اهل البیت

کلید واژه:اهل بیت، ائمه، پیامبر، اولی الأمر، اسلام، معصوم.

معنای اهل بیت

«اهل بيت» تركيبى اضافى و مركب از «اهل» و «بيت» است. واژه اهل به معانى سزاوار و لايق به چيزى، مختار و منتخب، خاندان، اقوام و خويشان، عيال و فرزندان، ملت و امت و... آمده. «بيت» نيز به معناى خانه و محل سكونت است و بدين ترتيب، تركيب «اهل‌بيت» به معناى «ساكنان خانه» است.

مصادیق اهل بیت

در قاموس واژگان اسلامی منظور از اهل‌ بيت, خاندان پيامبر هستند. با توجه به معناى لغوى، تركيب اهل‌بيت در درجه نخست كسانى را دربرمى‌گيرد كه با صاحب بيت پيوندى نزديك‌تر برقرار ساخته‌اند. چنين است كه محدثان، مفسران و سيره نويسان مسلمان ـ با وجود گرايش هاى گوناگونى كه داشته‌اند ـ همواره ارتباط چند نام را با اصطلاح اهل‌بيت ناگسستنى يافته‌اند: على، فاطمه، حسن و حسين عليهم السلام و احاديثى را از پيامبر صلى الله عليه و آله نقل كرده‌اند كه بر پايه آنها محبوب‌ترين اهل‌بيت عليهم السلام نزد پيامبر صلى الله عليه و آله على‌ بن ابى‌طالب عليه السلام و حضرت زهرا عليهاالسلام هستند. گفتنى است كه بر اساس رواياتى پرشمار عنوان اهل‌بيت شامل ساير امامان معصوم از فرزندان امام حسین علیه السلام نيز مى‌شود که نام مبارک ایشان به ترتیب حضرت علی بن الحسین، حضرت محمد بن علی، حضرت جعفر بن محمد، حضرت موسی بن جعفر، حضرت علی بن موسی، حضرت محمد بن علی، حضرت علی بن محمد، حضرت حسن بن علی، آخرین آنها امام حی، حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف این افراد گاه با عناوين دیگری مانند عترت پيامبر صلى الله عليه و آله، ذوى القربى و آل‌ محمد صلى الله عليه و آله خوانده مى‌شوند. تركيب «اهل البيت» دو بار در قرآن كريم آمده: يكى در مورد خاندان حضرت ابراهيم علیه السلام، خطاب به همسر وى ساره: «قالوا اتعجبين من امر الله رحمة الله و بركاته عليكم اهل البيت...»(سوره هود:73) و ديگر در مورد خاندان رسول گرامى اسلام: «انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت و يطهّركم تطهيرا».(سوره احزاب:33)

جایگاه اهل بیت در اسلام

بر اساس آیات قرآن و نیز سیره و سخن رسول خدا صلى الله عليه و آله اهلبیت علیهم السلام نقشی محوری در تحقق اهداف متعالی اسلام در رساندن جامعه بشریت به کمال فردی و اجتماعی دارند. خداوند وظیفه رهبری و هدایت جامعه اسلامی را پس از پیامبر اسلام به عهده عترت ایشان نهاده است و پس از منصب نبوت و رسالت که اختصاص به شخص رسول الله دارد منصب امامت و پیشوایی خلق را به افرادی از خاندان ایشان اختصاص داده است. این جایگاه والا نه فقط به دلیل پیوند خویشاوندی ایشان با پیامبر اسلام صلى الله عليه و آله است بلکه به دلیل ویژگیهایی است که ایشان را بر دیگر افراد فضیلت داده و برگزیده درگاه خداوند نموده است. علم آسمانی و عصمت و طهارت ایشان از هر پلیدی و گناه ایشان را به مرتبه ای از ایمان و یقین رسانده است که اندیشه و عمل ایشان چیزی جز عبودیت و بندگی خداوند نیست بنابراین خداوند این افراد را پیشوا و امام برای سایر مردم قرار داده است تا با الگو قرار دادن, همراهی و اطاعت از ایشان بتوانند در مسیر کمال انسانی خود قدم بردارند. آیات و روایاتی دلالت بر امامت و ولایت این افراد دارند فراوان است.مهمترین این نصوص عبارتند از: آیه تبلیغ, آیه اکمال, آیه ولایت,آیه اولی الامر, حدیث غدیر, حدیث ثقلین, حدیث منزلت, حدیث سفینه

