آیه 2 سوره محمد
<<1 | آیه 2 سوره محمد | 3>> | ||||||||||||||
|
محتویات
ترجمه های فارسی
و آنان که گرویدند و نیکوکار شدند و به قرآنی که بر محمّد (صلی اللّه علیه و آله و سلم) نازل شد که البته بر حق و از جانب خدایشان بود ایمان آوردند خدا از گناهانشان درگذشت و امر (دنیا و دین) آنها را اصلاح فرمود.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
- بالهم: بال: حال. چنان كه در مفردات و مجمع گفته است به معنى قلب نيز آيد نظير: «خطر ببالى»، راغب در اينگونه موارد حال باطنى گفته است كه قلب را نيز صادق است.[۱]
نزول
شأن نزول آیات 1 تا 2:
«شیخ طوسى» گویند: از ابن عباس روایت شده که منظور از آیه اول اهل مکه بوده و براى آنها نازل شده است و مقصود از آیه دوم انصار بوده و درباره آنها نازل گردیده است.[۲]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ آمَنُوا بِما نُزِّلَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ هُوَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ كَفَّرَ عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ وَ أَصْلَحَ بالَهُمْ «2»
و كسانى كه (به خدا) ايمان آورده و كارهاى نيكو انجام دادهاند و به آنچه بر محمّد نازل شده كه حق است و از جانب پروردگارشان است، ايمان آوردهاند، خداوند بدىهاى آنان را پوشاند و كارشان را به سامان رساند.
نکته ها
كلمه «بال» يا به معناى كار و حالات و شئون است و يا به معناى روح و قلب.
تكرار جمله «آمَنُوا»، نشانه آن است كه بايد ايمان به وحى و دستورات پيامبر هم وزنِ ايمان به خدا باشد همچنين خداشناسى و جهان بينى صحيح و رفتارهاى خوب به تنهايى نجاتبخش نيست، بلكه ايمان به رسالت پيامبر اسلام و شريعت او نيز لازم است.
مراد از «عَمِلُوا الصَّالِحاتِ» انجام تمام كارهاى صالح نيست، زيرا انجام تمام آنها براى انسان ممكن نيست. چنانكه مراد اين نيست كه تمام كارهاى مؤمنان صالح است، زيرا به
جلد 9 - صفحه 61
دنبال آن مىفرمايد: «كَفَّرَ عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ» بدىهاى آنان را جبران مىكنيم. «1» بلكه مراد انجام كارهاى نيك در هر زمينهاى به مقدار توان و در حد امكان است.
مراد از «بِما نُزِّلَ عَلى مُحَمَّدٍ»، وحى الهى است كه هم شامل قرآن مىشود و هم شامل سنّت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله. چنانكه در قرآن مىخوانيم: «ما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوى» «2» سخنان او از روى هوا و هوس نيست.
همان گونه كه تكليف نماز و روزه بر پيامبر نازل شد، دستور تعيين جانشين نيز در حجّةالوداع نازل شد. يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ ... «3» بنابراين بشارت در اين آيه مخصوص كسانى است كه به تمام آنچه بر پيامبر نازل شده (نه فقط به بخشى از آن)، ايمان داشته باشند.
پیام ها
1- ايمان، درجات و مراحلى دارد و امرى كمالپذير است. آمَنُوا ... وَ آمَنُوا
2- ايمان و عمل، از يكديگر جدا نمىشوند. «آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ آمَنُوا»
3- ايمانى ارزش دارد كه به اطاعت كامل از دستورات الهى بيانجامد. «بِما نُزِّلَ عَلى مُحَمَّدٍ»
4- پيروى از دستورات انبيا، طبق ملاك و معيار حق است. «وَ هُوَ الْحَقُّ»
5- احكام و شريعت دين، براى رشد و تربيت انسان است. نُزِّلَ ... مِنْ رَبِّهِمْ (به
«1». تفسير اطيب البيان.
«2». تحريم، 3.
«3». مائده، 67.
جلد 9 - صفحه 62
عبارت ديگر، ربوبيّت الهى اقتضا مىكند كه براى رشد و تربيت بندگان، برنامهاى حقيقى و به دور از انحراف فرو فرستاده شود.)
6- معيار حقّ وحقيقت، مطابقت با وحى ودستورات خداست. «هُوَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ»
7- پيامبر اسلام از پيش خود حرفى نمىزند، آنچه مىگويد وحى است. نُزِّلَ عَلى مُحَمَّدٍ ... مِنْ رَبِّهِمْ
8- براى دريافت الطاف الهى، ايمان به تنهايى كافى نيست، بلكه عمل صالح و پيروى از رسول خدا نيز لازم است. آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ آمَنُوا بِما نُزِّلَ عَلى مُحَمَّدٍ ... كَفَّرَ عَنْهُمْ ... وَ أَصْلَحَ بالَهُمْ
9- ايمان و عمل صالح، گذشتهها را جبران و آينده را بيمه مىكند. كَفَّرَ ... أَصْلَحَ
10- كفر، سبب تباهى عمل، و ايمان و عمل صالح، سبب اصلاح عمل مىگردد.
الَّذِينَ كَفَرُوا ... أَضَلَّ أَعْمالَهُمْ- الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ ... أَصْلَحَ بالَهُمْ
11- گناهان و بدىها مانع اصلاح انسان است، ابتدا بايد آنها برطرف شود تا زمينه اصلاح فراهم گردد. «كَفَّرَ عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ وَ أَصْلَحَ بالَهُمْ»
12- خداوند با تهديد كفّار «أَضَلَّ أَعْمالَهُمْ» و بشارت به مؤمنان «أَصْلَحَ بالَهُمْ»، از پيامبر و اهل ايمان دلجويى مىكند.
پانویس
- پرش به بالا ↑ تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج10، ص175
- پرش به بالا ↑ طبرسى صاحب مجمع البیان چنین افزوده و گوید: آیه اول درباره کسانى نازل شده که به دشمنان اسلام در جنگ بدر اطعام مینمودند و اینان ده نفر بودند که هر یک به نوبه در هر روز آنان را اطعام مینمودند و صاحب کشف الاسرار اسامى آنها را بدین قسم ذکر نموده. ابوجهل، عتبة، شیبة، ولید بن عتبة، عقبة بن ابى معیط، امیة بن خلف، منبّه، نبیه، حکیم بن حزام، زمعة بن الاسود، حارث بن عامر و ابوالبخترى چنان که در تفسیر ابن ابى حاتم نیز از ابن عباس روایت شده است و نیز در تفسیر على بن ابراهیم چنین آمده که آیه اول درباره آن عده از اصحاب رسول خدا نازل شده که بعد از پیامبر از دین مرتد شدند و حق اهل بیت او را غصب نمودند و از ولایت امیرالمومنین على علیهالسلام جلوگیرى به عمل آوردند و با این کار اعمال پیشین خود را از جهاد و نصرت پیامبر باطل گردانیدند و نیز آیه دوم درباره ابوذر غفاری و عمار یاسر و سلمان فارسی و مقداد نازل شده که نقض عهد ننمودند و بر ولایت امیرالمؤمنین على ثابت قدم ماندند.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.