تفسیر خسروی (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (مهدی موسوی صفحهٔ تفسير خسروى (کتاب) را به تفسیر خسروی (کتاب) منتقل کرد)
 
سطر ۵: سطر ۵:
 
|تصویر= [[پرونده:تفسير خسروى.jpg|240px|وسط]]
 
|تصویر= [[پرونده:تفسير خسروى.jpg|240px|وسط]]
  
|نویسنده= عليرضا ميرزا خسروي‌.
+
|نویسنده= علیرضا میرزا خسروى
  
 
|موضوع= تفاسیر شیعه
 
|موضوع= تفاسیر شیعه
سطر ۱۱: سطر ۱۱:
 
|زبان= فارسی  
 
|زبان= فارسی  
  
|تعداد جلد= 8
+
|تعداد جلد= ۸
  
 
|عنوان افزوده1=
 
|عنوان افزوده1=
سطر ۲۳: سطر ۲۳:
 
|لینک=[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/39292/تفسير-خسروي تفسير خسروى]
 
|لینک=[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/39292/تفسير-خسروي تفسير خسروى]
 
}}
 
}}
==معرفى مفسر==
+
'''«تفسیر خسروى»''' تألیف علیرضا میرزا خسروى (خسروانی) (۱۳۱۰-۱۳۸۶ ق) از شاهزادگان و نویسندگان مذهبى عصر قاجار، [[تفسیر قرآن|تفسیرى]] است ساده و روان به زبان فارسى که براى عموم مردم نوشته شده و خالى از بحثهاى زاید است. به همین دلیل، نقل قولها و وجوه تفسیرى که توده مردم به آنها رغبتى ندارند نیامده است؛ در مقابل، به پیام [[قرآن]] و تبیین کلمات وحى متناسب با خواننده فارسى کاملا عنایت شده است.
  
عليرضا ميرزا خسروانى متولد 1310 ق / 1270 ش و متوفاى 1386 ق / 1345 ش از شاهزادگان قاجار و نويسندگان مذهبى قرن چهاردهم هجرى بوده است.
+
==انگیزه تألیف==
  
==انگيزه تأليف==
+
مؤلف در انگیزه تألیف تفسیر در مقدمه مى‌نویسد: «عشق به [[تلاوت قرآن]] و انس به قرائت آن سبب شد تا در مقام فهم و ادراک مبانى کتاب و معانى قرآن به تفاسیر فریقین مراجعه کنم و براى فهم نسبى آیات در آنها دقت نمایم، بر آن شدم تا نتیجه تحقیقات را به فارسى ساده و قابل فهم براى مردم هم عصر خود بنویسم، از سال ۱۳۱۸ تا ۱۳۳۹ ش، ظرف ۲۲ سال با وجود گرفتارى به خدمات دولتى، این تفسیر را در ۸ مجلد تنظیم کردم».
  
مؤلف در انگيزه تأليف تفسير در مقدمه مى‌نويسد: عشق به تلاوت قرآن و انس به قرائت آن سبب شد تا در مقام فهم و ادراك مبانى كتاب و معانى قرآن به تفاسير فريقين مراجعه كنم و براى فهم نسبى آيات در آنها دقت نمايم، بر آن شدم تا نتيجه تحقيقات را به فارسى ساده و قابل فهم براى مردم هم عصر خود بنويسم، از 1318 تا 1339 ش، ظرف 22 سال با وجود گرفتارى به خدمات دولتى، اين تفسير را در 8 مجلد تنظيم كردم.
+
==مقدمه تفسیر==
  
==معرفى تفسير==
+
مفسر در ابتداى مقدمه اذعان مى‌دارد که تفسیر [[مجمع البیان (کتاب)|مجمع البیان]] در بین تفاسیر موقعیت ویژه‌اى دارد، به همین جهت مقدمه آن را ترجمه کرده و مبناى مقدمه خود قرار داده است، بنابر این مطالب مطرح شده در مقدمه عبارتند از:
  
تفسير خسروى، تفسيرى است ساده و روان به زبان فارسى و در 8 مجلد كه براى عموم مردم نوشته شده و خالى از بحثهاى كسل كننده و زايد است. به همين دليل به نقل قولها و وجوه تفسيرى كه توده مردم به آنها رغبتى ندارند نيامده است، در مقابل به پيام قرآن و تبيين كلمات وحى متناسب با خواننده فارسى كاملا عنايت شده است.
+
۱- فضیلت طلب دانش و علم [[قرآن]] (با استفاده از روایات) ۲- شماره آیات قرآن و فایده شناختن آن (شماره منقول از اهل مدینه، مکیان، کوفیان، بصریان، شامیان و منشاء آنها) ۳- ذکر اسامى قرّاء مشهور و راویان آنها (و بررسى حدیث نزل القرآن على سبعة احرف). ۴- معناى تفسیر و تأویل و شقوق آنها. ۵- ذکر اسماء قرآن و معانى آنها و تقسیم بندى سور به طوال، [[مثانی (اسامی و اوصاف قرآن)|مثانى]] و متون. همچنین اشاره به [[اعجاز قرآن]]، [[تحریف قرآن|تحریف قرآن]]، [[جمع قرآن|جمع‌آورى قرآن]] و ذکر روایاتى در فضل قرآن و اهل آن و پرداختن به [[تلاوت قرآن|تلاوت]] و صوت قرآن.
  
