شفیعای هروی

این صفحه مدخلی از اثر آفرینان است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

شفیعای هروی، محمد

قرن: ۱۱ (م، ۱۰۸۱ ق)

خطاط، نقاش، مُذَهِّب و شاعر، متخلص به شفیعا و مشهور به پیشوا.

از سادات حسینى هرات بود و در خط شاگرد فصیحى شاعر است که در دستگاه مرتضى قلى خان شاملو بود. شفیعا خط نسخ و نستعلیق و شکسته را خوش مى‌ نوشت و خط شکسته را به جایى رساند که به نام وى، شفیعایى خوانده مى‌ شد و بعدها درویش عبدالمجید این خط را تکمیل کرد و به حد کمال رساند.

وى همچنین در شعر و ادب و نقاشى و تذهیب، استادى بى‌ مانند بود. سفرى به هند کرد و در بازگشت مدتى در اصفهان بسر برد و در دربار شاه عباس دوم خوشنویس مقرر و موظف بود، چنانکه در بعضى قطعات عباسى رقم کرده است.

محمدشفیع سپس به هرات رفت و در سن هشتاد و پنج سالگى در مشهد درگذشت.

قطعاتى با رقم «محمدشفیع الحسینى» دیده شده که در شیوه ‌ى قدرت همانند خط شفیعا است و تاریخ ۱۰۹۲ و ۱۱۱۶ و ۱۱۲۴ و ۱۱۲۸ دارد و ممکن است که محمد شفیع الحسینى دیگرى نیز پس از مرگ شفیعا وجود داشته که درست در خط شفیعایى همسنگ و برابر شفیعا بوده است.

از شفیعا، قطعه‌ اى مانده که در تاریخ وفات پدر خود سروده و به لوح مزارش، به خط نستعلیق ممتاز مکتوب نموده و رقم «کتبه العبد خادم المساکین محمدشفیع ابن میرحسن الحسینى ۱۰۴۲ هجری» دارد.

از دیگر آثار وى: یک قطعه از مرقع، به قلم سه دانگ و نیم دودانگ و کتابت جلى خوش، با رقم: «کتبه العبد المذنب محمدشفیع»؛ یک قعطه به قلم پنج دانگ و کتابت متوسط با رقم: «کتبه الحقیر محمدشفیع الهروى»؛ یک قطعه به قلم نیم دودانگ و نیم دودانگ خوش، با رقم: «مشقه العبد محمدشفیع غفر ذنوبه» و «مشقه العبد محمد شفیع».

منابع

• انجمن مفاخر فرهنگی، اثرآفرینان، ج۳، ص۳۲۳.

شعر فارسی
	شعرشناسی	* شعر * علم عروض * قافیه * تخلص * دیوان * مصراع * بیت * مقفا * قالب * مطلع * تغزل * بحور شعری
	قالب‌های شعر	*مثنوی * قصیده * غزل * مسمط * مستزاد * ترجیع‌بند * ترکیب‌بند * قطعه * رباعی
	سبک‌های شعر فارسی	* سبک خراسانی * سبک عراقی * سبک هندی * سبک بازگشت ادبی * شعر نو
	شاعران پارسی گو:	همه*قرن 4 * قرن 5 * قرن 6 * قرن 7 * قرن 8 * قرن 9 * قرن 10 * قرن 11 * قرن 12 * قرن 13 * قرن 14

خوشنویسی
خط‌ ها	استادان
خط کوفی
خط محقق	ابن مقله * ابن بواب * یاقوت مستعصمی * شیخ زاده سهروردی * ارغون کابلی * احمد رومی * میرزا بایسنغر * میرزا سلطان ابراهیم و ...
خط ریحان	ابن مقله * یاقوت مستعصمی * عمر اقطع * ابن هلال * ابن بواب * عبدالله بلخ * ارغون * امیر مجدالدین * میرزا بایسنغر *احمد رومی و ...
خط ثلث	یاقوت مستعصمی * میرزا سلطان ابراهیم * عبدالحی * سید ولی میرزا بایسنغر * عمر اقطع * عبدالحی * عبدالباقی * عبدالله و ...
خط نسخ	میر منشی حسین قمی * شیخ كمال سبزواری * آقا ابراهیم قمی *میرزا احمد تبریزی * میرزا احمد نیریزی * اشرف الکتاب اصفهانی * سلطان الکتاب اصفهانی * وصال شیرازی * میرزا شفیع تبریزی و ...
خط توقیع	یاقوت مستعصمی * احمد رومی * ارغون كابلی * بایسنغر و ...
خط رقاع	علی ابن مقله * ابن بواب * شیخ زاده سهروردی * احمد رومی * خواجه حافظ شیرازی * مجدالدین فیروز آّبادی * یاقوت مستعصمی * و ...
خط تعلیق	خواجه تاج سلمانی واضع * خواجه عبدالحی منشی * درویش عبدالله بلخی * میر منصور منشی * خواجه اختیار منشی * میر عبدالله * ابراهیم خوشنویس * میرزا کافی * مجد الدین ابراهیم * میرزا علی اکبر شیرازی و ...
خط نستعلیق	میر علی تبریزی واضع * سیمی نیشابوری * میرزا بوتراب اصفهانی * عبدالرشید دیلمی * میرزا محمد صالح * میرزا اسد الله شیرازی * آقا مهدی تهرانی * سید حسین خوشنویس باشی * میرزا غلامرضا * میرزا عمو * میرزا رضای کلهر * میرزا کاظم * عماد الکتاب *عباسقلیان باتمانقلیج تبریزی *کمال الدین اظهر *سلطان علی مشهدی * سلطان محمد خندان * سیدعلی حسینی * میرعلی هروی * میرعماد حسنی * میرزا محمد حسین تبریزی * علیرضا عباسی و ...
خط شكسته	مرتضی قلی شاملو * شفیعا * میر احسن كرمانی * درویش عبدالمجید طالقانی * میرزا کوچک * میرزا عبدالجواد اصفهانی و ...
خط طغری	اسماعیل طغرائی * خواجه عتیق منشی * خواجه كمال طغرائی و ...
خط تحریر	میرزا رضی تبریزی * میرزا رضای بغدادی * میرزا علیخان امین الدوله * نشاط اصفهانی * میرزا ابوالقاسم قائم مقام * میرزا سعید وزیر * مرحوم حسنعلیخان امیر نظام گرویی * مجد الدین منشی السلطان تبریزی و ... .
منبع: انواع خطوط خوشنویسان معروف ایران، محمد نقشی تبریزی، هنر و مردم، تیر 1343، شماره 21