آیه تهلکه

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

برخى آیه 195 سوره بقره را «آیه ‌تَهلُكه» نامیده‌اند.[۱] این آیه به انفاق در راه خدا فرمان داده و از ترک انفاق[۲] كه مایه هلاک و نابودى است، بر حذر داشته است:

مشاهده آیه در سوره

«وَأَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ ۛ وَأَحْسِنُوا ۛ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ»

و در راه خدا انفاق کنید و [با ترک این کار پسندیده، یا هزینه کردن مال در راه نامشروع] خود را به هلاکت نیندازید، ونیکی کنید که یقیناً خدا نیکوکاران را دوست دارد.

مشاهده آیه در سوره

زيد بن اسلم نقل می کند كه اين آيه درباره قومى نازل شد كه بدون ساز و برگ در جهاد شركت مي‌كردند و در ميان جهاد سربار ديگران مي‌شدند؛ سپس اين آيه نازل گرديد.[۳]

حذيفه گويد: اين آيه درباره نفقه نازل شده است.[۴] ابو ایوب انصاری نقل نمايد كه آيه درباره انصار نازل شده است، زيرا وقتى كه اسلام عزت و قدرت يافت و ياران آن زياد گرديد، بعضى به بعضى ديگر پنهانى مى گفتند: اموال ما تباه شده و اگر ما در حفظ اموال خود مى كوشيديم از بين نمي‌رفت. سپس اين آيه در رد گفتار ایشان نازل شده است.[۵]

ابوجبيرة بن ضحاک روايت كند كه انصار كسانى بودند كه تصدق مي‌كردند و از مال و دارائى خود مى بخشيدند. يک سال از اين كار دست كشيده و از بخشش خوددارى نمودند؛ سپس اين آيه نازل گرديد. و نيز نعمان بن بشير نقل كند كه مردان گناه مي‌كردند و سپس با حالت يأس مى گفتند: خداوند ما را نخواهد آمرزيد؛ سپس اين آيه نازل گرديد.[۶]

موضوعات فوق را شيخ طوسی هم ذكر نموده، ولى به عنوان شأن نزول نياورده است.[۷]

پانویس

  1. فرائد الاصول، شیخ انصاری، ص‌ 379.
  2. مجمع البیان، ج‌ 2، ص‌ 516‌.
  3. روض الجنان؛ كشف الاسرار.
  4. صحیح بخارى.
  5. سنن ابی داود؛ سنن ترمذى؛ مستدرک حاكم.
  6. المعجم الکبیر طبرانى.
  7. نمونه بينات در شأن نزول آيات،‌ محمدباقر محقق، ص 63.

منابع

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن