طالوت: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(افزودن الگوی قرآن)
 
سطر ۷: سطر ۷:
 
نام طالوت دوبار در [[قرآن]] آمده است، وی ابتدا شهرتی نداشت و در [[مصر]] با پدرش در یکی از دهکده‌های ساحل رودخانه زندگی می‌کرد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱، بیست و چهارم، ج ۲، ص ۱۶۷.</ref> نقل است بنی اسرائیل بعد از درگذشت [[حضرت موسی علیه السلام|موسی]] علیه السلام مرتکب [[گناه|گناهان]] شده و از فرمان خدا سرپیچی می‌کردند، خداوند به همین جرم شخصی به نام [[جالوت]] را برایشان مسلط ساخت، وی بنی اسرائیل را آزار می‌داد و آن‌ها را از سرزمینشان بیرون می‌کرد.<ref>طباطبائی محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، تهران، دفتر انتشارات اسلامی، بی تا، ج ۲، ص ۴۴۹، مضمون روایت.</ref> احکام [[تورات]] را فرو می‌گذاشت از مردم باج می‌گرفت، سرانجام خداوند [[شمعون]] یا اشموئیل را بر بنی اسرائیل به پیامبری برگزید،<ref>حاج سید جوادی، احمد صدر، و بهاءالدین خرمشاهی و کامران فانی، دایره المعارف تشیع، تهران، نشر شهید سعید محبی، ۱۳۸۳، اول، پیشین، ص ۴۵۲.</ref> بنی اسرائیل از او خواستند تا رهبر و امیری برای آنها انتخاب کند تا همگی تحت فرمان و هدایت او با دشمن نبرد کنند و عزت از دست رفته خود را بازیابند.<ref>[[سوره بقره]]/۲۴۶، تفسیر نمونه، پیشین، ص ۱۶۶.</ref>
 
نام طالوت دوبار در [[قرآن]] آمده است، وی ابتدا شهرتی نداشت و در [[مصر]] با پدرش در یکی از دهکده‌های ساحل رودخانه زندگی می‌کرد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱، بیست و چهارم، ج ۲، ص ۱۶۷.</ref> نقل است بنی اسرائیل بعد از درگذشت [[حضرت موسی علیه السلام|موسی]] علیه السلام مرتکب [[گناه|گناهان]] شده و از فرمان خدا سرپیچی می‌کردند، خداوند به همین جرم شخصی به نام [[جالوت]] را برایشان مسلط ساخت، وی بنی اسرائیل را آزار می‌داد و آن‌ها را از سرزمینشان بیرون می‌کرد.<ref>طباطبائی محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، تهران، دفتر انتشارات اسلامی، بی تا، ج ۲، ص ۴۴۹، مضمون روایت.</ref> احکام [[تورات]] را فرو می‌گذاشت از مردم باج می‌گرفت، سرانجام خداوند [[شمعون]] یا اشموئیل را بر بنی اسرائیل به پیامبری برگزید،<ref>حاج سید جوادی، احمد صدر، و بهاءالدین خرمشاهی و کامران فانی، دایره المعارف تشیع، تهران، نشر شهید سعید محبی، ۱۳۸۳، اول، پیشین، ص ۴۵۲.</ref> بنی اسرائیل از او خواستند تا رهبر و امیری برای آنها انتخاب کند تا همگی تحت فرمان و هدایت او با دشمن نبرد کنند و عزت از دست رفته خود را بازیابند.<ref>[[سوره بقره]]/۲۴۶، تفسیر نمونه، پیشین، ص ۱۶۶.</ref>
  
اشموئیل با آن که می‌دانست قوم او پیمان شکن هستند و از [[جهاد]] سربازخواهند زد، به فرمان خدا، طالوت را به فرماندهی آنان انتخاب کرد: {{متن قرآن|«وَقالَ لَهُم نَبیهُمْ اِنّ الله قَدْ بَعَثَ لَکمْ طالوتَ مَلِکاً»}}<ref>[[سوره بقره]]/۲۴۷. (ترجمه آیات از آیت الله مکارم شیرازی می‌باشد).</ref>؛ و پیامبرشان به آنها گفت: خداوند طالوت را برای زمامداری شما مبعوث و انتخاب کرده است.
+
اشموئیل با آن که می‌دانست قوم او پیمان شکن هستند و از [[جهاد]] سربازخواهند زد، به فرمان خدا، طالوت را به فرماندهی آنان انتخاب کرد: {{متن قرآن|«وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا...}}<ref>[[آیه 247 سوره بقره|سوره بقره، آیه ۲۴۷.]]</ref>.<ref> (ترجمه آیات از آیت الله مکارم شیرازی می‌باشد).</ref>؛ و پیامبرشان به آنها گفت: خداوند طالوت را برای زمامداری شما مبعوث و انتخاب کرده است...».
  
 
[[بنی اسرائیل|بنی اسرائیل]] که سابقه درخشانی در طول تاریخ زندگی‌شان نداشتند باز دست به بهانه جویی زدند و برای فرمانده و رئیس لشکر امتیازاتی از نظر نسب و ثروت لازم می‌دانستند که در طالوت هیچکدام یافت نمی‌شد. نه از خاندان لاوی پسر [[حضرت یعقوب علیه السلام|یعقوب]] بود که سابقه [[نبوت]] داشتند و نه از خاندان [[حضرت یوسف علیه السلام|یوسف]] و یهودا بود که سابقه حکومت داشتند بلکه از خاندان [[بنیامین]] مردی گمنام و تهی دست بود، بنابراین بنی اسرائیل اعتراض کردند که ما از او سزاوارتریم.<ref>تفسیر المیزان، پیشین، ص ۴۴۹، نمونه، پیشین، ص ۱۴۸.</ref>
 
[[بنی اسرائیل|بنی اسرائیل]] که سابقه درخشانی در طول تاریخ زندگی‌شان نداشتند باز دست به بهانه جویی زدند و برای فرمانده و رئیس لشکر امتیازاتی از نظر نسب و ثروت لازم می‌دانستند که در طالوت هیچکدام یافت نمی‌شد. نه از خاندان لاوی پسر [[حضرت یعقوب علیه السلام|یعقوب]] بود که سابقه [[نبوت]] داشتند و نه از خاندان [[حضرت یوسف علیه السلام|یوسف]] و یهودا بود که سابقه حکومت داشتند بلکه از خاندان [[بنیامین]] مردی گمنام و تهی دست بود، بنابراین بنی اسرائیل اعتراض کردند که ما از او سزاوارتریم.<ref>تفسیر المیزان، پیشین، ص ۴۴۹، نمونه، پیشین، ص ۱۴۸.</ref>
  
اشموئیل در پاسخ آنها گفت: {{متن قرآن|«قالَ اِنَّ الله اصطَفاهُ عَلَیکم وَزادَهُ بَسْطَةً فِی الْعِلمِ وَالجِسمِ»}}؛<ref>[[سوره بقره]]/۲۴۷.</ref>؛ گفت خدا او را بر شما برگزیده و او را در علم و (قدرت) جسم وسعت بخشیده است. و در ادامه می‌گوید: {{متن قرآن|«اِنَّ ءایةَ مُلکهِ اَنْ یأتیکمُ التّابوتُ فیه سَکینَةٌ مِنْ رَبِکمْ»}}<ref>[[سوره بقره]]/۲۴۸.</ref>؛ نشانه حکومت او این است که صندوق عهد به سوی شما خواهد آمد (همان صندوقی که) در آن آرامش از پروردگار و... قرار دارد. (منظور از تابوت یا صندوق عهد، همان صندوقی است که [[حضرت موسی]] علیه السلام در آن به رود نیل سپرده شد. این صندوق در جنگ ها باعث قوت و آرامش بنی اسرائیل بود ولی مدتی بود که آن را از دست داده بودند).  
+
اشموئیل در پاسخ آنها گفت: {{متن قرآن|«... قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ...»}}<ref>[[آیه 247 سوره بقره|سوره بقره، آیه ۲۴۷.]]</ref>؛</ref>؛... گفت خدا او را بر شما برگزیده و او را در علم و (قدرت) جسم وسعت بخشیده است». و در ادامه می‌گوید: {{متن قرآن|«...إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ... »}}<ref>[[آیه 248 سوره بقره|سوره بقره،آیه ۲۴۸.]]</ref>؛... نشانه حکومت او این است که صندوق عهد به سوی شما خواهد آمد (همان صندوقی که) در آن آرامش از پروردگار و... قرار دارد». (منظور از تابوت یا صندوق عهد، همان صندوقی است که [[حضرت موسی]] علیه السلام در آن به رود نیل سپرده شد. این صندوق در جنگ ها باعث قوت و آرامش بنی اسرائیل بود ولی مدتی بود که آن را از دست داده بودند).  
  
