قاموس قرآن: أَزْر

«أَزْر» در لغت به معنای نیرو، محکمی و پشت آمده، و دوبار در قرآن کریم به صورت اسمی و فعلی ذکر شده است.

أَزْر در لغت

در نهایه گوید «أَزْر» یعنی نیرو و محکمی. موسی بخدا عرض کرد: «اشْدُدْ بِهِ أَزْرِي * وَأَشْرِكْهُ فِي أَمْرِي» بوسیلۀ برادرم هارون بر نیروی من بیافزای و مرا بوسیلۀ او نیرومندتر کن، و او را شریک کار من گردان.

این کلمه در قاموس، احاطه، نیرو، تقویت و پشت، معنی شده. در مجمع البیان ذیل آیۀ فوق گوید: یعنی پشت مرا بدو محکم کن.

بنظر می آید که معنی جامع، همان محکمی باشد، و آن با احاطه و پشت قابل جمع است. و آیه: «كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ» یعنی مانند زرعی که جوانۀ خود را از زمین بیرون کرد (رویاند) پس آنرا نیرو داد تا سخت شد. فَآزَرَهُ (باب مفاعله) در آیه، بمعنی تکثیر است.

أَزر در آیات قرآن

أَزْری:

• «اشْدُدْ بِهِ أَزْرِي».

فَآزَرَهُ:

• «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَٰلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَىٰ عَلَىٰ سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا».

منابع

• قاموس قرآن، قرشی بنابی، علی اکبر، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۰۷.

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن	(اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن	آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن	تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی	تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
	دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن	تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن