نشاط اصفهانی: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{مدخل دائرة المعارف|[[اثر آفرینان]]}} | {{مدخل دائرة المعارف|[[اثر آفرینان]]}} | ||
| − | عبدالوهاب نشاط اصفهانی (وفات: 1244 ق)، خطاط و شاعر، متخلص به نشاط. ملقب به معتمدالدوله. | + | عبدالوهاب نشاط اصفهانی (وفات: 1244 ق)، خطاط و شاعر، [[تخلص|متخلص]] به نشاط. ملقب به معتمدالدوله. |
| − | از سادات موسوى بود و در اصفهان به دنیا آمد. وى در زادگاه خود با شعر و ادب فارسى و عربى و دانش‌هاى مختلف از جمله ریاضى و [[حكمت]] الهى و منطق آشنا شد و در هنر خوشنویسى نیز مهارت یافت. او خطوط | + | از [[سادات]] موسوى بود و در [[اصفهان]] به دنیا آمد. وى در زادگاه خود با شعر و ادب فارسى و عربى و دانش‌هاى مختلف از جمله [[ریاضی|ریاضى]] و [[حكمت]] الهى و [[منطق]] آشنا شد و در هنر خوشنویسى نیز مهارت یافت. او خطوط [[خط نستعلیق|نستعلیق]]، شكسته تعلیق و به ویژه شكسته نستعلیق را خوش مى‌نوشت و روش درویش عبدالمجید را استادانه تقلید مى‌كرد. |
| − | نشاط یكى از دوستداران سبك بازگشت ادبى بود و در آن زمان كه شهر اصفهان مركز این جنبش و رستاخیز شعر و ادب بود، محفلش مجمع شعرا و ظرفا بود. او در 1218 ق به تهران آمد و به دربار فتحعلى شاه قاجار راه یافت و سمت دبیرى و | + | نشاط یكى از دوستداران سبك بازگشت ادبى بود و در آن زمان كه شهر اصفهان مركز این جنبش و رستاخیز شعر و ادب بود، محفلش مجمع شعرا و ظرفا بود. او در 1218 ق به تهران آمد و به دربار فتحعلى شاه قاجار راه یافت و سمت دبیرى و منشى گرى و لقب معتمدالدوله گرفت و پس از چندى به سرپرستى [[دیوان (تشکیلات اداری)]] رسائل گمارده شد. |
| − | بیشتر | + | بیشتر احكام سلطنتى و فرامین رسمى و نامه‌هاى خصوصى شاه و عقدنامه‌ها و وصیت‌نامه‌هاى افراد خاندان سلطنت با خط و انشاى او تحریر مى‌شد و تا پایان عمر عهده‌دار این سمت بود. وى یك بار از طرف شاه به پاریس رفت و به حضور ناپلئون اول رسید. |
| − | مجموعه غزل‌ها، قصیده‌ها، | + | نشاط در سرودن [[غزل]]، [[قصیده]]، [[تركیب بند]]، [[مثنوى]]، [[قطعه]]، [[رباعى]] و ترانه توانا بود. مجموعه غزل‌ها، قصیده‌ها، مثنوى ها، رباعى ها، قطعه‌ها و تك بیت‌هاى او به چاپ رسیده است. او همچنین در سرودن شعرهاى عربى و تركى نیز دست داشت و قصیده ها و غزل‌هایى به این دو زبان سرود. معروف‌ترین اثر وى «گنجینه» است كه به نام «گنجینه ى نشاط» یا «گنجینه‌ى معتمد» نیز شهرت دارد. این كتاب حاوى پنج درج مى‌باشد. منشأت و مكاتیب خصوصى، رسمى و حكومتى و فرامینى كه براى فتحعلى شاه انشاء شده است بخش مهمى از این اثر را تشكیل مى‌دهد. از آنجایى كه «گنجینه» پس از مرگ وى جمع آورى و تنظیم شده و در هر چاپ این مجموعه تغییراتى نموده است، یك «گنجینه» مدون و یك شكل وجود ندارد. در «[[الذریعه الی تصانیف الشیعه|الذریعه]]» در كنار «گنجینه»، دیوان شعر و «ساقى نامه» نیز به وى نسبت داده شده است. |
| + | |||
| + | نشاط به بیمارى سل در تهران درگذشت. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | + | [[اثر آفرینان (کتاب)|اثرآفرینان]]، زير نظر: دكتر سيد كمال حاج سيد جوادي و دكتر عبدالحسين نوايي، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1377، ج2، نشاط اصفهانی، عبدالوهاب. | |
| + | |||
| + | {{شعر فارسی}} | ||
| + | |||
| + | {{خوشنویسی}} | ||
| − | [[رده: | + | [[رده:شاعران دو زبانه]] |
| + | [[رده:شعرای پارسی گو]] | ||
| + | [[رده:شعرای پارسی گوی قرن سیزدهم]] | ||
| + | [[رده:شعرای پارسی زبان تازی سرا]] | ||
| + | [[رده:خطاطان]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ مارس ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۱۵
عبدالوهاب نشاط اصفهانی (وفات: 1244 ق)، خطاط و شاعر، متخلص به نشاط. ملقب به معتمدالدوله.
از سادات موسوى بود و در اصفهان به دنیا آمد. وى در زادگاه خود با شعر و ادب فارسى و عربى و دانش‌هاى مختلف از جمله ریاضى و حكمت الهى و منطق آشنا شد و در هنر خوشنویسى نیز مهارت یافت. او خطوط نستعلیق، شكسته تعلیق و به ویژه شكسته نستعلیق را خوش مى‌نوشت و روش درویش عبدالمجید را استادانه تقلید مى‌كرد.
نشاط یكى از دوستداران سبك بازگشت ادبى بود و در آن زمان كه شهر اصفهان مركز این جنبش و رستاخیز شعر و ادب بود، محفلش مجمع شعرا و ظرفا بود. او در 1218 ق به تهران آمد و به دربار فتحعلى شاه قاجار راه یافت و سمت دبیرى و منشى گرى و لقب معتمدالدوله گرفت و پس از چندى به سرپرستى دیوان (تشکیلات اداری) رسائل گمارده شد.
بیشتر احكام سلطنتى و فرامین رسمى و نامه‌هاى خصوصى شاه و عقدنامه‌ها و وصیت‌نامه‌هاى افراد خاندان سلطنت با خط و انشاى او تحریر مى‌شد و تا پایان عمر عهده‌دار این سمت بود. وى یك بار از طرف شاه به پاریس رفت و به حضور ناپلئون اول رسید.
نشاط در سرودن غزل، قصیده، تركیب بند، مثنوى، قطعه، رباعى و ترانه توانا بود. مجموعه غزل‌ها، قصیده‌ها، مثنوى ها، رباعى ها، قطعه‌ها و تك بیت‌هاى او به چاپ رسیده است. او همچنین در سرودن شعرهاى عربى و تركى نیز دست داشت و قصیده ها و غزل‌هایى به این دو زبان سرود. معروف‌ترین اثر وى «گنجینه» است كه به نام «گنجینه ى نشاط» یا «گنجینه‌ى معتمد» نیز شهرت دارد. این كتاب حاوى پنج درج مى‌باشد. منشأت و مكاتیب خصوصى، رسمى و حكومتى و فرامینى كه براى فتحعلى شاه انشاء شده است بخش مهمى از این اثر را تشكیل مى‌دهد. از آنجایى كه «گنجینه» پس از مرگ وى جمع آورى و تنظیم شده و در هر چاپ این مجموعه تغییراتى نموده است، یك «گنجینه» مدون و یك شكل وجود ندارد. در «الذریعه» در كنار «گنجینه»، دیوان شعر و «ساقى نامه» نیز به وى نسبت داده شده است.
نشاط به بیمارى سل در تهران درگذشت.
منابع
اثرآفرینان، زير نظر: دكتر سيد كمال حاج سيد جوادي و دكتر عبدالحسين نوايي، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1377، ج2، نشاط اصفهانی، عبدالوهاب.
 | |
| شعرشناسی | * شعر * علم عروض * قافیه * تخلص * دیوان * مصراع * بیت * مقفا * قالب * مطلع * تغزل * بحور شعری |
| قالب‌های شعر | *مثنوی * قصیده * غزل * مسمط * مستزاد * ترجیع‌بند * ترکیب‌بند * قطعه * رباعی |
| سبک‌های شعر فارسی | * سبک خراسانی * سبک عراقی * سبک هندی * سبک بازگشت ادبی * شعر نو |
| شاعران پارسی گو: | همه*قرن 4 * قرن 5 * قرن 6 * قرن 7 * قرن 8 * قرن 9 * قرن 10 * قرن 11 * قرن 12 * قرن 13 * قرن 14 |
| خط کوفی | |
| خط محقق | ابن مقله * ابن بواب * یاقوت مستعصمی * شیخ زاده سهروردی * ارغون کابلی * احمد رومی * میرزا بایسنغر * میرزا سلطان ابراهیم و ... |
| خط ریحان | ابن مقله * یاقوت مستعصمی * عمر اقطع * ابن هلال * ابن بواب * عبدالله بلخ * ارغون * امیر مجدالدین * میرزا بایسنغر *احمد رومی و ... |
| خط ثلث | یاقوت مستعصمی * میرزا سلطان ابراهیم * عبدالحی * سید ولی میرزا بایسنغر * عمر اقطع * عبدالحی * عبدالباقی * عبدالله و ... |
| خط نسخ | میر منشی حسین قمی * شیخ كمال سبزواری * آقا ابراهیم قمی *میرزا احمد تبریزی * میرزا احمد نیریزی * اشرف الکتاب اصفهانی * سلطان الکتاب اصفهانی * وصال شیرازی * میرزا شفیع تبریزی و ... |
| خط توقیع | یاقوت مستعصمی * احمد رومی * ارغون كابلی * بایسنغر و ... |
| خط رقاع | علی ابن مقله * ابن بواب * شیخ زاده سهروردی * احمد رومی * خواجه حافظ شیرازی * مجدالدین فیروز آّبادی * یاقوت مستعصمی * و ... |
| خط تعلیق | خواجه تاج سلمانی واضع * خواجه عبدالحی منشی * درویش عبدالله بلخی * میر منصور منشی * خواجه اختیار منشی * میر عبدالله * ابراهیم خوشنویس * میرزا کافی * مجد الدین ابراهیم * میرزا علی اکبر شیرازی و ... |
| خط نستعلیق | میر علی تبریزی واضع * سیمی نیشابوری * میرزا بوتراب اصفهانی * عبدالرشید دیلمی * میرزا محمد صالح * میرزا اسد الله شیرازی * آقا مهدی تهرانی * سید حسین خوشنویس باشی * میرزا غلامرضا * میرزا عمو * میرزا رضای کلهر * میرزا کاظم * عماد الکتاب *عباسقلیان باتمانقلیج تبریزی *کمال الدین اظهر *سلطان علی مشهدی * سلطان محمد خندان * سیدعلی حسینی * میرعلی هروی * میرعماد حسنی * میرزا محمد حسین تبریزی * علیرضا عباسی و ... |
| خط شكسته | مرتضی قلی شاملو * شفیعا * میر احسن كرمانی * درویش عبدالمجید طالقانی * میرزا کوچک * میرزا عبدالجواد اصفهانی و ... |
| خط طغری | اسماعیل طغرائی * خواجه عتیق منشی * خواجه كمال طغرائی و ... |
| خط تحریر | میرزا رضی تبریزی * میرزا رضای بغدادی * میرزا علیخان امین الدوله * نشاط اصفهانی * میرزا ابوالقاسم قائم مقام * میرزا سعید وزیر * مرحوم حسنعلیخان امیر نظام گرویی * مجد الدین منشی السلطان تبریزی و ... . |
| منبع: انواع خطوط خوشنویسان معروف ایران، محمد نقشی تبریزی، هنر و مردم، تیر 1343، شماره 21 | |