 
به هر حال بنی اسرائیل با آمدن صندوق عهد، فرمانروایی طالوت را (ظاهراً) پذیرفتند، طالوت فرماندهی سپاه را بر عهده گرفت و به جانب دشمن رفتند اما برای امتحان سپاه خود و برای این که بفهمد چقدر از او اطاعت می‌کنند به ایشان گفت:
 
به هر حال بنی اسرائیل با آمدن صندوق عهد، فرمانروایی طالوت را (ظاهراً) پذیرفتند، طالوت فرماندهی سپاه را بر عهده گرفت و به جانب دشمن رفتند اما برای امتحان سپاه خود و برای این که بفهمد چقدر از او اطاعت می‌کنند به ایشان گفت:
  
{{متن قرآن|«اِنَّ اللهَ مُبْتَلیکمْ بِنَهرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنهُ فَلَیسَ مِنّی وَمَنْ لَمْ یطْعَمهُ فَاِنّهُ مِنّی اِلّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرفَةً بِیدهِ»}}؛ خداوند شما را بوسیله یک نهر آب آزمایش می‌کند آنها که به (هنگام تشنگی) از آن بنوشند از من نیستند و آنها که جز یک پیمانه با دست خود بیشتر از آن نخورند از من هستند.<ref>[[سوره بقره]]/۲۴۹.</ref>
+
{{متن قرآن|«...إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَمَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ...}}<ref>[[آیه 249 سوره بقره|سوره بقره،آیه ۲۴۹.]]</ref>؛... خداوند شما را بوسیله یک نهر آب آزمایش می‌کند آنها که به (هنگام تشنگی) از آن بنوشند از من نیستند و آنها که جز یک پیمانه با دست خود بیشتر از آن نخورند از من هستند...».
  
اما قوم پیمان شکن بنی اسرائیل به محض رسیدن به آب تا رفع تشنگی از آن خوردند، به جز عده قلیلی از ایشان که به عهد خویش وفا کردند بنابراین طالوت اکثریت را رها کرد و با بقیه به سوی جالوت شتافت،<ref>تفسیر نمونه، پیشین، ص ۱۶۹-۱۶۸.</ref> در ادامه باز هم از آن تعداد کم، گروهی از کم بودن نفرات سپاه خود اظهار ناراحتی کردند ولی گروهی که ایمانشان قوی‌تر بود گفتند: {{متن قرآن|«کمْ مِنْ فِئةٍ قَلیلَةٍ غَلَبَتْ فئةً کثیرَةً بِاذنِ اللهِ»}}؛<ref>[[سوره بقره]]/۲۴۹.</ref> چه بسیار گروههای کوچک که به فرمان خدا بر گروههای عظیم پیروز شدند.
+
اما قوم پیمان شکن بنی اسرائیل به محض رسیدن به آب تا رفع تشنگی از آن خوردند، به جز عده قلیلی از ایشان که به عهد خویش وفا کردند بنابراین طالوت اکثریت را رها کرد و با بقیه به سوی جالوت شتافت،<ref>تفسیر نمونه، پیشین، ص ۱۶۹-۱۶۸.</ref> در ادامه باز هم از آن تعداد کم، گروهی از کم بودن نفرات سپاه خود اظهار ناراحتی کردند ولی گروهی که ایمانشان قوی‌تر بود گفتند: {{متن قرآن|«...كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ...}}<ref>[[آیه 249 سوره بقره|سوره بقره،آیه ۲۴۹.]]</ref>؛... چه بسیار گروههای کوچک که به فرمان خدا بر گروههای عظیم پیروز شدند...».
  
 
به هر حال دو سپاه در برابر هم قرار می‌گیرند، سپاه طالوت از خدا طلب یاری می‌نمایند و [[جالوت]] بدست نوجوانی شجاع به نام [[حضرت داوود علیه السلام|داود]] کشته می‌شود و سپاهش فرار می‌کنند.
 
به هر حال دو سپاه در برابر هم قرار می‌گیرند، سپاه طالوت از خدا طلب یاری می‌نمایند و [[جالوت]] بدست نوجوانی شجاع به نام [[حضرت داوود علیه السلام|داود]] کشته می‌شود و سپاهش فرار می‌کنند.

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۲۱:۰۹

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

Icon-computer.png
محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


"طالوت" اسم غیرعربی (عبری یا سریانی) و "عَلَم" است.[۱] و در لغت به معنی مطلوب بوده و نام "شاؤل بن قیس" از نوادگان بنیامین فرزند یعقوب نبی علیه السلام می­ باشد،[۲] وی اولین پادشاه بنی اسرائیل است که در بعضی علوم متبحر بوده و دارای جثه‌ای بزرگ، خوش هیکل، قوی، قهرمان و شجاع بوده است.[۳]

یادکرد قرآن از طالوت

نام طالوت دوبار در قرآن آمده است، وی ابتدا شهرتی نداشت و در مصر با پدرش در یکی از دهکده‌های ساحل رودخانه زندگی می‌کرد.[۴] نقل است بنی اسرائیل بعد از درگذشت موسی علیه السلام مرتکب گناهان شده و از فرمان خدا سرپیچی می‌کردند، خداوند به همین جرم شخصی به نام جالوت را برایشان مسلط ساخت، وی بنی اسرائیل را آزار می‌داد و آن‌ها را از سرزمینشان بیرون می‌کرد.[۵] احکام تورات را فرو می‌گذاشت از مردم باج می‌گرفت، سرانجام خداوند شمعون یا اشموئیل را بر بنی اسرائیل به پیامبری برگزید،[۶] بنی اسرائیل از او خواستند تا رهبر و امیری برای آنها انتخاب کند تا همگی تحت فرمان و هدایت او با دشمن نبرد کنند و عزت از دست رفته خود را بازیابند.[۷]

اشموئیل با آن که می‌دانست قوم او پیمان شکن هستند و از جهاد سربازخواهند زد، به فرمان خدا، طالوت را به فرماندهی آنان انتخاب کرد: «وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا...[۸].[۹]؛ و پیامبرشان به آنها گفت: خداوند طالوت را برای زمامداری شما مبعوث و انتخاب کرده است...».

بنی اسرائیل که سابقه درخشانی در طول تاریخ زندگی‌شان نداشتند باز دست به بهانه جویی زدند و برای فرمانده و رئیس لشکر امتیازاتی از نظر نسب و ثروت لازم می‌دانستند که در طالوت هیچکدام یافت نمی‌شد. نه از خاندان لاوی پسر یعقوب بود که سابقه نبوت داشتند و نه از خاندان یوسف و یهودا بود که سابقه حکومت داشتند بلکه از خاندان بنیامین مردی گمنام و تهی دست بود، بنابراین بنی اسرائیل اعتراض کردند که ما از او سزاوارتریم.[۱۰]

اشموئیل در پاسخ آنها گفت: «... قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ...»[۱۱]؛</ref>؛... گفت خدا او را بر شما برگزیده و او را در علم و (قدرت) جسم وسعت بخشیده است». و در ادامه می‌گوید: «...إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ... »[۱۲]؛... نشانه حکومت او این است که صندوق عهد به سوی شما خواهد آمد (همان صندوقی که) در آن آرامش از پروردگار و... قرار دارد». (منظور از تابوت یا صندوق عهد، همان صندوقی است که حضرت موسی علیه السلام در آن به رود نیل سپرده شد. این صندوق در جنگ ها باعث قوت و آرامش بنی اسرائیل بود ولی مدتی بود که آن را از دست داده بودند).

به هر حال بنی اسرائیل با آمدن صندوق عهد، فرمانروایی طالوت را (ظاهراً) پذیرفتند، طالوت فرماندهی سپاه را بر عهده گرفت و به جانب دشمن رفتند اما برای امتحان سپاه خود و برای این که بفهمد چقدر از او اطاعت می‌کنند به ایشان گفت:

«...إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَمَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ...[۱۳]؛... خداوند شما را بوسیله یک نهر آب آزمایش می‌کند آنها که به (هنگام تشنگی) از آن بنوشند از من نیستند و آنها که جز یک پیمانه با دست خود بیشتر از آن نخورند از من هستند...».

اما قوم پیمان شکن بنی اسرائیل به محض رسیدن به آب تا رفع تشنگی از آن خوردند، به جز عده قلیلی از ایشان که به عهد خویش وفا کردند بنابراین طالوت اکثریت را رها کرد و با بقیه به سوی جالوت شتافت،[۱۴] در ادامه باز هم از آن تعداد کم، گروهی از کم بودن نفرات سپاه خود اظهار ناراحتی کردند ولی گروهی که ایمانشان قوی‌تر بود گفتند: «...كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ...[۱۵]؛... چه بسیار گروههای کوچک که به فرمان خدا بر گروههای عظیم پیروز شدند...».

به هر حال دو سپاه در برابر هم قرار می‌گیرند، سپاه طالوت از خدا طلب یاری می‌نمایند و جالوت بدست نوجوانی شجاع به نام داود کشته می‌شود و سپاهش فرار می‌کنند.

جمع کثیری از مفسران عدد یاران طالوت را در پیکار با جالوت، با تعداد مهاجران و انصار یعنی یاران پیامبر صلی الله علیه و آله در جنگ بدر و با شمار اصحاب امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف برابر دانسته و ۳۱۳ نفر برشمرده‌اند.[۱۶]

سرانجام طالوت

قرآن به سرگذشت و سرانجام طالوت اشاره نکرده است و در مورد سرانجام طالوت اختلافاتی وجود دارد، برخی گویند نخوت و غرور پیروزی او را از راه حق دور ساخت و به سبب محبوبیتی که داود در بنی اسرائیل داشت نسبت به او حسادت کرد و در نبردی که با فلسطینی ها داشت کشته شد.[۱۷] برخی گویند در اثر این حسادت به توبه و پشیمانی روی آورد و آواره بیابان ها شد. محل دفن او را "اران"[۱۸] می‌دانند.[۱۹]

پانویس

  1. راغب اصفهانی، مفردات، تهران، مرتضوی، ۱۳۷۴، دوم، ج ۲، ص ۵۲۰.
  2. مستر هاکس، قاموس کتاب مقدس، بیروت، بی نا، ۱۹۲۸م، ص ۵۱۱.
  3. شبستری، عبدالحسین، اعلام قرآن، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۹، اول،‌ ص ۵۳۱.
  4. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱، بیست و چهارم، ج ۲، ص ۱۶۷.
  5. طباطبائی محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، تهران، دفتر انتشارات اسلامی، بی تا، ج ۲، ص ۴۴۹، مضمون روایت.
  6. حاج سید جوادی، احمد صدر، و بهاءالدین خرمشاهی و کامران فانی، دایره المعارف تشیع، تهران، نشر شهید سعید محبی، ۱۳۸۳، اول، پیشین، ص ۴۵۲.
  7. سوره بقره/۲۴۶، تفسیر نمونه، پیشین، ص ۱۶۶.
  8. سوره بقره، آیه ۲۴۷.
  9. (ترجمه آیات از آیت الله مکارم شیرازی می‌باشد).
  10. تفسیر المیزان، پیشین، ص ۴۴۹، نمونه، پیشین، ص ۱۴۸.
  11. سوره بقره، آیه ۲۴۷.
  12. سوره بقره،آیه ۲۴۸.
  13. سوره بقره،آیه ۲۴۹.
  14. تفسیر نمونه، پیشین، ص ۱۶۹-۱۶۸.
  15. سوره بقره،آیه ۲۴۹.
  16. دایره المعارف تشیع، پیشین، ص ۲۵۳.
  17. خزائلی، اعلام قرآن، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۱، چهارم، ص ۴۲۳.
  18. اران نام تاریخی بخشی از منطقه جنوب قفقاز مابین ساحل شمالی رود ارس و رود کورا شامل قرهباغعلیا در جمهوری آذربایجان فعلی است.
  19. دایره المعارف تشیع، پیشین، ص ۲۵۳.

منابع

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن
مسابقه از خطبه ۷۶ و ۲۳۰ نهج البلاغه