تفسیر القرآن الکریم (ملاصدرا) (کتاب)

این تفسیر با نام کامل «تفسیر القران الکریم» تفسیری فلسفی، عرفانی از فیلسوف متاله صدر المتالهین شیرازی است.

نویسنده	ملاصدرا
موضوع	تفسیر قرآن
زبان	عربی
تعداد جلد	8
تصحيح	محسن بيدارفر
تفسير ملاصدرا

مؤلف

محمد بن ابراهیم صدرالدین شیرازى(م 1050 ق)، معروف به صدرالمتألهین و ملاصدرا، فیلسوف بزرگ جهان اسلام و صاحب مكتب فلسفى «حكمت متعالیه»، از كسانى است كه افزون بر اشتغال به تألیف و تعلیم فلسفه با معارف قرآنى و حدیثى انس فراوان داشته و در شرح آیات قرآن کریم و احادیث اهل بیت علیهم السلام آثارى از خود برجاى گذاشته است.

صاحب امل الآمل درباره وى مى گوید: «ملاصدرا در روزگار خود در فن حکمت عالم دهر بود و از كلیه علوم و فنون اطلاعات دقیق داشت».

استاد شهید مرتضی مطهری درباره ملاصدرا چنین مى نویسد: «تحقیقات ملاصدرا بیشتر در فلسفه اولى و حكمت الهى است و او آنچه فلاسفه یونان و فلاسفه اسلامى بیان داشتند به خوبى هضم كرد و از نو اساس جدیدى را در حكمت پى ریزى كرد و برهان و مسائل فلسفى را به صورت قواعد ریاضى درآورد تا استنباط مسائل فلسفى آسان گردد و از پراكندگى سابق نجات یابد. او با اساس جدیدى كه در دروس فلسفه پى ریزى نمود، مشاجرات دو هزار ساله مكتب مشاء (ارسطو) و مكتب اشراق (سهروردى) را خاتمه داد».

استادان و شاگردان

از جمله اساتید نامور ملاصدرا، می توان از این بزرگان نام برد: میرداماد، شیخ بهایى، میرزا ابوالقاسم میرفندرسكى.

از زمره شاگردان مشهور مکتب او نیز عالمانی چون ملا محسن فیض كاشانى، عبدالرزاق فیاض لاهیجى، شیخ حسین تنكابنى می باشند.

تألیفات

شرح اصول كافى، شواهد الربوبیة، اسفار الاربعة، شرح حكمت اشراق، شرح هدایة، واردات قلبیة، مسائل قدسيّة، حكمت عرشیة، كسر اصنام جاهلیت در رد بر صوفیان، حاشیة الهیات شفاء، اسرار الآیات، رساله در اتحاد عاقل و معقول، اكسیر العارفین، مفاتیح الغیب، قواعد ملكوتیه، رسائل هشت گانه.

شیوه كتاب

این تفسیر با ژرف نگرى عقلانى، ذوق عرفانى و نگرشى شیعى با عباراتى رسا، زیبا، روان و با توجه به آیات هم مضمون و استفاده از روایات تفسیرى نگارش یافته و در میان تفاسیر شیعه جزء تفاسیر جامع به حساب مى آید. این اثر، تفسیرى است كه مؤلف آن به ابعاد گوناگون قرآن پرداخته و به نكات ادبى، لغت شناسى، تاریخ، كلامى و اخلاقى اشاره كرده و هر بحث را در جایگاه خود به خوبى تقریر كرده است.

شیوه مفسر در ارائه مطالب چنین است كه نخست به روش دیگر تفاسیر، معانى لغات، اعراب و اختلاف قرائت‌ها را مى آورد. پس از آن، آراى عالمان فن و مفسران به نام را و نقل مى كند و در پایان هر بخش، چنانچه خودِ او نظرى مستقل داشته باشد، با استدلال مى آورد.

استاد سید جلال الدین آشتیانى درباره این تفسیر چنین نوشته اند: «این تفسیر را ملاصدرا بر سوره فاتحه الكتاب و قسمت زیادى از سوره بقره، آیه نور، سوره يس، سوره واقعه، سوره حديد، سوره جمعه، سوره سجده، سوره الطارق، سوره الأعلى، سوره الزلزال، سوره الضحى و سوره طلاق و چند آیه دیگر نوشته است.

در این تفسیر متعرض اقوال مفسرین و روایات وارده از طریق اهل بیت عصمت و طهارت گردیده است. این كتاب حاوى عمده مبانى و مسائل راجع به مبدأ و معاد و معارف فقه است و آرا و افكار عرفانى آخوند، بیشتر در این كتاب موجود است.

عالى ترین مباحث مربوط به تفسیر كه برخى از این مباحث را در اول تفسیر خود آورده اند، در خلال این كتاب موجود است و به خصوص تفسیر فاتحه الكتاب آخوند اثر بى نظیر است. قسمتى از این تفسیر را در شهر قم تألیف كرده است».

وضعیت نشر

این كتاب به همت انتشارات بیدار با تحقیق و مقدمه بیدارفر و تصحیح محمد خواجوى در سال 1403 ق چاپ شده است.

منابع

محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی.

متن کتاب تفسير ملاصدرا

تفسير ملاصدرا

***

تفسیر قرآن
درباره تفسیر قرآن:	تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن
اصطلاحات:	اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات
شاخه های تفسیر قرآن:	تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی)
روشهای تفسیری قرآن:	ازجهت منابع: عقلی ، روایی، قرآن به قرآن از جهت شکل: ترتیبی، موضوعی
تفاسیر به تفکیک مذهب مولف:	تفاسیر: همه تفاسیر (بدون تفکیک مذهب) - تفاسیر شیعه - تفاسیر اهل سنت مفسرین: همه مفسرین - مفسرین شیعه - مفسرین سنی