آیه سقایة الحاج

به آیه 19 سوره توبه «آیه سقایة الحاج» گفته‌اند. در این آیه، موضوع «سقایة الحاج» (آب دادن به حاجیان) و آبادانى مسجدالحرام، با موضوع ایمان به خدا و آخرت و جهاد در راه خدا، غیرقابل مقایسه دانسته شده است:

«أَجَعَلْتُمْ سِقَايَةَ الْحَاجِّ وَعِمَارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ كَمَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَجَاهَدَ فِي سَبِيلِ اللّهِ لاَ يَسْتَوُونَ عِندَ اللّهِ وَاللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ»

آیا آب دادن به حاجیان و آباد کردن مسجدالحرام را مانند [عمل] کسی قرار داده اید که به خدا و روز قیامت ایمان آورده و در راه خدا جهاد کرده است؟! [این دو] نزد خدا برابر و یکسان نیستند و خدا گروه ستمکاران را هدایت نمی کند.

[9–19] (مشاهده آیه در سوره)

شیخ طوسى گوید: از امام باقر و امام صادق علیهماالسلام روایت شده که این آیه درباره علی بن ابی طالب علیه‌السلام و عباس بن عبدالمطلب نازل گردیده است.

از حسن بصری، شعبى و محمد بن كعب قرظى نقل است كه عباس بن عبدالمطلب و طلحة بن شیبه بر یكدیگر مباهات مى‌كردند. عباس گفت: من بهترم؛ زیرا سقایة الحاج را در دست دارم و طلحه‌ گفت: من بهترم كه كلیددار خانه‌ام و اگر بخواهم، مى‌توانم همه شب را تا صبح در كعبه بمانم و عمارت كعبه نیز بدست من است. چون گفتگو میان آنان به درازا كشید، توافق كردند تا نخستین كسى كه از راه بیاید، بین آنان داورى كند. حضرت على علیه‌السلام آمد. گفتند: اللّه‌اكبر! بهتر از این داور نشاید و داستان خود را براى او نقل كردند. على علیه‌السلام گفت: آیا شما را به كسى كه از هر دوى شما بهتر است، راهنمایى كنم؟ گفتند: آن كیست؟ گفت: آن‌كه شمشیر را از سر شما برنداشت تا اسلام را پذیرفتید. گفتند: مقصود خودت هستى؟ گفت: بلى و چه چیز مرا از این گفته بازدارد؛ در حالى كه صاحب جهاد دین خدایم و پیش از مردم دیگر به دو قبله با رسول خدا صلی الله علیه وآله نماز خوانده‌ام. عباس و طلحه، درگیرى خویش را فراموش كردند و با على علیه‌السلام به درگیرى پرداختند و براى داورى نزد پیامبر صلى الله علیه وآله آمدند. سپس این آیه نازل شد. واحدى نیز همین شأن نزول را با اندكى تفاوت نقل كرده‌است.

منابع

• دائرة المعارف قرآن کریم، علی خراسانی، ج1، ص386-387.
• نمونه بینات در شأن نزول آیات، محمدباقر محقق،‌ ص403.

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن	(اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن	آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن	تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی	تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
	دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن	تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن