مهج الدعوات و منهج العبادات (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
 
سطر ۳: سطر ۳:
 
|عنوان=
 
|عنوان=
  
|تصویر= [[پرونده:مهج الدعوات و منهج العبادات.jpg|240px|وسط]]
+
|تصویر= [[پرونده:مهج الدعوات و منهج العبادات.jpg|۲۴۰px|وسط]]
  
 
|نویسنده= سید بن طاووس
 
|نویسنده= سید بن طاووس
سطر ۱۱: سطر ۱۱:
 
|زبان= عربی
 
|زبان= عربی
  
|تعداد جلد= 1
+
|تعداد جلد= ۱
  
 
|عنوان افزوده1=محقق
 
|عنوان افزوده1=محقق
سطر ۲۱: سطر ۲۱:
 
|افزوده2=
 
|افزوده2=
  
|لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/79242/ مهج الدعوات و منهج‌ العبادات]
+
|لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/۷۹۲۴۲/ مهج الدعوات و منهج‌ العبادات]
  
 
}}
 
}}
  
'''«مهج الدعوات و منهج العبادات»''' تألیف [[سید بن طاووس]] (م، ۶۶۴ قمری) با موضوع [[دعا|ادعیه]] و اَحراز است. این کتاب، از آخرین تألیفات سید است که در سال ۶۶۲ هجرى، یعنى دو سال قبل از وفات تألیف کرده است. ابن طاووس کتاب مهج الدعوات را فصل بندى نکرده است.
+
'''«مُهَج الدّعَوات و مَنهَج العبادات»''' از آخرین تألیفات [[سید بن طاووس]] (م، ۶۶۴ قمری)، کتابی با موضوع [[دعا|ادعیه]] و [[حرز|اَحراز]] است. مؤلف در این کتاب، تنها ادعیه مطلقه را نقل کرده که اختصاص به زمان یا مکانى خاص ندارند.
  
==معرفی مؤلف==
+
==مؤلف==
سید رضی الدین علی بن موسی (۵۸۹-۶۶۴ ق)، معروف به [[سید بن طاووس]] از بزرگترین علمای ربانی [[شیعه]] در قرن هفتم بود. او از نوادگان [[امام حسن علیه السلام|امام حسن مجتبى]] و [[امام سجاد علیه السلام|امام سجاد]] (ع) است و در شهر [[حله]] ولادت نمود. جد هفتم ایشان، محمد بن اسحاق، که به خاطر زیبایى و ملاحتش به طاووس مشهور شده بود از [[سادات]] بزرگوار [[مدینه|مدینه]] محسوب مى‌شد. سید بن طاووس نقیب شیعیان در زمان حکومت مغول بر [[بغداد]] بود و وی را به سبب [[تقوا]]، مراقبه فراوان و حالات عرفانی «جمال العارفین» خوانده‌اند. او آثار بسیاری دارد که موضوع غالب آنها [[دعا|ادعیه]] و [[زیارت|زیارات]] است. کتاب [[مقتل]] سید الشهداء او با نام [[اللهوف (کتاب)|لهوف]] نیز معروف است. [[علامه حلی]] و شیخ یوسف سدیدالدین (پدر علامه حلی) از شاگردان سید بن طاووس بودند.
+
سید رضی‌الدین علی بن موسی معروف به [[سید بن طاووس]] (۵۸۹-۶۶۴ ق)، فقیه، محدث، متکلم و عارف بزرگ [[شیعه]] در قرن هفتم هجری است. جد اعلای او داود بن [[حسن مثنی]]، نوه پسری [[امام حسن علیه السلام|امام حسن]] (علیه‌السلام) و نوه دختری [[امام سجاد علیه السلام|امام سجاد]] (علیه‌السلام) است.  
  
==انگیزه تألیف==
+
سید بن طاووس نقیب شیعیان در زمان حکومت مغول بر [[بغداد]] بود و وی را به سبب [[تقوا]]، مراقبه فراوان و حالات عرفانی «جمال العارفین» خوانده‌اند.  علمای بزرگی چون [[علامه حلی|علامه حلى]] و [[ابن داوود حلی]] از شاگردان او هستند.
  
