الجعفریات (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(تلفیق با منابع جدید)
 
(۱۱ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{نیازمند ویرایش فنی}}
+
{{مشخصات کتاب
الجعفریات کتابی است از محمد بن اشعث کوفی که روایات اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام را در خود جای داده است. این کتاب یکی از اصول بر جای مانده از اصول چهارصدگانه شیعه امامیه است.
 
==مؤلف==
 
  
ابوعلی محمد بن اشعث کوفی (زنده در 313 ه.ق) یکی از راویان [[شیعه]] در قرن چهارم ه.ق می باشد. ایشان در [[کوفه]] به دنیا آمد و در نوجوانی به [[مصر]] سفر کرد و در محله [[سقیفه]] جواد ساکن شد. او در مصر در آن دوران، تغییر و تحولات عظیمی را می دید. هنگامی که [[فاطمیان]] قدرت را در دست گرفته بودند، محمد در آن جا رحل اقامت افکند و در درس موسی بن اسماعیل بن موسی بن جعفر شرکت کرد و از محضر آن بزرگواران بهره های فراوان برد. در همان جا بود که او تصمیم گرفت که کتاب الجعفریات را روایت کند. این کتاب بعدها به عنوان یکی از اصول چهارصدگانه و معتبر شیعه بشمار آمد.
+
|عنوان=
  
[[علامه حلی]] در کتاب خلاصه و [[نجاشی]]، در کتاب رجال خود، درباره او می گوید: «محمد بن اشعث اهل کوفه و شخصیتی مورد اطمینان و شیعه می باشد...».
+
|تصویر=[[پرونده:الجعفريات- الأشعثيات.png|240px|وسط]]
  
===استادان:===
+
|نویسنده= محمد بن اشعث کوفی
  
موسی بن جعفر بن اسماعیل بن موسی بن جعفر علیه السلام، [[مؤمل بن وهاب]]، علی بن زید فرایضی، هارون بن سعید ایلی، ابویحیی محمد بن برید مقری، محمد بن خلف بن عمر، محمد بن عویلی ایلی، اسماعیل بن اسحاق بن سهل اموی، موسی بن ابراهیم بن موسی بن جعفر علیه السلام.
+
|موضوع= احاديث‌ شيعه‌
  
===شاگردان:===
+
|زبان= عربی
  
ابومحمد سهل بن احمد بن عبدالله بن سهل دیباجی، [[ابوالفضل شیبانی]]، ابوالحسن علی بن جعفر بن حماد، عبدالله بن مفضل بن محمد بن هلال، ابراهیم بن محمد بن محمد بن عبدالله قرشی، ابومحمد عبدالله بن محمد بن عبدالله بن عثمان (معروف به [[ابن سقاء]])، ابوالحسن محمد بن داوود بن سلیمان کاتب.
+
|تعداد جلد= ۱
  
===تألیفات:===
+
|عنوان افزوده1=
  
وی غیر از کتاب جعفریات، بنا به نقل نجاشی، کتاب دیگری نیز در [[احکام]] [[حج]] دارد که به دست ما نرسیده است.
+
|افزوده1=
  
 +
|عنوان افزوده2=
  
== محتوای کتاب==
+
|افزوده2=
  
کتاب جعفریات مجموعه روایاتی است که محمد بن محمد بن اشعث، از موسی بن اسماعیل بن موسی بن جعفر علیه السلام و او هم از اجداد طاهرش روایت می کند. این کتاب شامل یک سری روایات از طرُقی غیر از موسی بن اسماعیل و یک سری روایات از طرق [[اهل سنت]] است.
+
|لینک=  [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/39452/ الجعفريات-الأشعثيات]
  
 +
}}
 +
کتاب '''«الجعفریات»''' یا '''«الأشعثیات»''' اثر [[محمد بن اشعث کوفی|محمد بن محمد بن اشعث کوفی]] (زنده در ۳۱۳ ق)، کتابی است مشتمل بر روایات [[اهل بیت]] علیهم‌السلام در موضوعات مختلفی مانند [[فقه]]، [[تفسیر]]، [[آداب و سنن اسلامی|آداب]] و [[طب|طبّ]]. این کتاب یکی از «[[اصول اربعمائه‌‌‌]]» [[شیعه]] است، و بیشتر اصحاب و علمای شیعه نیز بر [[احادیث]] آن استناد و اعتماد کرده‌اند.
  
== علت نام گذارى‌ ==
+
==مؤلف==
 
 
  
با توجه به این که بیشتر روایات این کتاب به [[امام صادق]] علیه السلام برمی گردد، به آن جعفریات می گویند؛ و به دلیل این که راوی آن محمد بن محمد بن اشعث می باشد، «الاشعثیات» نیز نامیده می شود.
+
[[محمد بن اشعث کوفی|محمد بن محمد بن اشعث کوفی]] (زنده در ۳۱۳ ه.ق) یکی از راویان [[شیعه]] در قرن چهارم ه.ق است. او در [[کوفه]] به دنیا آمد و در نوجوانی به [[مصر]] سفر کرد. هنگامی که [[فاطمیان]] قدرت را در دست گرفته بودند، محمد در آنجا رحل اقامت افکند و در درس موسی بن اسماعیل بن [[امام موسی کاظم علیه السلام|موسی بن جعفر]] علیه السلام شرکت نمود و از محضر آن بزرگوار بهره های فراوان برد. در همان جا بود که او تصمیم گرفت که کتاب «الجعفریات» را روایت کند.
==الجعفریات در منابع دیگر و اعتمادها به آن==
 
  
*علامه مجلسى:« اين كتاب ميان خاصه و عامه مشهور مى‌باشد و اكثر روايات كتاب نوادر راوندى از اين كتاب گرفته شده است.<ref> [[علامه مجلسی]] می گوید: تنها بخش کوچکی از آخر نوادر راوندی از جعفریات نیست.([http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D8%B1+%D8%B1%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C&SSOReturnPage=Check&Rand=0  نوادر راوندی، دانشنامه رشدبازیابی : 28 اردیبهشت 1392 ) </ref> شيخ صدوق نيز برخى از روايات اين كتاب را از طريق ديگرى نقل مى‌كند. در برخى كتب رجالى طرق ديگرى نيز براى اين كتاب نقل شده است كه ما در آخر كتاب بحار الانوار به آن اشاره خواهيم كرد.»
+
برخی از شاگردان ابن اشعث کوفی عبارتند از: سهل بن احمد دیباجی، [[ابوالفضل شیبانی]]، علی بن جعفر بن حماد، ابراهیم بن محمد قرشی، محمد بن داوود بن سلیمان کاتب.
  
 +
[[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] در کتاب [[رجال نجاشی (کتاب)|رجال]] خود درباره او می گوید: «محمد بن اشعث اهل کوفه و شخصیتی مورد اطمینان و شیعه می باشد...». نجاشی در مورد تألیفات او می افزاید: او کتابهائی دارد که همه را از پدرش به نقل از اجدادش نقل می کند، از جمله: کتاب الطهارة، کتاب الصلاة، کتاب الزکاة، کتاب الصوم، کتاب الحجّ، کتاب الجنائز، کتاب الطلاق، کتاب النکاح، کتاب الحدود، کتاب الدعاء، کتاب السنن و الآداب، کتاب الرؤیا.
  
*شيخ آقا بزرگ تهرانى؛ صاحب كتاب ارزشمند« الذريعة إلى تصانيف الشيعة» درباره اين كتاب مى‌فرمايد:« علامه مجلسى و شيخ حر عاملى با وجود جستجوى فراوان بر نسخه اين كتاب دست نيافتند و خداوند آن را براى محدث نورى صاحب مستدرك الوسايل ذخيره نمود و بر ايشان منت نهاده و نسخه‌اى از اين كتاب را در ضمن مجموعه‌اى در اختيار وى قرار داد و مصادرى ديگر كه معتبر و صحيح مى‌باشند نيز براى ايشان نسبت به اين كتاب مهيا ساخت. از اين جهت محدث نورى در خاتمه كتاب مستدرك اين كتاب را قبل از ديگر كتاب‌ها مطرح مى‌كند و در متن كتاب مستدرك نيز روايات اين كتاب را قبل از ديگر روايات نقل مى‌نمايد. به بركت اين كتاب و كتاب‌هاى معتبر ديگر، كتاب مستدرك به درجه‌اى از اهميّت نايل آمده است كه مراجعه به آن بر هر مجتهدى لازم است.»
+
==معرفی کتاب==
 +
کتاب «الجعفریات» یا «الأشعثیات» مجموعه روایاتی است که [[محمد بن اشعث کوفی|ابن اشعث کوفی]]، از موسی بن اسماعیل بن [[امام موسی کاظم علیه السلام|موسی بن جعفر]] علیه السلام و او هم از اجداد طاهرینش روایت می کند. با توجه به این که بیشتر روایات این کتاب به [[امام صادق]] علیه السلام برمی گردد، به آن «الجعفریات» می گویند و به دلیل این که راوی آن محمد بن اشعث می باشد، «الأشعثیات» نیز نامیده می شود.
  
*علامه باقر شريف القرشى از علماى معاصر و از مؤلفين معتبر مى‌فرمايد:« فقيه بزرگوار آيت الله سيد ابو الحسن اصفهانى بر كتاب جعفريات بسيار اعتماد مى‌كردند.»
+
کتاب «اشعثیات» از [[اصول اربعمائه‌‌‌|اصول]] اولیه و از کتابهای قدیمی و معتبر شناخته شده [[شیعه]] است و و اصحاب و علمای شیعه نیز بسیار بر روایات آن استناد و اعتماد کرده‌اند و در طول تاریخ در اجازات روایی روایت آن را نیز به یکدیگر [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] داده‌اند. [[علامه حلى]] نام این کتاب را در فهرست کتاب‌هایى آورده است که اجازه روایت آن را به خاندان «بنى زهره» در اجازه بزرگ و مشهور خود داده است.
  
*علامه حلى نام اين كتاب را در فهرست كتاب‌هايى آورده است كه اجازه روايت آن را به خاندان« بنى زهره» در اجازه بزرگ و مشهور خود داده است.
+
ابن ‌عدی نقل می‌کند که نزد [[محمد بن اشعث کوفی|ابن ‌اشعث]] رفته و او نسخه کتابش را که با خطّی تازه‌ و بر‌ روی کاغذی نو نوشته شده بود‌ و نزدیک‌ به‌ هزار‌ حدیث‌ داشت، بیرون آورد‌ و سند‌ آن از طریق موسی بن اسماعیل بن موسی بن جعفر بن محمد از پدرانش تا [[امام علی علیه السلام|حضرت علی‌]](ع) و [[پیامبر اسلام|پیامبر‌]](ص) نقل‌ شده بود و بیشتر روایات آن [[حدیث مسند|مسند]] و برخی‌ [[حدیث مقطوع‌|مقطوع‌]] است.
  
 +
[[علامه مجلسی]] می گوید: «این کتاب میان خاصه و عامه مشهور مى‌باشد و اکثر روایات کتاب «[[نوادر راوندی (کتاب)|النوادر]]» [[سید فضل الله راوندى|راوندى]] از این کتاب گرفته شده است (نوادر تقریبا به عنوان گلچین کتاب اشعثیات است). [[شیخ صدوق]] نیز برخى از روایات این کتاب را از طریق دیگرى نقل مى‌کند. در برخى کتب [[رجال|رجالى]] طرق دیگرى نیز براى این کتاب نقل شده است که ما در آخر کتاب [[بحارالانوار]] به آن اشاره خواهیم کرد».
  
