ابلاغ سوره برائت

در سال نهم هجرت سوره برائت نازل شد، پیامبر صلی الله علیه و آله ابو بكر را طلبيد و سوره برائت را به او داده تا اين سوره را در مكه براى مردم بخواند، ابو بكر بطرف مكه حركت كرد و مقدارى هم راه پيمود، جبرئيل حضور حضرت رسول رسيد و گفت: مأمور تبليغ اين آيات بايد خودت و يا يكى از افراد خاندانت باشد. پس از اين پيغمبر امير المؤمنين را طلبيد، و او را بر ناقه «عضباء» شتر مخصوص خود سوار كرد و فرمود: هر چه زودتر خود را به ابو بكر برسان و آيات را از وى بگير و در موسم حج براى مردم قرائت كن على عليه السّلام خود را به ابوبکر رساند و جريان را به او گفت و نامه را با آيات از وى گرفت، ابو بكر گفت آيا در باره من آيه‏اى نازل شده كه مرا از اين مأموريت باز داشته است. امير المؤمنين عليه السّلام فرمود: در باره شما آيه‏ اى نازل نشده و ليكن اين آيات را جز پيغمبر و من ديگرى نبايد تبليغ كند، علي عليه السّلام آيات را از وى گرفت و به طرف مكه براه خود ادامه داد، و وارد آن شهر شد، و آيات برائة را روز عيد و ايام تشريق كه هنگام اجتماع مردم بود به آنان رسانيد.

برخی روایات حکایت از این دارد که سوره برائت بعد از حرکت ابوبکر به سمت مکه نازل شد و برخی از مردم به پیامبر (ص) عرض کردند ای کاش این آیات را به دست ابوبکر می رساندی تا برای مردم بخواند و پیامبر (ص) فرمود: «لا يؤدّى عنّى إلّا رجل من أهل بيتى» يعنى: «جز مردى از خاندان من از طرف من (اين پيام را) نمى ‏رساند»

محتوای پیام

امام علی علیه السلام در جمع حاجیان که بسیاری از آنها هنوز بر آیین شرک آلود خودشان بودند آیات ابتدایی سوره برائت را با این بیان ابلاغ فرمود: «ای مردم! هیچ کافری وارد بهشت نمی شود و پس از امسال مشرکی نباید حج گزارد و برهنه ای نباید پیرامون کعبه طواف کند و هر کس او را با رسول خدا قرارداد و پیمانی است، تا پایان مدت، قرارداد او به قوت خود باقی است و دیگران هم از امروز تا مدت چهار ماه، مهلت دارند که هر گروهی به مأمن و سرزمین خود بازگردد، پس از آن که چهار ماه سپری شد برای هیچ مشرکی، عهد و پیمانی نخواهد بود، مگر همانان که با خدا و رسولش تا مدتی عهد و پیمانی بسته اند، پس نباید پس از امسال مشرکی حج کند و نباید برهنه ای پیرامون کعبه طواف کند»

منابع

• إعلام الورى، الطبرسي
• تاريخ پيامبر اسلام، آيتى
• شرح حال و فضائل خاندان نبوت، سبط بن جوزى / مترجم محمدرضا عطائى‏