اقبال الاعمال (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| سطر ۷: | سطر ۷: | ||
|نویسنده= سید بن طاووس | |نویسنده= سید بن طاووس | ||
| − | |موضوع= | + | |موضوع= اعمال ماههای قمری |
|زبان= عربی | |زبان= عربی | ||
| − | |تعداد جلد= | + | |تعداد جلد= ۲ |
|عنوان افزوده1= محقق | |عنوان افزوده1= محقق | ||
| سطر ۲۴: | سطر ۲۴: | ||
}} | }} | ||
| − | + | کتاب '''«الإقبال بالأعمال الحسنة فیما یعمل مرّة فی السنة»''' معروف به '''«اقبال الاعمال»'''، از تألیفات مهم [[سید بن طاووس]] (۵۸۹-۶۶۴ ق)، در موضوع ادعیه و اعمال روزها و ماههای [[سال قمری]] است. | |
==مؤلف== | ==مؤلف== | ||
| − | سید | + | سید رضی‌الدین علی بن موسی (۵۸۹-۶۶۴ ق) معروف به [[سید بن طاووس]]، فقیه، محدث، متکلم و عارف بزرگ [[شیعه]] در قرن هفتم هجری است. جد اعلای او داود بن [[حسن مثنی]]، نوه پسری [[امام حسن علیه السلام|امام حسن]] (علیه‌السلام) و نوه دختری [[امام سجاد علیه السلام|امام سجاد]] (علیه‌السلام) است. |
| − | + | سید بن طاووس نقیب شیعیان در زمان حکومت مغول بر [[بغداد]] بود و وی را به سبب [[تقوا]]، مراقبه فراوان و حالات عرفانی «جمال العارفین» خوانده‌اند. علمای بزرگی چون [[علامه حلی|علامه حلى]] و [[ابن داوود حلی]] از شاگردان او هستند. | |
| − | + | سید بن طاووس آثار بسیاری دارد که موضوع غالب آنها [[دعا|ادعیه]] و [[زیارت|زیارات]] است. از جمله تألیفات او علاوه بر «إقبال الأعمال» عبارتند از: [[مصباح الزائر (کتاب)|مصباح الزائر]]، [[اللهوف]]، [[فرج المهموم فی معرفه نهج الحلال من علم النجوم|فرج المهموم]]، [[مهج الدعوات و منهج العبادات (کتاب)|مهج الدعوات]]، [[سعد السعود]]، [[الیقین باختصاص علی بامره المومنین|الیقین باختصاص علی بامرة المومنین]]، [[الدروع الواقیة]]. | |
| − | + | ==معرفی کتاب== | |
| − | + | در کتابخانۀ [[سید بن طاووس|سید ابن طاووس]] به نقل خود او، بیش از ۱۵۰۰ کتاب معتبر و نفیس در علوم مختلف وجود داشته است؛ از جمله در موضوع [[دعا]] بیش از ۷۰ جلد کتاب نزد سید بوده که کتاب‌هایى مثل «اقبال» را از آنها تدوین کرده است. | |
| − | + | ابن طاووس ده جلد کتاب با عنوان «المهمات و التتمات» در تتمه و تکمیل «[[مصباح المتهجد (کتاب)|مصباح المتهجد]]» [[شیخ طوسى]] نوشته است، که دو مجلّد از آن ده جلد، کتاب «اقبال الاعمال» می باشد. ابن طاووس در مقدمه کتاب «[[فلاح السائل]]»، که جلد اوّل از تتمّات مصباح المتهجد است، اسامى این ۱۰ جلد کتاب را آورده است. | |
| − | + | کتاب حاضر شامل اعمال یازده ماه از سال است. اعمال ماه [[رمضان]] نیز، به خاطر اهمیت این ماه، در کتابى دیگر با نام «المضمار» آمده که توسط مصنف همراه با اقبال در یک مجموعه عرضه شده است. | |
| − | در | + | کتاب اقبال در سال ۶۵۰ هجرى، در حالى که ابن طاووس به سن ۶۰ سالگى قدم نهاده بود تألیف گشت. در سال‌هاى ۶۵۵ و ۶۵۶ نیز توسط مؤلف چند باب به کتاب حاضر افزوده شد. محل تألیف کتاب نیز [[کربلا]]، در جوار مرقد و بارگاه [[امام حسین]] علیه‌السلام بوده است. |
| − | == | + | == محتوای کتاب == |
| + | کتاب شریف اقبال الاعمال به ۱۲ قسمت تقسیم شده و هر قسمت مربوط به یک ماه است. هر ماه نیز به بابها و فصلهاى متعدد تقسیم شده تا دسترسى به مطالب هر روز از ماه به سهولت امکانپذیر باشد. | ||
| − | + | سید کتاب خویش را به ترتیب ماههاى سال نگاشته، اما بر خلاف روش معمول، ابتداى سال را ماه مبارک [[رمضان]] دانسته است. از جمله دلایل این کار، اهمیت فوق العاده‌اى است که [[شرع]] برای ماه رمضان قائل شده و اینکه اهل معرفت ابتداى سال و ابتداى سیر و سلوک خویش را ماه رمضان قرار مى‌دهند. بخش اوّل کتاب که به ماه رمضان اختصاص دارد، مشتمل بر فضیلت و اهمیّت این ماه، آمادگى براى ورود به آن و اعمال هریک از روزها و شبهاى آن است و با وظایف روز [[عید فطر]] پایان مى پذیرد. | |
| − | + | بخش دوّم کتاب در فصل کوتاهى به بیان ادعیه و اعمال ماههاى [[شوال]]، [[ذی القعده]] و [[ذى الحجه]] پرداخته است. | |
| − | + | ||
| − | + | در بخش سوّم اعمال و وظایف بقیه ماههاى سال آمده است. در لابلاى اعمال ماه [[محرم]]، ابن طاووس رساله کوچکى در توصیف وقایع [[روز عاشورا]] نگاشته و آن را «اللطیف» نام نهاده است. | |
| − | == | + | == اهمیت کتاب == |
| − | [ | + | کتاب اقبال الأعمال مانند دیگر کتاب‌هاى سید بن طاووس از اعتبار و ارزش ویژه‌اى بین علماى [[شیعه]] برخوردار است. سید با تألیف این کتاب خدمت بزرگى به جهان اسلام نموده، به قسمى که تمام مؤلفان پس از سید در موضوع ادعیه و زیارات، خوشه چین خرمن پر برکت او هستند؛ از جمله [[شیخ عباس قمى]] در «[[مفاتیح الجنان]]» بسیارى مطالب را از این کتاب نقل مى‌کند. |
| + | علامه [[شیخ آقا بزرگ تهرانی|آقا بزرگ تهرانى]] نیز در [[الذریعه الی تصانیف الشیعه|الذریعة]] این مطلب را تأیید کرده که سید با تألیف این کتاب حق بزرگى به گردن تمام شیعیان و هم دانشمندانى که در موضوع [[دعا]] و نیایش کتابى نوشته‌اند دارد و در حقیقت همه آنها سر سفرۀ این دانشمند بزرگ نشسته‌اند و از ثمرات آن عارف اندیشمند بهره برده‌اند و بر ما لازم است که از خدمت بزرگ ایشان تقدیر کنیم. | ||
| + | ==منابع== | ||
| + | *[[نرم افزار جامع فقه اهلبیت (علیهم السلام) ۲|نرم افزار جامع فقه اهل‌البیت]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. | ||
| + | *سایت دارالحدیث (hadith.net). | ||
[[رده:منابع حدیثی]] | [[رده:منابع حدیثی]] | ||
[[رده:منابع زیارات و ادعیه]] | [[رده:منابع زیارات و ادعیه]] | ||
[[رده:آثار سید بن طاووس]] | [[رده:آثار سید بن طاووس]] | ||
{{حدیث}} | {{حدیث}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۵ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۳۸
 | |
| نویسنده | سید بن طاووس |
| موضوع | اعمال ماههای قمری |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۲ |
| محقق | جواد القیومی |
|
| |
کتاب «الإقبال بالأعمال الحسنة فیما یعمل مرّة فی السنة» معروف به «اقبال الاعمال»، از تألیفات مهم سید بن طاووس (۵۸۹-۶۶۴ ق)، در موضوع ادعیه و اعمال روزها و ماههای سال قمری است.
مؤلف
سید رضی‌الدین علی بن موسی (۵۸۹-۶۶۴ ق) معروف به سید بن طاووس، فقیه، محدث، متکلم و عارف بزرگ شیعه در قرن هفتم هجری است. جد اعلای او داود بن حسن مثنی، نوه پسری امام حسن (علیه‌السلام) و نوه دختری امام سجاد (علیه‌السلام) است.
سید بن طاووس نقیب شیعیان در زمان حکومت مغول بر بغداد بود و وی را به سبب تقوا، مراقبه فراوان و حالات عرفانی «جمال العارفین» خوانده‌اند. علمای بزرگی چون علامه حلى و ابن داوود حلی از شاگردان او هستند.
سید بن طاووس آثار بسیاری دارد که موضوع غالب آنها ادعیه و زیارات است. از جمله تألیفات او علاوه بر «إقبال الأعمال» عبارتند از: مصباح الزائر، اللهوف، فرج المهموم، مهج الدعوات، سعد السعود، الیقین باختصاص علی بامرة المومنین، الدروع الواقیة.
معرفی کتاب
در کتابخانۀ سید ابن طاووس به نقل خود او، بیش از ۱۵۰۰ کتاب معتبر و نفیس در علوم مختلف وجود داشته است؛ از جمله در موضوع دعا بیش از ۷۰ جلد کتاب نزد سید بوده که کتاب‌هایى مثل «اقبال» را از آنها تدوین کرده است.
ابن طاووس ده جلد کتاب با عنوان «المهمات و التتمات» در تتمه و تکمیل «مصباح المتهجد» شیخ طوسى نوشته است، که دو مجلّد از آن ده جلد، کتاب «اقبال الاعمال» می باشد. ابن طاووس در مقدمه کتاب «فلاح السائل»، که جلد اوّل از تتمّات مصباح المتهجد است، اسامى این ۱۰ جلد کتاب را آورده است.
کتاب حاضر شامل اعمال یازده ماه از سال است. اعمال ماه رمضان نیز، به خاطر اهمیت این ماه، در کتابى دیگر با نام «المضمار» آمده که توسط مصنف همراه با اقبال در یک مجموعه عرضه شده است.
کتاب اقبال در سال ۶۵۰ هجرى، در حالى که ابن طاووس به سن ۶۰ سالگى قدم نهاده بود تألیف گشت. در سال‌هاى ۶۵۵ و ۶۵۶ نیز توسط مؤلف چند باب به کتاب حاضر افزوده شد. محل تألیف کتاب نیز کربلا، در جوار مرقد و بارگاه امام حسین علیه‌السلام بوده است.
محتوای کتاب
کتاب شریف اقبال الاعمال به ۱۲ قسمت تقسیم شده و هر قسمت مربوط به یک ماه است. هر ماه نیز به بابها و فصلهاى متعدد تقسیم شده تا دسترسى به مطالب هر روز از ماه به سهولت امکانپذیر باشد.
سید کتاب خویش را به ترتیب ماههاى سال نگاشته، اما بر خلاف روش معمول، ابتداى سال را ماه مبارک رمضان دانسته است. از جمله دلایل این کار، اهمیت فوق العاده‌اى است که شرع برای ماه رمضان قائل شده و اینکه اهل معرفت ابتداى سال و ابتداى سیر و سلوک خویش را ماه رمضان قرار مى‌دهند. بخش اوّل کتاب که به ماه رمضان اختصاص دارد، مشتمل بر فضیلت و اهمیّت این ماه، آمادگى براى ورود به آن و اعمال هریک از روزها و شبهاى آن است و با وظایف روز عید فطر پایان مى پذیرد.
بخش دوّم کتاب در فصل کوتاهى به بیان ادعیه و اعمال ماههاى شوال، ذی القعده و ذى الحجه پرداخته است.
در بخش سوّم اعمال و وظایف بقیه ماههاى سال آمده است. در لابلاى اعمال ماه محرم، ابن طاووس رساله کوچکى در توصیف وقایع روز عاشورا نگاشته و آن را «اللطیف» نام نهاده است.
اهمیت کتاب
کتاب اقبال الأعمال مانند دیگر کتاب‌هاى سید بن طاووس از اعتبار و ارزش ویژه‌اى بین علماى شیعه برخوردار است. سید با تألیف این کتاب خدمت بزرگى به جهان اسلام نموده، به قسمى که تمام مؤلفان پس از سید در موضوع ادعیه و زیارات، خوشه چین خرمن پر برکت او هستند؛ از جمله شیخ عباس قمى در «مفاتیح الجنان» بسیارى مطالب را از این کتاب نقل مى‌کند.
علامه آقا بزرگ تهرانى نیز در الذریعة این مطلب را تأیید کرده که سید با تألیف این کتاب حق بزرگى به گردن تمام شیعیان و هم دانشمندانى که در موضوع دعا و نیایش کتابى نوشته‌اند دارد و در حقیقت همه آنها سر سفرۀ این دانشمند بزرگ نشسته‌اند و از ثمرات آن عارف اندیشمند بهره برده‌اند و بر ما لازم است که از خدمت بزرگ ایشان تقدیر کنیم.
منابع
- نرم افزار جامع فقه اهل‌البیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- سایت دارالحدیث (hadith.net).
