فهرست تفاسیر روایی اهل سنت
تفسیر روایی در نزد اهل سنت تفسیری است که آیات را به کمک نقل ازپیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، و از صحابه و تابعین تفسیر نموده . لازم به ذکر است تعداد روایات تفسیری اهل سنت از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله طبق تصریح سیوطی نویسنده تفسیر روایی اهل سنت حدود 200 روایت بیشتر نیست و از این رو این تفاسیر بیشتر حاوی اقوال صحابه و تابعین در تفسیر است.
| نام کتاب | نام مولف | قرن | زبان | توضیحات |
| بحرالعلوم | سمرقندى نصربن محمد بن احمد | چهارم | عربى | مفسر ضمن تفسیر ایات به مباحث علوم قرآنی پرداخته است.
|
| جامع البیان فى تفسیرالقرآن | طبرى ابو جعفر محمد بن جریر | چهارم | عربى | از بزرگترین و گرانقدرترین تفاسیر اهل سنت محسوب می شود.
از جمله تفاسیر روایى و اجتهادى محسوب می شود. مفسر با نقل اقوال صحابه و تابعین، به تفسیر آیات پرداخته و پس از بررسى و توجیه اقوال، یا قول مرجح را برمى‌گزیند یا با اقامه دلیل در رد اقوال گوناگون، نظر خویش را بیان مى‌دارد.
|
| ترجمه تفسیر طبرى | مترجمان
|
چهارم | فارسى كهن |
ترجمه قرآن این تفسیر از نخستین ترجمه‌هاى رسمى قرآن است.
|
| تفسیر القرآن العظیم(ابن ابى حاتم) | ابن ابى حاتم عبدالرحمن بن محمد | چهارم | عربى | معروف به تفسیر ابن ابى حاتم.
در این تفسیر به طور پراكنده تنها آیاتى كه درباره آنها روایاتى نقل شده، تفسیر شده است.
|
| شواهد التنزیل لقواعد التفضیل | حسكانى عبید الله بن احمد | پنجم | عربى | در مذهب مولف اختلاف است . برخی او را شیعه و برخی سنی حنفی می دانند.
210 آیه را به ترتیب سوره‌هاى قرآن که درباره اهل بیت پیامبر به ویژه امام على( ع) تالیف شده را بیان نموده است. یكى از مصادر بحار الانوار است كه علامه مجلسى بدان توجه داشته است. |
| الكشف و البیان عن تفسیر القرآن | ثعلبى نیشابورى ابو اسحاق احمد بن ابراهیم | پنجم | عربى | معروف به تفسیر ثعلبى
در نقل روایات، اسانید آنها را حذف نموده، امّا در ابتداى كتاب، اسانید خود را از علماى پیشین و همعصر خود كه تفسیر را از آنها نقل مى‌كند، ذكر مى‌نماید گاهی به بحث های نظرى و علمى نیز می پردازد. |
| زاد المسیر فى علم التفسیر | ابن جوزى ابوالفرج عبدالرحمن بن على | ششم | عربى | خلاصه‌اى از تفسیر بزرگ وى بنام« المغنى فى تفسیر القرآن» مى باشد.
تفسیر جامع است و آیات را به صورت دسته دسته بیان نموده به تفسیر آنها می پردازد. |
| معالم التنزیل فى تفسیر القرآن | بغوى حسین بن مسعود | ششم | عربى | خلاصه تفسیر ثعلبی بوده است.
از سالم ترین تفاسیر نقلی اهل سنت محسوب مى‌گردد و از آوردن احادیث موضوع و اسرائیلیات غریب و آراى بدعت آمیز خود داری نموده ست. از آوردن روایات در شأن رفیع اهل بیت( ع) خودداری ننموده است. |
| تفسیر القرآن العظیم(ابن كثیر) | ابن كثیر دمشقى اسماعیل بن عمرو | هشتم | عربى | مفسر در این کتاب ار روش تفسیر قرآن به قرآن و قرآن به سنت استفاه کرده است.
بیشتر از سبک محمد ابن جریر طبری استفاده نموده است. جرح وتعدیل اسناد و نقد و ارزیابی عالمانه احادیث در این تفسیر وجود دارد. موضع ابن كثیر در تمام روایاتی که بیانگر جایگاه و مقام اهل بیت است، تردید، تكذیب، تحریف، تبدیل و تضعیف اسناد و یا جرح راویان است. |
| لباب التاویل فى معانى التنزیل | بغدادى علاء الدین على بن محمد | هشتم | عربى | معروف به تفسیر خازن.
در حقیقت مختصرى از تفسیر معالم التنزیل بغوى است. براى عدم تكرار منابعى كه مطالب گوناگون از آنها نقل نموده، علامت اختصارى وضع كرده و در مقدمه خود متذكر آنها شده است. |
| جواهر الحسان فى تفسیر القرآن | ثعالبى عبدالرحمن بن محمد | نهم | عربى | معروف به تفسیر ثعالبی
این تفسیر خلاصه تفسیر ابن عطیه المحرر الوجیز است. |
| الدر المنثور فى تفسیر المأثور | سیوطى جلال الدین | دهم | عربى | خلاصه تفسیر ترجمان القران اوست. و اسناد روایات را از آن حذف نموده است
از نظر کثرت روایات و جامعیت اهمیت اهمیت بسزا دارد |
| تیسیر الكریم الرحمن | آل سعدى عبدالرحمن بن ناصر | چهاردهم | عربى | معروف به تفسیر السعدى .
روش وى بر مبناى علماى سلف اهل سنت و اصحاب ابن تیمیة، ابن قیم و محمد بن عبد الوهاب مى‌باشد. |
| تفسیر قرآن | |
| درباره تفسیر قرآن: | تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن |
|---|---|
| اصطلاحات: | اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات |
| شاخه های تفسیر قرآن: |
تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی) |
| روشهای تفسیری قرآن: |
|
| تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: |
|