==شمار احادیث==
+
[[آقا بزرگ تهرانی]] در «[[الذریعه الی تصانیف الشیعه|الذریعة]]» درباره این کتاب مى‌فرماید: «[[علامه مجلسى]] و [[شیخ حر عاملى]] با وجود جستجوى فراوان بر [[نسخه خطی|نسخه]] این کتاب دست نیافتند و خداوند آن را براى [[محدث نورى]] صاحب [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک الوسایل]] ذخیره نمود و بر ایشان منت نهاده و نسخه‌اى از این کتاب را در ضمن مجموعه‌اى در اختیار وى قرار داد و مصادرى دیگر که معتبر و صحیح مى‌باشند نیز براى ایشان نسبت به این کتاب مهیا ساخت. از این جهت محدث نورى در خاتمه کتاب مستدرک این کتاب را قبل از دیگر کتاب‌ها مطرح مى‌کند و در متن کتاب مستدرک نیز روایات این کتاب را قبل از دیگر روایات نقل مى‌نماید. به برکت این کتاب و کتاب‌هاى معتبر دیگر، کتاب مستدرک به درجه‌اى از اهمیت نایل آمده است که مراجعه به آن بر هر مجتهدى لازم است».
  
علامه در کتاب رجال خود و [[شیخ آقا بزرگ تهرانی]] در [[الذریعه]]، این کتاب را دارای هزار [[حدیث]] با یک سند دانسته اند و آن هم سند موسی بن اسماعیل بن موسی بن جعفر عن آبائه علیه السلام می باشد؛ ولی کتاب حاضر دارای 1651 حدیث است که روایاتی از طرق دیگر [[شیعه]] و همچنین روایاتی از طرق اهل سنت را نیز شامل می شود.
+
علامه باقر شریف القرشى از علماى معاصر مى‌گوید: «فقیه بزرگوار آیت الله [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانى]] بر کتاب "جعفریات" بسیار اعتماد مى‌کردند».
 +
==محتوای کتاب==
  
 +
[[علامه حلی]] در کتاب [[خلاصة الاقوال (کتاب)|رجال]] خود و [[آقا بزرگ تهرانی]] در [[الذریعه]]، کتاب «الجعفریات» را دارای هزار [[حدیث]] با یک [[سند حدیث|سند]] دانسته اند و آن هم سند موسی بن اسماعیل بن [[امام موسی کاظم علیه السلام|موسی بن جعفر]] عن آبائه علیهم السلام می باشد؛ ولی کتاب حاضر دارای ۱۶۵۱ حدیث است که روایاتی از طرق دیگر [[شیعه]] و همچنین روایاتی از طرق [[اهل سنت]] را نیز شامل می شود.
  
== عناوين‌ ابواب کتاب ==
+
عناوین‌ ابواب این کتاب عبارت است از:
  
*کتاب الطهارة  
+
*کتاب الطهارة
 
*کتاب الصلاة
 
*کتاب الصلاة
*کتاب الصيام
+
*کتاب الصیام
*کتاب المناسك
+
*کتاب المناسک
 
*کتاب الجهاد
 
*کتاب الجهاد
*کتاب النكاح
+
*کتاب النکاح
 
*کتاب النفقات
 
*کتاب النفقات
 
*کتاب الحدود
 
*کتاب الحدود
*کتاب السير و الآداب
+
*کتاب السیر و الآداب
*کتاب التفسير
+
*کتاب التفسیر
 
*کتاب الجنائز
 
*کتاب الجنائز
 
*کتاب الدعاء
 
*کتاب الدعاء
*کتاب الطب و المأكول
+
*کتاب الطب و المأکول
*کتاب الرؤيا
+
*کتاب الرؤیا
  
 
==وضعیت نشر==
 
==وضعیت نشر==
  
این کتاب، نخستین بار به دستور آیت الله العظمی بروجردی در قم به چاپ رسید و سپس به وسیله مکتبه نینوی الحدیثه، در تهران، به قطع وزیری چاپ و منتشر شده است.
+
این کتاب، نخستین بار به دستور [[آیت الله بروجردی]] در [[قم]] به چاپ رسید و سپس به وسیله مکتبه نینوی الحدیثه در تهران به قطع وزیری چاپ و منتشر شده است.
 
 
==پانویس==
 
{{پانویس}}
 
  
 
==منابع==
 
==منابع==
محمدرضا ضميري، کتابشناسي تفصيلي مذاهب اسلامي، صفحه 364.
 
 
نوادر راوندی، دانشنامه رشد
 
 
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع الاحادیث(نسخه 3.5)، بخش کتابشناسی
 
 
 
'''پيوندها'''
 
  
* '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=39452&scope=95YYli2geUGVWH83xgougNNqBU3hT89K&flowLastAction=view&from=search&query=%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D8%AA&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true کتاب الجعفریات]'''
+
*کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری، صفحه ۳۶۴.
 +
*[[نرم افزار جامع الاحادیث ۵ / ۳|نرم افزار جامع الاحادیث]]، بخش کتابشناسی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
 +
*"نوادر راوندی"، دانشنامه رشد.
  
[[رده:منابع حدیثی]]
+
[[رده:منابع حدیثی]][[رده:منابع فقه روایی]]
 +
{{حدیث}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۲۳

الجعفريات- الأشعثيات.png
نویسنده محمد بن اشعث کوفی
موضوع احاديث‌ شيعه‌
زبان عربی
تعداد جلد ۱

الجعفريات-الأشعثيات

کتاب «الجعفریات» یا «الأشعثیات» اثر محمد بن محمد بن اشعث کوفی (زنده در ۳۱۳ ق)، کتابی است مشتمل بر روایات اهل بیت علیهم‌السلام در موضوعات مختلفی مانند فقه، تفسیر، آداب و طبّ. این کتاب یکی از «اصول اربعمائه‌‌‌» شیعه است، و بیشتر اصحاب و علمای شیعه نیز بر احادیث آن استناد و اعتماد کرده‌اند.

مؤلف

محمد بن محمد بن اشعث کوفی (زنده در ۳۱۳ ه.ق) یکی از راویان شیعه در قرن چهارم ه.ق است. او در کوفه به دنیا آمد و در نوجوانی به مصر سفر کرد. هنگامی که فاطمیان قدرت را در دست گرفته بودند، محمد در آنجا رحل اقامت افکند و در درس موسی بن اسماعیل بن موسی بن جعفر علیه السلام شرکت نمود و از محضر آن بزرگوار بهره های فراوان برد. در همان جا بود که او تصمیم گرفت که کتاب «الجعفریات» را روایت کند.

برخی از شاگردان ابن اشعث کوفی عبارتند از: سهل بن احمد دیباجی، ابوالفضل شیبانی، علی بن جعفر بن حماد، ابراهیم بن محمد قرشی، محمد بن داوود بن سلیمان کاتب.

نجاشی در کتاب رجال خود درباره او می گوید: «محمد بن اشعث اهل کوفه و شخصیتی مورد اطمینان و شیعه می باشد...». نجاشی در مورد تألیفات او می افزاید: او کتابهائی دارد که همه را از پدرش به نقل از اجدادش نقل می کند، از جمله: کتاب الطهارة، کتاب الصلاة، کتاب الزکاة، کتاب الصوم، کتاب الحجّ، کتاب الجنائز، کتاب الطلاق، کتاب النکاح، کتاب الحدود، کتاب الدعاء، کتاب السنن و الآداب، کتاب الرؤیا.

معرفی کتاب

کتاب «الجعفریات» یا «الأشعثیات» مجموعه روایاتی است که ابن اشعث کوفی، از موسی بن اسماعیل بن موسی بن جعفر علیه السلام و او هم از اجداد طاهرینش روایت می کند. با توجه به این که بیشتر روایات این کتاب به امام صادق علیه السلام برمی گردد، به آن «الجعفریات» می گویند و به دلیل این که راوی آن محمد بن اشعث می باشد، «الأشعثیات» نیز نامیده می شود.

کتاب «اشعثیات» از اصول اولیه و از کتابهای قدیمی و معتبر شناخته شده شیعه است و و اصحاب و علمای شیعه نیز بسیار بر روایات آن استناد و اعتماد کرده‌اند و در طول تاریخ در اجازات روایی روایت آن را نیز به یکدیگر اجازه داده‌اند. علامه حلى نام این کتاب را در فهرست کتاب‌هایى آورده است که اجازه روایت آن را به خاندان «بنى زهره» در اجازه بزرگ و مشهور خود داده است.

