آیه علم الکتاب

از دانشنامه‌ی اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۱۴ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۰ توسط مهدی موسوی (بحث | مشارکت‌ها) (مهدی موسوی صفحهٔ آيه علم الكتاب را به آیه علم الکتاب منتقل کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

آیه ۴۳ سوره رعد را «آیه علم الکتاب» گفته‌اند.[۱] در این آیه آمده است که کافران به پیامبر صلى الله علیه وآله مى‌گویند: تو پیامبر نیستى و خداوند مى‌فرماید: به آنان بگو کافى است که خداوند و کسى که نزد او علم کتاب وجود دارد، گواه من باشند:

مشاهده آیه در سوره

وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا ۚ قُلْ كَفَىٰ بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ

کافران می گویند: تو فرستاده [خدا] نیستی. بگو: کافی است که خدا [با آیات محکم و استوار قرآنش] و کسی [چون امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب] که دانش کتاب نزد اوست، میان من و شما [نسبت به پیامبری ام] گواه باشند.

مشاهده آیه در سوره


در این که «کتاب» در آیه فوق، چه کتابى است و کسى که نزد او علم کتاب وجود دارد چه کسى است، مفسران بر یک رأى نیستند. در بسیارى از روایات شیعه و سنی آمده است که مقصود از «مَن عِندَهُ عِلمُ‌الکتاب» كه علم همه‌ى كتاب را دارد امیرمؤمنان على علیه السلام است.[۲]

محمد بن حسن صفار با سه واسطه از یحیى الحلبى و او از یکى از رواة موثق نقل نماید که با امام محمدباقر علیه‌السلام در مسجد بودم که یکى از فرزندان عبدالله بن سلام وارد شد به امام گفتم قربانت گردم این مرد پسر همان کسى است که گویند در نزد وى علم الکتاب بوده است. امام فرمود: نه، او نبود بلکه کسى که در نزد او علم الکتاب بوده على بن ابى‌طالب علیه‌السلام بود که درباره او پنج آیه نازل شد که یکى از آن پنج آیه، همین آیه است. و نیز با چهار واسطه از فضیل بن یسار او از امام باقر علیه‌السلام روایت کند که این آیه درباره على بن ابى‌طالب نازل گردیده زیرا او عالم این امت بعد از رسول خدا بوده است.[۳]

همچنین عبدالله بن عجلان از امام باقر علیه‌السلام روایت کند که گفت: از امام درباره این آیه سؤال کردم، فرمود: درباره على بن ابى‌طالب و ائمه بعد از او نازل شده که علم الکتاب در نزد آنان بوده است.[۴]

پانویس

  1. نهج الحق، علامه حلی، ص‌ ۱۸۸.
  2. روض الجنان، ج‌ ۱۱، ص‌ ۲۴۲.
  3. البرهان فی تفسیر القرآن.
  4. تفسیر عیاشى؛ ابن المغازلى شافعى؛ تفسیر ثعلبى.

منابع

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن