشده بود که زن تخم مرغ فروش رو کرد به دلال و گفت: این کتاب را به ایشان فروخته ام و به شما نمی فروشم....».
آیت الله مرعشی نجفی پس از مهاجرت به قم، کتب خطی را همراه خود به ایران آورد. در قم نیز به خرید نسخ خطی و کتب ارزنده اقدام کرد. پس از مدتی به دلیل کمبود جا، کتاب ها را از منزل به کتابخانه مدرسه مرعشیه انتقال داد. پس از چندی طبقه سوم این مدرسه به عنوان کتابخانه ساخته شد که در نیمه شعبان ۱۳۸۶ ق. (۲۸/۸/۱۳۴۵)، با بیش از ده هزار جلد کتاب چاپی و دو هزار جلد کتاب خطی افتتاح گردید.
استقبال روزافزون طلاب و علماء برای مطالعه، کمبود فضای مناسب برای کتابخانه و خرید کتاب‌های جدید، موجب شد تا ایشان کتابخانه بسیار بزرگی (کتابخانه فعلی) را تأسیس نماید که در نیمه شعبان ۱۳۹۴ ق. (۱۲/۶/۱۳۵۳) با حدود شانزده هزار جلد کتاب چاپی و خطی افتتاح گردید.
کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی اکنون با دارا بودن بیش از ۲۵۰۰۰۰ جلد کتاب چاپی و ۲۵۰۰۰ جلد کتاب خطی[۱] به مسئولیت حجت الاسلام دکتر سید محمود مرعشی نجفی ـ فرزند ایشان ـ در خدمت طلاب، فضلا، دانشجویان، دانش آموزان، محققان و نویسندگان می باشد.
کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی به خاطر نسخه های خطی نفیس و ارزشمند و گاه منحصر به فرد و کتب قدیم مهم و کمیاب مورد توجه وافر نویسندگان، دانشمندان، مراکز علمی و تحقیقاتی سراسر جهان است. اکنون این کتابخانه شهرت جهانی دارد و با چهارصد مؤسسه، مرکز علمی و کتابخانه در سراسر جهان ارتباط دارد.
احیاء و ترویج فرهنگ:
.jpg)
بازسازی مرقد علامه مجلسی در اصفهان، به امر آیت الله العظمی مرعشی نجفی صورت پذیرفت. اهداء کتاب های فقهای شیعه برای دانشمندان شیعه، سنی، مسیحی و دانشگاه‌های جهان نیز از فعالیتهای فرهنگی ایشان است.
ایشان برای نوشتن کتاب‌ها به بسیاری از کشورهای اسلامی مسافرت نمود و با دانشمندان شیعه، سنی و مسیحی به گفتگو نشست. وی با علامه سید محمود شکری آلوسی بغدادی، شیخ طنطاوی جوهری مصری، انستانس کرملی بغدادی، شیخ عبدالسلام شافعی کردستانی، سید ناصر حسین هندی فرزند علامه میر حامد حسین هندی، تاگور (نویسنده و فیلسوف شهیر هند)، میرزا احمد تبریزی (پیشوای فرقه ذهبیه)، میرزا عنایت الله اخباری، پروفسور هانری کربن، دکتر فؤاد سزگین آلمانی، سید ابراهیم رفاعی راوی بغدادی، رشید بیضوی لبنان، سید محمد رشید رضا (نویسنده تفسیر المنار) و بسیاری از اندیشمندان دیگر دیدار نمود.
وی برای تألیف زندگینامه های علماء، سادات و امامزاده ها، گاه به قبرستان‌های کهن می رفت و با خواندن نبشته های قبرهای علماء، ادباء، شعراء، سادات و امامزاده ها می پرداخت. ایشان در سالهای ۱۳۵۰ـ۱۳۵۱ ق. به اصفهان رفت و یک هفته در تخت فولاد به ثبت تاریخ ولادت و فوت علمای به خاک سپرده شده در آن قبرستان پرداخت. بسیاری از گورستان‌های دیگر اصفهان را نیز مورد تحقیق قرار داد و اطلاعات سودمندی بدست آورد.
همگامی با نهضت امام خمینی:
آیت الله مرعشی نجفی همواره از نهضت امام خمینی حمایت کرد. بارها اعلامیه داد و به افشاگری پرداخت. ایشان در پی دستگیری امام خمینی در سال ۱۳۴۲، با ارسال اعلامیه شدیداللحنی به رژیم پهلوی، خواستار آزادی امام خمینی شدند. ایشان همراه مراجع تقلید و علمای طراز اول کشور برای آزادی امام خمینی به تهران سفر نمود و در این راه زحمت فراوانی متحمل شد.
ایشان در سال ۱۳۴۲، در پاسخ نامه جمعی از طلاب می فرماید: چنانچه کراراً این جانب عقیده خود را اظهار کرده ام، باز هم به موجب این سؤال عرض می کنم که حضرت آیت الله خمینی دامت برکاته یکی از مراجع تقلید عالم تشیع هستند و از اساطین روحانیت اسلام و از مفاخر عالم تشیع.
