مناقب ابن شهر آشوب (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(رده:آثار ابن شهر آشوب) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| (۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | کتاب '''«مناقب آل ابی طالب»''' مشهور به «مناقب ابن شهر آشوب» کتابی است در موضوع فضائل و احوال [[پیامبر اسلام|پیامبر]] و [[ائمه اطهار|ائمه]] علیهم السلام از [[ابن شهر آشوب|محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی]] از علمای قرن پنجم هجری. محتوای کتاب غالبا روایات در این موضوع است که گاهی مؤلف به توضیح و بیان و شرح آنها نیز پرداخته است.{{مشخصات کتاب | |
|عنوان= | |عنوان= | ||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۵: | ||
}} | }} | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==مؤلف== | ==مؤلف== | ||
| + | [[ابن شهر آشوب|محمد بن علی ابن شهرآشوب]]، ملقّب به رشید الدین و عز الدین (۵۸۸- ۴۸۹ه ق) فقیه [[شیعه]]، [[محدث]]، [[تفسیر قرآن|مفسّر]]، ادیب، شاعر و مطّلع نسبت به [[علم رجال|رجال]] و [[احادیث]] است. اساتید وی، [[فتال نیشابوری|فتّال نیشابورى]]، [[شیخ طبرسی|طبرسى]]، ابومنصور طبرسی، [[ابوالفتوح رازی]]، [[قطب راوندى|قطب الدین راوندی]] و آثار او "[[معالم العلماء (کتاب)|معالم العلماء]]"، "[[متشابه القرآن و مختلفه (کتاب)|متشابه القرآن و مختلفه]]" و "المناقب" می باشد. | ||
| − | === | + | ==انگیزه تألیف== |
| − | |||
| − | |||
| − | + | مولف خود انگیزه اش از تالیف این کتاب را در مقدمه چنین بیان می کند: چون دشمنی معاندین و [[خوارج]] را با [[امیرالمؤمنین]] دیدم و دیدم [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] در [[امامت]] او در اختلافند و اکثریت مردم از [[ولایت|ولایت]] [[اهل البیت|اهل بیت]] بریده‌اند و از ذکر آن ها ترس دارند و در علم آن ها طعنه می زنند و از دوستی ایشان اکراه دارند، من از خواب غفلت بیدار شدم و این تنبیه برای من لطفی شد که به کشف احوال و بررسی اختلاف اقوال بپردازم. و فهمیدم که این به خاطر اخبار و [[حدیث مضطرب|احادیث مضطربی]] است که [[اهل سنت|عامه]] از [[ناکثین]] و [[قاسطین]]، [[مارقین]] و... نقل نموده اند و آفات اخبار نیست مگر راویان آن ها. | |
| − | + | او سپس به شرح آلام خود در مورد آن چه بر اخبار [[حدیث صحیح|صحیح]] رفته می پردازد و در پایان می گوید: پس با دیده انصاف نگاه کردم و مذهب تعصب را در اختلاف ها کنار گذاشتم و بر خود واجب نمودم که شبهه را از [[حجت]]، [[بدعت]] را از [[سنت]]، صحیح را از سقیم، تازه پدید آمده را از قدیم، [[حق]] را از [[باطل]] و مفضول را از فاضل جدا کنم. در این میان، از کتب اصلی [[اهل سنت|اهل سنت و جماعت]] مطالبی را یافتم که هر دو بر آن اتفاق نظر کرده‌اند در این موارد، آن اخبار حاکم بر دو مذهب می‌شود و شاهدی می‌شود برای حقانیت در اعتقاد درست و حق در بین آن دو مذهب... .<ref> مقدمه مولف.</ref> | |
| − | + | ==محتوای کتاب== | |
| − | + | گرچه از نام کتاب برمی آید آن است که تنها به فضائل و [[مناقب]] آل ابیطالب پرداخته باشد، اما از مناقب [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله شروع کرده و بعد از [[امام علی]] علیه السلام به ذکر مناقب [[حضرت فاطمه]] سلام الله علیها نیز می پردازد. کتاب چاپ شده با ذکر فضائل [[امام حسن عسکری]] علیه السلام به پایان می‌رسد. لیکن مطابق با گفته [[شیخ آقا بزرگ تهرانی]] کتاب احوال [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام دوازدهم]] را نیز داشته است. چرا که ابن شهر آشوب در [[معالم العلماء (کتاب)|معالم العلماء]] در بیان وجه لقب [[شیخ مفید]] به این کتاب ارجاع داده است و آن اکنون در این کتاب نیست و بایستی در احوال [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|حضرت حجت]] باشد که شیخ مفید را به این لقب نامیده است.<ref>[[الذریعه]]، ج ۲۲، ص ۳۱۸.</ref> | |
