آیه انفال
نخستین آیه سوره انفال را که در آن از موضوع «انفال» سخن رفته است، «آیه انفال» نامیده‌اند.[۱]
شأن نزول این آیه مربوط به جنگ بدر است كه برخى مسلمانان پس از پایان جنگ، درباره چگونگى تقسیم غنایم با یكدیگر درگیر شدند. آیه نازل شد و با صراحت، غنایم را از آن خدا و پیامبرش دانست و پیامبر صلى الله علیه وآله غنایم را به طور مساوى میان همه جنگ جویان تقسیم كرد.[۲]
چون قبل از اسلام، نحوه‌ى توزيع غنائم بر اساس تبعيضات بود، پس از جنگ بدر كه اوّلين جنگ مسلمانان و همراه با غنائم بسيار بود، در اين‌كه غنائم را چه بايد كرد و به چه كسانى مى‌رسد و چه كسانى اولويّت دارند، نظرهاى مختلفى وجود داشت. سرانجام با سؤال و درخواست مردم از پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله، خود آن حضرت به تقسيم غنائم پرداخت و بطور عادلانه و يكسان ميان مردم تقسيم كرد تا تبعيضات موهوم دوره‌ى جاهلى را از ميان برداشته و از مستضعفان حمايت كند، هرچند برخى، از اين برابرى رنجيدند.[۳]
در اینكه این آیه با آیه 41 همین سوره یعنی «آیه خمس» (وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ...) كه فقط یك پنجم غنایم را به خدا و پیامبر متعلق مى داند، نسخ شده است یا نه، مفسران اختلاف كرده اند؛ ولى به نظر مى رسد كه منافاتى بین این دو آیه وجود نداشته باشد و آیه خمس، آیه انفال را نسخ نمى كند؛[۴] زیرا در واقع، همه غنیمت در اختیار پیامبر صلى الله علیه وآله است و آن حضرت در جایگاه حاكم اسلامی، چهار پنجم این غنایم را در اختیار جنگجویان قرار مى دهد.[۵]
پانویس
منابع
- دائرة المعارف قرآن کریم، علی خراسانی، ج1، ص374.
- تفسیر نور، محسن قرائتی، ج3، ص265.
