بیت المعمور: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | «بیت المعمور» عبارتی [[قرآن|قرآنی]] است به معنای «خانه آباد» در آسمان که مطابق برخی روایات، درست برابر [[کعبه]] (بیت‌الحرام یا بیت‌العتیق) قرار گرفته و آبادانی این خانه به لحاظ فراوانی [[فرشتگان]] عابد در آن است.<ref>تفسیر طبری، ج ۱۱، ص ۱۰ـ۱۱؛ سیوطی، الدرالمنثور، ج ۶، ص ۱۱۷ـ۱۱۸.</ref> | |
| − | + | ==بیت‌المعمور در قرآن و روایات== | |
| + | تعبیر «بیت المعمور» تنها یک بار در [[قرآن کریم]] آمده است: {{متن قرآن|«وَالْبَیتِ الْمَعْمُورِ»}}؛ ([[سوره طور]]، ۴) و خداوند برای بیان این مطلب که بی‌گمان عذاب الهی (بر کافران) رخ خواهد نمود و هیچ‌کس را دفع آن مقدور نخواهد بدان سوگند یاد کرده است. پرداختن به [[تفسیر]] و نیز بیان توضیحاتی درباره بیت‌المعمور، از همان زمان [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و آله و از زبان آن حضرت آغاز شد و توسط [[صحابه]] و [[تابعان]] ادامه یافت. | ||
| − | و | + | افزون بر منزلت «بیت المعمور»، از آن رو که مقام سوگند الهی در قرآن کریم راه یافته، در روایات نیز بسیار بدان پرداخته شده است و توسط مفسران مورد بررسی قرار گرفته است. تنها [[حسن بصری]] بیت المعمور را همان [[بیت الحرام]] دانسته است،<ref>بصری، تفسیر، ج۲ ص۳۰۵.</ref> اما بیشتر روایات بیان کننده آنند که این خانه در آسمان جای دارد؛ چنان که در [[حدیث|حدیثی]] از مالک بن صعصعه از رسول گرامی صلی الله علیه و آله آمده است که آن حضرت در [[معراج]]، هنگامی که به همراه [[جبرئیل]] از آسمان هفتم گذشتند به بیت المعمور رسیدند، جایی که هر روز ۷۰ هزار [[فرشتگان|فرشته]] در آن به [[نماز]] می‌ایستند، فرشتگانی که دیگر هرگز به آنجا بازنمی‌گردند. در ادامه حدیث آمده است که پیامبر صلی الله علیه و آله پس از آن به [[سدرة المنتهى|سدرة المنتهی]] رسیدند.<ref>صحیح مسلم، ج۱ ص۱۴۶؛ تفسیر طبری، ج۲۷ ص۱۰-۱۱.</ref> |
| − | + | در دسته‌ای از روایات معراج، بر این موضوع تکیه شده است که پیامبر صلی الله علیه و آله و در پس ایشان دیگر انبیاء و رسولان و نیز فرشتگان در بیت المعمور با اذان [[جبرئیل|جبرئیل]] به نماز ایستادند.<ref>کلینی، الكافى، ج ۳ ص ۳۰۲؛ طوسی، تهذيب الأحكام، ج ۲ ص ۶۰.</ref> | |
| − | در | + | در روایتی از [[امام صادق]] علیه السلام سؤال شد که چرا [[کعبه]]، کعبه نامیده شد؟ امام(ع) فرمود زیرا چهارگوش مى باشد. سؤال شد براى چه چهارگوش است؟ امام(ع) فرمود: زیرا محاذى (برابر) بیت المعمور است و آن چهار گوش مى باشد. سؤال شد: براى چه بیت المعمور چهار گوش است؟ امام(ع) فرمود: زیرا محاذى عرش است و آن چهار گوش مى باشد. سؤال شد: چرا عرش مربّع است؟ فرمودند: زیرا کلماتى که اسلام بر آن بنا شده چهار تا است و آنها عبارت‌اند از: سبحان الله و الحمد للّه و لا اله الّا اللَّه و اللَّه اکبر.<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۱۹۰.</ref> |
| − | + | در روایات گوناگون، جایگاه بیت‌المعمور در طبقات مختلف آسمان دانسته شده است. آسمان هفتم، ششم، چهارم و آسمان فروردین (السماء الدنیا)؛ و در روایتی بیت المعمور متصل به [[عرش]] است و حتی در برخی روایات برای فراهم آوردن اشتراکی در بیان مطلب، به وجود «بیتی معمور» در هر کدام از طبقات آسمان و زمین اشاره شده است. در روایتی که [[علامه مجلسى|علامه مجلسی]] در این باره نقل می‌کند، این خانه در آسمان چهارم بوده و از یاقوت سرخ ساخته شده است. | |
| − | |||
| − | + | دسته‌ای دیگر از روایات در تفسیر آیۀ یاد شده، با اشاره به نزول یکبارۀ قرآن کریم، گویند که بیت‌المعمور همان جایگاه ستارگان در آسمان فروردین است که قرآن کریم در [[شب قدر]] از [[ماه رمضان]] به آنجا فرود آمد و سپس به تدریج بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نازل شد.<ref>سیوطی، الدرالمنثور، ج ۱، ص ۱۸۹؛ تفسیر طبری، ج ۲، ص ۸۴-۸۵.</ref> | |
| − | |||
| − | + | اما واقعیت این است که وجه اشتراک غالب روایات، در اصل بیان همسنگی و تقابل بیت‌المعمور و خانه [[کعبه|کعبه]] است. چنین آمده است که همان گونه که برای آدمیان در زمین خانه‌ای برای پرستش پروردگار وجود دارد و آن بیت‌الحرام است، در آسمان نیز برای فرشتگان، خانه‌ای بنا شده است که در آن به پرستش الهی بپردازند، خانه‌ای با همان حرمتی که کعبه در زمین دارد. از این رو بعضی از عالمان گفته اند بیت المعمور حقیقت مثالی [[کعبه]] در عوالم غیبی آسمان چهارم یا هفتم است.<ref>نثر طوبی، علامه شعرانی، ج۱، ص۱۰۲.</ref> | |
| + | ==پانویس== | ||
| + | {{پانویس}} | ||
| + | ==منابع== | ||
| − | + | *"بیت المعمور"، [https://www.cgie.org.ir/fa/article/229238/%D8%A8%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D9%85%D9%88%D8%B1 دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]، تاریخ بازیابی: ۲۶ شهریور ۱۳۹۲. | |
| − | * بیت | + | *"بیت المعمور"، [https://rch.ac.ir/article/Details/12607 دانشنامه جهان اسلام]. |
| + | *"بیت المعمور"، نثر طوبی، علامه شعرانی. | ||
[[رده:اماکن ذکر شده در قرآن]] | [[رده:اماکن ذکر شده در قرآن]] | ||
| + | [[رده:واژگان قرآنی]] | ||
| + | <references /> | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۰۱
«بیت المعمور» عبارتی قرآنی است به معنای «خانه آباد» در آسمان که مطابق برخی روایات، درست برابر کعبه (بیت‌الحرام یا بیت‌العتیق) قرار گرفته و آبادانی این خانه به لحاظ فراوانی فرشتگان عابد در آن است.[۱]
بیت‌المعمور در قرآن و روایات
تعبیر «بیت المعمور» تنها یک بار در قرآن کریم آمده است: «وَالْبَیتِ الْمَعْمُورِ»؛ (سوره طور، ۴) و خداوند برای بیان این مطلب که بی‌گمان عذاب الهی (بر کافران) رخ خواهد نمود و هیچ‌کس را دفع آن مقدور نخواهد بدان سوگند یاد کرده است. پرداختن به تفسیر و نیز بیان توضیحاتی درباره بیت‌المعمور، از همان زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و از زبان آن حضرت آغاز شد و توسط صحابه و تابعان ادامه یافت.
