آیه محو و اثبات: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | به آیه 39 [[سوره رعد]] «آیه مَحو و اِثبات» گفته شده است: | |
| − | + | {{قرآن در قاب|«يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَيُثْبِتُ ۖ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْكِتَابِ»|سوره=13|آیه=39|ترجمه=خدا هر چه را بخواهد محو می کند و هر چه را بخواهد ثابت و پابرجا می نماید، و "امّ الکتاب "نزد اوست.}} | |
| − | + | مجاهد گوید: وقتى که [[آیه]] {{متن قرآن|«وَ ما کانَ لِرَسُولٍ أَنْ یأْتِی بِآیةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ»}} (آیه 38 همین [[سوره]]) نازل گردید، [[قریش]] گفتند: یا [[پیامبر اسلام|محمد]] ما تو را صاحب ثروت و مالى نمى بینیم و مالک امرى نمى شناسیم. سپس این [[آیه]] نازل شد.<ref>تفسیر ابن ابى‌حاتم.</ref> | |
| − | + | «مَحو» به معنای از بین بردن آثار شیء است؛ مثلاً وقتی گفته می‌شود: نوشته‌ای را محو کردم یعنی خطوط و نقش آن را از بین بردم. «اِثبات»، نهادن چیزی در جایی است که از آن‌جا تکان نخورد. | |
| − | + | این [[آیه]] درباره [[معجزات]] و کتاب‌های آسمانی [[پیامبران]] نازل شد و استدلالی است بر این که چرا بعضی از کتاب‌های آسمانی جای بعضی دیگر را می‌گیرند؛ یعنی خداوند هر چیزی را بخواهد محو می‌کند؛ همان‌گونه که به مقتضای [[حکمت]] و [[اراده الهی|اراده]] خویش اموری را اثبات می‌کند. این آیه منحصر به مسئله [[نبوت]] نیست؛ بلکه یک قانون کلی و عمومی را بیان می‌کند که تحقق موجودات و حوادث عالم دو مرحله دارد: | |
| − | + | * مرحله قطعیت که هیچ‌گونه دگرگونی در آن راه ندارد (در این آیه از آن به «ام‌الکتاب» تعبیر شده است). | |
| + | * مرحله غیرقطعی و مشروط که از آن به مرحله «محو و اثبات» تعبیر می‌شود. | ||
| − | به هرحال، محو و | + | به هرحال، محو و اثبات، معنای جامعی دارد که هر گونه دگرگونی بر اثر تغییر شرایط یا وجود موانع را شامل می‌شود. قائلان به صحت [[نسخ]] و [[بداء]] به این آیه استناد کرده‌اند؛ البته «بداء» فقط از معتقدات [[شیعه]] است و [[اهل سنت|اهل‌سنت]] آن را نمی‌پذیرند. |
| − | + | ==منابع== | |
| − | + | *[http://wiki.islamicdoc.org/wiki/index.php/%D8%A2%DB%8C%D9%87_%D9%85%D8%AD%D9%88_%D9%88_%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA "آیه محو و اثبات"، ویکی علوم اسلامی]، بازیابی: 14 بهمن 1392. | |
| − | * [http://wiki.islamicdoc.org/wiki/index.php/%D8%A2%DB%8C%D9%87_%D9%85%D8%AD%D9%88_%D9%88_%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA آیه محو و | + | *[[نمونه بينات در شأن نزول آيات]]، محمدباقر محقق، ص469. |
{{قرآن}} | {{قرآن}} | ||
نسخهٔ ۲۴ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۱۳
به آیه 39 سوره رعد «آیه مَحو و اِثبات» گفته شده است:
مجاهد گوید: وقتى که آیه «وَ ما کانَ لِرَسُولٍ أَنْ یأْتِی بِآیةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ» (آیه 38 همین سوره) نازل گردید، قریش گفتند: یا محمد ما تو را صاحب ثروت و مالى نمى بینیم و مالک امرى نمى شناسیم. سپس این آیه نازل شد.[۱]
«مَحو» به معنای از بین بردن آثار شیء است؛ مثلاً وقتی گفته می‌شود: نوشته‌ای را محو کردم یعنی خطوط و نقش آن را از بین بردم. «اِثبات»، نهادن چیزی در جایی است که از آن‌جا تکان نخورد.
این آیه درباره معجزات و کتاب‌های آسمانی پیامبران نازل شد و استدلالی است بر این که چرا بعضی از کتاب‌های آسمانی جای بعضی دیگر را می‌گیرند؛ یعنی خداوند هر چیزی را بخواهد محو می‌کند؛ همان‌گونه که به مقتضای حکمت و اراده خویش اموری را اثبات می‌کند. این آیه منحصر به مسئله نبوت نیست؛ بلکه یک قانون کلی و عمومی را بیان می‌کند که تحقق موجودات و حوادث عالم دو مرحله دارد:
- مرحله قطعیت که هیچ‌گونه دگرگونی در آن راه ندارد (در این آیه از آن به «ام‌الکتاب» تعبیر شده است).
- مرحله غیرقطعی و مشروط که از آن به مرحله «محو و اثبات» تعبیر می‌شود.
به هرحال، محو و اثبات، معنای جامعی دارد که هر گونه دگرگونی بر اثر تغییر شرایط یا وجود موانع را شامل می‌شود. قائلان به صحت نسخ و بداء به این آیه استناد کرده‌اند؛ البته «بداء» فقط از معتقدات شیعه است و اهل‌سنت آن را نمی‌پذیرند.
منابع
- "آیه محو و اثبات"، ویکی علوم اسلامی، بازیابی: 14 بهمن 1392.
- نمونه بينات در شأن نزول آيات، محمدباقر محقق، ص469.
- ↑ تفسیر ابن ابى‌حاتم.
