محاسن الأزهار فی مناقب امام الابرار (کتاب): تفاوت بین نسخهها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۵: | سطر ۵: | ||
|تصویر= [[پرونده:محاسن الأزهار.jpg|240px|وسط]] | |تصویر= [[پرونده:محاسن الأزهار.jpg|240px|وسط]] | ||
| − | |نویسنده= حمید بن احمد محلی | + | |نویسنده= حمید بن احمد محلی |
| − | |موضوع= فضایل امام علی | + | |موضوع= فضایل امام علی علیهالسلام |
|زبان= عربی | |زبان= عربی | ||
| سطر ۲۴: | سطر ۲۴: | ||
}} | }} | ||
| − | کتاب '''«محاسن الأزهار فی مناقب إمامالأبرار و والد الأئمة الأطهار الإمام أمیرالمؤمنین علی بن أبیطالب»''' تألیف حمید بن احمد محلی زیدی (م، | + | کتاب '''«محاسن الأزهار فی مناقب إمامالأبرار و والد الأئمة الأطهار الإمام أمیرالمؤمنین علی بن أبیطالب»''' تألیف حمید بن احمد محلی [[زیدیه|زیدی]] (م، ۶۵۲ ق)، مشتمل بر مطالبی در کرامات و فضایل [[امام علی]] علیهالسلام است. |
==مؤلف== | ==مؤلف== | ||
| − | حُمَید بن احمد المحلی ( | + | حُمَید بن احمد المحلی (۵۸۲-۶۵۲ ق) از علمای بنام [[زیدیه|زیدی]] قرن هفتم هجری در [[یمن]] است، که علم و جهاد را باهم آمیخت و در یاری شهید احمد بن حسین بسیار کوشید تا اینکه خود در [[ماه رمضان|رمضان]] ۶۵۲ ق. به شهادت رسید. |
| − | از اساتید و [[مشایخ]] | + | از اساتید و [[مشایخ]] وی، امام منصور بالله، محمد بن احمد بن ولید قرشی، علی بن احمد اکوع، حافظ عمران بن حسن، عمرو بن جمیل نهدی و شیخ تاجالدین زید بن احمد را نام بردهاند. |
دو تن از بزرگان [[زیدیه|زیدی]] یمن -یعنی فرزندش احمد بن حمید و سید یحیی بن قاسم حمزی- از شاگردان و راویان وی بهشمار آمدهاند. | دو تن از بزرگان [[زیدیه|زیدی]] یمن -یعنی فرزندش احمد بن حمید و سید یحیی بن قاسم حمزی- از شاگردان و راویان وی بهشمار آمدهاند. | ||
| سطر ۳۶: | سطر ۳۶: | ||
او دارای آثار قلمی بسیار است از جمله: الحدائقالوردیة فی ذکر أئمّةالزیدیة، عمدةالمسترشدین فی اصولالدین، الثعبانالنفّاث بهلاک أهلالمسایلالثلاث (رد قدریه و [[اشاعره|اشعریه]])، الوسیط المفید الجامع بینالإیضاح و العقدالفرید، نصیحةالولاةالهادیة إلی سبلالنجاة، الرد علیالباطنیة، و محاسنالأزهار. | او دارای آثار قلمی بسیار است از جمله: الحدائقالوردیة فی ذکر أئمّةالزیدیة، عمدةالمسترشدین فی اصولالدین، الثعبانالنفّاث بهلاک أهلالمسایلالثلاث (رد قدریه و [[اشاعره|اشعریه]])، الوسیط المفید الجامع بینالإیضاح و العقدالفرید، نصیحةالولاةالهادیة إلی سبلالنجاة، الرد علیالباطنیة، و محاسنالأزهار. | ||
==معرفی کتاب== | ==معرفی کتاب== | ||
| − | کتاب «محاسن الأزهار فی مناقب إمامالأبرار» شرح [[قصیده|قصیدهای]] است از عبدالله بن حمزه معروف به منصور بالله (م، | + | کتاب «محاسن الأزهار فی مناقب إمامالأبرار» شرح [[قصیده|قصیدهای]] است از عبدالله بن حمزه معروف به منصور بالله (م، ۵۶۱ ق) از [[سادات]] یمنی و علمای بنام قرن ششم هجری. |
| − | المحلی در بیان انگیزه تألیف کتابش در مقدمه میگوید: «در قصیده ابومحمد عبدالله بن حمزه که به ابوالعباس احمد بن حسن بن یوسف فرستاده | + | المحلی در بیان انگیزه تألیف کتابش در مقدمه میگوید: «در قصیده ابومحمد عبدالله بن حمزه که به ابوالعباس احمد بن حسن بن یوسف فرستاده بود، نکات مفیدی در فضایل [[امیرالمؤمنین]] و فضایل [[اهل البیت|اهلبیت]] (علیهم السلام) یافتم و دیدم که آن فضایل را به تفصیل با اسناد به [[پیامبر اسلام|رسول خدا]] و خاندان [[عترت]] (علیهم السلام) به قلم آورم. در این شرح گاهی به معانی لغویای پرداختم که شرح و معنای [[بیت (شعر)|بیت]] بدان تکمیل میشد؛ نیز [[غزوه|غزوهای]] را نام بردم یا مسألهای شرعی یا عقلی را ذکر کردم که این امر نزدیک به تفصیل مسایلی بود که قصیده آن را در ضمن خود داشت. همه آن به دو جهت صورت گرفت: یکی شرح و توضیح قصیده منصور بالله و تفصیل آنچه که به نظم آورده بود و دیگری رعایت حق امیرالمؤمنین(علیه السلام) که خداوند خلق را بدان الزام کرده است.» |
==محتوای کتاب== | ==محتوای کتاب== | ||
| سطر ۴۴: | سطر ۴۴: | ||
کتاب «محاسن الأزهار» حاوی [[آیه|آیات]] و [[احادیث]] مختلفی است که مؤلف در خصوص زندگی، سیره عملی و فضایل [[امام علی علیه السلام|امام علی]] علیه السلام از منابع مختلف [[شیعه]] و [[اهل سنت]] ـ به زبان عربی ـ گردآوری کرده است. | کتاب «محاسن الأزهار» حاوی [[آیه|آیات]] و [[احادیث]] مختلفی است که مؤلف در خصوص زندگی، سیره عملی و فضایل [[امام علی علیه السلام|امام علی]] علیه السلام از منابع مختلف [[شیعه]] و [[اهل سنت]] ـ به زبان عربی ـ گردآوری کرده است. | ||
| − | + | مؤلف با ذکر [[سند حدیث|اسانید]] خود، به نقل روایات فضایل [[امیرالمؤمنین]](علیه السلام) میپردازد و کتاب را با روایت «ذکرُ علیّ عبادة» میآغازد. این کتاب ضمن شرح ۴۴ [[بیت (شعر)|بیت]] از [[قصیده]] ابن حمزه، آکنده از فواید لغوی، اشارات مناسب به آیات [[قرآن|قرآنی]]، روایات [[اهل بیت]](علیهم السلام)، نکات تاریخی، نقل اشعار بزرگان و... در فضایل امیرالمؤمنین است. | |
قسمت پایانی کتاب دارای دو بخش است: | قسمت پایانی کتاب دارای دو بخش است: | ||
| − | الف). فصلی جداگانه در معنای [[حدیث]] «مُناشده»: مؤلف ضمن شرح [[مصراع]] اول (نشدتُک اللهَ بِآلائه) نوشت که این بیت اشاره به حدیث مناشده (ماجرای [[شورای شش نفره خلافت|شورای خلافت]] و احتجاج امیرالمؤمنین) دارد و وعده داد که بعداً به تفصیل در این باره بنویسد. او این روایت را از دو طریق روایت میکند. در ادامه به بیان | + | الف). فصلی جداگانه در معنای [[حدیث]] «مُناشده»: مؤلف ضمن شرح [[مصراع]] اول (نشدتُک اللهَ بِآلائه) نوشت که این بیت اشاره به حدیث مناشده (ماجرای [[شورای شش نفره خلافت|شورای خلافت]] و احتجاج امیرالمؤمنین) دارد و وعده داد که بعداً به تفصیل در این باره بنویسد. او این روایت را از دو طریق روایت میکند. در ادامه به بیان ۴۴ فایده از نکات این روایت میپردازد. در فایده ۳۲، به ذکر [[ابوطالب علیه السلام|ابوطالب]] و یاری و پشتیبانی ایشان از رسولخدا(صلی الله علیه وآله) اشاره و اشعاری از او را ذکر میکند. |
ب). سه مجلس: که عناوین آنها بدین قرار است: | ب). سه مجلس: که عناوین آنها بدین قرار است: | ||
| سطر ۶۰: | سطر ۶۰: | ||
مؤلف کتاب «محاسنالأزهار» از منابع بسیار بهره گرفته است که برخی از آنها بدین قرارند: | مؤلف کتاب «محاسنالأزهار» از منابع بسیار بهره گرفته است که برخی از آنها بدین قرارند: | ||
| − | *مناقب امیرالمؤمنین (علیه السلام)، از علیبن محمدبن طیب مشهور به ابن مغازلی (م | + | *مناقب امیرالمؤمنین (علیه السلام)، از علیبن محمدبن طیب مشهور به ابن مغازلی (م ۴۸۳ق)؛ |
*[[اعلام نهج البلاغه (سرخسی) (کتاب)|أعلام نهجالبلاغه]]، از علیبن ناصر حسینی سرخسی (از علمای [[شیعه]] در قرن ششم هجری)؛ | *[[اعلام نهج البلاغه (سرخسی) (کتاب)|أعلام نهجالبلاغه]]، از علیبن ناصر حسینی سرخسی (از علمای [[شیعه]] در قرن ششم هجری)؛ | ||
| سطر ۶۶: | سطر ۶۶: | ||
*المحیط بالإمامة، از ابوالحسن علیبن حسین مشهور به شاه سربیجان؛ | *المحیط بالإمامة، از ابوالحسن علیبن حسین مشهور به شاه سربیجان؛ | ||
| − | *الاعتبار و سلوةالعارفین، از موفق بالله حسینبن اسماعیل جرجانی (متوفای حدود | + | *الاعتبار و سلوةالعارفین، از موفق بالله حسینبن اسماعیل جرجانی (متوفای حدود ۴۳۰ق)؛ |
| − | *ما نزل منالقرآن فی اهلالبیت (علیهم السلام)، از حسینبن حکم حبری (م | + | *ما نزل منالقرآن فی اهلالبیت (علیهم السلام)، از حسینبن حکم حبری (م ۲۸۶ق)؛ |
| − | *الأمالی، از ابوطالب حسینبن یحیی هارونی (م | + | *الأمالی، از ابوطالب حسینبن یحیی هارونی (م ۴۲۴ق)؛ |
*الإکفار و التفسیق، از ابوالقاسم اسماعیلبن احمد بستی؛ | *الإکفار و التفسیق، از ابوالقاسم اسماعیلبن احمد بستی؛ | ||
| − | *الأمالی، از مؤید بالله احمدبن حسین هارونی (م | + | *الأمالی، از مؤید بالله احمدبن حسین هارونی (م ۴۱۱ق)؛ |
*الاربعین فی فضایل امیرالمؤمنین، از ابوعلی حسنبن علی صفار (از علمای قرن پنجم)؛ | *الاربعین فی فضایل امیرالمؤمنین، از ابوعلی حسنبن علی صفار (از علمای قرن پنجم)؛ | ||
| سطر ۸۴: | سطر ۸۴: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *"کتابی ارزشمند در فضایل امیرالمؤمنین علیهالسلام"، علی یزدی، کتاب ماه دین، شماره | + | *"کتابی ارزشمند در فضایل امیرالمؤمنین علیهالسلام"، علی یزدی، کتاب ماه دین، شماره ۷۲، مهر ۱۳۸۲. |
| − | *"محاسن الأزهار از حمید بن احمد محلی"، افق حوزه، | + | *"محاسن الأزهار از حمید بن احمد محلی"، افق حوزه، ۹ اسفند ۱۳۹۱، شماره ۳۵۹. |
[[رده:منابع حدیثی]] | [[رده:منابع حدیثی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۱۴:۲۹
 | |
| نویسنده | حمید بن احمد محلی |
| موضوع | فضایل امام علی علیهالسلام |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| تحقيق | محمدباقر محمودی |
|
| |
کتاب «محاسن الأزهار فی مناقب إمامالأبرار و والد الأئمة الأطهار الإمام أمیرالمؤمنین علی بن أبیطالب» تألیف حمید بن احمد محلی زیدی (م، ۶۵۲ ق)، مشتمل بر مطالبی در کرامات و فضایل امام علی علیهالسلام است.