| − | + | شیخ آقا بزرگ همچنین با استناد به سخن زین الدین بیاضی در کتاب صراط مستقیم که وزن جزئی از آن را ۹ رطل<ref> در اصطلاح کاغذفروشان شش یک من تبریز است ([[دهخدا]])، من تبریز معادل سه کیلوگرم است.</ref> بیان نموده، احتمال می دهد که کتاب چاپ شده مختصر مناقب با عنوان "نخب المناقب" باشد.<ref> الذریعه، ج ۲۲، ص ۳۱۸.</ref> | |
| − | + | محتوای چاپ ۴ جلدی کتاب به صورت زیر است: | |
| − | + | *جلد اول: با بیان احوال پیامبر صلی الله علیه و آله شروع می گردد و به مباحثی همچون: بشارت به [[نبوت]] آن حضرت، تاریخ و احوال پیامبر صلی الله علیه و آله، [[معجزه|معجزاتی]] که از آن حضرت صادر گشته، اسماء و القاب ایشان و [[معراج]] آن حضرت می پردازد. پس از آن وارد بحث [[امامت]] می گردد و ضمن اثبات آن و بیان شرایطش از کتب [[عامه]] و خاصه به رد [[غلو|غلات]] و [[خوارج]] و سبعیه می پردازد. در پایان این مجلد برخی آیات و نصوص وارده در مورد [[ائمه اثنی عشر]] را برمی شمارد. | |
| − | + | *جلد دوم: شامل مقامات و فضائل [[امیرالمؤمنین]] علیه السلام و کرامات و قضاوت های آن حضرت و ظلم ها و مصیبت های وارده بر [[اهل بیت]] علیهم السلام می باشد که به ترتیب زمانی ذکر شده است. | |
| − | + | *جلد سوم: با [[احادیث]] [[پیامبر اسلام]] در جانشینی [[امام علی علیه السلام|حضرت علی]] علیه السلام آغاز و فضائل معنوی و شجاعت های آن حضرت و مقام او در [[قیامت]] را در چند فصل بیان کرده و نکاتی مانند مساوات ایشان با همه [[انبیاء]] علیهم السلام و زندگی نامه و احوال آن حضرت به دنبال آن آمده است. و بعد از حضرت علی علیه السلام به فضائل و زندگی نامه [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا]] و در پایان به بحث [[امامت]] فرزندان حضرت زهرا سلام الله علیها پرداخته است. | |
| − | + | *جلد چهارم: احوال و فضائل و زندگی نامه بقیه [[ائمه اطهار]] علیهم السلام تا امام یازدهم و با پایان یافتن فصول مربوط به [[امام حسن عسکری]] علیه السلام کتاب نیز به پایان می رسد. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | *جلد چهارم: احوال و فضائل و زندگی نامه بقیه [[ائمه اطهار]] علیهم السلام تا امام یازدهم و با پایان یافتن فصول مربوط به [[امام حسن عسکری]] علیه السلام | ||
مولف در هر بخش از کتاب، مطابق با ذوق و سلیقه خود عناوینی را به مناسبت طرح نموده است و در ذیل آنها به بیان روایات مرتبط با آن پرداخته است و هر جا لازم دیده توضیحاتی نیز از خویش بیان داشته است یا به تحلیل و بررسی حول موضوع پرداخته است. همچنین در موارد متعدد مطالب بیان شده را به نقل اشعار شاعران زینت داده است. | مولف در هر بخش از کتاب، مطابق با ذوق و سلیقه خود عناوینی را به مناسبت طرح نموده است و در ذیل آنها به بیان روایات مرتبط با آن پرداخته است و هر جا لازم دیده توضیحاتی نیز از خویش بیان داشته است یا به تحلیل و بررسی حول موضوع پرداخته است. همچنین در موارد متعدد مطالب بیان شده را به نقل اشعار شاعران زینت داده است. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==وضعیت نشر== | ==وضعیت نشر== | ||