آیت الله العظمی مرعشی نامه ها و تلگراف های فراوانی در جهت حمایت از امام خمینی برای مراجع تقلید شیعه مقیم ایران و عراق می فرستاد. ایشان پس از تبعید امام خمینی به ترکیه، در سخنرانی ها و اعلامیه ها این عمل رژیم پهلوی را محکوم نمود و برای شهدای ۱۵ خرداد، مجلس یادبود برپا ساخت. ایشان پس از شهادت سید مصطفی خمینی در سال ۱۳۵۶، برای وی مجلس ترحیمی در حسینیه خویش برپا می کند، که پایان این مجلس به سر دادن شعارهای کوبنده علیه رژیم پهلوی و دستگیری شماری از مردم پیوند می خورد.
آیت الله مرعشی در طول سال های تبعید امام خمینی، با ایشان در ارتباط بودند و با اوج گیری انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۶ همراه مراجع تقلید شیعه با فرستادن اعلامیه ها به هدایت نهضت می پردازد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز ایشان هماره از نظام جمهوری اسلامی حمایت کرد و در مناسبت های مختلف با ارسال پیام ها به تقویت نظام پرداختند.
وفات
مرحوم آیت الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی، سرانجام در روز چهارشنبه هفتم شهریور سال ۱۳۶۹، در ۹۶ سالگی دار فانی را وداع گفت و پیکر پاکش در جوار کتابخانه بزرگش در قم به خاک سپرده شد.[۲]
پانویس
منابع
- مجموعه گلشن ابرار، جلد۲، زندگی نامه "آیت الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی" از محمدرضا سماک امانی.
- بنیانگذار کتابخانه، سایت کتابخانه بزرگ آیت الله مرعشی نجفی، بازیابی: ۱۸ اسفند ۱۳۹۲.
آرشیو عکس و تصویر
از راست: سید شمس الدین محمود حسینی مرعشی نجفی، سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و سید علی حسینی مرعشی تبریزی
سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در جوانی
سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در جوانی
سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در جوانی
سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و محمد شریف رازی
دستخط سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در مورد روزه و نماز استیجاری بابت تهیه کتاب - سال 1342 قمری
سید رضا فیروزآبادی و سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی
از راست: ابوالفضل زاهدی قمی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی، سید محمدحسن احمدی طباطبائی بروجردی، سید جعفر احمدی طباطبایی بروجردی، مرتضی حائری یزدی، سید محمد کاظم شریعتمداری و سید شهاب‌الدین حسینی مرعشی نجفی
از راست: ناشناسان، سید محمد موسوی احمدآبادی (محقق داماد)، سید احمد حسینی (شبیری) زنجانی، عبدالنبی اراکی نجفی و سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی
از راست تکیه به دیوار: ناصر مکارم شیرازی، محمد شریف رازی، ناشناس، سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی، مجتبی قزوینی، حسن علی مروارید و مهدی نوقانی
از راست: شهید سید مصطفی موسوی مصطفوی خمینی، سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی و سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی
از راست: ناشناس، سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی، سید رضا بهاءالدینی و ناشناس
سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در حال اقامه نماز عید فطر در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها
سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در حین محاسبه زاویه محراب مسجد
از راست: سید محمدکاظم شریعتمداری، هاشم اردشیر لاریجانی (میرزا هاشم آملی) و سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی
1. محمد موحدی (فاضل لنکرانی)، 2. سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی، 3. حسین راستی کاشانی و 4. محمدمهدی ربانی املشی
از راست تکیه به دیوار: سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی، محمد موحدی (فاضل لنکرانی)، سيد جعفر طباطبايي، محمد صادقی اصفهانی (تهرانی)، سيد شمس الدين احمدی طباطبایی بروجردی، ناشناس، ناشناس، محمدطاهر آل شبیر خاقانی، محمد محمدی دعوی سرایی (محمدی گیلانی)، عبدالله جوادی آملی، نصرالله شاه‌آبادی و ناشناس
از راست: سید محمدعلی سبط الشیخ، سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و حسن سعید تهرانی
سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در حین زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها
از راست: سید محمدصادق حسینی روحانی، سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و سید محمد حسینی شیرازی
از راست: سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و سید عباس حسینی کاشانی
دیدار دولت موقت با سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی
سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و مهدی بازرگان
سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و شهید محمدعلی رجایی
سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و شهید عطاالله اشرفی خوزانی (اصفهانی)
سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی و سید احمد حسینی شهرستانی
از راست: ناشناسان، محمد موحدی (فاضل لنکرانی)، سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی، سید احمد موسوی مصطفوی خمینی، ناشناسان، سید مهدی روحانی، رضا استادی مقدم و ناشناسان (کلنگ زنی ساختمان جدید کتابخانه آیت الله مرعشی در قم)
سید عبدالله موسوی شیرازی و سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی
سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در کتابخانه شخصی
محفل درس سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها
سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در حال پاک کردن سبزی در منزل شخصی
از راست: ناشناس، سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی، محمد محمدی گلیایگانی و سید علی حسینی خامنه ای
سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در بستر بیماری
از راست: سید مرتضی پسندیده، محمدرضا مهدوی کنی و سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی
تشییع پیکر سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها
اقامه نماز میت سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی توسط محمد موحدی (فاضل لنکرانی)
درون قبر سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی
قبر سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی در کتابخانه شخصی
مرقد سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_%D8%B2%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C_(6).jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.png)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
