اصول الفقه (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | {{مشخصات کتاب | |
| − | == | + | |عنوان= |
| + | |||
| + | |تصویر=[[پرونده:اصول الفقه-مظفری.jpg|240px|وسط]] | ||
| + | |||
| + | |نویسنده=محمدرضا مظفر | ||
| + | |||
| + | |موضوع=اصول فقه شیعه | ||
| + | |||
| + | |زبان=عربی | ||
| + | |||
| + | |تعداد جلد=۲ | ||
| − | + | |عنوان افزوده1= | |
| − | + | |افزوده1= | |
| − | + | |عنوان افزوده2= | |
| − | + | |افزوده2= | |
| − | + | |لینک=[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/78922/اصول-الفقه اصول الفقه] | |
| − | == | + | }} |
| + | کتاب '''«اصول الفقه»''' تألیف [[شیخ محمدرضا مظفر]] (م، ۱۳۹۲ ق)، مشتمل بر یک دوره کامل [[اصول فقه]] [[شیعه]] با بیانی روان است که در [[حوزه علمیه|حوزه‌هاى علمیه]] به عنوان دومین متن درسى علم اصول معین شده است. | ||
| + | ==مؤلف== | ||
| − | + | [[شیخ محمدرضا مظفر]] (۱۳۹۲-۱۳۲۲ ق)، فقیه اصولی و عالم مجاهد [[شیعه]] است. وی از شاگردان عالمان بزرگی چون [[سید علی قاضی]]، [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزای نائینی]] و [[محمدحسین غروی اصفهانی|محمدحسین اصفهانی]] است. | |
| − | + | علامه مظفر یکی از پیشگامان تقریب بین مذاهب اسلامی و اصلاحگر اجتماعی بود، که به روز کردن [[حوزه علمیه]] [[نجف]] در محتوا و شیوه تدریس، تأسیس جمعیت منتدی‌النشر و تأسیس دانشکده فقه را می توان از مهمترین اقدامات او برشمرد. | |
| − | + | علاوه بر کتاب «اصول الفقه»، برخی دیگر از آثار مهم او عبارت است از: [[عقائد الامامیه (کتاب)|عقاید الامامیه]]، تاریخ الاسلام، المنطق، السقیفه، حاشیة المکاسب و حریة الانسان. | |
| − | |||
| − | == | + | ==معرفی کتاب== |
| − | + | «اصول الفقه»، حاصل تفکر و بینش مکتب اصولى [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزای نائینی]] است که با قلم بسیار رسا و روان و ساده [[شیخ محمدرضا مظفر]] تألیف شده است. مرحوم مظفر، این کتاب را براى دانشکده‌اى که خود تأسیس کرده بود، تألیف نمود. | |
| − | + | علامه مظفر در این کتاب، ساختار کلى مباحث [[علم اصول]] را تغییر داده و به جاى تقسیم مباحث به دو بخش، آنها را به چهار بخش تقسیم کرده است. در گذشته، مؤلفان کتاب‌هاى اصول، مباحث را به دو بخش مباحث الفاظ و مباحث عقلى تقسیم مى‌کردند. | |
| − | + | کتاب «اصول الفقه» با این که متنى بسیار ساده و روان دارد، حاوى نکاتى بسیار دقیق است. این کتاب هم از تنظیم و تبویب بدیع برخوردار است و هم نکات دقیق و ظریفى دارد که در کتب قدیم کمتر یافت مى‌شود؛ به قول خود مرحوم مظفر، حلقه مفقوده‌اى است بین «[[معالم الدین و ملاذ المجتهدین (کتاب)|معالم الاصول]]» و «[[کفایة الاصول]]». به هر حال «اصول الفقه»، چون نگینى در میان کتب درسى حوزه است. | |
| − | + | با تمام این مزایا، گفته شده این کتاب از دو جهت کاستى دارد: یکی اینکه فاقد [[اصل برائت]] و [[اصل احتیاط|اشتغال]] و [[اصل تخییر|تخییر]] است. دیگر اینکه به گفته [[شهید سید محمدباقر صدر|شهید صدر]]، مرحوم مظفر در مواردى که لازم نیست، بحث را به درازا کشانده است، مثل بحث اعتبارات ماهیت در باب مطلق و مقید و یا مباحث حسن و قبح عقلى و همچنین [[استصحاب]]. | |
| − | + | استاد محمدى خراسانى بر کتاب «اصول الفقه» شیخ مظفر، شرح و تعلیقه ای به زبان فارسى نوشته است. | |
| − | + | ==محتوای کتاب== | |
