الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| + | {{مشخصات کتاب | ||
| + | |||
| + | |عنوان= | ||
| + | |||
| + | |تصویر= [[پرونده:الجوهر-الثمين.jpg|240px|وسط]] | ||
| + | |||
| + | |نویسنده=سید عبدالله شبر | ||
| + | |||
| + | |موضوع= تفاسیر شیعه | ||
| + | |||
| + | |زبان= عربی | ||
| + | |||
| + | |تعداد جلد= ۶ | ||
| + | |||
| + | |عنوان افزوده1= | ||
| + | |||
| + | |افزوده1= | ||
| + | |||
| + | |عنوان افزوده2= | ||
| + | |||
| + | |افزوده2= | ||
| + | |||
| + | |لینک=[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/39212/الجوهر-الثمين-في-تفسير-الكتاب-المبين الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین] | ||
| + | }}کتاب '''«الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین»''' تألیف [[سید عبدالله شبر|سید عبدالله شُبّر]] (م، ۱۲۴۲ ق)، یکی از سه [[تفسیر قرآن|تفسیر]] مؤلف بر تمام [[قرآن کریم]] است. نویسنده در این تفسیر، رویکردى ادبى و [[بلاغت|بلاغى]] به [[آیه|آیات]] داشته و با شرح لغات و عبارات، سعى در تبیین مفهوم آیات، غالباً با کمک روایات و برخى از اقوال مفسران دارد. | ||
| + | |||
==مؤلف== | ==مؤلف== | ||
| − | [[سید عبدالله شبر]] | + | سید عبدالله حسینی کاظمی معروف به «[[سید عبدالله شبر|سید عبدالله شُبّر]]» (۱۲۴۲-۱۱۸۸ ق)، از علما و مراجع برجسته [[شیعه]] در قرن سیزدهم هجری است. او شاگرد عالمان بزرگی چون [[سید محسن اعرجی]]، [[سید علی طباطبایی]]، [[میرزای قمی|میرزا ابوالقاسم قمی]] و [[شیخ جعفر کاشف الغطاء]] بود. |
| + | |||
| + | علامه شبّر به کثرت تألیفات و سرعت در نگارش کتب مشهور است. علاوه بر تفسیر «الجوهر الثمین»، آثار مهم دیگر او عبارتند از: [[صفوه التفاسیر|صفوة التفاسیر]]، [[تفسیر القرآن الکریم (شبر) (کتاب)|تفسیر القرآن الکریم]]، جامع المعارف والاحکام، مصباح الظلام، مصابیح الانوار فی حل مشکلات الاخبار، البرهان المبین فی فتح ابواب علوم الائمة المعصومین، جامع المقال فی معرفة الرواة والرجال، حق الیقین فی معرفة اصول الدین. | ||
| + | |||
| + | ==معرفی کتاب== | ||
| + | |||
| + | [[سید عبدالله شبر]] علاوه بر «الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین»، دو کتاب دیگر در [[تفسیر قرآن]] با عناوین «[[تفسیر القرآن الکریم (شبر) (کتاب)|تفسیر القرآن الکریم]]» و «[[صفوه التفاسیر|صفوة التفاسیر]]» نوشت. «الجوهر الثمین» در حجمى کمتر از «صفوة التفاسیر» (تفسیر کبیر) و با همان شیوه نگاشته شده است. از مقدمه کوتاه این تفسیر برمى آید که سید عبدالله شبر آن را پیش از تفسیر کبیر خود نوشته است. در این مقدمه آمده است: «به نظر آمد تفسیرى بنگارم که شامل نکات لطیف و معانى ظریف و تصحیح [[قراءات قرآن|قرائات]] و مبانى آنها و اخبار و آثار [[معصوم|معصومین]] علیهم السلام باشد و از خداوند توفق مى خواهم تا پس از اتمام آن به تفسیرى بپردازم که همانند دریایى پهناور به هر چه گفته و نوشته شده است، احاطه داشته و همه علوم را دارا باشد؛ شامل [[تأویل|تأویل]] و تنزیل و خرد و کلان تفسیر باشد و...» که بحمدالله این توفیق را یافته است. | ||
