ماه ذی القعده

ذی القعده ۱۴۴۶ در تقویم ایران
شنبه		۵	۱۲	۱۹	۲۶
یک‌شنبه		۶	۱۳	۲۰	۲۷
دوشنبه		۷	۱۴	۲۱	۲۸
سه‌شنبه	۱	۸	۱۵	۲۲	۲۹
چهارشنبه	۲	۹	۱۶	۲۳	۱+
پنج‌شنبه	۳	۱۰	۱۷	۲۴
جمعه	۴	۱۱	۱۸	۲۵
دانشنامه تقویم

«ماه ذی القعده» ماه یازدهم از ماه‌های قمری، از ماه‌های حج و نیز از ماه‌های حرام است که در جاهلیت مورد احترام بوده و اسلام نیز آن را گرامی داشته است. این ماه به ماه اجابت دعا معروف است و نمازها و اذکار مستحبی دارد که در کتب ادعیه ذکر شده است. از مهمترین وقایع این ماه می‌توان به میلاد امام رضا علیه‌السلام در سال ۱۴۸ قمری، دحوالارض و شهادت امام جواد علیه‌السلام در سال ۲۲۰ قمری اشاره کرد.

وقایع ماه ذی‌القعده

پیش از اسلام:

اخراج "حضرت آدم علیه‌السلام" و "حوا" از بهشت، روز دَحوُ الأرض، بنای کعبه توسط "حضرت آدم علیه السلام"، تجدید بنای کعبه توسط "حضرت ابراهیم" و "حضرت اسماعیل" علیهماالسلام و آغاز میقات "حضرت موسی علیه‌السلام" در کوه طور از اتفاقاتی است که گفته شده در ماه ذی القعده رخ داده است.

برخی از وقایع مهم تاریخ اسلام که در این ماه به وقوع پیوسته است:

• امضای پیمان صلح حدیبیه بین "پیامبر صلی الله علیه و آله" و مشرکان مکه در ۲۸ ذی القعده سال ۶ ق.
• حرکت "پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله" از مدینه برای حجةالوداع در ۲۵ ذی القعده سال ۱۰ ق.
• آغاز محاصره خانه "عثمان بن عفان" در ۷ ذی القعده سال ۳۵ ق.
• ارسال نامه "مسلم بن عقیل" به "امام حسین علیه السلام" مبنی بر بیعت بسیاری از شیعیان کوفه و دعوت ایشان به کوفه در ۱۱ ذی القعده سال ۶۰ ق.
• ولادت امام رضا علیه السلام در ۱۱ ذی‌القعده سال ۱۴۸ ق.
• میلاد "حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام" در ۱ ذی القعده سال ۱۷۳ ق.
• حرکت "امام ‏رضا علیه‌السلام" از مدینه به خراسان به اجبار "مأمون عباسی" در ۲۴ ذی القعده سال ۲۰۰ ق.
• شهادت "امام جواد علیه السلام" در ۳۰ ذی القعده سال ۲۲۰ ق.
• پایان تألیف تفسیر مجمع البیان نوشته "فضل بن حسن طبرسی" در ۱۵ ذی القعده سال ۵۳۶ ق.

بخشی از حوادث مهم تاریخ معاصر، که در این ماه به وقوع پیوسته است:

• ۱۳۲۴ ق. تصویب قانون اساسی مشروطیت در ایران: ۱۴ ذی القعده
• ۱۳۷۹ ق. درگذشت "محمدجواد انصاری همدانی" عارف، فقیه و استاد اخلاق (۹ اردیبهشت ۱۳۳۹ ش): ۲ ذی القعده
• ۱۳۹۷ ق. درگذشت "سید مصطفی خمینی" عالم شیعه و فرزند بزرگ "امام خمینی" (۱ آبان ۱۳۵۶ ش): ۹ ذی القعده
• ۱۴۰۰ ق. آغاز جنگ عراق علیه ایران (۳۱ شهریور ۱۳۵۹ ش): ۱۲ ذی القعده
• ۱۴۰۱ ق. شهادت "سید اسدالله مدنی" فقیه، امام جمعه، نماینده "امام خمینی" در همدان و تبریز (۲۰ شهریور ۱۳۶۰ ش): ۱۲ ذی القعده
• ۱۴۱۱ ق. تخریب حرم امام حسین علیه‌السلام در جریان حمله "صدام" به مخالفین: ۸ ذی القعده
• ۱۴۲۳ ق. درگذشت "اسماعیل دولابی" عارف و استاد اخلاق (۹ بهمن ۱۳۸۱ ش): ۲۶ ذی القعده
• ۱۴۴۵ ق. درگذشت "سید ابراهیم رئیسی"، "سید محمدعلی آل‌هاشم" و تعدادی از مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران، در سانحه سقوط بالگرد و درگذشت "علی کورانی"، روحانی شیعه اهل لبنان و نویسنده کتاب عصر الظهور (۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ ش): ۱۰ ذی القعده

مشاهده فهرست وقایع ماه ذی القعده

اعمال ماه ذی‌القعده

• چهار رکعت نماز در یکشنبه ماه ذی القعده: روایت شده که پیامبر صلی الله علیه و آله در روز یکشنبه در میان مردم حاضر شد و فرمود: «ای مردم! چه کسی می‌‌ خواهد توبه کند؟ همه پاسخ مثبت دادند. آنگاه فرمود: غسل کرده و وضو بگیرید. چهار رکعت نماز در این روز بخوانید. در هر رکعت یک بار سوره حمد، سه بار سوره اخلاص و یک بار هم سوره فلق و سوره ناس را بخوانید. پس از تمام شدن نماز، هفتاد مرتبه استغفار کنید و سپس «لاحَوْلَ وَ لاقُوَّةَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِی الْعَظیمِ» بگویید. بعد از آن، این دعا را بخوانید: «یا عَزیزُ یا غَفَّارُ اغْفِرْلی ذُنُوبی وَ ذُنُوبَ جَمیعِ المُؤمِنینَ وَالْمُؤمِناتِ فَاِنَّهُ لایغْفِرُ الذُّنُوبَ اِلاَّ اَنْتَ»! سپس فرمود: کسی که این عمل را به جا آورد، از جانب آسمان به او ندا می‌ رسد: ای بنده خدا! توبه‌ ات پذیرفته شد و گناهانت بخشوده گشت؛ کردارت را از سر بگیر.
• پانزدهم ماه: اعمال شب پانزدهم: عبادت. از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است که در ماه ذی القعده، شبی است با برکت و آن شب نیمه ماه است که خداوند با نگاه رحمت به بندگان با ایمان می‌ نگرد. کسی که در آن شب به طاعت مشغول باشد، پاداش صد روزه‌دارِ غیر گناهکار را به او می‌ دهند.
• بیست و سوم ماه: زیارت حضرت رضا علیه‌السلام در این روز، سنت است و سید بن طاووس از بعضی نقل کرده که مستحب است.
• بیست و پنجم ماه (روز دَحْوالارض): اعمال روز بیست و پنجم: روزه، غسل، دو رکعت نماز که در هر رکعت، یک بار سوره حمد و پنج بار سوره الشمس خوانده می شود. پس از سلام بگوید: «لاحَوْلَ وَ لاقُوَّةَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِی الْعَظیمِ» آنگاه دعای زیر را بخواند: «یا مُقیلَ العَثَراتِ اَقِلْنی عَثْرَتی یا مُجیبَ الدَّعَواتِ اَجِبْ دَعْوَتی یا سامِعَ الْأَصْواتِ اِسْمَعْ صَوْتی وَارْحَمْنی وَ تَجاوَزْ عَنْ سَیئاتی وَ ما عِنْدی یا ذَاالْجَلالِ وَالْأکرامِ».

منابع برای مطالعه بیشتر

• وقایع‌الایام، شیخ عباس قمی، ماه ذى‌القعده.