ویژگیهای اهل بیت

طهارت

اهل بیت علیهم السلام اسوه طهارت و پاکی هستند. خداوند در باره ایشان می فرماید:«إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً». (سوره احزاب/33) خدا چنين مى‌ خواهد كه هر رجس و آلايشى را از شما خانواده (نبوت) ببرد و شما را از هر عيب پاك و منزه گرداند. این آیه به آیه تطهیر مشهور شده است. همچنین در بیان ضرورت عصمت و طهارت اهل بیت علیهم السلام می توان به این آیه استناد نمود: «وَ إِذِ ابْتَلى‌ إِبْراهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي قالَ لايَنالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ». (سوره بقره/124) و (به ياد آر) هنگامى كه خدا ابراهيم را به امورى امتحان فرمود و او همه را به جاى آورد، خدا به او گفت: من تو را به پيشوايى خلق برگزينم، ابراهيم عرض كرد: به فرزندان من چه؟ فرمود: عهد من به مردم ستمكار نخواهد رسيد. از آنجا که گناه ظلم به نفس است پس مطابق با این آیه امامت جز معصوم به کس دیگری نمی رسد.

علم

یکی از ویژگیهای اهلبیت علمی است که خداوند به ایشان عنایت نموده است. این علم گاه به وراثت از رسول خدا(ص) به ایشان رسیده و گاه به الهام الهی به قلب ایشان وارد می شود. امام صادق(ع) در موارد متعددی با تصریح به آیات قرآن بالاترین مراتب دانش را برای امام اثبات فرموده‌اند، از جمله می‌توان به این مورد اشاره کرد:ایشان با قرائت آیه‌ای تمامی‌علوم را در اختیار امام(ع) دانسته‌اند، آیه‌ای که امام صادق(ع) تلاوت کردند این آیه است: «هیچ‌تر و خشکی وجود ندارد، مگر اینکه در کتابی آشکار ثبت است» و سپس فرمودند: «و این در علم ائمه است و آنان این مطالب را می‌دانند.»

عصمت

عصمت از گناه و اشتباه مهمترین ویژگی اهلبیت علیهم السلام و شیعیان بر این مسئله اتفاق نظر دارند.. متکلمان شیعه دلایل فراوانی بر ضرورت عصمت امام اقامه نموده اند. همچنین در اثبات عصمت اهل بیت آیات و روایات فراوانی وجود دارد.

فضایل اهل بیت

در آیات قرآن و روایات معتبر شیعه و اهل سنت فضایل فراوانی برای اهل بیت علیهم السلام نقل شده است. برخی از این فضایل عبارتند از:

