مسند: تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | ==لغت | + | '''«مُسْنَد»''' در اصطلاح به [[حدیث|حدیثی]] که دارای [[سند حدیث|سند]] متصل به گوینده آن باشد، اطلاق می‌شود. گاهی نیز به كتابى كه در آن احاديث به ترتيب [[صحابی|صحابه]] گرد آمده باشد، یا به مجموعه‌ای از احادیثی که یک راوی آن‌ها را از [[پیامبر اسلام|پيامبر]] یا [[ائمه]] علیهم‌السلام نقل کرده باشد، «مُسنَد» گفته می‌شود، مانند «[[مسند الامام علی علیه السلام|مسند الامام علی علیه‌السلام]]». |
| − | واژه | + | ==مسند در لغت == |
| + | واژه «مُسْنَد» اسم مفعول از اَسْنَدَ و جمع آن مَسانِد و مسانيد، به معنای "چيزى كه به آن تكيه شود" است. چنانكه [[ابن منظور|ابن منظور]] گويد: «هرچيزى كه چيزى را به آن تكيه دهى، آن چيز مُسْنَد است». و به طور کلی چیزی که قابل اعتماد باشد، مسند نامیده می‌شود. | ||
| − | ==مسند در | + | ==مسند در اصطلاح== |
| − | + | ===مربوط به سند حدیث=== | |
| − | [[حدیث|حدیثی]] را | + | [[حدیث|حدیثی]] را «[[حدیث مسند]]» می گویند؛ بدین گونه كه راوى بدون واسطه، حدیث را از راوى پیشین گرفته و نقل كرده تا به [[معصوم]] علیه‌السلام رسیده است. |
از حدیث مسند به [[حدیث متصل]]، موصول و [[حدیث معنعن|مُعَنعَن]] نیز تعبیر كرده‌اند؛ در برابر [[حدیث منقطع]]. | از حدیث مسند به [[حدیث متصل]]، موصول و [[حدیث معنعن|مُعَنعَن]] نیز تعبیر كرده‌اند؛ در برابر [[حدیث منقطع]]. | ||
| − | ==مسند به | + | ===مسند به عنوان کتاب=== |
| − | گاهی | + | گاهی «مسند» وصف کتاب است و در این صورت به كتابى كه در آن [[احاديث]] به ترتيب [[صحابی|صحابه]] (يعنى: نخستين مرجع در اسناد حديث پس از [[پیامبر اسلام|پيامبر]]) گرد آمده باشد، یا به مجموعه‌ای از احادیث نبوی که یک راوی آن‌ها را از آن حضرت نقل کرده باشد، اطلاق می‌گردد.<ref> برای آشنایی با این گونه مسندها رجوع نمایید به [http://www.alhassanain.com/persian/book/book/al_hadith_and_its_sciences_library/body_of_hadith/Mosnad_Newisi_Dar_Tarikh_Hadis/001.html#0007 مسندنویسی در تاریخ حدیث].</ref> |
برخی از کتاب‌های مسند با این تعریف عبارتند از: | برخی از کتاب‌های مسند با این تعریف عبارتند از: | ||
| − | *مسند [[احمد بن حنبل]]: مجموعه از کتاب‌های مسند است که هر کدام روایات یکی از صحابه از [[رسول خدا]] صلی الله علیه | + | *مسند [[احمد بن حنبل]]: مجموعه از کتاب‌های مسند است که هر کدام روایات یکی از صحابه از [[رسول خدا]] صلی الله علیه وآله را نقل کرده است. |
| − | *مسند [[امام موسی کاظم علیه السلام|امام موسی بن جعفر]] علیه السلام: مجموعه پنجاه و نه حدیثی است که امام علیه السلام در زندان از رسول خدا صلی الله علیه | + | *مسند [[امام موسی کاظم علیه السلام|امام موسی بن جعفر]] علیه السلام: مجموعه پنجاه و نه حدیثی است که امام علیه السلام در زندان از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل کرده است. |
| − | *مسند زید: ([[زید بن علی بن الحسین | + | *مسند زید: ([[زید بن علی بن الحسین]] و پیشوای مذهب [[زیدیه]]) که احاديث آن از طريق پدرش [[امام سجاد]] از [[امام حسين]] از [[امام على]] از [[پيامبر اکرم]] علیهم السلام است. |
*مسند حُميَدى. | *مسند حُميَدى. | ||
| − | *مسند | + | *مسند الشافعی. |
| − | ==مسندهای ائمه | + | ==مسندهای ائمه علیهم‌السلام== |
| − | در اصطلاح قرن‌های | + | در اصطلاح قرن‌های متأخر، «مُسند» به کتابی گفته می شود که مشتمل بر [[احادیث]] یکی از [[ائمه]] علیهم السلام است و ضرورتی ندارد که حتماً و تنها آن‌ها را از [[رسول خدا]] صلی الله علیه وآله نقل کرده باشد. این گونه کتاب‌ها به قصد گردآوری تمام احادیث یک [[امام]] نگارش یافته است. |
'''مسند امام علی علیه السلام''' | '''مسند امام علی علیه السلام''' | ||
| سطر ۲۹: | سطر ۳۰: | ||
#مسندات علیّ بن ابی طالب علیه السلام، از مؤلفی ناشناخته. | #مسندات علیّ بن ابی طالب علیه السلام، از مؤلفی ناشناخته. | ||
| − | #مسند امیرالمؤمنین علیه السلام، از یعقوب بن شیبة السّدوسی الحافظ (م | + | #مسند امیرالمؤمنین علیه السلام، از یعقوب بن شیبة السّدوسی الحافظ (م ۲۶۲ ق). |
| − | #مسند علی علیه السلام، از احمد بن شعیب | + | #مسند علی علیه السلام، از [[احمد بن شعیب نسائی]] (م ۳۰۳ ق). |
#مسند امیرالمؤمنین علیه السلام، از عبدالعزیز یحیی الجلودیّ البصری (م سده سوم هجری). | #مسند امیرالمؤمنین علیه السلام، از عبدالعزیز یحیی الجلودیّ البصری (م سده سوم هجری). | ||
| − | #[[مسند الامام علی علیه السلام ]] ، از | + | #[[مسند الامام علی علیه السلام]]، از آیت الله [[سید حسن قبانچی]]. |
| − | #مسند علی علیه السلام، تألیف | + | #مسند علی علیه السلام، تألیف شیخ [[عزیزالله عطاردی]]. |
#مسند الامام علی علیه السلام، از آیت الله صابری همدانی. | #مسند الامام علی علیه السلام، از آیت الله صابری همدانی. | ||
#[[مسند علی بن ابیطالب]] علیه السلام، از یوسف اوزبک. | #[[مسند علی بن ابیطالب]] علیه السلام، از یوسف اوزبک. | ||
| − | '''مسند فاطمه سلام الله علیها''' | + | '''مسند حضرت فاطمه سلام الله علیها''' |
#مسند فاطمه سلام الله علیها، مهدی جعفری. | #مسند فاطمه سلام الله علیها، مهدی جعفری. | ||
| − | #[[مسند فاطمة الزهراء(عليهاالسلام) (کتاب)|مسند فاطمة الزهراء | + | #[[مسند فاطمة الزهراء(عليهاالسلام) (کتاب)|مسند فاطمة الزهراء عليهاالسلام]]، عزیزالله عطاردی. |
'''مسند امام حسن علیه السلام''' | '''مسند امام حسن علیه السلام''' | ||
| − | + | #مسند الامام ابی‌محمد الحسن بن علی علیه السلام، عزیزالله عطاردی. | |
'''مسند امام حسین علیه السلام''' | '''مسند امام حسین علیه السلام''' | ||
| − | + | #[[مسند الإمام الشهيد أبيعبدالله الحسين بن علي عليهماالسلام (کتاب)|مسند الإمام الشهید أبی‌عبدالله الحسین بن على علیهماالسلام]]، عزیزالله عطاردی، ۳ جلد. | |
'''مسند امام سجاد علیه السلام''' | '''مسند امام سجاد علیه السلام''' | ||
| − | + | #مسند الامام السجاد علیه السلام، عزیزاللّه عطاردى. | |
'''مسند امام باقر علیه السلام''' | '''مسند امام باقر علیه السلام''' | ||
| − | + | #[[مسند الإمام الباقر أبي‌جعفر محمد بن علي عليهماالسلام (کتاب)|مسند الامام الباقر ابی جعفر محمد بن علی عليهماالسلام]]، عزيزالله عطاردی، ۶ جلد. | |
'''مسند امام صادق علیه السلام''' | '''مسند امام صادق علیه السلام''' | ||
| − | + | #[[مسند الإمام الصادق أبيعبدالله جعفر بن محمد(عليهماالسلام) (کتاب)|مسند الإمام الصادق أبی‌عبدالله جعفر بن محمد علیهماالسلام]]، عزيزالله عطاردی، ۲۲ جلد. | |
'''مسند امام کاظم علیه السلام''' | '''مسند امام کاظم علیه السلام''' | ||
| − | + | #مسند الامام الکاظم موسی بن جعفر علیهماالسلام، عزيزالله عطاردی. | |
| + | #مسند امام موسی بن جعفر علیه السلام، ابوعمران موسی بن ابراهيم مروزی (م ۲۹۹ ق)، مقدمه و تحقيق: سيد محمدحسين حسينی جلالی. | ||
| − | + | '''مسند الامام الرضا علیه السلام''' | |
| + | |||
| + | #مسند الامام الرضا ابی‌الحسن علی بن موسى عليهماالسلام، عزيزالله عطاردی. | ||
'''مسند امام جواد علیه السلام''' | '''مسند امام جواد علیه السلام''' | ||
| − | + | #مسند الامام الجواد علیه السلام، عزیزالله عطاردی. | |
'''مسند امام هادی علیه السلام''' | '''مسند امام هادی علیه السلام''' | ||
| − | + | #مسند الامام الهادی علیه السلام، عزیزالله عطاردی. | |
'''مسند امام عسکری علیه السلام''' | '''مسند امام عسکری علیه السلام''' | ||
| − | + | #مسند الامام العسکری علیه السلام، عزیزالله عطاردی. | |
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| سطر ۸۵: | سطر ۸۹: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *گذری بر مسند امام علی | + | *گذری بر مسند امام علی علیه‌السلام، احمد عابدی، مجله آینه پژوهش، بهمن و اسفند ۱۳۷۹، شماره ۶۶. |
| − | *نقد و بررسی مسند علی بن | + | *نقد و بررسی مسند علی بن ابیطالب، علی مختاری، فصلنامه علوم حدیث، شماره ۳. |
| − | * | + | *مسندنويسی در تاريخ حديث، سید کاظم طباطبائی، ان‍ت‍ش‍ارات دف‍ت‍ر ت‍ب‍ل‍ي‍غ‍ات اس‍لام‍ي ح‍وزه علميه، قم ۱۳۷۷. |
| − | * | + | *[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]، جمعى از پژوهشگران زیر نظر سید محمود شاهرودى، ج۳، ص۲۷۱. |
| − | + | {{حدیث}} | |
| − | + | [[رده:اصطلاحات حدیثی]] | |
[[رده:عناوین عام منابع حدیثی]] | [[رده:عناوین عام منابع حدیثی]] | ||
| − | |||
نسخهٔ ۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۵:۵۴
«مُسْنَد» در اصطلاح به حدیثی که دارای سند متصل به گوینده آن باشد، اطلاق می‌شود. گاهی نیز به كتابى كه در آن احاديث به ترتيب صحابه گرد آمده باشد، یا به مجموعه‌ای از احادیثی که یک راوی آن‌ها را از پيامبر یا ائمه علیهم‌السلام نقل کرده باشد، «مُسنَد» گفته می‌شود، مانند «مسند الامام علی علیه‌السلام».
محتویات
مسند در لغت
واژه «مُسْنَد» اسم مفعول از اَسْنَدَ و جمع آن مَسانِد و مسانيد، به معنای "چيزى كه به آن تكيه شود" است. چنانكه ابن منظور گويد: «هرچيزى كه چيزى را به آن تكيه دهى، آن چيز مُسْنَد است». و به طور کلی چیزی که قابل اعتماد باشد، مسند نامیده می‌شود.
مسند در اصطلاح
مربوط به سند حدیث
حدیثی را «حدیث مسند» می گویند؛ بدین گونه كه راوى بدون واسطه، حدیث را از راوى پیشین گرفته و نقل كرده تا به معصوم علیه‌السلام رسیده است.
از حدیث مسند به حدیث متصل، موصول و مُعَنعَن نیز تعبیر كرده‌اند؛ در برابر حدیث منقطع.
مسند به عنوان کتاب
گاهی «مسند» وصف کتاب است و در این صورت به كتابى كه در آن احاديث به ترتيب صحابه (يعنى: نخستين مرجع در اسناد حديث پس از پيامبر) گرد آمده باشد، یا به مجموعه‌ای از احادیث نبوی که یک راوی آن‌ها را از آن حضرت نقل کرده باشد، اطلاق می‌گردد.[۱]
برخی از کتاب‌های مسند با این تعریف عبارتند از:
- مسند احمد بن حنبل: مجموعه از کتاب‌های مسند است که هر کدام روایات یکی از صحابه از رسول خدا صلی الله علیه وآله را نقل کرده است.
- مسند امام موسی بن جعفر علیه السلام: مجموعه پنجاه و نه حدیثی است که امام علیه السلام در زندان از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل کرده است.
- مسند زید: (زید بن علی بن الحسین و پیشوای مذهب زیدیه) که احاديث آن از طريق پدرش امام سجاد از امام حسين از امام على از پيامبر اکرم علیهم السلام است.
- مسند حُميَدى.
- مسند الشافعی.
مسندهای ائمه علیهم‌السلام
در اصطلاح قرن‌های متأخر، «مُسند» به کتابی گفته می شود که مشتمل بر احادیث یکی از ائمه علیهم السلام است و ضرورتی ندارد که حتماً و تنها آن‌ها را از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل کرده باشد. این گونه کتاب‌ها به قصد گردآوری تمام احادیث یک امام نگارش یافته است.
مسند امام علی علیه السلام
با این عنوان هشت کتاب شناسایی شده است:
- مسندات علیّ بن ابی طالب علیه السلام، از مؤلفی ناشناخته.
- مسند امیرالمؤمنین علیه السلام، از یعقوب بن شیبة السّدوسی الحافظ (م ۲۶۲ ق).
- مسند علی علیه السلام، از احمد بن شعیب نسائی (م ۳۰۳ ق).
- مسند امیرالمؤمنین علیه السلام، از عبدالعزیز یحیی الجلودیّ البصری (م سده سوم هجری).
- مسند الامام علی علیه السلام، از آیت الله سید حسن قبانچی.
- مسند علی علیه السلام، تألیف شیخ عزیزالله عطاردی.
- مسند الامام علی علیه السلام، از آیت الله صابری همدانی.
- مسند علی بن ابیطالب علیه السلام، از یوسف اوزبک.
مسند حضرت فاطمه سلام الله علیها
- مسند فاطمه سلام الله علیها، مهدی جعفری.
- مسند فاطمة الزهراء عليهاالسلام، عزیزالله عطاردی.
مسند امام حسن علیه السلام
- مسند الامام ابی‌محمد الحسن بن علی علیه السلام، عزیزالله عطاردی.
مسند امام حسین علیه السلام
- مسند الإمام الشهید أبی‌عبدالله الحسین بن على علیهماالسلام، عزیزالله عطاردی، ۳ جلد.
مسند امام سجاد علیه السلام
- مسند الامام السجاد علیه السلام، عزیزاللّه عطاردى.
مسند امام باقر علیه السلام
- مسند الامام الباقر ابی جعفر محمد بن علی عليهماالسلام، عزيزالله عطاردی، ۶ جلد.
مسند امام صادق علیه السلام
- مسند الإمام الصادق أبی‌عبدالله جعفر بن محمد علیهماالسلام، عزيزالله عطاردی، ۲۲ جلد.
مسند امام کاظم علیه السلام
- مسند الامام الکاظم موسی بن جعفر علیهماالسلام، عزيزالله عطاردی.
- مسند امام موسی بن جعفر علیه السلام، ابوعمران موسی بن ابراهيم مروزی (م ۲۹۹ ق)، مقدمه و تحقيق: سيد محمدحسين حسينی جلالی.
مسند الامام الرضا علیه السلام
- مسند الامام الرضا ابی‌الحسن علی بن موسى عليهماالسلام، عزيزالله عطاردی.
مسند امام جواد علیه السلام
- مسند الامام الجواد علیه السلام، عزیزالله عطاردی.
مسند امام هادی علیه السلام
- مسند الامام الهادی علیه السلام، عزیزالله عطاردی.
مسند امام عسکری علیه السلام
- مسند الامام العسکری علیه السلام، عزیزالله عطاردی.
پانویس
- پرش به بالا ↑ برای آشنایی با این گونه مسندها رجوع نمایید به مسندنویسی در تاریخ حدیث.
منابع
- گذری بر مسند امام علی علیه‌السلام، احمد عابدی، مجله آینه پژوهش، بهمن و اسفند ۱۳۷۹، شماره ۶۶.
- نقد و بررسی مسند علی بن ابیطالب، علی مختاری، فصلنامه علوم حدیث، شماره ۳.
- مسندنويسی در تاريخ حديث، سید کاظم طباطبائی، ان‍ت‍ش‍ارات دف‍ت‍ر ت‍ب‍ل‍ي‍غ‍ات اس‍لام‍ي ح‍وزه علميه، قم ۱۳۷۷.
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، جمعى از پژوهشگران زیر نظر سید محمود شاهرودى، ج۳، ص۲۷۱.