فرهنگ [[دعا]] در دین مقدس [[اسلام]] جایگاه ویژه اى دارد. این مطلب با سیرى در موضوع کتب تألیف شده در [[تاریخ اسلام]] و نسبت تعداد کتاب هاى ادعیه به بقیه موضوعات کاملا مشهود است.
+
سید بن طاووس آثار بسیاری دارد که موضوع غالب آنها [[دعا|ادعیه]] و [[زیارت|زیارات]] است. از جمله تألیفات او عبارتند از: [[اقبال الاعمال (کتاب)|إقبال الأعمال]]، [[مصباح الزائر (کتاب)|مصباح الزائر]]، [[اللهوف]]، [[فرج المهموم فی معرفه نهج الحلال من علم النجوم|فرج المهموم]]، [[مهج الدعوات و منهج العبادات (کتاب)|مهج الدعوات]]، [[سعد السعود]]، [[الیقین باختصاص علی بامره المومنین|الیقین باختصاص علی بامرة المومنین]]، [[الدروع الواقیة]].
  
به لحاظ اهمیت فراوانى که [[ائمه اطهار]] علیهم السلام براى [[دعا]] و نقش آن در زندگى [[انسان]] قائل بوده اند، علماى بزرگوار علاوه بر توجه خاص به این موضوع، براى گسترش این فرهنگ پربار تلاش فراوانى کرده اند. عالمانى مانند رضى الدین سید ابن طاووس که از وجیه ترین علماى [[تشیع]] هستند اکثر تألیفات خود را به ادعیه اختصاص داده اند. سید، خود نقل مى کند که در کتابخانه شخصى اش بیش از هفتاد جلد کتاب دعا از [[پیامبر]] صلی الله علیه و آله و سلم و [[ائمه اطهار|ائمه]] علیهم السلام وجود دارد و کتاب هایى مانند مهج الدعوات را از آنها تهیه کرده است.
+
==معرفی کتاب==
  
==محتوای کتاب==
+
به لحاظ اهمیت فراوانى که [[ائمه اطهار]] علیهم السلام براى [[دعا]] و نقش آن در زندگى [[انسان]] قائل بوده اند، علماى بزرگوار علاوه بر توجه خاص به این موضوع، براى گسترش این فرهنگ پربار تلاش فراوانى کرده اند. عالمانى مانند [[سید بن طاووس]] که از وجیه ترین علماى [[تشیع]] هستند اکثر تألیفات خود را به ادعیه اختصاص داده اند. سید، خود نقل مى کند که در کتابخانه شخصى اش بیش از هفتاد جلد کتاب دعا از [[پیامبر]] صلی الله علیه وآله و [[ائمه اطهار]] علیهم السلام وجود دارد و کتاب هایى مانند «مهج الدعوات» را از آنها تهیه کرده است.
 +
 
 +
«مُهج الدعوات و منهج العبادات»، از آخرين تأليفات سيد بن طاووس است كه آن را در سال ۶۶۲ ق، يعنى دو سال قبل از وفات تأليف كرده است.
  
ابن طاووس در این کتاب، تنها ادعیه مطلقه را نقل کرده که اختصاص به زمانى خاص یا مکانى خاص ندارند. برخلاف کتبى مانند [[جمال الأسبوع]] و [[الاقبال]] که نظر به زمان و مکان هاى خاص داشتند. سید در هر موضوع از [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلى اللّه علیه و آله شروع کرده و به [[امام زمان]] عجل الله تعالى فرجه ختم نموده و پس از آن از غیر ائمه علیهم السلام هم مواردى نقل مى کند.
+
برخی کتاب «مهج الدعوات» را به فارسی ترجمه کرده اند، از جمله: ترجمه محمدتقی طبسی (قرن ۱۲ ق) و ترجمه سید علی رضوی با عنوان «نيايش‌هايی از سويدای دل». در طبع حاضر نیز، متن کتاب شریف «مهج الدعوات» - بجز ادعیه و احراز - توسط میرزا على‌اصغر صدرالمعالى ترجمه شده و با [[خط نستعلیق|خط نستعلیق]] زیبایى در حاشیه کتاب آمده است.  
  
