فهرست تفاسیر روایی اهل سنت
تفسیر روایی در نزد اهل سنت تفسیری است که آیات را به کمک نقل ازپیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، و از صحابه و تابعین تفسیر نموده . لازم به ذکر است تعداد روایات تفسیری اهل سنت از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله طبق تصریح سیوطی نویسنده تفسیر روایی اهل سنت حدود 200 روایت بیشتر نیست و از این رو این تفاسیر بیشتر حاوی اقوال صحابه و تابعین در تفسیر است.
| نام کتاب | نام مولف | قرن | زبان | توضیحات |
| بحرالعلوم | سمرقندى نصربن محمد بن احمد | چهارم | عربى | مفسر ضمن تفسیر ایات به مباحث علوم قرآنی پرداخته است.
|
| جامع البيان فى تفسيرالقرآن | طبرى ابو جعفر محمد بن جرير | چهارم | عربى | از بزرگترین و گرانقدرترین تفاسیر اهل سنت محسوب می شود.
از جمله تفاسیر روايى و اجتهادى محسوب می شود. مفسر با نقل اقوال صحابه و تابعين، به تفسير آيات پرداخته و پس از بررسى و توجيه اقوال، يا قول مرجح را برمى‌گزيند يا با اقامه دليل در رد اقوال گوناگون، نظر خويش را بيان مى‌دارد.
|
| ترجمه تفسير طبرى | مترجمان
|
چهارم | فارسى كهن |
ترجمه قرآن این تفسیر از نخستين ترجمه‌هاى رسمى قرآن است.
|
| تفسير القرآن العظيم(ابن ابى حاتم) | ابن ابى حاتم عبدالرحمن بن محمد | چهارم | عربى | معروف به تفسير ابن ابى حاتم.
در اين تفسير به طور پراكنده تنها آياتى كه درباره آنها رواياتى نقل شده، تفسير شده است.
|
| شواهد التنزيل لقواعد التفضيل | حسكانى عبيد الله بن احمد | پنجم | عربى | در مذهب مولف اختلاف است . برخی او را شیعه و برخی سنی حنفی می دانند.
210 آيه را به ترتيب سوره‌هاى قرآن که درباره اهل بيت پيامبر به ويژه امام على( ع) تاليف شده را بیان نموده است. يكى از مصادر بحار الانوار است كه علامه مجلسى بدان توجه داشته است. |
| الكشف و البيان عن تفسير القرآن | ثعلبى نيشابورى ابو اسحاق احمد بن ابراهيم | پنجم | عربى | معروف به تفسير ثعلبى
در نقل روايات، اسانيد آنها را حذف نموده، امّا در ابتداى كتاب، اسانيد خود را از علماى پيشين و همعصر خود كه تفسير را از آنها نقل مى‌كند، ذكر مى‌نمايد گاهی به بحث های نظرى و علمى نیز می پردازد. |
| زاد المسير فى علم التفسير | ابن جوزى ابوالفرج عبدالرحمن بن على | ششم | عربى | خلاصه‌اى از تفسير بزرگ وى بنام« المغنى فى تفسير القرآن» مى باشد.
تفسیر جامع است و آیات را به صورت دسته دسته بیان نموده به تفسیر آنها می پردازد. |
| معالم التنزيل فى تفسير القرآن | بغوى حسين بن مسعود | ششم | عربى | خلاصه تفسیر ثعلبی بوده است.
از سالم ترین تفاسير نقلی اهل سنت محسوب مى‌گردد و از آوردن احاديث موضوع و اسرائيليات غريب و آراى بدعت آميز خود داری نموده ست. از آوردن روايات در شأن رفيع اهل بيت( ع) خودداری ننموده است. |
| تفسير القرآن العظيم(ابن كثير) | ابن كثير دمشقى اسماعيل بن عمرو | هشتم | عربى | مفسر در این کتاب ار روش تفسیر قرآن به قرآن و قرآن به سنت استفاه کرده است.
بیشتر از سبک محمد ابن جریر طبری استفاده نموده است. جرح وتعدیل اسناد و نقد و ارزیابی عالمانه احادیث در این تفسیر وجود دارد. موضع ابن كثير در تمام روایاتی که بیانگر جایگاه و مقام اهل بیت است، ترديد، تكذيب، تحريف، تبديل و تضعيف اسناد و يا جرح راويان است. |
| لباب التاويل فى معانى التنزيل | بغدادى علاء الدين على بن محمد | هشتم | عربى | معروف به تفسير خازن.
در حقيقت مختصرى از تفسير معالم التنزيل بغوى است. براى عدم تكرار منابعى كه مطالب گوناگون از آنها نقل نموده، علامت اختصارى وضع كرده و در مقدمه خود متذكر آنها شده است. |
| جواهر الحسان فى تفسير القرآن | ثعالبى عبدالرحمن بن محمد | نهم | عربى | معروف به تفسیر ثعالبی
اين تفسير خلاصه تفسير ابن عطيه المحرر الوجيز است. |
| الدر المنثور فى تفسير المأثور | سيوطى جلال الدين | دهم | عربى | خلاصه تفسیر ترجمان القران اوست. و اسناد روایات را از آن حذف نموده است
از نظر کثرت روایات و جامعیت اهمیت اهمیت بسزا دارد |
| تيسير الكريم الرحمن | آل سعدى عبدالرحمن بن ناصر | چهاردهم | عربى | معروف به تفسير السعدى .
روش وى بر مبناى علماى سلف اهل سنت و اصحاب ابن تيمية، ابن قيم و محمد بن عبد الوهاب مى‌باشد. |
| تفسیر قرآن | |
| درباره تفسیر قرآن: | تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن |
|---|---|
| اصطلاحات: | اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات |
| شاخه های تفسیر قرآن: |
تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی) |
| روشهای تفسیری قرآن: |
|
| تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: |
|
