تاسوعا
تاسوعا روز نهم محرم را گویند. در این روز امام حسین علیه السلام و یارانش به محاصره کامل در آمدند و شمر به همراه نامه ای از ابن زیاد مبنی بر دستور آغاز جنگ به کربلا آمد. عمر سعد به دنبال دریافت این نامه سپاهیان خود را به سمت محل اقامت به امام حسین علیه السلام و یارانش حرکت داد. اما امام حسین علیه السلام، حضرت عباس علیه السلام را به نزد آنها فرستاد تا جنگ به فردا موکول شود و آن حضرت و یارانش بتوانند شب عاشورا را به عبادت و تلاوت قرآن بپردازند.
محتویات
معنی تاسوعا
روز نهم ماه محرم را تاسوعا گویند. «تاسوعا» از ریشه «تسع» به معنای نُه می باشد.
وقایع روز تاسوعا
امان نامه برای فرزندان ام البنین
ام البنین از قبیله بنى كلاب بود كه شمر بن ذى الجوشن نیز به همین قبیله انتساب پیدا مى كرد. بدین جهت در عصر تاسوعا به نزدیكى خیمه گاه امام حسین علیه السلام آمد و با صداى بلند فریاد زد: «أین بنو اختنا؛ پسران خواهر ما کجایند؟»
پس جعفر و عباس و عبدالله و عثمان فرزندان امام علی علیه السلام از ام البنین از خیمه خارج شدند و گفتند: چه منظورى دارى؟
گفت: شما پسران خواهر من هستيد، شما در امان خواهيد بود. ايشان در جوابش گفتند:
لعنك اللَّه و لعن امانك يعنى خدا تو را با امان نامهاى كه آوردهاى لعنت كند! آيا جا دارد تو به ما امان دهى ولى پسر پيغمبر خدا در امان نباشد!؟ [۱]
همچنین روایت شده است : در میان سپاه عمر بن سعد، فردى بود به نام «عبدالله بن ابى محل بن حزام» كه برادرزاده ام البنین علیهاالسلام بود. وى هنگامى كه با خبر شد عمه زادگانش (عباس ، عبدالله ، جعفر، عثمان ) در میان سپاهیان امام حسین علیه السلام حضور دارند، امان نامه اى از عمر بن سعد براى آنان گرفت و به واسطه غلامش «كزمان» براى آنان ارسال كرد. كزمان ، فرزندان ام البنین علیهاالسلام را صدا زد و آنان را از امان نامه پسر دایى شان باخبر گردانید. حضرت عباس علیه السلام و برادرانشان به وى گفتند: به پسر دایى ما سلام برسان و بگو كه ما را نیازى به امان نامه شما نیست . امان خدا، بهتر است از امان پسر سمیه.[۲]
آماده شدن سپاه عمر سعد برای جنگ
بنابر منابع تاریخی در روز تاسوعا شمر بن ذی الجوشن با نامه ای ابن زیاد به نزد عمر سعد آمد که حامل دستور جنگ و کشتن امام حسین علیه السلام و یارانش در صورت تسلیم نشدن آنان بود.[۳]
مطابق با گزارش شیخ مفید در کتاب ارشاد، عصر روز تاسوعا، ابن سعد سپاهیان خود را با فریاد "اى سواران خدا سوار شويد مژده باد شما را به بهشت!" به جنگ با امام حسین علیه السلام و یارانش فراخواند. حضرت زينب سلام الله علیها، چون صداى همهمه مهاجمان را شنيد. به نز د امام رفت. و به امام حسین علیه السلام که در آن هنگام در کنار خیمه نشسته بود و سر خود را بر دسته شمشیرش نهاده بود گفت: ای برادر! آیا صداها را نمی شنوی که به ما نزدیک می شود! سیدالشهدا علیه السلام فرمود: من اکنون رسول خدا صلی الله علیه و آله را در خواب دیدم که فرمود: تو به پيش ما مى آيى.
حسين علیه السلام برادرش عباس را همراه بیست سوار جلو فرستاد تا از هدف مهاجمان آگاه شوند. عباس به آنان فرمود: شما را چه شده و چه مي‌خواهيد؟ گفتند: دستور از امير رسيده كه بشما پيشنهاد كنيم بحكم او تن داده و تسليم شويد يا با شما جنگ كنيم؟ عباس علیه السلام بنزد امام حسين عليه السّلام بازگشت و جريان را بعرض آن حضرت رساند. حضرت فرمود: بنزد ايشان بازگرد و اگر ميتوانى تا فردا از ايشان مهلت بگير و امشب ايشان را از ما باز گردان شايد ما امشب براى پروردگار خود نماز خوانده دعا كنيم و از او آمرزشخواهى نمائيم زيرا خدا خود ميداند همانا من نماز و تلاوت كتابش قرآن و دعاى بسيار و استغفار را دوست دارم، پس عباس بنزد آن لشكر آمد و با فرستاده عمر بن سعد بازگشت و آن فرستاده گفت: ما امشب تا فردا بشما مهلت دهيم، پس اگر تسليم شديد شما را بنزد امير عبيد اللَّه بن زياد خواهيم برد، و گر نه دست از شما برنداريم.[۴]
محاصره امام حسین علیه السلام و یارانش
در روز تاسوعا راه ها همه تحت كنترل قرار گرفته بود تا كسى به امام نپيوندد.[۵] امام صادق علیه السلام درباره محاصره شدن سيدالشهدا در روز عاشورا فرموده است:
- «تاسوعا يوم حوصر فيه الحسين و اصحابه بكربلاء واجتمع عليه خيل اهل الشام و اناخواعليه و فرح ابن مرجانة و عمر بن سعد بتوافر الخيل و كثرتها واستضعفوا فيه الحسين و اصحابه و ايقنوا انه لا ياتى الحسين ناصر و لا يمده اهل العراق».[۶]
- تاسوعا روزى است كه حسين علیه السلام و اصحاب او در كربلا محاصره شدند و سپاه شاميان بر ضد آنان گرد آمد. ابن زياد و عمر سعد نيز از فراهم آمدن آن همه سواران خوشحال شدند و آن روز، حسين علیه السلام و يارانش را ناتوان شمردند و يقين كردند كه ديگر براى او ياورى نخواهد آمد و عراقيان نيز او را پشتيبانى نخواهند كرد.
سوگواری روز تاسوعای حسینی
در بین عزاداران حسینی، روز تاسوعا روز گرامیداشت عباس بن علی محسوب می‌شود و محور اصلی نوحه‌خوانی‌ها و عزاداری‌ها، ذکر فضائل وی و نحوه شهادتش است.[۷]
پانویس
منابع
- ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
- ابو مخنف کوفى، لوط بن یحیى، وقعة الطفّ، قم، جامعه مدرسین، چاپ سوم، ۱۴۱۷ ق.
- شیخ عباس قمى، سفينة البحار، قم، اسوه، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.
- مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
- مظاهری، محسن حسام، فرهنگ سوگ شیعی، تهران، خیمه، ۱۳۹۵ش.
- مفید، الارشاد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
 |
|||
| قبل از واقعه | |||
| شرح واقعه |
| ||
| پس از واقعه | |||
| بازتاب واقعه | |||
| وابسته ها | |||