اهل بیت عدل قرآن هستند

حديث ثقلين، مورد قبول اهل سنت و شيعه بوده و به نحو تواتر روايت شده. تواتر بدين معناست که راويانش به قدري زياد هستند که عقل، اتفاق آنها را بر کذب محال مي‌داند. حذيفة بن يمان گفت: رسول خداصلي الله عليه وآله وسلم فرمود: ..إنّي تارک فيکم الثقلين، کتاب الله و عترتي أهل بيتي إن تمسّکتم بهما لن تضّلوا أبدا و انّهما لن يفترقا حتي يردا عليَّ الحوض، فَتَعلّموا منهم و لا تُعلِّموهم فإنهم أعلم منکم ..همانا من در ميان شما دو چيز با اهميّت و پر ارزش گذاشتم: کتاب خدا قرآن ؛ و عترت و اهل بيت من. اگر به آن دو تمسک بجوييد و پناه ببريد هرگز گمراه نخواهيد شد. و آن دو هرگز از يکديگر جدا نمي‌شوند تا اين که در کنار حوض بر من وارد شوند. پس، معارف و حقايق ديني را از آنها ياد بگيريد؛ و به آنها ياد ندهيد، زيرا آنها داناتر از شما هستند. زيد بن ثابت گفت: رسول خداصلي الله عليه وآله وسلم فرمود: إنّي تارک فيکم الثقلين کتاب الله عزّوجلّ و عترتي أهل بيتي ألا وهما الخليفتان من بعدي و لن يفترقا حتي يردا عليّ الحوض ؛ من در ميان شما دو چيز پرارزش و گرانبها مي‌گذارم: کتاب خدا قرآن ؛ و عتر ت و اهل‌بيت من. آگاه باشيد که اين دو، جانشين بعد از من هستند و هرگز از يکديگر جدا نمي‌شوند تا اين که در کنار حوض بر من وارد شوند.اين حديث، با صراحت تمام بيان مي‌دارد که پيامبرصلي الله عليه وآله وسلم هدايت و تعالي انسان را تنها در صورت حاکميت قرآن و اهل بيت عليهم السلام تضمين مي‌کند. گمراه نشدن و به انحراف نرفتن، مشروط به پناه بردن و رجوع کردن به قرآن و اهل بيت ‌عليه السلام است. امت اسلام و همه انسانها، بعد از پيامبرصلي الله عليه وآله وسلم با رجوع به اهل بيت مي‌توانند به احکام الهي و معارف ديني و صراط مستقيم آشنا شده و با تمسّک به آنها راه هدايت را بپيمايند تا به مطلوب الهي برسند.

اهل بیت در روز مباهله

«فَمَنْ حَآجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءكُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءكُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةُ اللّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ». (سوره آل عمران/61) به آنان (مسیحیان نجران) بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت می‌کنیم شما هم فرزندان خود را، ما زنان خویش را دعوت می‌کنیم شما هم زنان خود را ما از نفوس خود دعوت می‌کنیم شما نیز از نفوس خود را؛ آنگاه مباهله می‌کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار می‌دهیم. شأن نزول این آیه که شیعه و اهل سنت در مورد آن اتفاق نظر دارند یکی دیگر از دلایل حقانیت اهل بیت علیهم السلام است. ما این شان نزول را از کتاب اسباب نزول واحدی از علمای اهل سنت قرن پنجم نقل می نماییم: عاقب و سيد در رأس هيأت نجرانى نزد پيغمبر صلی الله علیه و آله آمدند و پيغمبر صلی الله علیه و آله آن دو را به اسلام دعوت كرد. گفتند: ما پيش از تو تسليم خدا بوده‌ايم. فرمود: دروغ مى‌گوييد، مى‌خواهيد بگويم چه چيز شما را مانع از مسلمان شدن است؟ گفتند: بگو، فرمود: صليب دوستى و شرابخوارى و گوشت خوك خوردن و آن دو را دعوت به ملاعنه كرد و قرار شد فردا صبح بيايند. صبح پيغمبر صلی الله علیه و آله دست على و فاطمه و حسن و حسين را گرفت و به دنبال عاقب و سيد فرستاد. دعوت (به مباهله) را اجابت نكردند و پذيرفتند كه خراج بدهند. پيغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: قسم به آن كه مرا به حق مبعوث كرد اگر به ملاعنه حاضر مى‌شدند صحرا آتشباران مى‌شد. (اسباب نزول واحدی، سوره آل عمران، ذیل آیه 61)علامه طباطبایی در ذیل این آیه می‌فرماید: رسول خدا در مقام امتثال این فرمان از «انفسنا» به غیر از علی و از «نسائنا» بجز فاطمه سلام‌اللّه‌علیها و از «ابنائنا» بجز حسنین علیهم السلام را نیاورد، معلوم می‌شود برای کلمه اول بجز علی و برای کلمه دوم بجز فاطمه سلام‌اللّه‌علیها و از سوم بجز حسنین علیهم السلام مصداق نیافت و کانه منظور از «ابناء» و «نساء» و «انفس» همان اهل بیت رسول خدا صلی الله علیه و آله بوده، هم‌چنان‌ که در بعضی روایات به این معنا تصریح شده، بعد از آن که رسول خدا نام‌بردگان را با خود آورد عرضه داشت: «بارالها اینان‌اند اهل بیت من»، چون این عبارت می‌فهماند پروردگارا من به‌ جز اینان کسی را نیافتم تا برای مباهله دعوت کنم.