==مقدمه تفسير==
+
ایشان علاوه بر موضوعات مقدمه مجمع البیان، مطالبى نیز اضافه نموده که عبارتند از: ۱- [[تأویل|تأویل]] ۲- [[مجمل و مبین|مجمل و مبین]] ۳- [[آیات محکم و متشابه|محکم و متشابه]] ۴- [[نص و ظاهر]] ۵- [[ناسخ و منسوخ]] ۶- فرق بین [[سوره های مکی و مدنی|سوره‌هاى مکى و مدنى]].
  
مفسر در ابتداى مقدمه اذعان مى‌دارد كه تفسير مجمع البيان در بين تفاسير موقعيت ويژه‌اى دارد به همين جهت مقدمه آن را ترجمه و مبناى مقدمه خود قرار داده است، بنابر اين مطالب مطرح شده در مقدمه عبارتند از:
+
==روش تفسیر==
  
1- فضيلت طلب دانش و علم قرآن( با استفاده از روايات)
+
روش مفسر چنین است که ابتداى [[سوره|سوره‌ها]] اطلاعات کلى درباره آنها ارائه مى‌دهد، مانند نام، مکى و مدنى بودن و تعداد [[آیه|آیات]]. پس از آن، گروهى از آیات را برگزیده، ذیل عنوان تفسیر الفاظ به بحثهاى لغوى، صرفى و نحوى و اقوال در آنها مى‌پردازد. آنگاه ذیل عنوان «تفسیر معانى» در تحلیل و تبیین معانى آیات به طور فشرده بحث مى‌کند و در قالب «بیان»، به جهات گوناگون آنها پرداخته و در مسائل [[فقه|فقهى]] پس از مختصر بیانى به کتب فقهى ارجاع مى‌دهد و سعى نموده به برخى اسرار احکام نیز اشاره‌اى داشته باشد.
  
2- شماره آيات قرآن و فايده شناختن آن( شماره منقول از اهل مدينه، مكيان، كوفيان، بصريان، شاميان و منشاء آنها)
+
در استخراج معانى و تقریب مبانى از روایات [[شیعه|خاصه]] و [[اهل سنت|عامه]] به ویژه روایات [[اهل بیت]] علیهم السلام استفاده مى‌نماید و در تقویت معناى آیه به اقوال قدماى از مفسرین مانند [[ابن عباس]]، مجاهد، سدى، استشهاد مى‌کند. در مقاطعى نیز به [[اسباب نزول|شأن نزول]] آیات مى‌پردازد و براى تبیین آیه از آن کمک مى‌گیرد.
  
3- ذكر اسامى قرّاء مشهور و راويان آنها( و بررسى حديث نزل القرآن على سبعة احرف).
+
برخى موارد نیز در قالب تحقیقى [[عرفان|عرفانى]]، مطالب اینچنینى نقل مى‌نماید مانند ذیل [[آیه 285 سوره بقره|آیه ۲۸۵ بقره]]، به نقل از [[تفسیر روح البیان (کتاب)|تفسیر روح البیان]]. آخر هر سوره نیز به فضائل سوره و [[ثواب]] قرائت آن (با نقل روایات) مى‌پردازد.
  
4- معناى تفسير و تأويل و شقوق آنها.
+
مفسر در مقدمه بیان مى‌دارد که براى نوشتن این تفسیر، به ۱۰ تفسیر از فریقین مراجعه کرده و با بیان نکات آنها، و دقائق عبارات به شرح الفاظ و شرح آیات پرداخته است. برخى اضافات در شرح لغات و معانى را در پاورقى اضافه نموده‌ است.
  
