طب النبی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز
(ویرایش)
 
(۲ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۵: سطر ۵:
 
|تصویر= [[پرونده:طب النبی.jpg|240px|وسط]]
 
|تصویر= [[پرونده:طب النبی.jpg|240px|وسط]]
  
|نویسنده= ابو العباس مستغفري
+
|نویسنده= جعفر بن محمد المستغفری
  
 
|موضوع= احادیث پزشکی
 
|موضوع= احادیث پزشکی
سطر ۱۱: سطر ۱۱:
 
|زبان= عربی  
 
|زبان= عربی  
  
|تعداد جلد= 1
+
|تعداد جلد= ۱
  
 
|عنوان افزوده1=
 
|عنوان افزوده1=
سطر ۲۱: سطر ۲۱:
 
|افزوده2=
 
|افزوده2=
  
|لینک= [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/39411/ طب النبی]
+
|لینک= [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/39411/ طب النبی صلی الله علیه وآله]
  
 
}}
 
}}
کتابی است از ابوالعباس مستغفری (م232 ق)، که مجموعه روایات طبی پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله را گردآوری کرده است.
+
'''«طب النبی»''' کتابی است از [[جعفر بن محمد المستغفری|ابوالعباس مستغفری]] (م، ۴۳۲ ق)، که مجموعه روایات [[طب|طبی]] منسوب به [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] صلی الله علیه وآله را گردآوری کرده است. این کتاب از دیرباز، مورد توجّه دانشمندان [[شیعه]] بوده است.  
  
==مولف==
+
==مؤلف==
  
ابوالعباس، جعفر بن محمد بن معتز بن محمد بن مستغفر نسفى سمرقندى نخشبى حنفى، معروف به ابوالعباس مستغفرى متوفى 432 هجرى قمرى است. مذهب مؤلف كتاب دقيقاً مشخص نيست. علامه مجلسى و [[شيخ طوسى]] او را شيعه مى دانند اما صاحب رياض احتمال [[حنفى]] بودن او را تقويت كرده است. از ابوالعباس مستغفرى به جز اين كتاب، كتب ديگرى نيز به يادگار مانده است از جمله:
+
ابوالعباس، جعفر بن محمد بن معتز بن محمد بن مستغفر نسفى سمرقندى (م، ۴۳۲-۳۵۰ ق) معروف به «ابوالعباس مستغفرى»، خطیب، [[فقیه]] و [[محدث]] نامدار اسلامی در منطقه [[ماوراءالنهر]]، در قرن پنجم هجری است. مذهب مستغفری دقیقاً مشخص نیست. [[علامه مجلسى]] و [[شیخ طوسى]] او را [[شیعه|شیعه]] مى دانند، اما صاحب [[ریاض العلماء (کتاب)|ریاض]] احتمال [[حنفی|حنفى]] بودن او را تقویت کرده است.  
  
# [[تاريخ نسف و كش]].
+
نویسنده کتاب «تاج التراجم» در مورد مستغفری مى گوید: «او خطیب شهر نسف و در دوران خود شخصیتى بى نظیر در منطقه ماوراءالنهر بود. او شخصیتى فقیه، راوى [[حدیث]] و دانشمند بود و روایات فراوانى را روایت کرده است. او حافظ [[قرآن]] است و روایات فراوانى را نیز حفظ کرده و انسانى راستگو است».
# [[تاريخ سمرقند]].
+
 
# كتاب [[معرفة الصحابة]].
+
از ابوالعباس مستغفرى به جز کتاب «طب النبی»، کتب دیگرى نیز -بیش از هجده اثر- به یادگار مانده است از جمله: تاریخ سمرقند، معرفة الصحابة، شمائل النبی، فضائل القرآن، خطب النبی، دلائل النبوة.
# كتاب [[دلائل النبوة]].
 
و... كه رقم تأليفات مستغفرى به بيش از هجده اثر مى رسد.
 
  
 
==موضوع و محتوای کتاب==
 
==موضوع و محتوای کتاب==
موضوع آن [[روایات]] [[رسول خدا]] صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم درباره قواعد طب و آداب خوردن و انواع داروهاست. پیش از وی ابن السنی دینوری م 363 ابونعیم اصفهانی م 432 ابوالحسن حموی م 720 و شمس الدین ذهبی م 748 در این موضوع کتاب نوشته‌اند.
+
موضوع کتاب، روایات [[رسول خدا]] صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم درباره قواعد [[طب]] و آداب خوردن و انواع داروهاست. غیر از مستغفری، ابن السنی دینوری (م، ۳۶۳)، [[ابونعیم اصفهانی]] (م، ۴۳۲)، ابوالحسن حموی (م، ۷۲۰) و شمس الدین ذهبی (م، ۷۴۸) نیز در این موضوع کتاب نوشته‌اند.
 
 
طب النبی مشتمل بر حدود 150 [[روایت]] منسوب به رسول خداست. کمی حجم کتاب بدان سبب است که غالب روایات آن بسیار کوتاه بوده و به همین جهت هیچ گونه فصل بندی در آن انجام نشده است. هر چند مؤلف سعی کرده روایات کلی تر و مشتمل بر قواعد اصلی طب را در ابتدای کتاب بیاورد و از اواسط کتاب، روایات موردی، درباره غذاها و آثار خاص را ذکر نماید.
 
  
روش مولف در این کتاب بر حذف اسناد و راویان بوده که این خود از اعتبار کتاب کاسته است. با این حال مجلسی آن را به صورت کامل در جلد 62 بحار الانوار، <ref>بحار الانوار، علامه مجلسی، ج62، ص290- 303.</ref> آورده و در عین حال معتقد است که اکثر روایات آن از طریق عامه نقل شده است.
+
«طب النبی» مشتمل بر حدود ۱۵۰ [[حدیث|روایت]] منسوب به رسول خداست. کمی حجم کتاب بدان سبب است که غالب روایات آن بسیار کوتاه بوده و به همین جهت هیچ گونه فصل بندی در آن انجام نشده است. هر چند مؤلف سعی کرده روایات کلی تر و مشتمل بر قواعد اصلی طب را در ابتدای کتاب بیاورد و از اواسط کتاب، روایات موردی، درباره غذاها و آثار خاص را ذکر نماید.
  
==ارزش كتاب==
+
روش مولف در این کتاب که قصدش تهیه کتابى طبى بوده، بر حذف [[سند حدیث|اسناد]] و راویان بوده و به ذکر قال صلی الله علیه و آله یا قال رسول الله صلی الله علیه و آله، اکتفا نموده است، که این خود از اعتبار کتاب کاسته است. با این حال [[علامه مجلسى|علامه مجلسی]] آن را به صورت کامل در «[[بحارالأنوار (کتاب)|بحار الانوار]]» است.<ref>بحارالانوار، مجلسی، ج۶۲، ص۲۹۰-۳۰۳.</ref>
اين كتاب، يكى از مآخذ [[بحارالانوار]] است و علامه مجلسى آن را به صورت كامل در جلد 62 بحارالانوار از صفحه 290 تا صفحه 303 نقل كرده است. همچنين [[محقق طوسى]]، در كتاب [[آداب المتعلمين]] از آن نام برده و مى گويد: «از جمله علومى كه لازم است انسان ياد بگيرد طب است و در اين زمينه استفاده از كتاب امام، [[ابوالعباس مستغفرى]] به نام طب النبى صلی الله علیه و آله بسيار نيكو است».
 
  
همچنین نام طب النبی مستغفری در فهرست‌های متاخر مانند کشف الظنون آمده است.
+
==ارزش کتاب==
 +
شهرت ابوالعباس مستغفری در [[شیعه]] به تألیف کتاب «طبّ النبی» است و این کتاب از دیرباز، مورد توجّه دانشمندان شیعه بوده است. [[خواجه نصیر الدین طوسی]] در كتاب آداب المتعلّمین می‌نویسد: «سزاوار است که طالب علم، مقداری با علم [[طب|طبابت]] نیز آشنا شود و از روایات وارده در این زمینه نیز ـ که شیخ ابو العباس مستغفری در کتاب طب النبی صلی الله علیه و آله گردآوری نموده ـ بهره ببرد و تبرّک جوید».
  
در اين كتاب، حدود 155 روايت نبوى گردآورى شده كه موضوع همه آنها طب و سلامة الأبدان است و اكثر آنها روايات كوتاهى است كه از يكى دو سطر تجاوز نمى كند. مؤلف محترم كتاب كه قصدش تهيه كتابى طبى بوده، تنها متن روايات را نقل نموده و اسناد همه آنها را حذف كرده و به ذكر قال صلی الله علیه و آله و قال رسول الله صلی الله علیه و آله، اكتفا نموده است.
+
[[سید بن طاووس]] نیز در کتاب [[الدعوات]] خود از این کتاب استفاده کرده است. همچنین نام «طب النبی» مستغفری در فهرست‌های متأخر مانند [[کشف الظنون (کتاب)|کشف الظنون]] آمده است.
  
==شرح طب النبی==
+
چنانکه گفته شد، «طب النبی» یکی از منابع [[بحارالأنوار]] است و علّامه [[محمدباقر مجلسی]]، روایات متعددی را از این کتاب نقل کرده است. مجلسی، وقتی منابع روایی خود را از کتب [[امامیه]] بر می‌شمرد می‌نویسد: «وكتاب طب النبی صلی الله علیه و اله و إن كان أكثر اخباره من طرق المخالفین لكنه مشهور متداول بین علمائنا»؛ کتاب طب النبی، اگرچه بیشتر روایاتش از طریق عامّه وارد شده، ولی خود کتاب مشهور است و مراجعه به آن، بین علمای شیعه متداول است.<ref>بحارالأنوار، ج۱، ص۴۲.</ref>
  
تنها شرحی که بر این کتاب یافت شده از مرحوم خاتون آبادی است، چنان که [[آقا بزرگ تهرانی|شیخ آقا بزرگ]] نیز در الذریعه اشاره کرده است. <ref>[http://lib.eshia.ir/71602/15/143/958 الذریعه، آقا بزرگ تهرانی، ج15، ص143.] </ref>
 
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
 
 
==منابع==
 
==منابع==
*نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
 
*مقدمه و متن كتاب.
 
  
==متن کتاب طب النبي ==
+
*[[نرم افزار جامع الاحادیث ۵ / ۳|نرم افزار جامع الاحادیث]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
* [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/39411/ طب النبی]
+
*تاریخ حدیث شیعه در ماوراءالنهر و بلخ، مهدی غلامعلی، ص۱۴۴.
  
 +
==متن کتاب==
 +
[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/39411/ '''طب النبی صلی الله علیه وآله''']
 
[[رده:منابع حدیثی]]
 
[[رده:منابع حدیثی]]
 
[[رده:منابع طب اسلامی]]
 
[[رده:منابع طب اسلامی]]
 
{{حدیث}}
 
{{حدیث}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۰۶:۲۲

طب النبی.jpg
نویسنده جعفر بن محمد المستغفری
موضوع احادیث پزشکی
زبان عربی
تعداد جلد ۱

طب النبی صلی الله علیه وآله

«طب النبی» کتابی است از ابوالعباس مستغفری (م، ۴۳۲ ق)، که مجموعه روایات طبی منسوب به پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله را گردآوری کرده است. این کتاب از دیرباز، مورد توجّه دانشمندان شیعه بوده است.

مؤلف

ابوالعباس، جعفر بن محمد بن معتز بن محمد بن مستغفر نسفى سمرقندى (م، ۴۳۲-۳۵۰ ق) معروف به «ابوالعباس مستغفرى»، خطیب، فقیه و محدث نامدار اسلامی در منطقه ماوراءالنهر، در قرن پنجم هجری است. مذهب مستغفری دقیقاً مشخص نیست. علامه مجلسى و شیخ طوسى او را شیعه مى دانند، اما صاحب ریاض احتمال حنفى بودن او را تقویت کرده است.

نویسنده کتاب «تاج التراجم» در مورد مستغفری مى گوید: «او خطیب شهر نسف و در دوران خود شخصیتى بى نظیر در منطقه ماوراءالنهر بود. او شخصیتى فقیه، راوى حدیث و دانشمند بود و روایات فراوانى را روایت کرده است. او حافظ قرآن است و روایات فراوانى را نیز حفظ کرده و انسانى راستگو است».

از ابوالعباس مستغفرى به جز کتاب «طب النبی»، کتب دیگرى نیز -بیش از هجده اثر- به یادگار مانده است از جمله: تاریخ سمرقند، معرفة الصحابة، شمائل النبی، فضائل القرآن، خطب النبی، دلائل النبوة.

موضوع و محتوای کتاب

موضوع کتاب، روایات رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم درباره قواعد طب و آداب خوردن و انواع داروهاست. غیر از مستغفری، ابن السنی دینوری (م، ۳۶۳)، ابونعیم اصفهانی (م، ۴۳۲)، ابوالحسن حموی (م، ۷۲۰) و شمس الدین ذهبی (م، ۷۴۸) نیز در این موضوع کتاب نوشته‌اند.

«طب النبی» مشتمل بر حدود ۱۵۰ روایت منسوب به رسول خداست. کمی حجم کتاب بدان سبب است که غالب روایات آن بسیار کوتاه بوده و به همین جهت هیچ گونه فصل بندی در آن انجام نشده است. هر چند مؤلف سعی کرده روایات کلی تر و مشتمل بر قواعد اصلی طب را در ابتدای کتاب بیاورد و از اواسط کتاب، روایات موردی، درباره غذاها و آثار خاص را ذکر نماید.

روش مولف در این کتاب که قصدش تهیه کتابى طبى بوده، بر حذف اسناد و راویان بوده و به ذکر قال صلی الله علیه و آله یا قال رسول الله صلی الله علیه و آله، اکتفا نموده است، که این خود از اعتبار کتاب کاسته است. با این حال علامه مجلسی آن را به صورت کامل در «بحار الانوار» است.[۱]

ارزش کتاب

شهرت ابوالعباس مستغفری در شیعه به تألیف کتاب «طبّ النبی» است و این کتاب از دیرباز، مورد توجّه دانشمندان شیعه بوده است. خواجه نصیر الدین طوسی در كتاب آداب المتعلّمین می‌نویسد: «سزاوار است که طالب علم، مقداری با علم طبابت نیز آشنا شود و از روایات وارده در این زمینه نیز ـ که شیخ ابو العباس مستغفری در کتاب طب النبی صلی الله علیه و آله گردآوری نموده ـ بهره ببرد و تبرّک جوید».

سید بن طاووس نیز در کتاب الدعوات خود از این کتاب استفاده کرده است. همچنین نام «طب النبی» مستغفری در فهرست‌های متأخر مانند کشف الظنون آمده است.

چنانکه گفته شد، «طب النبی» یکی از منابع بحارالأنوار است و علّامه محمدباقر مجلسی، روایات متعددی را از این کتاب نقل کرده است. مجلسی، وقتی منابع روایی خود را از کتب امامیه بر می‌شمرد می‌نویسد: «وكتاب طب النبی صلی الله علیه و اله و إن كان أكثر اخباره من طرق المخالفین لكنه مشهور متداول بین علمائنا»؛ کتاب طب النبی، اگرچه بیشتر روایاتش از طریق عامّه وارد شده، ولی خود کتاب مشهور است و مراجعه به آن، بین علمای شیعه متداول است.[۲]

پانویس

  1. بحارالانوار، مجلسی، ج۶۲، ص۲۹۰-۳۰۳.
  2. بحارالأنوار، ج۱، ص۴۲.

منابع

  • نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
  • تاریخ حدیث شیعه در ماوراءالنهر و بلخ، مهدی غلامعلی، ص۱۴۴.

متن کتاب

طب النبی صلی الله علیه وآله