مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

المحاسن (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۷ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{بخشی از یک کتاب}}
+
{{خوب}}
  
 +
{{مشخصات کتاب
  
'''کلیدواژه: احمد بن محمد بن خالد برقی، آثار احمد بن محمد برقی، المحاسن برقی'''
+
|عنوان=
  
==مؤلف==
+
|تصویر= [[پرونده:المحاسن.jpg|240px|وسط]]
 +
 
 +
|نویسنده= احمد بن محمد بن خالد برقی
 +
 
 +
|موضوع= احاديث شيعه
 +
 
 +
|زبان= عربی
 +
 
 +
|تعداد جلد=۱
  
شیخ ابوجعفر احمد بن محمد بن خالد بن عبدالرحمن بن محمد بن علی برقی. (م در حدود سال 274 هـ.ق)
+
|عنوان افزوده1= مصحح
  
==زندگینامه و اظهارنظرها==
+
|افزوده1= جلال‌الدین محدث ارموی
  
وی از راویان [[حدیث]] و از فقهای بزرگ [[شیعه]] و از یاران [[ائمه اطهار]] علیهم السلام بشمار می آید. احمد در روستای «برق رود»، از توابع شهر [[قم]]، به دنیا آمد؛ ولی جد بزرگ او، محمد بن علی اهل [[کوفه]] و از یاران زید بن علی بن حسین علیه السلام بود که در برابر حکومت ظلم و ستم [[بنی امیه]] قیام کرد و در زندان یوسف بن عمر به شهادت رسید. احمد دوران جوانی را در محضر پدر بزرگوارش محمد بن خالد برقی، که خود از شخصیت های بزرگ شیعه و از مشایخ روایت و مورد اطمینان و اعتماد [[امام کاظم]] و [[امام رضا]] علیهم السلام بود، به کسب علم پرداخت.
+
|عنوان افزوده2=
  
احمد از شخصیت های برجسته راویان شیعه در قرن سوم بشمار می آید و بسیاری از [[احادیث]] [[شیخ صدوق]] و [[شیخ کلینی]] به ایشان برمی گردد. محدث نوری می فرماید: «شیخ صدوق و [[نجاشی]]، احمد را توثیق کرده اند و او را مورد اطمینان دانسته اند».
+
|افزوده2=
  
او از ارزشمندترین راویان شیعه بشمار می آید و بسیاری از علما و فقهای بزرگ شیعه، که مجموعه های روایتی نگاشته اند، از او نقل روایت کرده اند. احمد بن محمد بن عیسی اشعری، رئیس شهر قم و از راویان بزرگ شیعه، احمد بن محمد بن خالد برقی را از شهر قم بیرون کرد؛ زیرا او روایات مرسل و ضعیف را هم نقل می کرد؛ اما پس از مدتی پشیمان شد و برقی را به شهر بازگرداند و از او معذرت خواهی کرد. بعد از وفات او نیز در تشییع جنازه اش با سر و پای برهنه شرکت کرد تا اهانتی را که به او کرده بود جبران نماید.
+
|لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/38504/ المحاسن]
  
==استادان==
+
}}
 +
کتاب '''«المحاسن»''' تألیف [[احمد بن محمد بن خالد برقى]] (م، ۲۷۴ ق)، از قدیمترین کتب [[شیعه]]، شامل روایاتی در موضوعات مختلف مانند: وصایاى [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم‌السلام و منزلت آنان، [[ثواب]] و عقاب اعمال خوب و بد، حکمت برخی [[احکام شرعی]] و بعضی [[آداب اسلامی]] است. برخی اهمیت و اعتبار این کتاب را در ردیف [[کتب اربعه]] دانسته‌اند.
  
معاویه بن وهب، حماد بن عیسی، محمد بن ابی عمیر، هارون بن جهم، محمد بن سنان، یونس بن عبدالرحمن، حسن بن محبوب، علی بن حکم، حسین بن سعید اهوازی.
+
==مؤلف==
  
==شاگردان==
+
[[احمد بن محمد بن خالد برقى]] (حدود ۲۷۴-۲۰۰ ق)، از راویان موثق [[حدیث]] و علمای بزرگ [[شیعه]] در قرن سوم قمری و یکی از اصحاب [[امام جواد علیه السلام|امام جواد]] و [[امام هادی علیه السلام|امام هادی]] (علیهما السلام) است.
  
ابراهیم بن هاشم، علی بن ابراهیم بن هاشم، محمد بن حسن صفار، محمد بن یحیی عطار، سعد بن عبدالله، محمد بن علی بن محبوب، محمد بن حسن بن ولید، عبدالله بن جعفر حمیدی، سهل بن زیاد آدمی رازی.
+
وی از محضر راویان بزرگی چون [[محمد بن ابی عمیر|محمد بن ابى عمیر]]، [[یونس بن عبدالرحمن]] و [[حسین بن سعید اهوازی|حسین بن سعید اهوازى]] نیز بهره برد و محدثانی مانند [[علی بن ابراهیم قمی|على بن ابراهیم قمی]]، [[محمد بن حسن صفار]] و [[عبدالله بن جعفر حمیری|عبدالله بن جعفر حمیرى]]، از او روایت شنیده اند.  
  
==تألیفات==
+
احمد برقی در فنون مختلف علمی مثل حدیث، [[رجال]]، [[فقه]]، تاریخ، [[نحو]] و نجوم تبحر داشت و حدود صد کتاب برای او ذکر کرده اند، از جمله: المحاسن، [[رجال برقی (کتاب)|طبقات الرجال]]، اختلاف الحدیث‌، کتاب البلدان، الانساب، اخبار الأمم، التراجم و التعاطف، آداب النفس.
  
المحاسن، [[العویض]]، [[التبصره]]، [[الرجال]]، [[البلدان]]، [[اختلاف الحدیث]] و دهها کتاب دیگر.
+
==معرفی کتاب==
  
==معرفی اجمالی کتاب==
+
کتاب «المحاسن» از بهترین کتاب های روایی [[شیعه]] بشمار می آید و برخی اهمیت و اعتبار این کتاب را در ردیف [[کتب اربعه]] دانسته اند. این کتاب یکی از منابع مهم کتاب «[[الکافی]]»، نوشته [[شیخ کلینی|ثقه الاسلام کلینی]] است، که بسیار به این کتاب استناد نموده و از آن روایت نقل کرده است.
  
این کتاب از بهترین کتاب های روایی شیعه بشمار می آید و برخی اهمیت و اعتبار این کتاب را در ردیف [[کتب اربعه]] دانسته اند. کتاب محاسن یکی از منابع مهم کتاب کافی، نوشته ثقه الاسلام کلینی است، شیخ کلینی بسیار به این کتاب استناد از آن روایت نقل کرده است.  
+
[[شیخ صدوق|شیخ صدوق]] در آغاز کتاب «[[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لا یحضره الفقیه]]» -که به گفته خود روایات آن را از منابعى مطمئن گرفته‌ است- مى‌گوید: «کتاب "المحاسن" نوشته احمد بن ابى عبداللّه برقى، از [[اصول اربعمائه‌‌‌|اصول]] اولیه شیعه و از کتاب‌هایى است که [[سند حدیث|سند]] من به آنها معروف است. این کتاب در فهرست کتاب‌هایى است که از [[مشایخ]] بزرگ شیعه روایت مى‌کنم».  
  
کتاب محاسن از باب­های متعددی تشکیل شده است. مانند کتاب الاشکال والقرائن، همچنین وصایای پیامبر و اهل بیت آن حضرت صلی الله علیه و آله، کتاب [[ثواب الاعمال]] (که شامل روایاتی است درباره اجر و پاداش انواع اعمال خیر)، کتاب عقاب الاعمال (که حاوی روایاتی است درباره [[گناه]] و مجازات اعمال ناپسند)، کتاب النور والرحمه (شامل روایاتی درباره مقام و منزلت [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله و اهل بیت او و شیعیان آنان)، کتاب مصابیح الظلم (در بردارنده مباحث شناخت و معرفت [[حق]])، کتاب العلل (شامل علل احکام شرعی)، کتاب السفر (شامل احکام و روایاتی درباره سفر)، کتاب المآکل (درباره احکام خوردنی ها و آشامیدنی ها)، کتاب الماء (شامل احکام آب ها)، کتاب المنافع (شامل احکام استخاره و مشورت)، کتاب المرافق (شامل احکام منزل و نظافت و وسایل رفت و آمد).
+
همچنین [[ابن ادریس حلی|ابن ادریس حلی]] در آخر کتاب «[[السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (کتاب)|السرائر]]» در بخش [[مستطرفات السرائر (کتاب)|مستطرفات]]، «المحاسن» را یکى از اصول روایى مورد اعتماد شیعه دانسته است. و [[قاضی نورالله شوشتری|قاضى نوراللّه شوشترى]] از این کتاب به عنوان پنجمین کتاب معتبر شیعه و در ردیف کتب اربعه نام برده است.  
  
شیخ صدوق در آغاز کتاب [[من لایحضره الفقیه]] می فرماید: «من احادیث این کتاب را از منابع مطمئن، که در میان فقهای شیعه مشهور است و به آن استناد و مراجعه می کنند، گرفته ام؛ مانند المحاسن، نوشته احمد بن ابوعبدالله برقی. این کتاب از اصول اولیه شیعه و از کتاب هایی است که سند من به آن ها معروف است».
+
[[محمدتقی مجلسی|مولى محمدتقى مجلسى]] در «[[روضة المتقین (کتاب)|روضة المتقین]]» مى‌گوید: «کتاب محاسن نزد ما هست و چنانکه مشایخ نقل کرده‌اند، مؤلف آن بسیار بزرگ و ثقه و معتمد بوده است. آنچه هم اکنون از کتاب موجود است شاید ثلث آن باشد».  
  
==وضعیت نشر==
+
==محتوای کتاب‌==
 +
کتاب م«المحاسن» از عناوین و کتابهاى متعددى تشکیل شده است، مانند:
  
این کتاب، در دو جلد به زبان عربی به وسیله دارالکتب الاسلامیه قم، در سال 1371 ش چاپ و منتشر شده است. و بار دیگر توسط مجمع جهانی اهل ­بیت تحقیق و در دو جلد به چاپ رسیده است.
+
*کتاب الأشکال و القرائن، شامل روایاتى که در آنها اعداد ۳ تا ۱۰ بکار رفته و همچنین وصایاى [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم السلام است.
 +
*کتاب ثواب الأعمال، شامل روایاتى درباره [[ثواب]] و پاداش انواع اعمال خیر مى‌باشد.
 +
*کتاب عقاب الأعمال، روایاتى پیرامون [[گناه]] و مجازات انواع اعمال ناپسند در آن آمده است.
 +
*کتاب الصفوة و النور و الرحمة، شامل روایاتی درباره مقام و منزلت اهل بیت علیهم السلام و [[شیعه|شیعیان]] آنان است.
 +
*کتاب مصابیح الظُلَم، در بر دارنده مباحث شناخت و معرفت [[حق]] است.
 +
*کتاب العلل، شامل علل [[احکام شرعی]] است.
 +
*کتاب السفر، شامل احکام و روایاتى درباره سفر.
 +
*کتاب المآکل، پیرامون احکام خوردنى‌ها و آشامیدنى‌ها.
 +
*کتاب الماء، شامل احکام آبها است.
 +
*کتاب المنافع، شامل احکام [[استخاره]] و مشورت.
 +
*کتاب المرافق، شامل احکام منزل و نظافت و وسایل رفت و آمد است.
  
 
==منابع==
 
==منابع==
محمدرضا ضميري، کتاب شناسي تفصيلي مذاهب اسلامي، صفحه 368-369.
 
  
 +
*کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری، صفحه ۳۶۸-۳۶۹.
 +
*[[نرم افزار جامع الاحادیث ۵ / ۳|نرم افزار جامع الاحادیث]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= خوب
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده= دارد
 +
}}
 
[[رده:منابع حدیثی]]
 
[[رده:منابع حدیثی]]
 +
[[رده: کتاب‌های اخلاق اسلامی]]
 
{{حدیث}}
 
{{حدیث}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۳۱


المحاسن.jpg
نویسنده احمد بن محمد بن خالد برقی
موضوع احاديث شيعه
زبان عربی
تعداد جلد ۱
مصحح جلال‌الدین محدث ارموی

المحاسن

کتاب «المحاسن» تألیف احمد بن محمد بن خالد برقى (م، ۲۷۴ ق)، از قدیمترین کتب شیعه، شامل روایاتی در موضوعات مختلف مانند: وصایاى اهل بیت علیهم‌السلام و منزلت آنان، ثواب و عقاب اعمال خوب و بد، حکمت برخی احکام شرعی و بعضی آداب اسلامی است. برخی اهمیت و اعتبار این کتاب را در ردیف کتب اربعه دانسته‌اند.

مؤلف

احمد بن محمد بن خالد برقى (حدود ۲۷۴-۲۰۰ ق)، از راویان موثق حدیث و علمای بزرگ شیعه در قرن سوم قمری و یکی از اصحاب امام جواد و امام هادی (علیهما السلام) است.

وی از محضر راویان بزرگی چون محمد بن ابى عمیر، یونس بن عبدالرحمن و حسین بن سعید اهوازى نیز بهره برد و محدثانی مانند على بن ابراهیم قمی، محمد بن حسن صفار و عبدالله بن جعفر حمیرى، از او روایت شنیده اند.

احمد برقی در فنون مختلف علمی مثل حدیث، رجال، فقه، تاریخ، نحو و نجوم تبحر داشت و حدود صد کتاب برای او ذکر کرده اند، از جمله: المحاسن، طبقات الرجال، اختلاف الحدیث‌، کتاب البلدان، الانساب، اخبار الأمم، التراجم و التعاطف، آداب النفس.

معرفی کتاب

کتاب «المحاسن» از بهترین کتاب های روایی شیعه بشمار می آید و برخی اهمیت و اعتبار این کتاب را در ردیف کتب اربعه دانسته اند. این کتاب یکی از منابع مهم کتاب «الکافی»، نوشته ثقه الاسلام کلینی است، که بسیار به این کتاب استناد نموده و از آن روایت نقل کرده است.

شیخ صدوق در آغاز کتاب «من لا یحضره الفقیه» -که به گفته خود روایات آن را از منابعى مطمئن گرفته‌ است- مى‌گوید: «کتاب "المحاسن" نوشته احمد بن ابى عبداللّه برقى، از اصول اولیه شیعه و از کتاب‌هایى است که سند من به آنها معروف است. این کتاب در فهرست کتاب‌هایى است که از مشایخ بزرگ شیعه روایت مى‌کنم».

همچنین ابن ادریس حلی در آخر کتاب «السرائر» در بخش مستطرفات، «المحاسن» را یکى از اصول روایى مورد اعتماد شیعه دانسته است. و قاضى نوراللّه شوشترى از این کتاب به عنوان پنجمین کتاب معتبر شیعه و در ردیف کتب اربعه نام برده است.

مولى محمدتقى مجلسى در «روضة المتقین» مى‌گوید: «کتاب محاسن نزد ما هست و چنانکه مشایخ نقل کرده‌اند، مؤلف آن بسیار بزرگ و ثقه و معتمد بوده است. آنچه هم اکنون از کتاب موجود است شاید ثلث آن باشد».

محتوای کتاب‌

کتاب م«المحاسن» از عناوین و کتابهاى متعددى تشکیل شده است، مانند:

  • کتاب الأشکال و القرائن، شامل روایاتى که در آنها اعداد ۳ تا ۱۰ بکار رفته و همچنین وصایاى اهل بیت علیهم السلام است.
  • کتاب ثواب الأعمال، شامل روایاتى درباره ثواب و پاداش انواع اعمال خیر مى‌باشد.
  • کتاب عقاب الأعمال، روایاتى پیرامون گناه و مجازات انواع اعمال ناپسند در آن آمده است.
  • کتاب الصفوة و النور و الرحمة، شامل روایاتی درباره مقام و منزلت اهل بیت علیهم السلام و شیعیان آنان است.
  • کتاب مصابیح الظُلَم، در بر دارنده مباحث شناخت و معرفت حق است.
  • کتاب العلل، شامل علل احکام شرعی است.
  • کتاب السفر، شامل احکام و روایاتى درباره سفر.
  • کتاب المآکل، پیرامون احکام خوردنى‌ها و آشامیدنى‌ها.
  • کتاب الماء، شامل احکام آبها است.
  • کتاب المنافع، شامل احکام استخاره و مشورت.
  • کتاب المرافق، شامل احکام منزل و نظافت و وسایل رفت و آمد است.

منابع

  • کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری، صفحه ۳۶۸-۳۶۹.
  • نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.