ازدواج حضرت محمد با حضرت خدیجه

تقویم هجری قمری

روز واقعه:10 ربیع الاول

سال ۲۵ عام الفیل

ازدواج حضرت محمد صلی الله علیه و آله با حضرت خدیجه علیها السلام، در ۱۰ ربیع الاول سال ۲۵ عام‌ الفیل (پانزده سال قبل از بعثت) بوده است. حضرت خدیجه با اینکه مردان ثروتمندی از قریش از او خواستگاری کرده بودند، ولی او که شیفته درستکاری و امانتداری و مکارم اخلاقی پیامبر اکرم شده بود، به ازدواج با آن حضرت متمایل شد.

خدیجه قبل از ازدواج با پیامبر

حضرت خدیجه، دختر خویلد بن اسد، پیش از ازدواج با حضرت محمد صلی الله علیه و آله در آغاز با "عتیق بن عائذ" ازدواج کرد و از او داراى فرزندى به نام "جاریه" شد و پس از مرگ عتیق، با "ابوهالة بن منذر اسدى" ازدواج نمود و از او نیز داراى فرزندى به نام "هند بن ابى‌هاله" شد.

پس از مرگ ابوهاله، خدیجه بنت خویلد از دارایى ‌هاى خویش و دارایى‌ هاى شوهران گذشته اش، اقدام به سرمایه‌ گذارى تجارى و اقتصادى کرد و در این راه، دارایى‌ هاى خود را به مضاربه داد و ثروت زیادى بدست آورد و از توانگران و ثروتمندان معروف عرب شد.

بزرگان قریش و ثروتمندان عرب، تمایل زیادى به ازدواج با وى نمودند. از جمله، "عقبة بن ابى معیط"، "ابوجهل" و "ابوسفیان" از وى خواستگارى نمودند ولى وى همه آنان را پاسخ منفى داد و هیچ تمایلى به ازدواج دیگر از خود نشان نداد.

سفر تجاری پیامبر با دارائی خدیجه

در آن زمان که مردم مکه، از راه تجارت امرار معاش می کردند، خدیجه نیز از آنجا که از ثروتمندان مکه و کارهای تجارتی می کرد و چندین شتر در دست کارگزاران او بود که در اطراف کشورهایی مثل شام، مصر و حبشه، رفت و آمد و داد و ستد داشت، وقتی آوازه درستی و امانتداری و خوش خلقی حضرت محمد صلی الله علیه و آله را شنید، در پی مذاکراتی که با ابوطالب، عموی آن حضرت کرد "محمد امین" را در کاروان تجارتی خود، در امور مربوط به داد و ستدهایش انتخاب کرد و از آن پس پیامبر گرامی اسلام در دوران جوانی در سفرهای تجارتی برای حضرت خدیجه سود فراوانی بدست آورد.

در سفری که پیغمبر برای تجارت به شام رفت، حضرت خدیجه غلام خود "میسره" را همراه او کرد و دستور داد تا همه جا، او را همراهی و مراقبت نماید. در شهر بُصری در نزدیکی شام به راهبی به نام "نسطورا" برخورد کردند که او به غلام، از آینده پیغمبر و نبوت او خبر داد و از طرفی سود بسیاری عاید آنها شد که تا آن موقع، در هیچ سفری به این اندازه نبود.

تمایل خدیجه به ازدواج با پیامبر

بعد از برگشت از سفر شام، میسره، احوالات سفر و گفتار راهب و مشاهداتش را که از عظمت و معنویت محمد بود، برای خدیجه تعریف کرد و از همین جا بود که او را مشتاق همسری با "محمد امین" نمود و با وجودی که مردان ثروتمندی از قریش از او خواستگاری کرده بودند ولی خدیجه که شیفته درستکاری و امانتداری و مکارم اخلاقی او شده بود، خود پیشنهاد ازدواج داد و برخلاف سنت های ازدواج در میان اعراب جاهلی آن زمان، مال و ثروت زیادی از دارائیش را به محمد، هدیه کرد.

از این رو، ابوطالب علیه‌السلام به همراه تعدادى از بزرگان بنى‌هاشم به نزد "خویلد بن اسد" و به روایتى نزد "ورقة بن نوفل" عموى خدیجه رفت و خدیجه را براى حضرت محمد صلی الله علیه و آله خواستگارى کردند.

خطبه عقد

مرحوم شیخ صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه و شیخ کلینی در کتاب کافی با مقدارى اختلاف خطبه عقدى را که‌ بوسیله ابوطالب ایراد شده نقل کرده‌ اند که متن آن طبق روایت‌ شیخ صدوق این گونه است: «الحمدلله الذى جعلنا من زرع ابراهیم و ذریة اسماعیل، و جعل لنا بیتا محجوجا و حرما آمنا یجبى الیه ثمرات کل شى‌ء، و جعلنا الحکام على الناس فى بلدنا الذى نحن‌ فیه، ثم ان ابن اخى محمد بن عبدالله بن عبدالمطلب‌ لایوزن برجل من قریش الا رجح، و لایقاس باحد منهم‌ الا عظم عنه، و ان کان فى المال قل، فان المال رزق حائل ‌و ظل زائل، و له فى خدیجه رغبة ولها فیه رغبة، والصداق‌ ما سالتم عاجله و آجله، وله خطر عظیم و شان رفیع و لسان‌ شافع جسیم‌»؛

سپاس خدای را که ما را از کشت و محصول ابراهیم و ذریه اسماعیل قرار داد و براى ما خانه مقدسى را که مقصود حاجیان است و حرم امنى است که میوه هر چیز بسوى آن گرد آید بنا فرمود و ما را در شهرى که هستیم حاکمان بر مردم قرار داد. سپس برادرزاده ‌ام محمد بن عبدالله بن عبدالمطلب مردى ‌است که با هیچ یک از مردان قریش هم وزن نشود جز آن که از او برتر است، و به هیچ یک از آنها مقایسه نشود جز آن که بر او افزون ‌است و او اگر چه از نظر مالى کم مال است ولى مال پیوسته در حال دگرگونى و بى‌ ثباتى و همچون سایه‌اى رفتنى است و او نسبت‌ به خدیجه راغب و خدیجه نیز به او مایل است و مهریه او را نیز هر چه نقدى و غیرنقدى بخواهید آماده است و محمد را شأنى والا و شهرتى عظیم خواهد بود.

تاریخ ازدواج پیامبر با خدیجه

زمان ازدواج حضرت خدیجه با حضرت محمد صلی الله علیه و آله، چند ماه پس از بازگشت از سفر تجارت شام تحقق یافت که ۱۵ سال قبل از بعثت بود و در آن زمان، حضرت محمد صلی الله علیه و آله ۲۵ سال داشت.

در مورد سن حضرت خدیجه در آن هنگام اختلاف است. برخی منابع گفته‌اند او به هنگام ازدواج با پیامبر ۴۰ سال داشت؛ ولی با توجه به حمل حضرت فاطمه ‏سلام الله علیها و ولادت آن حضرت که در سال پنجم بعثت‏ مى‏ باشد، این قول بعید به نظر می رسد؛ چرا که در این صورت خدیجه باید در سن ۶۰ سالگی حضرت فاطمه را وضع حمل نموده باشد. اما قول دیگری که سن ایشان را به هنگام ازدواج ۲۸ سال دانسته، قابل قبول تر است. این قول در برخی از منابع تاریخی از ابن عباس نقل شده است.

منابع

• حضرت خدیجه، کتابخانه طهور.
• رسولی محلاتی، درسهایى از تاریخ تحلیلى اسلام، جلد ۲، صفحه ۵۲.
• سید تقى واردى، روز شمار تاریخ اسلام، جلد ۳، ماه ربیع الاول.