آیه انفال

نخستین آیه سوره انفال را که در آن از موضوع «انفال» سخن رفته است، «آیه انفال» نامیده‌اند.

«يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَنْفَالِ ۖ قُلِ الْأَنْفَالُ لِلَّهِ وَالرَّسُولِ ۖ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَصْلِحُوا ذَاتَ بَيْنِكُمْ ۖ وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ»

از تو درباره انفال [یعنی غنایم جنگی و هر گونه مالی که مالک معینی ندارد] می پرسند، [که مالک آنها کیست و چگونه باید تقسیم شود؟] بگو: [مالکیّتِ حقیقیِ] انفال ویژه خدا و پیامبر است، پس اگر مؤمن هستید [نسبت به انفال] از خدا پروا کنید و [اختلاف و نزاع] بین خود را اصلاح نمایید، و از خدا و پیامبرش اطاعت کنید.

[8–1] (مشاهده آیه در سوره)

شأن نزول این آیه مربوط به جنگ بدر است كه برخى مسلمانان پس از پایان جنگ، درباره چگونگى تقسیم غنایم با یكدیگر درگیر شدند. آیه نازل شد و با صراحت، غنایم را از آن خدا و پیامبرش دانست و پیامبر صلى الله علیه وآله غنایم را به طور مساوى میان همه جنگ جویان تقسیم كرد.

چون قبل از اسلام، نحوه‌ى توزيع غنائم بر اساس تبعيضات بود، پس از جنگ بدر كه اوّلين جنگ مسلمانان و همراه با غنائم بسيار بود، در اين‌كه غنائم را چه بايد كرد و به چه كسانى مى‌رسد و چه كسانى اولويّت دارند، نظرهاى مختلفى وجود داشت. سرانجام با سؤال و درخواست مردم از پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله، خود آن حضرت به تقسيم غنائم پرداخت و بطور عادلانه و يكسان ميان مردم تقسيم كرد تا تبعيضات موهوم دوره‌ى جاهلى را از ميان برداشته و از مستضعفان حمايت كند، هرچند برخى، از اين برابرى رنجيدند.

در اینكه این آیه با آیه 41 همین سوره یعنی «آیه خمس» (وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ...) كه فقط یك پنجم غنایم را به خدا و پیامبر متعلق مى داند، نسخ شده است یا نه، مفسران اختلاف كرده اند؛ ولى به نظر مى رسد كه منافاتى بین این دو آیه وجود نداشته باشد و آیه خمس، آیه انفال را نسخ نمى كند؛ زیرا در واقع، همه غنیمت در اختیار پیامبر صلى الله علیه وآله است و آن حضرت در جایگاه حاكم اسلامی، چهار پنجم این غنایم را در اختیار جنگجویان قرار مى دهد.

منابع

• دائرة المعارف قرآن کریم، علی خراسانی، ج1، ص374.
• تفسیر نور، محسن قرائتی، ج3، ص265.

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن	(اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن	آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن	تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی	تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
	دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن	تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن