معجم الثقات و ترتیب الطبقات (کتاب)
كتاب «مُعجم الثقات و ترتيب الطبقات» اثر ابوطالب تجلیل تبریزی (۱۳۰۵-۱۳۸۷ ش)، به توثیق و بررسی رجال و سلسله سند حدیث از لحاظ توثیق پرداخته و سعی كرده است راویان ثقه را با كنكاش در تمامی كتب رجالی و سایر كتب امامیه جمع‌آوری كند. این كتاب برای دسترسی به روات ثقه و طبقه آنها، كتاب جامع و خوبی است.
 | |
| نویسنده | ابوطالب تجلیل تبریزی |
| موضوع | راویان شیعه/علم رجال |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
محتوای كتاب
کتاب «معجم الثقات»، داراى یک مقدمه و پنج فصل است و در هر فصل، اسامى راویان بر اساس حروف الفبا تنظیم شده و براى هر راوى، یک شماره مسلسل آورده شده است و در ذیل هر عنوان، مصادر مورد مراجعه مشخّص شده‌اند. در مقدمه، متن اجازه نامه آیت‌الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی به مؤلّف آمده است.
مباحث فصل‌هاى پنجگانه کتاب عبارتند از:
- فصل اوّل، اسامى راویانى که در مورد هر یک از آنها توثیق خاص وارد شده است؛
- فصل دوم، اسامى راویانى که محمد بن ابی عمیر، صفوان بن یحیی یا احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی از آنها نقل کرده‌اند و یا دیگر توثیقات عام آنها را شامل مى‌شود؛
- فصل سوم، اسامى راویانى که مشمول توثیق نشده‌اند؛ بلکه مدح در مورد آنها رسیده است؛
- فصل چهارم، وثاقت مشایخ اجازه؛
- فصل پنجم، اسناد صحیح در مشیخه کتابهای من لا یحضره الفقیه، تهذیب الاحکام و الاستبصار.
مؤلّف در این كتاب، فقط به ذكر روات پرداخته و سعی كرده است اسم راوی موثق را با اشاره مختصر به طبقه او بیاورد و به غیر ثقات و ضعیف ها اشاره نكرده است. او در جمع روات و طبقات آنها نهایت دقت و توجه و استقصاء را به خرج داده و مراجعه به حدیث و دسترسی به روات ثقه آن را آسان كرده است و فهرست كاملی از راویان ثقه را در این كتاب جمع آوری كرده است.
مؤلّف، مشایخ واقع شده در سلسله سند كتب اربعه و بحارالانوار و خیلی از كتابهای رجالی، تفسیری و فقهی را بررسی و طبقات را بر طبق این كتاب ها تعیین كرده است. ابتدا سلسله سندها و طبقات را تعیین نموده و سپس به ذكر توثیق آنها پرداخته است.
منابع
- "معجم الثقات"، حافظ فرزانه، مرکز مطالعات و پژوهشهای فرهنگی حوزه علميه.
- مأخذشناسی رجال شیعه، رسول طلائیان، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، قم، ۱۳۸۱.
