التحصین لأسرار ما زاد من أخبار کتاب الیقین (کتاب)
 | |
| نویسنده | سید بن طاووس |
| موضوع | احادیث/ اثبات خلافت امام علی (ع) |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
| تحقیق | اسماعیل انصاری زنجانی |
|
| |
«التحصین لأسرار ما زاد من أخبار کتاب الیقین» تألیف سید بن طاووس (م، ۶۶۴ ق)، در موضوع اثبات نام‌گذاری امام علی علیه‌السلام به «امیرالمؤمنین» از طرف پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و اختصاص این نام به آن حضرت است.
محتویات
مؤلف
سید رضی‌الدین علی بن موسی (۵۸۹-۶۶۴ ق) معروف به سید بن طاووس، فقیه، محدث، متکلم و عارف بزرگ شیعه در قرن هفتم هجری است. جد اعلای او داود بن حسن مثنی، نوه پسری امام حسن (علیه‌السلام) و نوه دختری امام سجاد (علیه‌السلام) است.
سید بن طاووس نقیب شیعیان در زمان حکومت مغول بر بغداد بود و وی را به سبب تقوا، مراقبه فراوان و حالات عرفانی «جمال العارفین» خوانده‌اند. علمای بزرگی چون علامه حلى و ابن داوود حلی از شاگردان او هستند.
سید بن طاووس آثار بسیاری دارد که موضوع غالب آنها ادعیه و زیارات است. از جمله تألیفات او عبارتند از: إقبال الأعمال، مصباح الزائر، اللهوف، فرج المهموم، مهج الدعوات، سعد السعود، الیقین باختصاص علی بإمرة المؤمنین، الدروع الواقیة.
معرفی کتاب
کتاب «التحصین لأسرار ما زاد من أخبار کتاب الیقین» در موضوع، با کتاب «الیقین بإختصاص علی بإمرة المؤمنین» اثر دیگر سید بن طاووس یکی بوده و در اثبات نام‌گذاری امام علی علیه‌السلام به «امیرالمؤمنین» از طرف پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و اختصاص این نام به آن حضرت تألیف شده است؛ از این رو همراه با کتاب «الیقین» در یک جلد چاپ شده است.
چون خود سید بن طاووس از نزدیک شاهد کتاب‌سوزی بغداد و سایر کتابخانه‌ها به وسیله مغولان بوده، دست به جمع‌آوری منابع غنی اسلامی زده است که از جمله آنها کتاب التحصین، الملاحم و الفتن و سایر کتاب‌ها می‌باشد. مؤلف در علت نگارش کتاب می‌گوید: «من (پس از) تألیف کتاب "الیقین"، حدود پنجاه حدیث یافتم که مضمون آنها شبیه احادیث کتاب "الیقین" بود و از منابعی غیر از منابع "الیقین" بدست ما رسیده بود؛ من هم برای جلوگیری از ضایع شدن آنها و برای خدمت به آیندگان، دست به نگارش و جمع‌آوری آنها زدم تا در قیامت مسئول نباشم».
کتاب «التحصین» از جمله آخرین تألیفات سید ابن طاووس است و به جهت ارزش کتاب و جایگاه والای سید ابن طاووس در میان علماء و وثاقت و زهد ایشان، این کتاب گرانسنگ از اعتبار و جایگاه ویژه‌ای در بین علماء برخوردار است. چنانکه علامه مجلسى با اعتماد کامل احادیث این کتاب و کتاب «الیقین» را در «بحارالانوار» آورده و بسیارى دیگر از علما روایات آن را بدون هیچ گونه دغدغه‌اى نقل کرده‌اند.
محتوای کتاب
کتاب التحصین پیرامون حضرت علی علیه‌السلام در دو قسمت بحث کرده است:
- احادیثی پیرامون نام‌گذاری امام علی علیه‌السلام به «امام کلّ مؤمن» و... که شامل ۲۹ باب و در هر باب یک روایت ذکر شده و در باب ۲۹ خطبه پیامبر صلی الله علیه وآله در غدیرخم به طور کامل آمده است.
- احادیثی در تسمیه امام علی علیه‌السلام به «امام المتقین» که شامل ۲۷ باب و در هر باب یک روایت می‌باشد. آخرین باب کتاب نیز روایتی مفصل پیرامون مناظرات حضرت علی علیه‌السلام با جاثلیق یهودی و مسلمان شدن او که در ضمن آن قصه اصحاب کهف نیز از زبان امیرالمومنین علی علیه‌السلام بیان شده است.
گذشته از اختلاف اندکى که در مورد چند روایت آخر کتاب وجود دارد، تمام کتاب «التحصین» برگرفته از کتاب «نور الهدى و المنجی من الردى» تألیف حسن بن ابى طاهر جاوابى است.
منابع
- حافظ فرزانه، مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه علمیه، سایت اندیشه قم.
- نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