| + | |||
| + | صاحب «[[الذریعه]]» در مورد تفسیر وسیط یا «الجوهر الثمین فى تفسیر القرآن المبین» مى نویسد: «من [[نسخه خطی|نسخه خطى]] آن را که به خط خود سید عبدالله شبر بود نزد نوه او سید محمد بن على بن الحسین بن مؤلف دیده ام و جلد اول آن در ۱۸ [[صفر]] ۱۲۳۹ هـ.ق و جلد دوم آن در ۱۹ [[ماه ربیع الاول|ربیع الاول]] ۱۲۳۹ هـ.ق به اتمام رسیده است». | ||
| + | |||
| + | دکتر سید محمد بحرالعلوم، در ضمن مقدمه مفصل خود براین تفسیر، درباره آن نوشته است: «در چهارچوپ جریان تفسیرنگارى [[شیعه|شیعى]]، پس از «[[مجمع البیان (کتاب)|مجمع البیان]]»، این تفسیر را مى‌توان حلقه مفقوده‌اى دانست که در جمع بین جنبه‌هاى عقلانى در تفسیر و تلاش براى دست یافتن به روشى سهل و آسان در تعبیر و عرضه مطالب، همت ورزیده است. در نگارش و تبیین مطالب، توضیح روشن و رسا، نثر روان و استوار محدود ساختن مطالب در محدوده روشن‌گرى پیرامون آیات و پرهیز از «اطناب مُمِل» و «ایجاز مُخِل»، دقت شایسته در انتخاب روایات و منقولات و... از جمله ویژگى‌هاى برجسته این تفسیر است. این تفسیر، تفسیر متوسط مؤلف است؛ از تفسیر «الوجیز» وى، گسترده‌تر است و از «صفوة التفاسیر»، کوچک‌تر و خلاصه‌تر». | ||
| + | |||
| + | == محتوای کتاب == | ||
| + | [[تفسیر قرآن|تفسیر]] «الجوهر الثمین»، در شش جلد تدوین شده و تفسیر سوره‌ها در مجلدات شش‌گانه آن، به شکل زیر است: | ||
| + | |||
| + | * از آغاز [[قرآن]] تا پایان [[سوره آل عمران]]؛ | ||
| + | * از آغاز [[سوره نساء]] تا پایان [[سوره اعراف]]؛ | ||
| + | * از آغاز [[سوره انفال]] تا پایان [[سوره نحل]]؛ | ||
| + | * از آغاز [[سوره اسراء]] تا پایان [[سوره نمل]]؛ | ||
| + | * از آغاز [[سوره قصص]] تا پایان [[سوره جاثیه|سوره جاثیه]]؛ | ||
| + | * از آغاز [[سوره احقاف]] تا پایان قرآن. | ||
| + | |||
| + | نویسنده در این تفسیر، رویکردى ادبى، [[بلاغت|بلاغى]] و لغوى به [[آیه|آیات]] داشته و با شرح لغات، اصطلاحات و عبارات، سعى در تبیین مفهوم آیات دارد. وى، از روایات تفسیرى نیز در تفسیر آیات کمک گرفته و به‌صورت شرح مزجى به توضیح مفاد و مندرجات آیات پرداخته است؛ در داخل پرانتز آیات مورد نظر و در بیرون آن مفهوم آیات بیان شده است. | ||
| − | + | مؤلف ابتدا از جایگاه نزول [[سوره]] و [[ثواب]] قرائت سخن مى‌گوید و پس از آن، با اشاره‌اى به شماره آیات سوره و اختلاف موجود در آن، قسمتى از سوره را انتخاب کرده و سپس به تفسیر و تبیین جمله‌ها، غالباً با اتکاء به روایات و برخى از اقوال مفسران مى‌پردازد. | |
| − | در | + | در نقل اقوال مفسران، توجهى شایسته به اقوال تمام مفسران [[شیعه]] و [[سنی|سنى]]، متقدم و متأخر، گاهى با نقد و تحلیل و گاه صرفا با نقل و اشاره شده است. مسائل عقیدتى بسیار خلاصه و فشرده آمده است، تا جایى که از محدوده توضیح آیات بیرون نرود. نقل [[قصه های قرآن|قصص]] و تاریخ، به تفصیل نیست و آنچه آمده، غالباً بدون نقد و تحلیل است. به [[قراءات قرآن|قرائت‌هاى]] مختلف در آیات، توجه شده و با توجیه معانى انتخاب شده، غالباً به استدلال و توجیه پرداخته است. |
| − | + | == منابع == | |
| − | + | *[[طبقات مفسران شیعه (کتاب)|طبقات مفسران شیعه]]، ج۴، عبدالرحیم عقیقى بخشایشى. | |
| − | * طبقات مفسران | + | *تفسیر و مفسران، ج۲، محمدهادی معرفت. |
| − | * تفسیر و مفسران، | + | *[[نرم افزار جامع تفاسیر نور|نرم افزار جامع التفاسیر نور]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |
| − | [[رده:تفاسیر | + | [[رده:تفاسیر]][[رده:تفاسیر اجتهادی]][[رده:تفسیرهای شیعه]] |
| − | [[رده:تفاسیر]] | ||
{{تفسیر قرآن}} | {{تفسیر قرآن}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۲ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۵۶
 | |
| نویسنده | سید عبدالله شبر |
| موضوع | تفاسیر شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۶ |
|
| |
کتاب «الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین» تألیف سید عبدالله شُبّر (م، ۱۲۴۲ ق)، یکی از سه تفسیر مؤلف بر تمام قرآن کریم است. نویسنده در این تفسیر، رویکردى ادبى و بلاغى به آیات داشته و با شرح لغات و عبارات، سعى در تبیین مفهوم آیات، غالباً با کمک روایات و برخى از اقوال مفسران دارد.
محتویات
مؤلف
سید عبدالله حسینی کاظمی معروف به «سید عبدالله شُبّر» (۱۲۴۲-۱۱۸۸ ق)، از علما و مراجع برجسته شیعه در قرن سیزدهم هجری است. او شاگرد عالمان بزرگی چون سید محسن اعرجی، سید علی طباطبایی، میرزا ابوالقاسم قمی و شیخ جعفر کاشف الغطاء بود.
علامه شبّر به کثرت تألیفات و سرعت در نگارش کتب مشهور است. علاوه بر تفسیر «الجوهر الثمین»، آثار مهم دیگر او عبارتند از: صفوة التفاسیر، تفسیر القرآن الکریم، جامع المعارف والاحکام، مصباح الظلام، مصابیح الانوار فی حل مشکلات الاخبار، البرهان المبین فی فتح ابواب علوم الائمة المعصومین، جامع المقال فی معرفة الرواة والرجال، حق الیقین فی معرفة اصول الدین.
معرفی کتاب
سید عبدالله شبر علاوه بر «الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین»، دو کتاب دیگر در تفسیر قرآن با عناوین «تفسیر القرآن الکریم» و «صفوة التفاسیر» نوشت. «الجوهر الثمین» در حجمى کمتر از «صفوة التفاسیر» (تفسیر کبیر) و با همان شیوه نگاشته شده است. از مقدمه کوتاه این تفسیر برمى آید که سید عبدالله شبر آن را پیش از تفسیر کبیر خود نوشته است. در این مقدمه آمده است: «به نظر آمد تفسیرى بنگارم که شامل نکات لطیف و معانى ظریف و تصحیح قرائات و مبانى آنها و اخبار و آثار معصومین علیهم السلام باشد و از خداوند توفق مى خواهم تا پس از اتمام آن به تفسیرى بپردازم که همانند دریایى پهناور به هر چه گفته و نوشته شده است، احاطه داشته و همه علوم را دارا باشد؛ شامل تأویل و تنزیل و خرد و کلان تفسیر باشد و...» که بحمدالله این توفیق را یافته است.
صاحب «الذریعه» در مورد تفسیر وسیط یا «الجوهر الثمین فى تفسیر القرآن المبین» مى نویسد: «من نسخه خطى آن را که به خط خود سید عبدالله شبر بود نزد نوه او سید محمد بن على بن الحسین بن مؤلف دیده ام و جلد اول آن در ۱۸ صفر ۱۲۳۹ هـ.ق و جلد دوم آن در ۱۹ ربیع الاول ۱۲۳۹ هـ.ق به اتمام رسیده است».
دکتر سید محمد بحرالعلوم، در ضمن مقدمه مفصل خود براین تفسیر، درباره آن نوشته است: «در چهارچوپ جریان تفسیرنگارى شیعى، پس از «مجمع البیان»، این تفسیر را مى‌توان حلقه مفقوده‌اى دانست که در جمع بین جنبه‌هاى عقلانى در تفسیر و تلاش براى دست یافتن به روشى سهل و آسان در تعبیر و عرضه مطالب، همت ورزیده است. در نگارش و تبیین مطالب، توضیح روشن و رسا، نثر روان و استوار محدود ساختن مطالب در محدوده روشن‌گرى پیرامون آیات و پرهیز از «اطناب مُمِل» و «ایجاز مُخِل»، دقت شایسته در انتخاب روایات و منقولات و... از جمله ویژگى‌هاى برجسته این تفسیر است. این تفسیر، تفسیر متوسط مؤلف است؛ از تفسیر «الوجیز» وى، گسترده‌تر است و از «صفوة التفاسیر»، کوچک‌تر و خلاصه‌تر».
محتوای کتاب
تفسیر «الجوهر الثمین»، در شش جلد تدوین شده و تفسیر سوره‌ها در مجلدات شش‌گانه آن، به شکل زیر است:
- از آغاز قرآن تا پایان سوره آل عمران؛
- از آغاز سوره نساء تا پایان سوره اعراف؛
- از آغاز سوره انفال تا پایان سوره نحل؛
- از آغاز سوره اسراء تا پایان سوره نمل؛
- از آغاز سوره قصص تا پایان سوره جاثیه؛
- از آغاز سوره احقاف تا پایان قرآن.
نویسنده در این تفسیر، رویکردى ادبى، بلاغى و لغوى به آیات داشته و با شرح لغات، اصطلاحات و عبارات، سعى در تبیین مفهوم آیات دارد. وى، از روایات تفسیرى نیز در تفسیر آیات کمک گرفته و به‌صورت شرح مزجى به توضیح مفاد و مندرجات آیات پرداخته است؛ در داخل پرانتز آیات مورد نظر و در بیرون آن مفهوم آیات بیان شده است.
مؤلف ابتدا از جایگاه نزول سوره و ثواب قرائت سخن مى‌گوید و پس از آن، با اشاره‌اى به شماره آیات سوره و اختلاف موجود در آن، قسمتى از سوره را انتخاب کرده و سپس به تفسیر و تبیین جمله‌ها، غالباً با اتکاء به روایات و برخى از اقوال مفسران مى‌پردازد.
در نقل اقوال مفسران، توجهى شایسته به اقوال تمام مفسران شیعه و سنى، متقدم و متأخر، گاهى با نقد و تحلیل و گاه صرفا با نقل و اشاره شده است. مسائل عقیدتى بسیار خلاصه و فشرده آمده است، تا جایى که از محدوده توضیح آیات بیرون نرود. نقل قصص و تاریخ، به تفصیل نیست و آنچه آمده، غالباً بدون نقد و تحلیل است. به قرائت‌هاى مختلف در آیات، توجه شده و با توجیه معانى انتخاب شده، غالباً به استدلال و توجیه پرداخته است.
منابع
- طبقات مفسران شیعه، ج۴، عبدالرحیم عقیقى بخشایشى.
- تفسیر و مفسران، ج۲، محمدهادی معرفت.
- نرم افزار جامع التفاسیر نور، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
| تفسیر قرآن | |
| درباره تفسیر قرآن: | تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن |
|---|---|
| اصطلاحات: | اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات |
| شاخه های تفسیر قرآن: |
تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی) |
| روشهای تفسیری قرآن: |
|
| تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: |
|