5- ذكر اسماء قرآن و معانى آنها و تقسيم بندى سور به طوال، مثانى و متون.
+
== منابع ==
  
اشاره به اعجاز قرآن، تحريف قرآن، جمع‌آورى و تأليف قرآن، ناسخ و منسوخ، و ذكر رواياتى در فضل قرآن و اهل آن و پرداختن به تلاوت و صوت قرآن.
+
* دانشنامه قرآن و قرآن پژوهى، بهاءالدین خرمشاهى، ج ۱ ص ۶۹.
ايشان علاوه بر موضوعات مقدمه مجمع البيان مطالبى نيز اضافه نموده كه عبارتند از: 1- تأويل 2- مجمل و متشابه 3- محكم و مبين 4- نص و مجمل 5- ناسخ و منسوخ 6- فرق بين سوره‌هاى مكى و مدنى.
+
* نرم افزار جامع التفاسیر نور، بخش کتابشناسی.
 
 
==روش تفسير==
 
 
 
روش مفسر چنين است كه ابتداى سوره‌ها اطلاعات كلى درباره آنها ارائه مى‌دهد، مانند نام، مكى، مدنى بودن و تعداد آيات. پس از آن، گروهى از آيات را برگزيده، ذيل عنوان تفسير الفاظ به بحثهاى لغوى، صرفى و نحوى و اقوال در آنها مى‌پردازد. آنگاه ذيل عنوان تفسير معانى در تحليل و تبيين معانى آيات به طور فشرده، بحث مى‌كند. و در قالب« بيان» به جهات گوناگون آنها پرداخته و در مسائل فقهى پس از مختصر بيانى به كتب فقهى ارجاع مى‌دهد. سعى نموده به برخى اسرار احكام نيز اشاره‌اى داشته باشد مانند ج 1 ص 288.
 
در استخراج معانى و تقريب مبانى از روايات خاصه و عامه به ويژه روايات اهل بيت« عليهم السلام» استفاده مى‌نمايد و در تقويت معناى آيه به اقوال قدماى از مفسرين مانند ابن عباس، مجاهد، سدى، استشهاد مى‌كند. در مقاطعى نيز به شأن نزول آيات مى‌پردازد و براى تبيين آيه از آن كمك مى‌گيرد.
 
برخى موارد نيز در قالب تحقيقى عرفانى، مطالب اينچنينى نقل مى‌نمايد مانند ذيل آيه 285 بقره ج 1 صفحه 388 به نقل از تفسير روح البيان. آخر هر سوره نيز به فضائل سوره و ثواب قرائت آن( با نقل روايات) مى‌پردازد.
 
 
 
ايشان در مقدمه بيان مى‌دارد كه براى نوشتن اين تفسير به 10 تفسير فريقين مراجعه كرده و با بيان نكات آنها، و دقائق عبارات به شرح الفاظ و شرح آيات پرداخته است. برخى اضافات در شرح لغات و معانى را در پاورقى اضافه نموده‌اند.
 
 
 
نسخه شناسى: اين كتاب تاكنون يك بار چاپ شده و آنهم در سالهاى 1390 ق است. در آغاز كتابفروشى اسلاميه به چاپ آن با تصحيح محمد باقر بهبودى اقدام مى‌كند و سپس برخى مجلدات را شركت سهامى انتشار و برخى ديگر را صاحب داروخانه بديعى( از دوستان مؤلف) چاپ و نشر مى‌دهد.
 
مؤلف پايان سوره بقره در جلد اول تفسير، تاريخ بازنويسى( دوباره نويسى) آن را 1343 ش / 1384 ه ذكر كرده است. پاره‌اى توضيحات در آدرس آيات در پاورقى آمده است.
 
 
 
==منابع مقاله==
 
 
 
1- مقدمه تفسير و ساير مجلدات آن
 
 
 
2- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهى بهاء الدين خرمشاهى ج 1 ص 69
 
 
 
==منبع==
 
 
 
نرم افزار جامع التفاسیر ، بخش کتابشناسی
 
==متن کتاب تفسير خسروى==
 
[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/39292/تفسير-خسروي تفسير خسروى]
 
 
{{تفسیر قرآن}}
 
{{تفسیر قرآن}}
 
[[رده: تفاسیر]]
 
[[رده: تفاسیر]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۵۹

تفسير خسروى.jpg
نویسنده علیرضا میرزا خسروى
موضوع تفاسیر شیعه
زبان فارسی
تعداد جلد ۸

تفسير خسروى

«تفسیر خسروى» تألیف علیرضا میرزا خسروى (خسروانی) (۱۳۱۰-۱۳۸۶ ق) از شاهزادگان و نویسندگان مذهبى عصر قاجار، تفسیرى است ساده و روان به زبان فارسى که براى عموم مردم نوشته شده و خالى از بحثهاى زاید است. به همین دلیل، نقل قولها و وجوه تفسیرى که توده مردم به آنها رغبتى ندارند نیامده است؛ در مقابل، به پیام قرآن و تبیین کلمات وحى متناسب با خواننده فارسى کاملا عنایت شده است.

