اطیب البیان فی تفسیر القرآن (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
***
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۵: | ||
[[رده:تفاسیر]] | [[رده:تفاسیر]] | ||
}} | }} | ||
| − | + | '''«اطیب البیان فی تفسیر القرآن»'''، از [[تفسیر اجتهادی|تفاسیر اجتهادی]] «[[قرآن مجید]]» به زبان فارسی در ۱۴ جلد می‌باشد، که توسط آیت‌الله [[سید عبدالحسین طیب]] (م، ۱۳۷۰ ش) مفسر معاصر [[شیعه]] تألیف شده است. | |
==مؤلف== | ==مؤلف== | ||
| − | [[سید عبدالحسین طیب]] (۱۳۷۰-۱۲۷۲ ش) از علما و مفسران معاصر [[شیعه]] در [[اصفهان]] بود. از اساتید ایشان، [[سید ابوالقاسم دهکردی]]، [[سید محمدباقر درچه ای|سید محمدباقر درچه‌ای]] و سید | + | [[سید عبدالحسین طیب]] (۱۳۷۰-۱۲۷۲ ش) از علما و مفسران معاصر [[شیعه]] در [[اصفهان]] بود. از اساتید بزرگ ایشان، [[سید ابوالقاسم دهکردی]]، [[سید محمدباقر درچه ای|سید محمدباقر درچه‌ای]] و [[سید محمدمهدی درچه ای|سید محمدمهدى درچه‌اى]] می باشند. |
| + | |||
| + | آیت الله طیب در [[مدرسه صدر بازار|مدرسه صدر]] [[اصفهان]] تشكیل حوزه درسی داد و جماعت بسیارى از فضلای از محضرش بهره بردند. | ||
| + | |||
| + | علاوه بر تفسیر «اطیب البیان»، برخی دیگر از آثار ایشان عبارت است از: الکلم الطیّب، العمل الصّالح فی العقاید و الاخلاق. | ||
==انگیزه نگارش== | ==انگیزه نگارش== | ||
| − | + | [[سید عبدالحسین طیب]] در مورد انگیزه نگارش تفسیر «اطیب البیان» در پایان جلد ۱۴ آن می گوید: | |
| − | == | + | «دیر زمانی در خاطرم خطور می‌نمود، کتابی در [[تفسیر قرآن]] بنگارم و روی این اندیشه، حوزه‌های تفسیری تشکیل داده و جزوه‌های متفرقی در این باره به رشته تحریر درآورده بودم و از طرفی و قلّت استعداد و اشتغالات درسی و گرفتاری‌های دنیوی مرا از اقدام به این امر منع و بلکه مأیوس می‌نمود، تا اینکه در شب سه‌شنبه پنجم [[ماه جمادی الثانی|جمادی الثانی]] سال ۱۳۸۰ ه.ق (مطابق با ۲۲ آبان ماه ۱۳۳۹ ش) در محضر بعضی از علما، به مجلس سوگواری [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت صدیقه طاهره]] -سلام اللّه علیها- موفق شده و در ضمن [[توسل به اهل بیت علیهم السلام|توسل]]، حالت وجدی در خود دیدم. از آنجا به منزل مراجعت نموده و در عالم رؤیا خدمت [[ثامن الحجج|حضرت ثامن الحجج]] علیه السلام و [[حضرت ولی عصر]] -عجل اللّه تعالی فرجه- مشرف شده و پس از مذاکراتی که بین آن دو بزرگوار راجع به زوّار شد، حضرت بعد از عنایاتی و ترضیهء خاطری نسبت به حقیر و مروّجین [[دین]]، مرا امر به نوشتن تفسیری فرمود‌ه و وعده به من دادند. بعد از آنکه از خواب بیدار شدم، صدق رؤیای من ظاهر شده و وعده نصرت حضرتش تحقق یافته و من به نگارش و تألیف این کتاب، به یاری حضرت رب الارباب و حضرت حجت با تمام کوشش و اهتمام اقدام نمودم و... . نگارش تفسیر را از سال ۱۳۴۱ ش، به صورت مداوم شروع کردم و بدون وقفه به نگارش آن مشغول شدم. با پایان گرفتن هریک از جلدها همان را منتشر می‌ساختم، به این ترتیب کار تألیف و انتشار، همزمان به پیش می‌رفت. آخرین جلد کتاب، یعنی جلد چهاردهم آن در سال ۱۳۵۹ ش، منتشر گردید که به این ترتیب تألیف این دورهء تفسیر، ۱۸ سال به طول انجامید...». |
| − | «تفسیر اطیب البیان» شامل [[تفسیر قرآن|تفسیر]] تمام [[قرآن|قرآن کریم]] بر پایه اصول اعتقادی [[شیعه]] و بر مبنای [[احادیث]] | + | |
| + | ==معرفی کتاب== | ||
| + | «تفسیر اطیب البیان» شامل [[تفسیر قرآن|تفسیر]] تمام [[قرآن|قرآن کریم]] بر پایه اصول اعتقادی [[شیعه]] و بر مبنای [[احادیث]] است. در مقدمه این تفسیر، ۱۰ مطلب طی ۱۲ گفتار برای بصیرت خواننده در قرائت کتاب های تفسیر قرآن، از مولف آمده است که عبارت است از: | ||
#فضیلت قرآن و وجوب تمسک به آن | #فضیلت قرآن و وجوب تمسک به آن | ||
| سطر ۴۰: | سطر ۴۶: | ||
#اختلاف قرائات و تحقیق کلام در کتابت قرآن | #اختلاف قرائات و تحقیق کلام در کتابت قرآن | ||
#فضیلت قرآن در حفظ و یاد گرفتن و یاد دادن قرآن | #فضیلت قرآن در حفظ و یاد گرفتن و یاد دادن قرآن | ||
| − | #اعجاز قرآن و وجوه آن | + | #[[اعجاز قرآن]] و وجوه آن |
#وجوب احترام قرآن و حرمت و هتک آن | #وجوب احترام قرآن و حرمت و هتک آن | ||
#شفاعت و خصومت قرآن و بحث مختصری درباره [[شفاعت]] | #شفاعت و خصومت قرآن و بحث مختصری درباره [[شفاعت]] | ||
| سطر ۴۹: | سطر ۵۵: | ||
برخی از ویژگى‌هاى تفسير «اطیب البیان» از این قرار است: | برخی از ویژگى‌هاى تفسير «اطیب البیان» از این قرار است: | ||
| − | *نثر این تفسير نسبتا ساده و روان است كه برای استفاده عموم مردم و اهل علم نوشته شده است. از آنجا كه مرحوم طيب، به هدايت عامه عنايت خاصى داشته، مترصد شده كه تفسيرى به | + | *نثر این تفسير نسبتا ساده و روان است كه برای استفاده عموم مردم و اهل علم نوشته شده است. از آنجا كه مرحوم طيب، به هدايت عامه عنايت خاصى داشته، مترصد شده كه تفسيرى به زبانى كه مردم با آن مأنوسند، بنویسد تا بهره نیکوتر و بازده بهترى داشته باشد. |
| − | *اين تفسير، از لحاظ اينكه در استخدام واژگان، بعضا از واژه‌هاى عربى استفاده مى‌كند و ابتدا و انتهاى همه [[سوره|سوره‌ها]]، خطبه‌هایى به زبان عربى دارد، تقريبا به یک تفسير | + | *اين تفسير، از لحاظ اينكه در استخدام واژگان، بعضا از واژه‌هاى عربى استفاده مى‌كند و ابتدا و انتهاى همه [[سوره|سوره‌ها]]، خطبه‌هایى به زبان عربى دارد، تقريبا به یک تفسير ملمّع شبيه است. |
| − | *ترجمه آيات در این تفسير، صرف نظر از اشكالات خيلى جزئى، ترجمه‌اى عالمانه و محققانه و دقيق است. متأسفانه نویسنده، همه آيات را ترجمه نكرده است و اگر همه | + | *[[ترجمه قرآن|ترجمه]] [[آیه|آيات]] در این تفسير، صرف نظر از اشكالات خيلى جزئى، ترجمه‌اى عالمانه و محققانه و دقيق است. متأسفانه نویسنده، همه آيات را ترجمه نكرده است و اگر همه آيات را ترجمه كرده بود، مى‌توانست خود ترجمه‌اى كامل بر [[قرآن]] باشد. در مجموع، ترجمه مؤلف بسيار دقيق و محققانه است و بسيارى از اشتباهات مترجمین قرآن در آن وجود ندارد. |
*مفردات و عبارات استفاده‌شده تقريبا امروزى و سليس و روان است؛ هرچند استفاده نشانه مفعولى «مر» (كه در قديم مرسوم بوده) و مانند آن در این تفسير ديده مى‌شود و برخى نكات نيز رعايت نشده است. | *مفردات و عبارات استفاده‌شده تقريبا امروزى و سليس و روان است؛ هرچند استفاده نشانه مفعولى «مر» (كه در قديم مرسوم بوده) و مانند آن در این تفسير ديده مى‌شود و برخى نكات نيز رعايت نشده است. | ||
| − | *از خصوصيات | + | *از خصوصيات این تفسير، مقيد بودن مؤلف به [[دلالت الفاظ قرآن|دلالت لفظى آيات قرآن]] است و از مسائلى كه منجر به [[تأویل]] مى‌گردد و محلى برای دخالت انگيزه‌ها و ذوقيات است، پرهيز دارد. مؤلف، با تسلطى كه بر [[ادبيات عرب]] دارد، کیفیت استعمال‌ها و دلالت‌هاى آن را خوب مى‌شناسد و در همه جا وضع لغوى و حدود دلالت و موازين لغت را مراعات مى‌كند. |
| − | *آنچه را كه مفسران در ذيل آيات آورده‌اند، بعضا بدون اظهار نظر و اكثرا با مقايسه و سنجش نقل كرده است؛ البته در مواردى كه نظر مفسران اختلاف دارد، به ارائه نظرات ديگران اكتفا نمى‌كند، بلكه به سنجش آنها پرداخته و اگر خود بيانى مستقل داشته باشد بدان مى‌افزايد. | + | *نویسنده آنچه را كه مفسران در ذيل آيات آورده‌اند، بعضا بدون اظهار نظر و اكثرا با مقايسه و سنجش نقل كرده است؛ البته در مواردى كه نظر مفسران اختلاف دارد، به ارائه نظرات ديگران اكتفا نمى‌كند، بلكه به سنجش آنها پرداخته و اگر خود بيانى مستقل داشته باشد بدان مى‌افزايد. |
| − | * | + | *مفسر در تفسير آيات، به آيات ديگر نيز استدلال مى‌كند؛ يعنى همان روش «[[تفسیر قرآن به قرآن]]». |
| − | *وى [[احكام شرعى]] را شرح و بسط مى‌دهد و اقوال مختلف را در هر باب، به‌صورت فتوايى نقل مى‌كند. آنجا كه اختلاف نظرى باشد، مى‌سنجد و [[جرح و تعدیل]] مى‌كند و نظرى مى‌دهد و جهت برترى یک [[فتوا]] را بر ديگرى بيان مى‌كند؛ اما در همه موارد به نظر شيعه اكتفا كرده و نظر ديگران را به‌ندرت ذكر مى‌كند. | + | *وى [[احكام شرعى]] را شرح و بسط مى‌دهد و اقوال مختلف را در هر باب، به‌صورت فتوايى نقل مى‌كند. آنجا كه اختلاف نظرى باشد، مى‌سنجد و [[جرح و تعدیل]] مى‌كند و نظرى مى‌دهد و جهت برترى یک [[فتوا]] را بر ديگرى بيان مى‌كند؛ اما در همه موارد به نظر [[شيعه]] اكتفا كرده و نظر ديگران را به‌ندرت ذكر مى‌كند. |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | |||
| − | |||
| − | + | *پایگاه طهور، بخش کتابشناسی. | |
| − | + | *ویکی نور. | |
| + | |||
[[رده:تفاسیر]] | [[رده:تفاسیر]] | ||
| − | + | [[رده:تفسیرهای شیعه]][[رده:تفاسیر اجتهادی]] | |
{{تفسیر قرآن}} | {{تفسیر قرآن}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۳۰
 | |
| نویسنده | سید عبدالحسین طیب |
| موضوع | تفاسیر شیعه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۱۴ |
|
| |
«اطیب البیان فی تفسیر القرآن»، از تفاسیر اجتهادی «قرآن مجید» به زبان فارسی در ۱۴ جلد می‌باشد، که توسط آیت‌الله سید عبدالحسین طیب (م، ۱۳۷۰ ش) مفسر معاصر شیعه تألیف شده است.
مؤلف
سید عبدالحسین طیب (۱۳۷۰-۱۲۷۲ ش) از علما و مفسران معاصر شیعه در اصفهان بود. از اساتید بزرگ ایشان، سید ابوالقاسم دهکردی، سید محمدباقر درچه‌ای و سید محمدمهدى درچه‌اى می باشند.
آیت الله طیب در مدرسه صدر اصفهان تشكیل حوزه درسی داد و جماعت بسیارى از فضلای از محضرش بهره بردند.
علاوه بر تفسیر «اطیب البیان»، برخی دیگر از آثار ایشان عبارت است از: الکلم الطیّب، العمل الصّالح فی العقاید و الاخلاق.
انگیزه نگارش
سید عبدالحسین طیب در مورد انگیزه نگارش تفسیر «اطیب البیان» در پایان جلد ۱۴ آن می گوید:
«دیر زمانی در خاطرم خطور می‌نمود، کتابی در تفسیر قرآن بنگارم و روی این اندیشه، حوزه‌های تفسیری تشکیل داده و جزوه‌های متفرقی در این باره به رشته تحریر درآورده بودم و از طرفی و قلّت استعداد و اشتغالات درسی و گرفتاری‌های دنیوی مرا از اقدام به این امر منع و بلکه مأیوس می‌نمود، تا اینکه در شب سه‌شنبه پنجم جمادی الثانی سال ۱۳۸۰ ه.ق (مطابق با ۲۲ آبان ماه ۱۳۳۹ ش) در محضر بعضی از علما، به مجلس سوگواری حضرت صدیقه طاهره -سلام اللّه علیها- موفق شده و در ضمن توسل، حالت وجدی در خود دیدم. از آنجا به منزل مراجعت نموده و در عالم رؤیا خدمت حضرت ثامن الحجج علیه السلام و حضرت ولی عصر -عجل اللّه تعالی فرجه- مشرف شده و پس از مذاکراتی که بین آن دو بزرگوار راجع به زوّار شد، حضرت بعد از عنایاتی و ترضیهء خاطری نسبت به حقیر و مروّجین دین، مرا امر به نوشتن تفسیری فرمود‌ه و وعده به من دادند. بعد از آنکه از خواب بیدار شدم، صدق رؤیای من ظاهر شده و وعده نصرت حضرتش تحقق یافته و من به نگارش و تألیف این کتاب، به یاری حضرت رب الارباب و حضرت حجت با تمام کوشش و اهتمام اقدام نمودم و... . نگارش تفسیر را از سال ۱۳۴۱ ش، به صورت مداوم شروع کردم و بدون وقفه به نگارش آن مشغول شدم. با پایان گرفتن هریک از جلدها همان را منتشر می‌ساختم، به این ترتیب کار تألیف و انتشار، همزمان به پیش می‌رفت. آخرین جلد کتاب، یعنی جلد چهاردهم آن در سال ۱۳۵۹ ش، منتشر گردید که به این ترتیب تألیف این دورهء تفسیر، ۱۸ سال به طول انجامید...».
معرفی کتاب
«تفسیر اطیب البیان» شامل تفسیر تمام قرآن کریم بر پایه اصول اعتقادی شیعه و بر مبنای احادیث است. در مقدمه این تفسیر، ۱۰ مطلب طی ۱۲ گفتار برای بصیرت خواننده در قرائت کتاب های تفسیر قرآن، از مولف آمده است که عبارت است از:
- فضیلت قرآن و وجوب تمسک به آن
- عدم تحریف قرآن و توجیه اخبار تحریف
- تفسیر قرآن و روش مفسران و کتاب های تفسیری
- اختلاف قرائات و تحقیق کلام در کتابت قرآن
- فضیلت قرآن در حفظ و یاد گرفتن و یاد دادن قرآن
- اعجاز قرآن و وجوه آن
- وجوب احترام قرآن و حرمت و هتک آن
- شفاعت و خصومت قرآن و بحث مختصری درباره شفاعت
- کیفیت نزول قرآن و مراتب نزول
- استعاذه و حقیقت آن، بحثی راجع به مستعیذ و مستعاذبه و مستعاذمنه.
ویژگی‌های تفسیر
برخی از ویژگى‌هاى تفسير «اطیب البیان» از این قرار است:
- نثر این تفسير نسبتا ساده و روان است كه برای استفاده عموم مردم و اهل علم نوشته شده است. از آنجا كه مرحوم طيب، به هدايت عامه عنايت خاصى داشته، مترصد شده كه تفسيرى به زبانى كه مردم با آن مأنوسند، بنویسد تا بهره نیکوتر و بازده بهترى داشته باشد.
- اين تفسير، از لحاظ اينكه در استخدام واژگان، بعضا از واژه‌هاى عربى استفاده مى‌كند و ابتدا و انتهاى همه سوره‌ها، خطبه‌هایى به زبان عربى دارد، تقريبا به یک تفسير ملمّع شبيه است.
- ترجمه آيات در این تفسير، صرف نظر از اشكالات خيلى جزئى، ترجمه‌اى عالمانه و محققانه و دقيق است. متأسفانه نویسنده، همه آيات را ترجمه نكرده است و اگر همه آيات را ترجمه كرده بود، مى‌توانست خود ترجمه‌اى كامل بر قرآن باشد. در مجموع، ترجمه مؤلف بسيار دقيق و محققانه است و بسيارى از اشتباهات مترجمین قرآن در آن وجود ندارد.
- مفردات و عبارات استفاده‌شده تقريبا امروزى و سليس و روان است؛ هرچند استفاده نشانه مفعولى «مر» (كه در قديم مرسوم بوده) و مانند آن در این تفسير ديده مى‌شود و برخى نكات نيز رعايت نشده است.
- از خصوصيات این تفسير، مقيد بودن مؤلف به دلالت لفظى آيات قرآن است و از مسائلى كه منجر به تأویل مى‌گردد و محلى برای دخالت انگيزه‌ها و ذوقيات است، پرهيز دارد. مؤلف، با تسلطى كه بر ادبيات عرب دارد، کیفیت استعمال‌ها و دلالت‌هاى آن را خوب مى‌شناسد و در همه جا وضع لغوى و حدود دلالت و موازين لغت را مراعات مى‌كند.
- نویسنده آنچه را كه مفسران در ذيل آيات آورده‌اند، بعضا بدون اظهار نظر و اكثرا با مقايسه و سنجش نقل كرده است؛ البته در مواردى كه نظر مفسران اختلاف دارد، به ارائه نظرات ديگران اكتفا نمى‌كند، بلكه به سنجش آنها پرداخته و اگر خود بيانى مستقل داشته باشد بدان مى‌افزايد.
- مفسر در تفسير آيات، به آيات ديگر نيز استدلال مى‌كند؛ يعنى همان روش «تفسیر قرآن به قرآن».
- وى احكام شرعى را شرح و بسط مى‌دهد و اقوال مختلف را در هر باب، به‌صورت فتوايى نقل مى‌كند. آنجا كه اختلاف نظرى باشد، مى‌سنجد و جرح و تعدیل مى‌كند و نظرى مى‌دهد و جهت برترى یک فتوا را بر ديگرى بيان مى‌كند؛ اما در همه موارد به نظر شيعه اكتفا كرده و نظر ديگران را به‌ندرت ذكر مى‌كند.
منابع
- پایگاه طهور، بخش کتابشناسی.
- ویکی نور.
| تفسیر قرآن | |
| درباره تفسیر قرآن: | تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن |
|---|---|
| اصطلاحات: | اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات |
| شاخه های تفسیر قرآن: |
تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی) |
| روشهای تفسیری قرآن: |
|
| تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: |
|
