بشارة المصطفی لشیعة المرتضی (کتاب)
 | |
| نویسنده | عمادالدین طبری |
| موضوع | فضايل امامان/شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
| تحقیق | جواد قیومی اصفهانی |
|
| |
کتاب «بشارة المصطفی لشیعة المرتضی»، کتابی است از عمادالدین طبری (م، ۵۵۳ ق)، که به کمک روایات به اثبات «امامت» ائمه اطهار علیهمالسلام و بیان منزلت شیعیان و پیروان ایشان میپردازد. این کتاب از مهمترین منابع در اثبات حقانیت مذهب شیعه از کلام پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله میباشد.
محتویات
مؤلف
عمادالدین محمد بن ابىالقاسم طبری مشهور به «عمادالدین طبری» (م، ۵۵۳ هـ.ق)، از علمای شیعه در قرن ششم هجری و از خاندانی اصیل و شریف که همگی از علماء و فقهاء بزرگ بودند، میباشد. اجازهای که از ایشان در دست است، حکایت از این دارد که او در سال ۵۵۳ هجری زنده بوده و در پایان همان سال به رحمت ایزدی پیوسته است.
وی از شاگردان ابوعلی طوسی (فرزند شیخ طوسی) و شیخ ابوالبقاء بصری بوده و در نجف از محضر بزرگان حوزه کسب علم کرده و خود به تربیت شاگردان نامداری چون: ابن بطریق حلی، شاذان بن جبرئیل و محمد بن جعفر مشهدی پرداخت.
شیخ حر عاملی درباره عظمت علمی عمادالدین طبری می گوید: استاد و پیشوای شیعیان، عمادالدین أبو جعفر محمد طبری آملی، از فقیهان مورد اعتمادی است که از شاگردان شیخ ابوعلی بن شیخ طوسی است. و به نقل از شیخ منتجب الدین رازی ادامه می دهد که این شخصیت فرزانه از محدثین جلیل القدر و مورد اطمینان است.
علاوه بر «بشارة المصطفی»، کتابهای الزهد والتقوی، شرح مسائل الذریعه، الفرج فی الاوقات و المخرج بالبینات، از دیگر تألیفات اوست.
معرفی کتاب
موضوع کتاب «بشارة المصطفی لشیعة المرتضی»، اثبات امامت ائمه اطهار علیهم السلام، منزلت و درجات شیعه و کرامات اولیای الهی و پیروان ائمه است و چنانکه از نام آن پیداست، در اثبات حقانیت مذهب شیعه از کلام پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله است. مؤلف با هدف آشناسازی جامعۀ شیعی عصر خود با آموزههای عمیق این مکتب، این کتاب را تألیف کرده و در آن جز روایات مسند از مشایخ معتمد خود، نقل نکرده است.
این کتاب افزون بر این فایدۀ مهم، به دلیل اشتمال بر اسانید تازه و ذکر شماری از عالمان شیعی ایران در سدههای پنجم و ششم هجری و نیز شناخت تشیع در کوفه در سدههای پنجم و ششم، به ویژه در خصوص اسانید زیدیان کوفه، دارای اهمیت است.
کتاب «بشارة المصطفی» از منابع مورد اعتماد علمای شیعه است و از زمان تألیف تاکنون (حدود ۹ قرن) مورد توجه دانشمندان و متکلمان امامیه قرار داشته و از این گنجینه معنوی استفاده کرده اند. قطب راوندی، سید ابن طاووس، شیخ حر عاملی و بسیاری از مشاهیر علما، از این کتاب بهره برده اند.
محتوای کتاب
کتاب «بشارة المصطفی»، همانطورکه مرحوم آقا بزرگ طهرانى در «الذریعة» آورده است، اثرى است روایى در بیان منزلت درجات شیعه و کرامات اولیاء و ثوابها و درجاتى که شیعه نزد خداوند دارا مىباشد. مصنف روایات کتاب را با اسناد کامل آنها ثبت و جمعآوری کرده است.
این کتاب، اساسا کتابى بزرگ و داراى هفده بخش بوده که متأسفانه بسیارى از آن مفقود شده و تنها یازده بخش از کتاب، باقى مانده است و دلیل بر این مطلب، قول مرحوم ابن طاووس در کتاب شریف «إقبال الأعمال» است که خطبه پیامبر(ص) در ماه شعبان را که متضمن بیان فضایل ماه مبارک رمضان است، از کتاب «بشارة المصطفى» نقل کرده و حال آنکه در کتاب حاضر، اثرى از آن به چشم نمىخورد و این نشان مىدهد که نسخه موجود، تمام کتاب نیست.
اجزاء کتاب عنوانبندی نشده و در هر باب تعدادی روایت در موضوعاتی که در بالا ذکر شد آورده است و هر جزء از کتاب اختصاص به یک موضوع نداشته و از موضوعات مختلف بحث میکند. در اثنای مباحث کتاب از شعرهای خوبی به مناسبت و در زمینههای مختلف از جمله در فضائل ائمه علیهمالسلام و ذمّ دشمنان ایشان استفاده شده است.
عمادالدین طبری بخش قابل توجهی از احادیث خود را در این کتاب، از نسخه یا نسخههایی از «الأمالی شیخ طوسی» روایت کرده است. اسناد روایات «بشارة المصطفی» نشان می دهد که عمادالدین طبری بیشترین نقل از الأمالی شیخ طوسی را از طریق فرزند او، ابوعلی طوسی، کرده است. افزون بر این، عبارات خود طبری نیز به استفادۀ وی از منابع مکتوب استادان خود برای تألیف «بشارة المصطفی» اشاره دارد.
منابع
- "معرفی کتاب بشارةالمصطفی، حافظ فرزانه، مرکز مطالعات و پژوهشهای فرهنگی حوزه علمیه، سایت اندیشه قم.
- "آشنایی با منابع دست اول شیعه (بشارةالمصطفی لشیعةالمرتضی)"، عبدالکریم پاکنیا، مبلغان، شماره ۱۰۷، ۱۳۸۷.
- بشارتهاى پیامبر(ص) به شیعیان على(ع)، عمادالدین طبرى، ترجمه محمد فربودى، ۱۳۸۷.
- "عمادالدین طبری"، دانشنامه جهان اسلام، جلد ۱۵.