ابتداى کتاب، احراز وارده از [[امامان معصوم|معصومین]] علیهم السلام است و بعد از آن ادعیه و احراز هر یک از ائمه به صورت مفصل ذکر شده است. سپس ادعیه [[پیامبران]] گذشته به ترتیب آمده است.
+
==محتوای کتاب==
  
سید در جاى جاى این کتاب شریف ادعیه و احرازى از خود با عنوان «دعاء ورد على خاطری» نقل نموده است. همچنین دعاهایى به عنوان ادعیه متفرقه از کتب مختلف آورده است. در پایان کتاب نیز چند فصل پیرامون اوقات استجابت دعا و صفات داعى و... حسن ختام کتاب گشته.
+
سيد ابن طاووس در این کتاب، تنها ادعیه مطلقه را نقل کرده که اختصاص به زمانى خاص یا مکانى خاص ندارند؛ برخلاف کتبى مانند «[[جمال الأسبوع]]» و «[[الاقبال]]» که نظر به زمان و مکان هاى خاص داشتند. كتاب حاضر، فاقد فصل‌بندى و باب‌بندى است. سید در هر موضوع از [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلى اللّه علیه وآله شروع کرده و به [[امام زمان]] عجل الله تعالى فرجه ختم نموده و پس از آن از غیر [[ائمه]] علیهم السلام هم مواردى نقل مى کند.
  
سید رضى الدین بن طاووس که قصدش تنها تهیه کتابى در ادعیه بوده، تمام سندهاى ادعیه و روایات را حذف کرده و تنها به ذکر نام راوى از امام علیه السلام اکتفا نموده است. البته در بسیارى موارد نام مأخذ دعا را هم آورده است.
+
ابن طاووس، ابتدا [[حرز|اَحراز]] مختلف را از [[چهارده معصوم]](ع)، به ترتيب، نقل نموده است و در لابه‌لاى احراز آن بزرگواران، احرازى را نيز از افراد ديگر، مثل [[حضرت خديجه]] و [[سلمان]] نقل كرده است. سپس به ذكر دعاهايى كه ائمه اطهار(ع) در [[قنوت|قنوت‌هاى]] خود مى‌خوانده‌اند پرداخته است، آن‌گاه احراز و [[تعویذ|عوذات]] مربوط به شدايد و سختى‌ها، همچون دعاهاى مختلف [[پیامبر]](ص) در [[جنگ احد]] و [[جنگ احزاب]] و [[جنگ حنين]] و [[جنگ خيبر]] و... را نقل كرده است.
  
==وضعیت نشر کتاب==
+
در ادامه، به ذكر ادعيه [[حضرت فاطمه]](س) و ساير معصومين(ع) در موضوعات مختلف، مثل احتراز از دشمنان، قضاى حوائج، تضرع، دفع هر بلا، [[سجده]] شکر، [[استخاره]]، سفر، طلب [[رزق]]، [[استعاذه]]، طلب [[حج]]، زدوده شدن [[ظلم]]، انتقام از ستم‌گر، رفع هر سختى و اندوه، دفع محذورات و... پرداخته است.
  
در طبع حاضر، متون کتاب - بجز ادعیه و احراز - توسط میرزا على اصغر صدرالمعالى ترجمه شده و با [[خط نستعلیق|خط نستعلیق]] زیبایى در حاشیه کتاب آمده است. ضمنا تصحیح نسخه هم توسط ایشان صورت گرفته و تاریخ آن، سال ۱۳۲۳ هجرى (همزمان با چاپ همان نسخه از کتاب) ذکر شده است.
+
سپس حُجُب روايت شده از پيامبر(ص) و ائمه(ع) را به ترتيب، ذكر نموده است؛ (یعنی دعاهايى كه به‌سيله آنها از خداوند درخواست مى‌شود كه بين دعا كننده و كسانى كه قصد آسيب رساندن به وى را دارند، مانع و حجاب قرار دهد). و در ادامه، به نقل ادعيه‌اى كه از [[پيامبران]] گذشته روايت شده، پرداخته است.
  
کتاب شریف مهج الدعوات بارها به چاپ رسیده از جمله:
+
مؤلف در جاى جاى این کتاب شریف، ادعیه و احرازى از خود با عنوان «دعاء وَرَدَ على خاطری» نقل نموده است. همچنين دعاهايى را به‌عنوان ادعيه متفرقه از كتب مختلف آورده است و در پايان كتاب، چند فصل پيرامون اوقات استجابت دعا و صفات داعى و... نگاشته است.
  
#در بمبئى سال ۱۲۹۹ هجرى و در همان سال در ایران.
+
سید بن طاووس که قصدش تنها تهیه کتابى در ادعیه بوده، تمام [[سند حدیث|سندهاى]] ادعیه و روایات را حذف کرده و تنها به ذکر نام راوى از معصومين(ع) اکتفا نموده است. البته در بسیارى موارد نام مأخذ دعا را هم آورده است.
#در سال ۱۳۳۴ هجرى در تبریز، در این چاپ مقدمه اى با عنوان طاووسیه از سید محمود حسینى طباطبائى تبریزى در ابتداى آن آمده که شرح حال خاندان ابن طاووس است.
 
#چاپ کتاب همراه با ترجمه صدرالمعالى در حاشیه کتاب در سال ۱۳۲۳ هجرى. در این طبع، کتاب دیگر سید المجتنى من الدعاء المجتبى در آخر کتاب چاپ شده و رساله طاووسیه پس از آن آمده است.
 
#چاپ حاضر در برنامه که توسط انتشارات دار الذخائر [[قم]] از روى نسخه سال ۱۳۲۳ ه عکسبردارى شده است. در این چاپ، ترجمه و حواشى و رساله طاووسیه همراه کتاب هستند.
 
  
 
==منابع==
 
==منابع==
 
+
*[[نرم افزار سیره معصومان (علیهم السلام)|نرم افزار سیره معصومان]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
* [http://www.iqna.ir/fars/news_detail.php?ProdID=416943 سایت قرآنی ایکنا]
+
* [http://www.iqna.ir/fars/news_detail.php?ProdID=۴۱۶۹۴۳ "مهج الدعوات و منهج العبادات"، سایت قرآنی ایکنا].
 
 
==متن کتاب ==
 
[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/79242/ '''مهج الدعوات و منهج‌ العبادات''']
 
 
 
 
[[رده:منابع حدیثی]]
 
[[رده:منابع حدیثی]]
 
[[رده:منابع زیارات و ادعیه]]
 
[[رده:منابع زیارات و ادعیه]]
 
[[رده:آثار سید بن طاووس]]
 
[[رده:آثار سید بن طاووس]]
 
{{حدیث}}
 
{{حدیث}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۷:۰۶

۲۴۰px
نویسنده سید بن طاووس
موضوع دعا
زبان عربی
تعداد جلد ۱
محقق جواد قیومی اصفهانی

مهج الدعوات و منهج‌ العبادات

«مُهَج الدّعَوات و مَنهَج العبادات» از آخرین تألیفات سید بن طاووس (م، ۶۶۴ قمری)، کتابی با موضوع ادعیه و اَحراز است. مؤلف در این کتاب، تنها ادعیه مطلقه را نقل کرده که اختصاص به زمان یا مکانى خاص ندارند.

مؤلف

سید رضی‌الدین علی بن موسی معروف به سید بن طاووس (۵۸۹-۶۶۴ ق)، فقیه، محدث، متکلم و عارف بزرگ شیعه در قرن هفتم هجری است. جد اعلای او داود بن حسن مثنی، نوه پسری امام حسن (علیه‌السلام) و نوه دختری امام سجاد (علیه‌السلام) است.

سید بن طاووس نقیب شیعیان در زمان حکومت مغول بر بغداد بود و وی را به سبب تقوا، مراقبه فراوان و حالات عرفانی «جمال العارفین» خوانده‌اند. علمای بزرگی چون علامه حلى و ابن داوود حلی از شاگردان او هستند.

سید بن طاووس آثار بسیاری دارد که موضوع غالب آنها ادعیه و زیارات است. از جمله تألیفات او عبارتند از: إقبال الأعمال، مصباح الزائر، اللهوف، فرج المهموم، مهج الدعوات، سعد السعود، الیقین باختصاص علی بامرة المومنین، الدروع الواقیة.

معرفی کتاب

به لحاظ اهمیت فراوانى که ائمه اطهار علیهم السلام براى دعا و نقش آن در زندگى انسان قائل بوده اند، علماى بزرگوار علاوه بر توجه خاص به این موضوع، براى گسترش این فرهنگ پربار تلاش فراوانى کرده اند. عالمانى مانند سید بن طاووس که از وجیه ترین علماى تشیع هستند اکثر تألیفات خود را به ادعیه اختصاص داده اند. سید، خود نقل مى کند که در کتابخانه شخصى اش بیش از هفتاد جلد کتاب دعا از پیامبر صلی الله علیه وآله و ائمه اطهار علیهم السلام وجود دارد و کتاب هایى مانند «مهج الدعوات» را از آنها تهیه کرده است.

«مُهج الدعوات و منهج العبادات»، از آخرين تأليفات سيد بن طاووس است كه آن را در سال ۶۶۲ ق، يعنى دو سال قبل از وفات تأليف كرده است.

برخی کتاب «مهج الدعوات» را به فارسی ترجمه کرده اند، از جمله: ترجمه محمدتقی طبسی (قرن ۱۲ ق) و ترجمه سید علی رضوی با عنوان «نيايش‌هايی از سويدای دل». در طبع حاضر نیز، متن کتاب شریف «مهج الدعوات» - بجز ادعیه و احراز - توسط میرزا على‌اصغر صدرالمعالى ترجمه شده و با خط نستعلیق زیبایى در حاشیه کتاب آمده است.

محتوای کتاب

سيد ابن طاووس در این کتاب، تنها ادعیه مطلقه را نقل کرده که اختصاص به زمانى خاص یا مکانى خاص ندارند؛ برخلاف کتبى مانند «جمال الأسبوع» و «الاقبال» که نظر به زمان و مکان هاى خاص داشتند. كتاب حاضر، فاقد فصل‌بندى و باب‌بندى است. سید در هر موضوع از پیامبر صلى اللّه علیه وآله شروع کرده و به امام زمان عجل الله تعالى فرجه ختم نموده و پس از آن از غیر ائمه علیهم السلام هم مواردى نقل مى کند.

ابن طاووس، ابتدا اَحراز مختلف را از چهارده معصوم(ع)، به ترتيب، نقل نموده است و در لابه‌لاى احراز آن بزرگواران، احرازى را نيز از افراد ديگر، مثل حضرت خديجه و سلمان نقل كرده است. سپس به ذكر دعاهايى كه ائمه اطهار(ع) در قنوت‌هاى خود مى‌خوانده‌اند پرداخته است، آن‌گاه احراز و عوذات مربوط به شدايد و سختى‌ها، همچون دعاهاى مختلف پیامبر(ص) در جنگ احد و جنگ احزاب و جنگ حنين و جنگ خيبر و... را نقل كرده است.

در ادامه، به ذكر ادعيه حضرت فاطمه(س) و ساير معصومين(ع) در موضوعات مختلف، مثل احتراز از دشمنان، قضاى حوائج، تضرع، دفع هر بلا، سجده شکر، استخاره، سفر، طلب رزق، استعاذه، طلب حج، زدوده شدن ظلم، انتقام از ستم‌گر، رفع هر سختى و اندوه، دفع محذورات و... پرداخته است.

سپس حُجُب روايت شده از پيامبر(ص) و ائمه(ع) را به ترتيب، ذكر نموده است؛ (یعنی دعاهايى كه به‌سيله آنها از خداوند درخواست مى‌شود كه بين دعا كننده و كسانى كه قصد آسيب رساندن به وى را دارند، مانع و حجاب قرار دهد). و در ادامه، به نقل ادعيه‌اى كه از پيامبران گذشته روايت شده، پرداخته است.

مؤلف در جاى جاى این کتاب شریف، ادعیه و احرازى از خود با عنوان «دعاء وَرَدَ على خاطری» نقل نموده است. همچنين دعاهايى را به‌عنوان ادعيه متفرقه از كتب مختلف آورده است و در پايان كتاب، چند فصل پيرامون اوقات استجابت دعا و صفات داعى و... نگاشته است.

سید بن طاووس که قصدش تنها تهیه کتابى در ادعیه بوده، تمام سندهاى ادعیه و روایات را حذف کرده و تنها به ذکر نام راوى از معصومين(ع) اکتفا نموده است. البته در بسیارى موارد نام مأخذ دعا را هم آورده است.

منابع

مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه