امداد مومنین: تفاوت بین نسخهها
(←شرائط امداد مؤمنین) |
|||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{خوب}} | {{خوب}} | ||
{{الگو:منبع الکترونیکی معتبر|ماخذ=پایگاه}} | {{الگو:منبع الکترونیکی معتبر|ماخذ=پایگاه}} | ||
| − | + | اِمداد [[خداوند]] به مؤمنین و یاری رساندن به آنان، به طور دائمی میباشد و چنین امدادی از طرف خداوند قطع نمیگردد، مگر این که صفت [[ایمان]] از افراد جامعه سلب شود. در [[قرآن کریم]]، اطاعت از خدا و رسول و داشتن [[صبر]] و [[تقوا]]، از لوازم و شرائط امداد الهی شمرده شده است. | |
| − | |||
==واژه امداد در لغت== | ==واژه امداد در لغت== | ||
| − | + | کلمه "اِمداد" مصدر باب "افعال" به معنی یاری رساندن و به فریاد رسیدن است، یاری رساندن ممکن است در راه خیر باشد یا در راه شرّ؛<ref>دهخدا، علی اکبر؛ لغت نامه دهخدا؛ تهران؛ انتشارات دانشگاه تهران؛ س۱۳۴۵، ج۸، ص۱۷۳.</ref> و امداد در اصطلاح به معنای یاری رساندن به صورت متصل، مداوم و پی درپی می باشد.<ref>داور پناه، ابوالفضل؛ انوارالعرفان فی تفسیر القرآن؛ تهران: انتشارات صدر، س۱۳۷۵ش، چ اول، ج۶، ص۴۴۴.</ref> بنابراین امداد به یاری کردنی اطلاق می شود که جنبه دائمی داشته باشد و به صورت مستمر ادامه یابد.<ref>طبرسی، فضل بن حسن؛ تفسیر جوامع الجامع؛ ترجمه مترجمان، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، س۱۳۷۷ ش، چ دوم، ج۲، ص۴۳۸.</ref> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | ==امداد مؤمنین در قرآن== | |
| + | [[قرآن کریم]] در آیات متعدد به تحقق تاریخی سنت امداد مؤمنین اشاره نموده است: {{متن قرآن|«{{آیه|20|77}} 💠<ref>[[آیه 77 سوره طه|سوره طاها، آیه ۷۷.]]</ref> {{آیه|20|78}}<ref>[[آیه 78 سوره طه|همان، آیه ۷۸.]]</ref>»}}؛ ما به [[حضرت موسی علیه السلام|موسی]] وحی فرستادیم که شبانه بندگانم را (از مصر) با خود ببر و برای آنها راهی خشک در دریا بگشا که نه از تعقیب (فرعونیان) خواهى ترسید و نه از غرق شدن در دریا. [[فرعون]] با سپاهیانش بدنبال ایشان حرکت کردند، آب دریا فرعون و سپاهیانش را پوشاند و غرق کرد. | ||
| − | + | انواع و شیوه های مختلف امداد مؤمنین در قرآن عبارت است از: | |
| − | + | ===امداد بیرونی مؤمنین=== | |
| − | * | + | *۱) امداد غیرطبیعی (بوسیله فرشتگان): |
| + | یکی از جنگهایی که در صدر [[اسلام]] میان مسلمانان و کفار اتفاق افتاد، [[جنگ بدر]] بود که خداوند در این باره می فرماید: {{متن قرآن|«{{آیه|3|124}}»}}<ref>[[آیه 124 سوره آل عمران|سوره آل عمران، آیه ۱۲۴.]]</ref>؛ در آن هنگامی که تو به مؤمنان می گفتی: آیا کافی نیست که پروردگارتان شما را به سه هزار نفر از فرشتگان که (از آسمان) فرود می آیند یاری کند؟ [[شیخ طوسی]] در [[التبیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر تبیان]] از [[ابن عباس]]، قتاده، مالک بن ربیعه و... نقل کرده که امداد به واسطه [[ملائکه]] در روز بدر بود.<ref>طوسی، محمد بن حسن؛ التبیان فى تفسیرالقرآن؛ تحقیق احمد قصیر عاملی؛ بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی سا، بی چا، ج۲، ص۵۷۹.</ref> | ||
| − | {{متن قرآن| | + | *۲) امداد طبیعی: |
| + | خداوند در مورد امداد غیبی به واسطه فرستادن باد و طوفان، می فرماید: {{متن قرآن|«{{آیه|33|9}}»}}<ref>[[آیه 9 سوره احزاب|سوره احزاب، آیه ۹.]]</ref>؛ در آن هنگام که لشکرهایی (عظیم) به سراغ شما آمدند ولی ما باد و طوفان سختی بر آنان فرستادیم و لشکریانی که آنها را نمی دیدید. | ||
| − | == | + | ===امداد درونی مؤمنین=== |
| − | * | + | *۱) ایجاد آرامش روحی: |
| + | در مورد [[جنگ حنین]] خداوند به مؤمنین متذکر می شود که شما را در مراحل مختلف یاری رساندیم با این که دارای نیروی زیادی بودید ولی در عین حال نتوانستید بر دشمن غلبه کنید، اما خداوند برای شما آرامش روحی ایجاد نمود: {{متن قرآن|«{{آیه|9|26}}»}}<ref>[[آیه 26 سوره توبه|سوره توبه، آیه ۲۶.]]</ref>؛ سپس خداوند آرامش خود را بر پیامبرش و بر مؤمنان نازل کرد و لشکرهایی فرستاد که شما نمی دیدید. | ||
| − | {{متن قرآن| | + | *۲) ایجاد ترس و وحشت در دل کفار: |
| + | {{متن قرآن|«{{آیه|3|151}}»}}<ref>[[آیه 151 سوره آل عمران|سوره آل عمران، آیه ۱۵۱.]]</ref>؛ بزودی در دلهای کافران، بخاطر این که بدون دلیل چیزهایی را برای خدا همتا قرار دادند، رعب و ترس می افکنیم. | ||
| − | + | ==شرائط امداد مؤمنین== | |
| − | * | + | *۱) کسب آمادگی لازم برای دفاع: |
| + | {{متن قرآن|«{{آیه|8|60}}»}}<ref>[[آیه 60 سوره انفال|سوره انفال، آیه ۶۰.]]</ref>؛ هر نیرویی که در توان دارید، برای مقابله با آنها (دشمنان) آماده سازید و اسبهای ورزیده (برای میدان نبرد) تا به وسیله آن دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید. | ||
| − | + | کلمه "قوّة" در جنگ به معنای هر چیزی است که جنگ و دفاع با آن امکان پذیر است، از قبیل انواع اسلحه و مردان جنگی با تجربه و دارای سوابق جنگی و تشکیلات نظامی.<ref>علامه طباطبایی؛ ترجمه المیزان، ترجمه موسوی همدانی، محمدباقر؛ قم: جامعه مدرسین، ج۹، ص۱۵۰.</ref> | |
| − | * | + | *۲) اطاعت از خدا و رسول و پرهیز از اختلاف: |
| + | {{متن قرآن|«{{آیه|8|46}}»}}<ref>[[آیه 46 سوره انفال|سوره انفال، آیه ۴۶.]]</ref>؛ (فرمان) خدا و پیامبرش را اطاعت نمایید و نزاع نکنید تا سست نشوید و قدرت شما از میان نرود. | ||
| − | {{متن قرآن| | + | *۳) داشتن [[صبر]] و [[تقوا]]: |
| + | {{متن قرآن|«{{آیه|3|125}}»}}<ref>[[آیه 125 سوره آل عمران|سوره آل عمران، آیه ۱۲۵.]]</ref>؛ اگر استقامت و تقوا پیشه کنید و دشمن به همین زودی به سراغ شما بیاید، خداوند شما را به پنج هزار نفر از فرشتگان که نشانههایی با خود دارند، مدد خواهد داد. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * | + | *[http://www.pajoohe.ir "سنت اجتماعی امداد مؤمنین"، دانشنامه پژوهه]، روحالله رضوانی، بازیابی: ۲۱ دی ماه ۱۳۹۲. |
| − | + | {{سنجش کیفی | |
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= متوسط | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= متوسط | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| + | |جامعیت= متوسط | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
| + | |رده= دارد | ||
| + | }} | ||
| + | {{قرآن}} | ||
| + | [[رده: واژگان قرآنی]] | ||
| + | [[رده: معارف قرآن]] | ||
[[رده:سنن الهی]] | [[رده:سنن الهی]] | ||
| − | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۴:۰۰
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
اِمداد خداوند به مؤمنین و یاری رساندن به آنان، به طور دائمی میباشد و چنین امدادی از طرف خداوند قطع نمیگردد، مگر این که صفت ایمان از افراد جامعه سلب شود. در قرآن کریم، اطاعت از خدا و رسول و داشتن صبر و تقوا، از لوازم و شرائط امداد الهی شمرده شده است.
محتویات
واژه امداد در لغت
کلمه "اِمداد" مصدر باب "افعال" به معنی یاری رساندن و به فریاد رسیدن است، یاری رساندن ممکن است در راه خیر باشد یا در راه شرّ؛[۱] و امداد در اصطلاح به معنای یاری رساندن به صورت متصل، مداوم و پی درپی می باشد.[۲] بنابراین امداد به یاری کردنی اطلاق می شود که جنبه دائمی داشته باشد و به صورت مستمر ادامه یابد.[۳]
امداد مؤمنین در قرآن
قرآن کریم در آیات متعدد به تحقق تاریخی سنت امداد مؤمنین اشاره نموده است: «وَلَقَدْ أَوْحَيْنَا إِلَىٰ مُوسَىٰ أَنْ أَسْرِ بِعِبَادِي فَاضْرِبْ لَهُمْ طَرِيقًا فِي الْبَحْرِ يَبَسًا لَا تَخَافُ دَرَكًا وَلَا تَخْشَىٰ 💠[۴] فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ بِجُنُودِهِ فَغَشِيَهُمْ مِنَ الْيَمِّ مَا غَشِيَهُمْ[۵]»؛ ما به موسی وحی فرستادیم که شبانه بندگانم را (از مصر) با خود ببر و برای آنها راهی خشک در دریا بگشا که نه از تعقیب (فرعونیان) خواهى ترسید و نه از غرق شدن در دریا. فرعون با سپاهیانش بدنبال ایشان حرکت کردند، آب دریا فرعون و سپاهیانش را پوشاند و غرق کرد.
انواع و شیوه های مختلف امداد مؤمنین در قرآن عبارت است از:
امداد بیرونی مؤمنین
- ۱) امداد غیرطبیعی (بوسیله فرشتگان):
یکی از جنگهایی که در صدر اسلام میان مسلمانان و کفار اتفاق افتاد، جنگ بدر بود که خداوند در این باره می فرماید: «إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِينَ أَلَنْ يَكْفِيَكُمْ أَنْ يُمِدَّكُمْ رَبُّكُمْ بِثَلَاثَةِ آلَافٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ مُنْزَلِينَ»[۶]؛ در آن هنگامی که تو به مؤمنان می گفتی: آیا کافی نیست که پروردگارتان شما را به سه هزار نفر از فرشتگان که (از آسمان) فرود می آیند یاری کند؟ شیخ طوسی در تفسیر تبیان از ابن عباس، قتاده، مالک بن ربیعه و... نقل کرده که امداد به واسطه ملائکه در روز بدر بود.[۷]
- ۲) امداد طبیعی:
خداوند در مورد امداد غیبی به واسطه فرستادن باد و طوفان، می فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَاءَتْكُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحًا وَجُنُودًا لَمْ تَرَوْهَا ۚ وَكَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرًا»[۸]؛ در آن هنگام که لشکرهایی (عظیم) به سراغ شما آمدند ولی ما باد و طوفان سختی بر آنان فرستادیم و لشکریانی که آنها را نمی دیدید.