ابن ‌عدی نقل می‌کند که نزد ابن ‌اشعث رفته و او نسخه کتابش را که با خطّی تازه‌ و بر‌ روی کاغذی نو نوشته شده بود‌ و نزدیک‌ به‌ هزار‌ حدیث‌ داشت، بیرون آورد‌ و سند‌ آن از طریق موسی بن اسماعیل بن موسی بن جعفر بن محمد از پدرانش تا حضرت علی‌(ع) و پیامبر‌(ص) نقل‌ شده بود و بیشتر روایات آن مسند و برخی‌ مقطوع‌ است.

علامه مجلسی می گوید: «این کتاب میان خاصه و عامه مشهور مى‌باشد و اکثر روایات کتاب «النوادر» راوندى از این کتاب گرفته شده است (نوادر تقریبا به عنوان گلچین کتاب اشعثیات است). شیخ صدوق نیز برخى از روایات این کتاب را از طریق دیگرى نقل مى‌کند. در برخى کتب رجالى طرق دیگرى نیز براى این کتاب نقل شده است که ما در آخر کتاب بحارالانوار به آن اشاره خواهیم کرد».

آقا بزرگ تهرانی در «الذریعة» درباره این کتاب مى‌فرماید: «علامه مجلسى و شیخ حر عاملى با وجود جستجوى فراوان بر نسخه این کتاب دست نیافتند و خداوند آن را براى محدث نورى صاحب مستدرک الوسایل ذخیره نمود و بر ایشان منت نهاده و نسخه‌اى از این کتاب را در ضمن مجموعه‌اى در اختیار وى قرار داد و مصادرى دیگر که معتبر و صحیح مى‌باشند نیز براى ایشان نسبت به این کتاب مهیا ساخت. از این جهت محدث نورى در خاتمه کتاب مستدرک این کتاب را قبل از دیگر کتاب‌ها مطرح مى‌کند و در متن کتاب مستدرک نیز روایات این کتاب را قبل از دیگر روایات نقل مى‌نماید. به برکت این کتاب و کتاب‌هاى معتبر دیگر، کتاب مستدرک به درجه‌اى از اهمیت نایل آمده است که مراجعه به آن بر هر مجتهدى لازم است».

علامه باقر شریف القرشى از علماى معاصر مى‌گوید: «فقیه بزرگوار آیت الله سید ابوالحسن اصفهانى بر کتاب "جعفریات" بسیار اعتماد مى‌کردند».

محتوای کتاب

علامه حلی در کتاب رجال خود و آقا بزرگ تهرانی در الذریعه، کتاب «الجعفریات» را دارای هزار حدیث با یک سند دانسته اند و آن هم سند موسی بن اسماعیل بن موسی بن جعفر عن آبائه علیهم السلام می باشد؛ ولی کتاب حاضر دارای ۱۶۵۱ حدیث است که روایاتی از طرق دیگر شیعه و همچنین روایاتی از طرق اهل سنت را نیز شامل می شود.

عناوین‌ ابواب این کتاب عبارت است از:

  • کتاب الطهارة
  • کتاب الصلاة
  • کتاب الصیام
  • کتاب المناسک
  • کتاب الجهاد
  • کتاب النکاح
  • کتاب النفقات
  • کتاب الحدود
  • کتاب السیر و الآداب
  • کتاب التفسیر
  • کتاب الجنائز
  • کتاب الدعاء
  • کتاب الطب و المأکول
  • کتاب الرؤیا

وضعیت نشر

این کتاب، نخستین بار به دستور آیت الله بروجردی در قم به چاپ رسید و سپس به وسیله مکتبه نینوی الحدیثه در تهران به قطع وزیری چاپ و منتشر شده است.

منابع

  • کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری، صفحه ۳۶۴.
  • نرم افزار جامع الاحادیث، بخش کتابشناسی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
  • "نوادر راوندی"، دانشنامه رشد.