| − | مناقب آل ابیطالب اولین بار در دو جلد به سال | + | مناقب آل ابیطالب اولین بار در دو جلد به سال ۱۳۱۳ در بمبئی، و پس از آن در دو جلد به کمک حاج شیخ محمود بروجردی در سال ۱۳۱۷ در [[تهران]] صورت گرفته است.<ref> الذریعه، ج ۲۲، ص ۳۱۸.</ref> چاپ دیگر این کتاب در سال ۱۳۷۶ ق به همت محمدکاظم کتبی در مطبعه حیدریه [[نجف]] و در سه جلد انجام شده است. دار‌الأضواء بیروت نیز یک دوره ۵ جلدی از مناقب را منتشر کرده که در سال ۱۴۱۲ چاپ دوم شده است. این چاپ با تحقیق و فهرست آقای یوسف بقاعی صورت پذیرفته و دارای حواشی و تعلیه‌های مناسبی است. جلد ۵ این چاپ به فهرست اختصاص یافته است.<ref> |
| − | + | [http://mg1360.blogfa.com/post-2.aspx مناقب ابن شهر آشوب، محمد گودرزی، مجله مجازی تخصصی علوم حدیث].</ref> همچنین توسط مجمع احیاء الثقاه الاسلامیه در 4 مجلد در سال 1412 ه.ق به طبع رسید.<ref> [http://noorportal.net/951/1254/7508/8499.aspx مناقب آل ابیطالب، حافظ فرزانه، مرکز مطالعات و پژوهش های فرهنگي حوزه علميه].</ref> | |
| − | چاپ دیگر این کتاب در سال | ||
| − | |||
| − | همچنین توسط مجمع احیاء الثقاه الاسلامیه در 4 مجلد در سال 1412 ه.ق به طبع رسید.<ref> [http://noorportal.net/951/1254/7508/8499.aspx مناقب آل ابیطالب، حافظ فرزانه، مرکز مطالعات و پژوهش | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
| − | ==متن کتاب | + | ==متن کتاب == |
[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/79240/المناقب 1. مناقب ابن شهر آشوب] | [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/79240/المناقب 1. مناقب ابن شهر آشوب] | ||
| − | [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/42797/مناقب-آل- | + | [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/42797/مناقب-آل-ابی-طالب 2. مناقب ابن شهر آشوب] |
[[رده:منابع حدیثی]] | [[رده:منابع حدیثی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۰۷:۳۶
کتاب «مناقب آل ابی طالب» مشهور به «مناقب ابن شهر آشوب» کتابی است در موضوع فضائل و احوال پیامبر و ائمه علیهم السلام از محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی از علمای قرن پنجم هجری. محتوای کتاب غالبا روایات در این موضوع است که گاهی مؤلف به توضیح و بیان و شرح آنها نیز پرداخته است.
 | |
| نویسنده | ابن شهر آشوب |
| موضوع | فضایل چهارده معصوم
مدايح و مناقب |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 4 |
|
| |
مؤلف
محمد بن علی ابن شهرآشوب، ملقّب به رشید الدین و عز الدین (۵۸۸- ۴۸۹ه ق) فقیه شیعه، محدث، مفسّر، ادیب، شاعر و مطّلع نسبت به رجال و احادیث است. اساتید وی، فتّال نیشابورى، طبرسى، ابومنصور طبرسی، ابوالفتوح رازی، قطب الدین راوندی و آثار او "معالم العلماء"، "متشابه القرآن و مختلفه" و "المناقب" می باشد.
انگیزه تألیف
مولف خود انگیزه اش از تالیف این کتاب را در مقدمه چنین بیان می کند: چون دشمنی معاندین و خوارج را با امیرالمؤمنین دیدم و دیدم شیعه و سنی در امامت او در اختلافند و اکثریت مردم از ولایت اهل بیت بریده‌اند و از ذکر آن ها ترس دارند و در علم آن ها طعنه می زنند و از دوستی ایشان اکراه دارند، من از خواب غفلت بیدار شدم و این تنبیه برای من لطفی شد که به کشف احوال و بررسی اختلاف اقوال بپردازم. و فهمیدم که این به خاطر اخبار و احادیث مضطربی است که عامه از ناکثین و قاسطین، مارقین و... نقل نموده اند و آفات اخبار نیست مگر راویان آن ها.