امداد درونی مؤمنین
- ۱) ایجاد آرامش روحی:
در مورد جنگ حنین خداوند به مؤمنین متذکر می شود که شما را در مراحل مختلف یاری رساندیم با این که دارای نیروی زیادی بودید ولی در عین حال نتوانستید بر دشمن غلبه کنید، اما خداوند برای شما آرامش روحی ایجاد نمود: «ثُمَّ أَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَىٰ رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَأَنْزَلَ جُنُودًا لَمْ تَرَوْهَا وَعَذَّبَ الَّذِينَ كَفَرُوا ۚ وَذَٰلِكَ جَزَاءُ الْكَافِرِينَ»[۹]؛ سپس خداوند آرامش خود را بر پیامبرش و بر مؤمنان نازل کرد و لشکرهایی فرستاد که شما نمی دیدید.
- ۲) ایجاد ترس و وحشت در دل کفار:
«سَنُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُوا الرُّعْبَ بِمَا أَشْرَكُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا ۖ وَمَأْوَاهُمُ النَّارُ ۚ وَبِئْسَ مَثْوَى الظَّالِمِينَ»[۱۰]؛ بزودی در دلهای کافران، بخاطر این که بدون دلیل چیزهایی را برای خدا همتا قرار دادند، رعب و ترس می افکنیم.
شرائط امداد مؤمنین
- ۱) کسب آمادگی لازم برای دفاع:
«وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ ۚ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ»[۱۱]؛ هر نیرویی که در توان دارید، برای مقابله با آنها (دشمنان) آماده سازید و اسبهای ورزیده (برای میدان نبرد) تا به وسیله آن دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید.
کلمه "قوّة" در جنگ به معنای هر چیزی است که جنگ و دفاع با آن امکان پذیر است، از قبیل انواع اسلحه و مردان جنگی با تجربه و دارای سوابق جنگی و تشکیلات نظامی.[۱۲]
- ۲) اطاعت از خدا و رسول و پرهیز از اختلاف:
«وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ ۖ وَاصْبِرُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ»[۱۳]؛ (فرمان) خدا و پیامبرش را اطاعت نمایید و نزاع نکنید تا سست نشوید و قدرت شما از میان نرود.
«بَلَىٰ ۚ إِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا وَيَأْتُوكُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هَٰذَا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُمْ بِخَمْسَةِ آلَافٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ مُسَوِّمِينَ»[۱۴]؛ اگر استقامت و تقوا پیشه کنید و دشمن به همین زودی به سراغ شما بیاید، خداوند شما را به پنج هزار نفر از فرشتگان که نشانههایی با خود دارند، مدد خواهد داد.
پانویس
- ↑ دهخدا، علی اکبر؛ لغت نامه دهخدا؛ تهران؛ انتشارات دانشگاه تهران؛ س۱۳۴۵، ج۸، ص۱۷۳.
- ↑ داور پناه، ابوالفضل؛ انوارالعرفان فی تفسیر القرآن؛ تهران: انتشارات صدر، س۱۳۷۵ش، چ اول، ج۶، ص۴۴۴.
- ↑ طبرسی، فضل بن حسن؛ تفسیر جوامع الجامع؛ ترجمه مترجمان، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، س۱۳۷۷ ش، چ دوم، ج۲، ص۴۳۸.
- ↑ سوره طاها، آیه ۷۷.
- ↑ همان، آیه ۷۸.
- ↑ سوره آل عمران، آیه ۱۲۴.
- ↑ طوسی، محمد بن حسن؛ التبیان فى تفسیرالقرآن؛ تحقیق احمد قصیر عاملی؛ بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی سا، بی چا، ج۲، ص۵۷۹.
- ↑ سوره احزاب، آیه ۹.
- ↑ سوره توبه، آیه ۲۶.
- ↑ سوره آل عمران، آیه ۱۵۱.
- ↑ سوره انفال، آیه ۶۰.
- ↑ علامه طباطبایی؛ ترجمه المیزان، ترجمه موسوی همدانی، محمدباقر؛ قم: جامعه مدرسین، ج۹، ص۱۵۰.
- ↑ سوره انفال، آیه ۴۶.
- ↑ سوره آل عمران، آیه ۱۲۵.
منابع
- "سنت اجتماعی امداد مؤمنین"، دانشنامه پژوهه، روحالله رضوانی، بازیابی: ۲۱ دی ماه ۱۳۹۲.