| − | + | این کتاب در دو جلد تنظیم شده و مشتمل بر چند مبحث مقدماتى و چهار مقصد است و هر مقصد، شامل ابواب متعدد و هر باب، حاوى چند مبحث مى‌باشد. | |
| − | + | مباحث جلد اول عبارتند از: مدخل، مقدمه، مقصد اول و مقصد دوم. در مدخل کتاب، مباحثى مانند تعریف و موضوع و فایده علم اصول آمده و بعد از آن در مقدمه، چهارده مبحث مطرح کرده و به مسائلى مانند: حقیقت وضع، اقسام وضع، استعمال حقیقى و مجازى، علامات حقیقت و مجاز، صحیح و اعم، حقیقت شرعیه و چند مسئله دیگر پرداخته است. | |
| − | + | مقصد اول مشتمل بر مباحث الفاظ است که در هفت باب تنظیم شده: مشتق، اوامر، نواهى، مفاهیم، عام و خاص، مطلق و مقید، مجمل و مبین. | |
| − | این | + | مقصد دوم به ملازمات عقلیه اختصاص دارد که ضمن بحث از اقسام دلیل عقلى و علت نام‌گذارى این مبحث به این نام، این مبحث را به دو باب تقسیم مى‌کند: مستقلات عقلیه؛ غیر مستقلات عقلیه. در باب اول، حسن و قبح عقلى و ملازمه عقلى بین حکم عقل و شرع بیان شده است. در باب دوم، به اجزاء، مقدمه واجب، مسئله ضد، اجتماع امر و نهى و مسئله دلالت نهى بر فساد اشاره مى‌کند و بدین ترتیب جلد اول به پایان مى‌رسد. |
| + | مقصد سوم و چهارم، جلد دوم «اصول الفقه» را تشکیل مى‌دهند و مطالب مقصد سوم در قالب یک تمهید، یک مقدمه و نُه باب تنظیم شده است. در مقدمه، مسائلى چون معناى حجت، حجیت علم، موطن حجیت، امارات، ظن نوعى و چند مسئله دیگر از همین دست بررسى مى‌شود. در ابواب نُه‌گانه، [[قرآن|کتاب]]، [[سنت]]، [[اجماع]]، دلیل عقل، حجیت ظواهر، شهرت، سیره، [[قیاس در فقه|قیاس]] و [[تعادل و تراجیح|تعادل و تراجیح]] بررسى شده است. | ||
| + | |||
| + | مقصد چهارم اختصاص به [[اصول عملیه|اصول عملیه]] دارد ولى مرحوم مظفر، تنها به بررسى [[اصل استصحاب]] پرداخته است. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * | + | *[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/16306 "کتابشناسی کتاب اصول الفقه"، کتابخانه دیجیتال نور]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، بازیابی: ۷ مهر ۱۳۹۲. |
| − | + | *کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری. | |
| − | |||
{{منابع اصول فقه}} | {{منابع اصول فقه}} | ||
| − | |||
[[رده:منابع اصول فقه]] | [[رده:منابع اصول فقه]] | ||
[[رده:کتابهای درسی حوزه]] | [[رده:کتابهای درسی حوزه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۸ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۰۹
 | |
| نویسنده | محمدرضا مظفر |
| موضوع | اصول فقه شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۲ |
|
| |
کتاب «اصول الفقه» تألیف شیخ محمدرضا مظفر (م، ۱۳۹۲ ق)، مشتمل بر یک دوره کامل اصول فقه شیعه با بیانی روان است که در حوزه‌هاى علمیه به عنوان دومین متن درسى علم اصول معین شده است.
محتویات
مؤلف
شیخ محمدرضا مظفر (۱۳۹۲-۱۳۲۲ ق)، فقیه اصولی و عالم مجاهد شیعه است. وی از شاگردان عالمان بزرگی چون سید علی قاضی، میرزای نائینی و محمدحسین اصفهانی است.
علامه مظفر یکی از پیشگامان تقریب بین مذاهب اسلامی و اصلاحگر اجتماعی بود، که به روز کردن حوزه علمیه نجف در محتوا و شیوه تدریس، تأسیس جمعیت منتدی‌النشر و تأسیس دانشکده فقه را می توان از مهمترین اقدامات او برشمرد.
علاوه بر کتاب «اصول الفقه»، برخی دیگر از آثار مهم او عبارت است از: عقاید الامامیه، تاریخ الاسلام، المنطق، السقیفه، حاشیة المکاسب و حریة الانسان.
معرفی کتاب
«اصول الفقه»، حاصل تفکر و بینش مکتب اصولى میرزای نائینی است که با قلم بسیار رسا و روان و ساده شیخ محمدرضا مظفر تألیف شده است. مرحوم مظفر، این کتاب را براى دانشکده‌اى که خود تأسیس کرده بود، تألیف نمود.
علامه مظفر در این کتاب، ساختار کلى مباحث علم اصول را تغییر داده و به جاى تقسیم مباحث به دو بخش، آنها را به چهار بخش تقسیم کرده است. در گذشته، مؤلفان کتاب‌هاى اصول، مباحث را به دو بخش مباحث الفاظ و مباحث عقلى تقسیم مى‌کردند.
کتاب «اصول الفقه» با این که متنى بسیار ساده و روان دارد، حاوى نکاتى بسیار دقیق است. این کتاب هم از تنظیم و تبویب بدیع برخوردار است و هم نکات دقیق و ظریفى دارد که در کتب قدیم کمتر یافت مى‌شود؛ به قول خود مرحوم مظفر، حلقه مفقوده‌اى است بین «معالم الاصول» و «کفایة الاصول». به هر حال «اصول الفقه»، چون نگینى در میان کتب درسى حوزه است.
با تمام این مزایا، گفته شده این کتاب از دو جهت کاستى دارد: یکی اینکه فاقد اصل برائت و اشتغال و تخییر است. دیگر اینکه به گفته شهید صدر، مرحوم مظفر در مواردى که لازم نیست، بحث را به درازا کشانده است، مثل بحث اعتبارات ماهیت در باب مطلق و مقید و یا مباحث حسن و قبح عقلى و همچنین استصحاب.
استاد محمدى خراسانى بر کتاب «اصول الفقه» شیخ مظفر، شرح و تعلیقه ای به زبان فارسى نوشته است.
محتوای کتاب
این کتاب در دو جلد تنظیم شده و مشتمل بر چند مبحث مقدماتى و چهار مقصد است و هر مقصد، شامل ابواب متعدد و هر باب، حاوى چند مبحث مى‌باشد.
مباحث جلد اول عبارتند از: مدخل، مقدمه، مقصد اول و مقصد دوم. در مدخل کتاب، مباحثى مانند تعریف و موضوع و فایده علم اصول آمده و بعد از آن در مقدمه، چهارده مبحث مطرح کرده و به مسائلى مانند: حقیقت وضع، اقسام وضع، استعمال حقیقى و مجازى، علامات حقیقت و مجاز، صحیح و اعم، حقیقت شرعیه و چند مسئله دیگر پرداخته است.
مقصد اول مشتمل بر مباحث الفاظ است که در هفت باب تنظیم شده: مشتق، اوامر، نواهى، مفاهیم، عام و خاص، مطلق و مقید، مجمل و مبین.
مقصد دوم به ملازمات عقلیه اختصاص دارد که ضمن بحث از اقسام دلیل عقلى و علت نام‌گذارى این مبحث به این نام، این مبحث را به دو باب تقسیم مى‌کند: مستقلات عقلیه؛ غیر مستقلات عقلیه. در باب اول، حسن و قبح عقلى و ملازمه عقلى بین حکم عقل و شرع بیان شده است. در باب دوم، به اجزاء، مقدمه واجب، مسئله ضد، اجتماع امر و نهى و مسئله دلالت نهى بر فساد اشاره مى‌کند و بدین ترتیب جلد اول به پایان مى‌رسد.
مقصد سوم و چهارم، جلد دوم «اصول الفقه» را تشکیل مى‌دهند و مطالب مقصد سوم در قالب یک تمهید، یک مقدمه و نُه باب تنظیم شده است. در مقدمه، مسائلى چون معناى حجت، حجیت علم، موطن حجیت، امارات، ظن نوعى و چند مسئله دیگر از همین دست بررسى مى‌شود. در ابواب نُه‌گانه، کتاب، سنت، اجماع، دلیل عقل، حجیت ظواهر، شهرت، سیره، قیاس و تعادل و تراجیح بررسى شده است.
مقصد چهارم اختصاص به اصول عملیه دارد ولى مرحوم مظفر، تنها به بررسى اصل استصحاب پرداخته است.
منابع
- "کتابشناسی کتاب اصول الفقه"، کتابخانه دیجیتال نور، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، بازیابی: ۷ مهر ۱۳۹۲.
- کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری.