او سپس به شرح آلام خود در مورد آن چه بر اخبار صحیح رفته می پردازد و در پایان می گوید: پس با دیده انصاف نگاه کردم و مذهب تعصب را در اختلاف ها کنار گذاشتم و بر خود واجب نمودم که شبهه را از حجت، بدعت را از سنت، صحیح را از سقیم، تازه پدید آمده را از قدیم، حق را از باطل و مفضول را از فاضل جدا کنم. در این میان، از کتب اصلی اهل سنت و جماعت مطالبی را یافتم که هر دو بر آن اتفاق نظر کرده‌اند در این موارد، آن اخبار حاکم بر دو مذهب می‌شود و شاهدی می‌شود برای حقانیت در اعتقاد درست و حق در بین آن دو مذهب... .[۱]
محتوای کتاب
گرچه از نام کتاب برمی آید آن است که تنها به فضائل و مناقب آل ابیطالب پرداخته باشد، اما از مناقب رسول خدا صلی الله علیه و آله شروع کرده و بعد از امام علی علیه السلام به ذکر مناقب حضرت فاطمه سلام الله علیها نیز می پردازد. کتاب چاپ شده با ذکر فضائل امام حسن عسکری علیه السلام به پایان می‌رسد. لیکن مطابق با گفته شیخ آقا بزرگ تهرانی کتاب احوال امام دوازدهم را نیز داشته است. چرا که ابن شهر آشوب در معالم العلماء در بیان وجه لقب شیخ مفید به این کتاب ارجاع داده است و آن اکنون در این کتاب نیست و بایستی در احوال حضرت حجت باشد که شیخ مفید را به این لقب نامیده است.[۲]
شیخ آقا بزرگ همچنین با استناد به سخن زین الدین بیاضی در کتاب صراط مستقیم که وزن جزئی از آن را ۹ رطل[۳] بیان نموده، احتمال می دهد که کتاب چاپ شده مختصر مناقب با عنوان "نخب المناقب" باشد.[۴]
محتوای چاپ ۴ جلدی کتاب به صورت زیر است:
- جلد اول: با بیان احوال پیامبر صلی الله علیه و آله شروع می گردد و به مباحثی همچون: بشارت به نبوت آن حضرت، تاریخ و احوال پیامبر صلی الله علیه و آله، معجزاتی که از آن حضرت صادر گشته، اسماء و القاب ایشان و معراج آن حضرت می پردازد. پس از آن وارد بحث امامت می گردد و ضمن اثبات آن و بیان شرایطش از کتب عامه و خاصه به رد غلات و خوارج و سبعیه می پردازد. در پایان این مجلد برخی آیات و نصوص وارده در مورد ائمه اثنی عشر را برمی شمارد.
- جلد دوم: شامل مقامات و فضائل امیرالمؤمنین علیه السلام و کرامات و قضاوت های آن حضرت و ظلم ها و مصیبت های وارده بر اهل بیت علیهم السلام می باشد که به ترتیب زمانی ذکر شده است.
- جلد سوم: با احادیث پیامبر اسلام در جانشینی حضرت علی علیه السلام آغاز و فضائل معنوی و شجاعت های آن حضرت و مقام او در قیامت را در چند فصل بیان کرده و نکاتی مانند مساوات ایشان با همه انبیاء علیهم السلام و زندگی نامه و احوال آن حضرت به دنبال آن آمده است. و بعد از حضرت علی علیه السلام به فضائل و زندگی نامه حضرت زهرا و در پایان به بحث امامت فرزندان حضرت زهرا سلام الله علیها پرداخته است.
- جلد چهارم: احوال و فضائل و زندگی نامه بقیه ائمه اطهار علیهم السلام تا امام یازدهم و با پایان یافتن فصول مربوط به امام حسن عسکری علیه السلام کتاب نیز به پایان می رسد.
مولف در هر بخش از کتاب، مطابق با ذوق و سلیقه خود عناوینی را به مناسبت طرح نموده است و در ذیل آنها به بیان روایات مرتبط با آن پرداخته است و هر جا لازم دیده توضیحاتی نیز از خویش بیان داشته است یا به تحلیل و بررسی حول موضوع پرداخته است. همچنین در موارد متعدد مطالب بیان شده را به نقل اشعار شاعران زینت داده است.
وضعیت نشر
مناقب آل ابیطالب اولین بار در دو جلد به سال ۱۳۱۳ در بمبئی، و پس از آن در دو جلد به کمک حاج شیخ محمود بروجردی در سال ۱۳۱۷ در تهران صورت گرفته است.[۵] چاپ دیگر این کتاب در سال ۱۳۷۶ ق به همت محمدکاظم کتبی در مطبعه حیدریه نجف و در سه جلد انجام شده است. دار‌الأضواء بیروت نیز یک دوره ۵ جلدی از مناقب را منتشر کرده که در سال ۱۴۱۲ چاپ دوم شده است. این چاپ با تحقیق و فهرست آقای یوسف بقاعی صورت پذیرفته و دارای حواشی و تعلیه‌های مناسبی است. جلد ۵ این چاپ به فهرست اختصاص یافته است.[۶] همچنین توسط مجمع احیاء الثقاه الاسلامیه در 4 مجلد در سال 1412 ه.ق به طبع رسید.[۷]
پانویس
- ↑ مقدمه مولف.
- ↑ الذریعه، ج ۲۲، ص ۳۱۸.
- ↑ در اصطلاح کاغذفروشان شش یک من تبریز است (دهخدا)، من تبریز معادل سه کیلوگرم است.
- ↑ الذریعه، ج ۲۲، ص ۳۱۸.
- ↑ الذریعه، ج ۲۲، ص ۳۱۸.
- ↑ مناقب ابن شهر آشوب، محمد گودرزی، مجله مجازی تخصصی علوم حدیث.
- ↑ مناقب آل ابیطالب، حافظ فرزانه، مرکز مطالعات و پژوهش های فرهنگي حوزه علميه.
متن کتاب