مؤلف
حُمَید بن احمد المحلی (۵۸۲-۶۵۲ ق) از علمای بنام زیدی قرن هفتم هجری در یمن است، که علم و جهاد را باهم آمیخت و در یاری شهید احمد بن حسین بسیار کوشید تا اینکه خود در رمضان ۶۵۲ ق. به شهادت رسید.
از اساتید و مشایخ وی، امام منصور بالله، محمد بن احمد بن ولید قرشی، علی بن احمد اکوع، حافظ عمران بن حسن، عمرو بن جمیل نهدی و شیخ تاجالدین زید بن احمد را نام بردهاند.
دو تن از بزرگان زیدی یمن -یعنی فرزندش احمد بن حمید و سید یحیی بن قاسم حمزی- از شاگردان و راویان وی بهشمار آمدهاند.
او دارای آثار قلمی بسیار است از جمله: الحدائقالوردیة فی ذکر أئمّةالزیدیة، عمدةالمسترشدین فی اصولالدین، الثعبانالنفّاث بهلاک أهلالمسایلالثلاث (رد قدریه و اشعریه)، الوسیط المفید الجامع بینالإیضاح و العقدالفرید، نصیحةالولاةالهادیة إلی سبلالنجاة، الرد علیالباطنیة، و محاسنالأزهار.
معرفی کتاب
کتاب «محاسن الأزهار فی مناقب إمامالأبرار» شرح قصیدهای است از عبدالله بن حمزه معروف به منصور بالله (م، ۵۶۱ ق) از سادات یمنی و علمای بنام قرن ششم هجری.
المحلی در بیان انگیزه تألیف کتابش در مقدمه میگوید: «در قصیده ابومحمد عبدالله بن حمزه که به ابوالعباس احمد بن حسن بن یوسف فرستاده بود، نکات مفیدی در فضایل امیرالمؤمنین و فضایل اهلبیت (علیهم السلام) یافتم و دیدم که آن فضایل را به تفصیل با اسناد به رسول خدا و خاندان عترت (علیهم السلام) به قلم آورم. در این شرح گاهی به معانی لغویای پرداختم که شرح و معنای بیت بدان تکمیل میشد؛ نیز غزوهای را نام بردم یا مسألهای شرعی یا عقلی را ذکر کردم که این امر نزدیک به تفصیل مسایلی بود که قصیده آن را در ضمن خود داشت. همه آن به دو جهت صورت گرفت: یکی شرح و توضیح قصیده منصور بالله و تفصیل آنچه که به نظم آورده بود و دیگری رعایت حق امیرالمؤمنین(علیه السلام) که خداوند خلق را بدان الزام کرده است.»
محتوای کتاب
کتاب «محاسن الأزهار» حاوی آیات و احادیث مختلفی است که مؤلف در خصوص زندگی، سیره عملی و فضایل امام علی علیه السلام از منابع مختلف شیعه و اهل سنت ـ به زبان عربی ـ گردآوری کرده است.
مؤلف با ذکر اسانید خود، به نقل روایات فضایل امیرالمؤمنین(علیه السلام) میپردازد و کتاب را با روایت «ذکرُ علیّ عبادة» میآغازد. این کتاب ضمن شرح ۴۴ بیت از قصیده ابن حمزه، آکنده از فواید لغوی، اشارات مناسب به آیات قرآنی، روایات اهل بیت(علیهم السلام)، نکات تاریخی، نقل اشعار بزرگان و... در فضایل امیرالمؤمنین است.
قسمت پایانی کتاب دارای دو بخش است:
الف). فصلی جداگانه در معنای حدیث «مُناشده»: مؤلف ضمن شرح مصراع اول (نشدتُک اللهَ بِآلائه) نوشت که این بیت اشاره به حدیث مناشده (ماجرای شورای خلافت و احتجاج امیرالمؤمنین) دارد و وعده داد که بعداً به تفصیل در این باره بنویسد. او این روایت را از دو طریق روایت میکند. در ادامه به بیان ۴۴ فایده از نکات این روایت میپردازد. در فایده ۳۲، به ذکر ابوطالب و یاری و پشتیبانی ایشان از رسولخدا(صلی الله علیه وآله) اشاره و اشعاری از او را ذکر میکند.
ب). سه مجلس: که عناوین آنها بدین قرار است:
- فی ذکر طرف من الآیاتالکریمة التی وردت فی شأن أهلالبیت (علیهم السلام)
- فی ذکر أدعیة مأثورة عن رسولالله (صلی الله علیه وآله)؛ نویسنده در ضمن مجلس دوم، برخی از ادعیه امیرالمؤمنین(علیه السلام) (دعاءالعشرات و...) را نیز نقل کرده و به ارزش و جایگاه اعجاز گونه کلماتِ آن حضرت اشاره کرده است.
- فی فضلالصلاة علیالنبی (صلی الله علیه وآله) و صورتها.
منابع کتاب
مؤلف کتاب «محاسنالأزهار» از منابع بسیار بهره گرفته است که برخی از آنها بدین قرارند:
- مناقب امیرالمؤمنین (علیه السلام)، از علیبن محمدبن طیب مشهور به ابن مغازلی (م ۴۸۳ق)؛
- أعلام نهجالبلاغه، از علیبن ناصر حسینی سرخسی (از علمای شیعه در قرن ششم هجری)؛
- المحیط بالإمامة، از ابوالحسن علیبن حسین مشهور به شاه سربیجان؛
- الاعتبار و سلوةالعارفین، از موفق بالله حسینبن اسماعیل جرجانی (متوفای حدود ۴۳۰ق)؛
- ما نزل منالقرآن فی اهلالبیت (علیهم السلام)، از حسینبن حکم حبری (م ۲۸۶ق)؛
- الأمالی، از ابوطالب حسینبن یحیی هارونی (م ۴۲۴ق)؛
- الإکفار و التفسیق، از ابوالقاسم اسماعیلبن احمد بستی؛
- الأمالی، از مؤید بالله احمدبن حسین هارونی (م ۴۱۱ق)؛
- الاربعین فی فضایل امیرالمؤمنین، از ابوعلی حسنبن علی صفار (از علمای قرن پنجم)؛
- صحیفةالرضا (علیه السلام)، که محلی طریق خود را بدان کتاب نقل کرده است؛
- العمدة، از یحییبن حسن مشهور به ابن بطریق حلی.
منابع
- "کتابی ارزشمند در فضایل امیرالمؤمنین علیهالسلام"، علی یزدی، کتاب ماه دین، شماره ۷۲، مهر ۱۳۸۲.
- "محاسن الأزهار از حمید بن احمد محلی"، افق حوزه، ۹ اسفند ۱۳۹۱، شماره ۳۵۹.