افزون بر منزلت «بیت المعمور»، از آن رو که مقام سوگند الهی در قرآن کریم راه یافته، در روایات نیز بسیار بدان پرداخته شده است و توسط مفسران مورد بررسی قرار گرفته است. تنها حسن بصری بیت المعمور را همان بیت الحرام دانسته است،[۲] اما بیشتر روایات بیان کننده آنند که این خانه در آسمان جای دارد؛ چنان که در حدیثی از مالک بن صعصعه از رسول گرامی صلی الله علیه و آله آمده است که آن حضرت در معراج، هنگامی که به همراه جبرئیل از آسمان هفتم گذشتند به بیت المعمور رسیدند، جایی که هر روز ۷۰ هزار فرشته در آن به نماز می‌ایستند، فرشتگانی که دیگر هرگز به آنجا بازنمی‌گردند. در ادامه حدیث آمده است که پیامبر صلی الله علیه و آله پس از آن به سدرة المنتهی رسیدند.[۳]
در دسته‌ای از روایات معراج، بر این موضوع تکیه شده است که پیامبر صلی الله علیه و آله و در پس ایشان دیگر انبیاء و رسولان و نیز فرشتگان در بیت المعمور با اذان جبرئیل به نماز ایستادند.[۴]
در روایتی از امام صادق علیه السلام سؤال شد که چرا کعبه، کعبه نامیده شد؟ امام(ع) فرمود زیرا چهارگوش مى باشد. سؤال شد براى چه چهارگوش است؟ امام(ع) فرمود: زیرا محاذى (برابر) بیت المعمور است و آن چهار گوش مى باشد. سؤال شد: براى چه بیت المعمور چهار گوش است؟ امام(ع) فرمود: زیرا محاذى عرش است و آن چهار گوش مى باشد. سؤال شد: چرا عرش مربّع است؟ فرمودند: زیرا کلماتى که اسلام بر آن بنا شده چهار تا است و آنها عبارت‌اند از: سبحان الله و الحمد للّه و لا اله الّا اللَّه و اللَّه اکبر.[۵]
در روایات گوناگون، جایگاه بیت‌المعمور در طبقات مختلف آسمان دانسته شده است. آسمان هفتم، ششم، چهارم و آسمان فروردین (السماء الدنیا)؛ و در روایتی بیت المعمور متصل به عرش است و حتی در برخی روایات برای فراهم آوردن اشتراکی در بیان مطلب، به وجود «بیتی معمور» در هر کدام از طبقات آسمان و زمین اشاره شده است. در روایتی که علامه مجلسی در این باره نقل می‌کند، این خانه در آسمان چهارم بوده و از یاقوت سرخ ساخته شده است.
دسته‌ای دیگر از روایات در تفسیر آیۀ یاد شده، با اشاره به نزول یکبارۀ قرآن کریم، گویند که بیت‌المعمور همان جایگاه ستارگان در آسمان فروردین است که قرآن کریم در شب قدر از ماه رمضان به آنجا فرود آمد و سپس به تدریج بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نازل شد.[۶]
اما واقعیت این است که وجه اشتراک غالب روایات، در اصل بیان همسنگی و تقابل بیت‌المعمور و خانه کعبه است. چنین آمده است که همان گونه که برای آدمیان در زمین خانه‌ای برای پرستش پروردگار وجود دارد و آن بیت‌الحرام است، در آسمان نیز برای فرشتگان، خانه‌ای بنا شده است که در آن به پرستش الهی بپردازند، خانه‌ای با همان حرمتی که کعبه در زمین دارد. از این رو بعضی از عالمان گفته اند بیت المعمور حقیقت مثالی کعبه در عوالم غیبی آسمان چهارم یا هفتم است.[۷]
پانویس
- ↑ تفسیر طبری، ج ۱۱، ص ۱۰ـ۱۱؛ سیوطی، الدرالمنثور، ج ۶، ص ۱۱۷ـ۱۱۸.
- ↑ بصری، تفسیر، ج۲ ص۳۰۵.
- ↑ صحیح مسلم، ج۱ ص۱۴۶؛ تفسیر طبری، ج۲۷ ص۱۰-۱۱.
- ↑ کلینی، الكافى، ج ۳ ص ۳۰۲؛ طوسی، تهذيب الأحكام، ج ۲ ص ۶۰.
- ↑ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۱۹۰.
- ↑ سیوطی، الدرالمنثور، ج ۱، ص ۱۸۹؛ تفسیر طبری، ج ۲، ص ۸۴-۸۵.
- ↑ نثر طوبی، علامه شعرانی، ج۱، ص۱۰۲.
منابع
- "بیت المعمور"، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، تاریخ بازیابی: ۲۶ شهریور ۱۳۹۲.
- "بیت المعمور"، دانشنامه جهان اسلام.
- "بیت المعمور"، نثر طوبی، علامه شعرانی.