انگیزه تألیف

مؤلف در انگیزه تألیف تفسیر در مقدمه مى‌نویسد: «عشق به تلاوت قرآن و انس به قرائت آن سبب شد تا در مقام فهم و ادراک مبانى کتاب و معانى قرآن به تفاسیر فریقین مراجعه کنم و براى فهم نسبى آیات در آنها دقت نمایم، بر آن شدم تا نتیجه تحقیقات را به فارسى ساده و قابل فهم براى مردم هم عصر خود بنویسم، از سال ۱۳۱۸ تا ۱۳۳۹ ش، ظرف ۲۲ سال با وجود گرفتارى به خدمات دولتى، این تفسیر را در ۸ مجلد تنظیم کردم».

مقدمه تفسیر

مفسر در ابتداى مقدمه اذعان مى‌دارد که تفسیر مجمع البیان در بین تفاسیر موقعیت ویژه‌اى دارد، به همین جهت مقدمه آن را ترجمه کرده و مبناى مقدمه خود قرار داده است، بنابر این مطالب مطرح شده در مقدمه عبارتند از:

۱- فضیلت طلب دانش و علم قرآن (با استفاده از روایات) ۲- شماره آیات قرآن و فایده شناختن آن (شماره منقول از اهل مدینه، مکیان، کوفیان، بصریان، شامیان و منشاء آنها) ۳- ذکر اسامى قرّاء مشهور و راویان آنها (و بررسى حدیث نزل القرآن على سبعة احرف). ۴- معناى تفسیر و تأویل و شقوق آنها. ۵- ذکر اسماء قرآن و معانى آنها و تقسیم بندى سور به طوال، مثانى و متون. همچنین اشاره به اعجاز قرآن، تحریف قرآن، جمع‌آورى قرآن و ذکر روایاتى در فضل قرآن و اهل آن و پرداختن به تلاوت و صوت قرآن.

ایشان علاوه بر موضوعات مقدمه مجمع البیان، مطالبى نیز اضافه نموده که عبارتند از: ۱- تأویل ۲- مجمل و مبین ۳- محکم و متشابه ۴- نص و ظاهر ۵- ناسخ و منسوخ ۶- فرق بین سوره‌هاى مکى و مدنى.

روش تفسیر

روش مفسر چنین است که ابتداى سوره‌ها اطلاعات کلى درباره آنها ارائه مى‌دهد، مانند نام، مکى و مدنى بودن و تعداد آیات. پس از آن، گروهى از آیات را برگزیده، ذیل عنوان تفسیر الفاظ به بحثهاى لغوى، صرفى و نحوى و اقوال در آنها مى‌پردازد. آنگاه ذیل عنوان «تفسیر معانى» در تحلیل و تبیین معانى آیات به طور فشرده بحث مى‌کند و در قالب «بیان»، به جهات گوناگون آنها پرداخته و در مسائل فقهى پس از مختصر بیانى به کتب فقهى ارجاع مى‌دهد و سعى نموده به برخى اسرار احکام نیز اشاره‌اى داشته باشد.

در استخراج معانى و تقریب مبانى از روایات خاصه و عامه به ویژه روایات اهل بیت علیهم السلام استفاده مى‌نماید و در تقویت معناى آیه به اقوال قدماى از مفسرین مانند ابن عباس، مجاهد، سدى، استشهاد مى‌کند. در مقاطعى نیز به شأن نزول آیات مى‌پردازد و براى تبیین آیه از آن کمک مى‌گیرد.

برخى موارد نیز در قالب تحقیقى عرفانى، مطالب اینچنینى نقل مى‌نماید مانند ذیل آیه ۲۸۵ بقره، به نقل از تفسیر روح البیان. آخر هر سوره نیز به فضائل سوره و ثواب قرائت آن (با نقل روایات) مى‌پردازد.

مفسر در مقدمه بیان مى‌دارد که براى نوشتن این تفسیر، به ۱۰ تفسیر از فریقین مراجعه کرده و با بیان نکات آنها، و دقائق عبارات به شرح الفاظ و شرح آیات پرداخته است. برخى اضافات در شرح لغات و معانى را در پاورقى اضافه نموده‌ است.

منابع

  • دانشنامه قرآن و قرآن پژوهى، بهاءالدین خرمشاهى، ج ۱ ص ۶۹.
  • نرم افزار جامع التفاسیر نور، بخش کتابشناسی.
***
تفسیر قرآن
درباره تفسیر قرآن: تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن
اصطلاحات: اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات
شاخه های تفسیر قرآن:

تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی)

روشهای تفسیری قرآن:
تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: