التحصین و صفات العارفین (کتاب)
 | |
| نویسنده | ابن فهد حلی |
| موضوع | احادیث اخلاقی شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
«التَحصین فی صفات العارفین مِن العُزلَة و الخُمول بالأسانید المُتَلَقّاة مِن آلِ الرسول» اثری است عرفانی، تألیف احمد بن فهد حلى (م، ۸۴۱ ق). این کتاب پیرامون مسأله عُزلت -که یکی از صفات و فضائل نیک اخلاقی است- و آداب و فواید آن، بر اساس روایات اهل بیت علیهم‌السلام می‌باشد.
محتویات
مؤلف
«جمال الدین احمد بن محمد بن فَهْد حلى» (۷۵۷-۸۴۱ ق) فقیه، محدث و عارف بزرگ امامیه در قرن نهم هجرى است. او از شاگردان فاضل مقداد، على بن خازن حائری، ابن متوّج بحرانى و حسن بن محمد دیلمی بوده و على بن هلال جزائرى از شاگردان اوست.
ابن فهد در فقه و سیر و سلوک و زهد و تقوى و عبادت مقام والایى داشت. کتاب «عدة الداعی و نجاح الساعی» اثر مشهور او در دعا و آداب آن است. برخی دیگر از تألیفات وی عبارتند از: المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، المقتصر فی شرح ارشاد الاذهان، تاریخ الائمة علیهم‌السلام، آداب الداعى، الادعیة و الختوم، اسرار الصلوة.
معرفی کتاب
مؤلف در دیباچه کتاب، آن را «التحصین و صفات العارفین» نامیده است. این اثر یکی از چند کتاب ابن فهد است که در آن مسأله مهم اخلاقی را که در تهذیب نفوس بسیار مؤثر و مهم است، متذکر شده است. «التحصین» یکى از متون ارزنده عرفانى است و مؤلف در آن ضمن بررسى موضوع عُزلت و گمنامى از دیدگاه اهل بیت علیهم‌السلام، آن را یکى از صفات نیک و از شرایط کمال دانسته است.
کتاب حاضر شامل روایات معصومین در سیر و سلوک از راه چله‌نشینی است که به بعضی از آن‌ها، کلمات و حالات بزرگان و علماء نیز ضمیمه شده است. کتاب با این که خلاصه و کم‌حجم است ولی در خواننده تأثیر بسیار می‌گذارد.
این کتاب گران‌سنگ، مورد اعتماد علما واقع شده و بزرگانی چون علامه مجلسی در «بحارالانوار» و محدث نوری در «مستدرک الوسائل»، روایات کتاب «التحصین» را نقل کرده و به آن‌ها استناد نموده‌اند.
محتوای کتاب
عمده بحث کتاب «التحصین» پیرامون معنای عُزلت، روایات جواز و فایده‌های آن است. کتاب حاضر در سه قطب (بخش) به این شرح تنظیم شده است:
- قطب اول، فی تصوّر العزلة: در معنا و شرایط عزلت و راه آماده شدن برای آن.
- قطب دوم، فی الآداب فیها: در اجازه برای عزلت و گوشه‌گیری و کناره‌گیری از مردم از جانب خدا.
- قطب سوم، فی فوائدها: مؤلف در این بخش به ۲۵ فایده از فواید عزلت که هر کدام به وسیله روایات و کلمات بزرگان توضیح داده شده، پرداخته است.
پس از آن، سخنی از حضرت رسول(ص) درباره صفت اولیاءالله ذکر شده و خاتمه کتاب شامل روایاتی در مذمت دنیا و راه سالم ماندن از ضررهای آن می‌باشد.
منابع
- حافظ فرزانه، مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه علمیه، سایت اندیشه قم.
- "التحصین فی صفات العارفین"، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