طهارت از هر آلودگی

«إنّما يريد اللَّه ليذهب عنکم الرجس أهل البيت و يطهّرکم تطهيرا» ؛ خداوند چنين اراده فرموده که رجس و پليدي را از شما اهل بيت بزدايد و شما را از هر ناپاکي و عيبي پاک و منزه گرداند.آيه فوق، دليل واضح و روشني است براين که خداوند، پاکي اهل بيت ‌عليهم السلام را از هر گونه انحراف فکري و عملي ضمانت کرده است

امان بودن اهل بيت

در مسند احمد بن حنبل آمده است که رسول خداصلي الله عليه وآله وسلم فرمود: «النجوُم أمانٌ لأهل السّماء فإذا ذهبت النجوم، ذهب أهل السّماء و أهل بيتي امانٌ لأهل الأرض فإذا ذهب اهل بيتي ذهب أهل الارض» ؛ ستارگان، امان اهل آسمان هستند؛ هنگامي که ستارگان پايان يابند، اهل آسمان پايان مي‌يابند. و اهل بيت من امان و پناه زمين هستند؛ هنگامي که آنها نباشند، اهل زمين پايان خواهند يافت.

اهل بيت، هدايت به حق مي‌ کنند

«و ممن خلقنا أمةٌ يهدون بالحق و به يعدلون»؛ و از کساني که آفريديم، گروهي به حق هدايت مي‌کنند و(مردم را)به حق باز مي‌گردانند و به حق عدالت مي‌کنند. از ابن عباس نقل شده که گفت: مراد از امت، امت محمدصلي الله عليه وآله وسلم يعني علي بن‌ ابي طالب ‌عليه السلام است که بعد از پيامبر به حق دعوت مي‌کنند و مردم را به حق بر مي‌گرداند .

اهل بيت‌ صراط مستقيم هستند

در اولین سوره از قرآن کریم مؤمنان از خداوند در خواست می کنند که ایشان را به صراط مستقیم راهنمایی نماید:«اهدِنَــــا الصِّرَاطَ المُستَقِيمَ»؛ ما را به راه راست هدايت فرما. صراط مستقيم، همان راه پاکي است که هيچ رجس و پليدي از شرک و غيره در آن نيست. راهي است که رهروان آن از گمراهي نجات يافته و سير معنوي و انساني دارند. راهي که فقط معبد خداست. و اين راه، اهل بيت رسول خداصلي الله عليه وآله وسلم هستند؛ که عدل قرآن بوده و آيه تطهير درباره آنان نازل شده است؛ اهل بيتي که به صراحت قرآن، پليدي به آنان راه ندارد و از هر رجسي پاک و منزه هستند. از ابن بريده و ابن عباس روايت شده است که صراط مستقيم، محمّدصلي الله عليه وآله وسلم و اهل بيت آن حضرت هستند. از جابربن عبدالله روايت شده که رسول خداصلي الله عليه وآله وسلم فرمود: خداوند علي و همسر و فرزندانش را حجت خود بر خلق قرار داد و اينان درهاي علم، در ميان امت من هستند. کسي که به وسيله اينها هدايت شود به صراط مستقيم هدايت شده است. امام باقرعليه السلام فرمود:«نحن الطريق الواضح و الصراط المستقيم الي اللَّه»؛ ما راه روشن و صراط مستقيم به سوي خدا هستيم.

اهلبیت امت وسط هستند

«و کذلک جعلناکم امةً وسطاً لتکونوا شهداء علي الناس» . ؛ ما شما را امت وسط قرار داديم تا اين که گواهان و حجّت بر مردم باشيد. ابان بن عياش از سليم بن قيس نقل کرده که گفت: اميرالمؤمنين‌ عليه السلام فرمود: «به راستي خداوند ما را در اين آيه لتکونوا شهداء علي الناس قصد کرده است. پس، رسول خدا شاهد بر ماست و ما شاهدان بر مردم هستيم و حجت او در زمين مي‌باشيم و ما آناني هستيم که خداوند درباره ايشان فرمود: و کذلک جعلناکم امةً وسطاً..»

اهل بيت‌ راه نجات هستندو سلامت هستند

«يا أيهاالذين امنوا ادخلوا في السلم کافَّةً و لا تتّبعوا خطوات الشيطان إنَّه لکم عدوٌّ مبينٌ» ؛ اي کساني که ايمان آورديد، همگي در سلم داخل شويد و گامهاي شيطان را متابعت نکنيد که او براي شما دشمني آشکار است.

مراد از سلم اهل بيت‌ عليهم السلام هستند. سلم به معناي امان و راه نجات است سلم و تسليم و اسلام به معناي واحد است راه امان و نجات و اسلام حقيقي در ولايت اهل بيت‌ عليهم السلام است. پس، اي ايمان آورندگان. آن گاه تسليم خداي متعال هستيد که در انديشه و عمل، از اهل‌بيت پيامبرصلي الله عليه وآله وسلم پيروي نماييد. از حضرت علي ‌عليه السلام روايت شده است که فرمود: «مقصود از ورود در سلم، ولايت ما اهل بيت است».ازامام باقرعليه السلام روايت شده که: سلم، ولايت علي‌ عليه السلام و اوصياي بعد از آن حضرت است

اهل بيت ريسمان الهي ‌اند

«واعتصموا بحبل‌اللَّه جميعاً ولا تفرقوا» ؛ همگي به ريسمان خدا چنگ بزنيد و متفرق نشويد. سعيد بن جبير از ابن عباس - رضي ‌اللَّه عنهما نقل کرده که گفت: در محضر پيامبرصلي الله عليه وآله وسلم بوديم. شخص اعرابي وارد شد و از رسول خداصلي الله عليه وآله وسلم سؤال کرد: حبل اللَّه در واعتصموا بحبل اللَّه که بايد بدان چنگ بزنيم چيست؟ پيامبرصلي الله عليه وآله وسلم دست مبارک خود را بر دست اميرالمؤمنين، علي‌ عليه السلام زد و فرمود: «به اين چنگ بزنيد که او ريسمان محکم خداست»

از امام باقرعليه السلام روايت شده که در تفسير آيه واعتصموا.. فرمود: «ما ريسمان الهي هستيم»

اهل بیت علیهم السلام شجره طیبه هستند

«ألم ترکيف ضرب الله مثلاً کلمةً طيبة کشجرة طيبة أصلها ثابت و فرعها في السّماء تؤتي أکلها کلَّ حين بإذن ربّها» ؛ آيا نمي‌نگري که خداوند چگونه مثل زده و فرموده است که کلمه طيب و پاک مثل درخت طيب است که اصلش ثابت و فرع آن در آسمان است

عبدالرحمن بن عوف مي‌گويد: از رسول خداصلي الله عليه وآله وسلم شنيدم که فرمود: «درخت، من هستم و فاطمه‌ عليها السلام فرع آن؛ و علي ‌عليه السلام بارور کننده آن؛ و حسن و حسين‌ عليهما السلام ميوه آن و پيروان ما برگهاي آن مي‌باشند. و ريشه درخت در بهشت عدن و باقي مانده آن در بقيه بهشته است»

روايات مربوط به «اهل بيت» علیهم السلام

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: اهل بيت من در ميان شما به منزله كشتى نوح اند كه هر كه در آن نشست نجات يافت و آن كه از آن بازماند به هلاكت رسيد. (كنزالعمال: 34144)

و فرمود: هر كه مرا و اين دو ـ و به حسن و حسين اشاره نمود ـ و پدر اين دو و مادر اين دو را دوست دارد روز قيامت همدرجه من خواهد بود. (كنزالعمال: 34161)

از حضرت رسول صلی الله علیه و آله روايت است كه فرمود: چرا من افرادى را مى بينم كه چون يكى از اهلبيت من به كنارشان مى نشيند سخن خويش را قطع مى كنند؟! سوگند به آن كه جانم به دست او است كه ايمان به دل كسى راه نيابد مگر اين كه آنان را براى خدا و محض خويشى با من دوست دارد.

و فرمود: هر كس دوست داشته باشد كه به زندگى من زنده باشد و به مرگ من بميرد و در آن باغ بهشت برين كه پروردگارم آن را غرس نموده ساكن شود بايستى كه پس از من به على و آن كه در خط على است بپيوندد و بعد از من به اهل بيت من اقتدا نمايد كه آنان عترت منند و از گل آفرينش من سرشته شده اند و فهم و دانش من به آنها رسيده، پس واى بر آن دسته از امتم كه فضيلت آنها را دروغ شمارد و خويشاوندى مرا در مورد آنان ناديده گيرد، خدا شفاعت مرا به آنان نرساند. (كنزالعمال: 34198)

روزى ابوذر غفارى رحمه الله بر پله كعبه بالا رفت و حلقه در را به دست گرفت و به كعبه تكيه زد و گفت: اى مردم هر كه مرا مى شناسد؛ مى شناسد و هر كه نمى شناسد منم ابوذر، از رسول خدا صلی الله علیه و آله شنيدم مى فرمود: اهل بيت من در ميان اين امت بسان كشتى نوحند كه هر كه در آن نشست نجات يافت و هر كه از آن بازماند هلاك گرديد و مى فرمود: جاى اهل بيت مرا در ميان خودتان جاى سر در بدن و جاى چشم در سر قرار دهيد كه بدن جز به سر هدايت نگردد و سر به چيزى جز چشم راه خود را نيابد. (بحار:23/121)

قال رسول الله صلی الله علیه و آله: «يا ايها الناس انى تركت فيكم ما ان اخذتم به لن تضلوا، كتاب الله و عترتى اهل بيتى» (اين حديث را ترمذى و نسائى از جابر نقل كرده اند و متقى هندى در كنزالعمال: 1/144 از آنها نقل نموده).

منابع

• سید مصطفی حسینی دشتی، مقاله اهل بیت از فرهنگ «معارف و معاریف».
• موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت علیهم السلام، مقاله معرفی اهل البیت.
• موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت علیهم السلام، مقاله ولایت و امامت و عصمت ائمه علیهم السلام.
• شهروند 1387 آبان شماره 69, سید حیدر حسینی

اسم	القاب	كنيه	جایگاه	روز تولد	سال تولد	محل تولد	روز وفات	سال وفات	محل وفات	علت وفات	محل دفن
محمد بن عبدالله	رسول الله	ابالقاسم	پیامبر اسلام	12 یا 17ربیع الاول	1 عام الفیل- 569م	مکه	28 صفر	11ه.ق-632م	مدینه	--	مدینه
فاطمه	زهرا- صدیقه- بطوله	ام ابیها- ام الائمه	مادر ائمه	8جمادی الثانی	5 بعثت	مکه	3 جمادی الثانی	11 ه.ق	مدینه	به عقیده شیعیان به علت جراحتی که در جریان بیعت گرفتن برای خلافت ابوبکر بر او وارد شد، به شهادت رسید.	نامعلوم
علی بن ابیطالب	امیرالمؤمنین	ابالحسن- ابوتراب	امام اول شیعیان	13 رجب	30 عام الفیل	مکه (کعبه)	21 رمضان	40 ه.ق	کوفه	با ضربت شمشیر ابن ملجم مرادی در محراب مسجد کوفه به شهادت رسید.	نجف
حسن بن علی	مجتبی	ابامحمد	امام دوم شیعیان	15 رمضان	2 یا 3 ه.ق	مدینه	28 صفر	50 ه.ق	مدینه	به دست همسرش جعده دختر اشعث بن قیس و به تحریک معاویه مسموم شد.	مدینه(بقیع)
حسین بن علی	سید الشهداء	اباعبدالله	امام سوم شیعیان	3 شعبان	3 یا 4 ه.ق	مدینه	10 محرم عاشورا	61 ه.ق	کربلا	در جنگ با لشگریان یزید، به همراه یارانش شهید شد.	کربلا
علی بن الحسین	سجاد، زین العابدین	اباالحسن	امام چهارم شیعیان	5 شعبان	38 ه.ق	مدینه	25 محرم	95 ه.ق	مدینه	به دستور ولید بن عبدالملک خلیفه اموی مسموم و شهید شد.	مدینه(بقیع)
محمد بن علی	باقر العلوم	ابا جعفر	امام پنجم شیعیان	1 رجب	57 ه.ق	مدینه	7 ذی الحجه	114 ه.ق	مدینه	به دستور هشام بن عبدالملک خلیفه اموی مسموم و شهید شد.	مدینه(بقیع)
جعفر بن محمد	صادق	اباعبدالله	امام ششم شیعیان	17 ربیع الاول	83 ه.ق	مدینه	25 شوال	148 ه.ق	مدینه	به دستور منصور خلیفه عباسی مسموم و شهید شد.	مدینه( بقیع)
موسی بن جعفر	کاظم	اباالحسن	امام هفتم شیعیان	7 صفر	128 ه.ق	مدینه	25 رجب	183 ه.ق	کاظمین	به دستور هارون الرشید خلیفه عباسی مسموم و شهید شد.	کاظمین
علی بن موسی	رضا	اباالحسن	امام هشتم شیعیان	11 ذی القعده	148 ه.ق	مدینه	آخر صفر	203 ه.ق	طوسمشهد	توسط مأمون خلیفه عباسی مسموم و شهید شد.	مشهد
محمد بن علی	تقی، جواد	اباجعفر	امام نهم شیعیان	10 رجب	95 ه.ق	مدینه	آخر ذی القعده	220 ه.ق	کاظمین	به دستور معتصم خلیفه عباسی توسط همسرش ام فضل دختر مأمون عباسی مسموم و شهید شد.	کاظمین
علی بن محمد	هادی، نقی	اباالحسن	امام دهم شیعیان	15 ذی الحجة	212 ه.ق	مدینه(صریا)	3 رجب	254 ه.ق	سامرا	به دستور المعتز بالله خلیفه عباسی مسموم و شهید شد.	سامرا
حسن بن علی	زکی، عسکری	ابامحمد	امام یازدهم شیعیان	10 ربیع الثانی	232 ه.ق	مدینه	8 ربیع الاول	260 ه.ق	سامرا	به دستور المعتمد بالله خلیفه عباسی مسموم و شهید شد	سامرا
حجة بن الحسن	قائم	اباالقاسم	امام دوازدهم شیعیان	15 شعبان	255 ه.ق	سامرا	آغاز امامت 9 ربيع الاول 260 ه.ق	ایشان زنده و از نظرها غایب است.