سید حسین خادمی: تفاوت بین نسخه‌ها
(←آرشیو عکس و تصویر) |
|||
| (۳۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| + | '''آیت‌الله سید حسین خادمی''' (۱۲۸۰ - ۱۳۶۳ ش)، از روحانیون مجاهد [[شیعه]] در انقلاب اسلامی و از شاگردان [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزای نائینی]] بود. آیت الله خادمی، مبارزه با فساد گسترده سیاسی و اجتماعی رژیم پهلوی را در سرلوحه کار خود قرار داد و در مواردی چون مخالفت با کشف [[حجاب]] رضاخانی و حمایت از قیام [[امام خمینی]] پیشتاز بود. | ||
| + | |||
{{شناسنامه عالم | {{شناسنامه عالم | ||
| − | |نام کامل = حسین خادمی | + | |نام کامل = سید حسین موسوی خادمی |
|تصویر=[[پرونده:خادمی (4).jpg|۲۲۰px|center]] | |تصویر=[[پرونده:خادمی (4).jpg|۲۲۰px|center]] | ||
| − | |زادروز = | + | |زادروز = ۱۲۸۰ شمسی |
|زادگاه = [[اصفهان]] | |زادگاه = [[اصفهان]] | ||
| − | |وفات = | + | |وفات = ۱۳۶۳ شمسی |
| − | |مدفن = [[حرم امام رضا علیه السلام]] | + | |مدفن = [[مشهد]]، [[حرم امام رضا علیه السلام|حرم امام رضا علیه‌السلام]] |
| − | + | |اساتید = [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزای نائینی]]، [[آقا ضیاءالدین عراقی]]، [[سید ابوالحسن اصفهانی]]، [[علامه محمد جواد بلاغی|محمدجواد بلاغی]] | |
|شاگردان = | |شاگردان = | ||
| − | |آثار = | + | |آثار = رهبر سعادت یا عظمت دین محمد، رساله فی ارث الزوجه، تقریرات فقه [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزای نائینی]]، رساله‌ای در لباس مشکوک تا قواطع نماز،... |
}} | }} | ||
| − | + | ==ولادت و خاندان== | |
| + | |||
| + | سید حسین خادمی در سوم [[شعبان]] سال ۱۳۱۹ هـ.ق (۱۲۸۰ ش) در شهر [[اصفهان]] و در خاندان علم و [[تقوا]] چشم به جهان گشود. او در حدود پنج سالگی، پدرش را از دست داد. پدرش ابو جعفر (خادم الشریعه) و جدّش [[سید صدرالدین عاملی|سید صدرالدین موسوی عاملی]] از عالمان و [[سادات]] خاندان صدر و مادرش نیز از همین خاندان بود. | ||
| + | |||
| + | ==تحصیلات و استادان== | ||
| − | + | سید حسین خادمی پس از فراگیری خواندن و نوشتن، علوم حوزوی را نزد علمای بزرگ [[حوزه علمیه|حوزه علمیه]] اصفهان، نظیر شیخ علی مدرس یزدی، آقا میرزا اردستانی، میرزا احمد مدرس اصفهانی و میر محمدصادق خاتون‌آبادی آغاز کرد و «[[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]]» [[شیخ مرتضی انصاری]] را نزد آخوند، ملا عبدالکریم گزی و میر سید علی مجتهد نجف‌آبادی و «[[کفایه الاصول]]» [[آخوند خراسانی]] را نزد سید محمد نجف‌آبادی آموخت. | |
| − | + | '''هجرت به نجف اشرف:''' | |
| − | + | خادمی پس از مدتی به [[نجف]] هجرت کرد و در این دوره، ضمن صیقل دادن [[روح]] و روانش با [[زیارت]] [[امام علی]] علیه السلام و عرضه کردن خویش بر بزرگان [[عرفان]] و سیر و سلوک، در درس [[میرزا محمدحسین نائینی]]، [[آقا ضیاءالدین عراقی]]، [[سید ابوالحسن اصفهانی]]، شیخ [[علامه محمد جواد بلاغی|محمد بلاغی]] و [[ابوتراب خوانساری|سید ابوتراب خوانساری]] شرکت کرد. | |
| − | + | تلاش فوق‌العاده و استعداد سرشار وی در اندک زمانی، استادان وی را بر آن داشت که تا قوه استنباط و [[اجتهاد]] وی را گواهی کنند و به او [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] روایت دهند. | |
| − | + | وی در خلال تحصیل، با آیات عظام: [[سید محمدهادی میلانی|میلانی]]، [[علامه طباطبایی]]، [[آیت الله سید ابوالقاسم خویی|خوئی]]، شیخ محمدعلی کاظمی خراسانی و [[سید عبدالحسین طیب]] هم مباحثه بود. | |
| − | + | ==تدریس== | |
| + | دغدغه تعطیل شدن [[حوزه علمیه|حوزه علمیه]] بزرگ و کهن [[اصفهان]] توسط رضاخان و تلاش نظام ستمشاهی در زدودن [[دین]] و آثار دینی در این شهر مذهبی، وی را بر آن داشت تا به اصفهان بازگردد و اندوخته‌های علمی و معنوی خود را در اختیار اشخاصی قرار دهد که از هر سو در تهاجم التقاط و ابتذال بودند. دعوت علمای اصفهان از ایشان برای بازگشت به اصفهان بی‌تأثیر نبود. | ||
| − | + | آیت الله خادمی پس از ورود به اصفهان، در [[مدرسه صدر بازار|مدرسه صدر]] به درس و بحث پرداخت و حوزه علمیه اصفهان را که به دست رضاخان از هم گسیخته شده بود، مجدداً احیا و تحکیم بخشید و با تلاش شبانه‌روزی خود آن را رونق و جهت داد. | |
| − | + | آیت الله خادمی که در [[فقه]]، [[اصول فقه|اصول]]، [[رجال]]، [[تفسیر]]، معارف و علوم عقلی و نقلی، سرآمد استادان عصر خود در حوزه علمیه اصفهان بود، توانست در مدتی کوتاه، حال و هوایی دیگر بر حوزه درس اصفهان حاکم کند، به گونه‌ای که جلسات درس او به پرجمعیت ترین و پرمایه‌ترین مجالس درس مبدل گردید. وی این روند تعلیم و تعلم را با وجود کهولت سن، تا آخر عمر پربرکتش همچنان دنبال می‌کرد. | |
| − | + | ==آثار و تألیفات== | |
| − | + | #رساله فی ارث الزوجه | |
| + | #حواشٍ علی کتاب الطهاره والصلوه والزکوه من کتاب مصباح الفقیه للشیخ [[آقا رضا همدانی|رضا الهمدانی]] | ||
| + | #تقریرات اصول از ابتدای مباحث الفاظ تا آخر معنای حرفی و از خاتمه برائت تا آخر تراجیح | ||
| + | #تقریرات فقه مرحوم [[میرزا محمدحسین نائینی|نائینی]] در [[نماز]] و [[روزه]] | ||
| + | #رساله‌ای در لباس مشکوک تا قواطع نماز | ||
| + | #رساله‌ای در عموم شمول حق الارث زوجه به غیرمنقول | ||
| + | #حواشی به کتب اصول | ||
| + | #سؤال و جواب پیر و بُرنا | ||
| + | #رهبر سعادت یا عظمت دین محمد (صلی الله علیه و آله)؛ که در دو جلد به زبان فارسی چاپ شده است. | ||
| − | + | ==فعالیت‌های سیاسی== | |
| − | ''' | + | '''۱. دوره سلطنت رضا پهلوی:''' |
| − | + | آیت الله خادمی در مقطعی از تاریخ به [[اصفهان]] بازگشت که استبداد رضاخانی با همه توان خود، کمر به [[دین]] زدایی و دین ستیزی بسته و با بستن درب حوزه‌ها و گشودن مراکز [[فساد]]، مؤمنین را در موضعی انفعالی قرار داده بود. ایشان در این برهه، در مقابل اقدامات رضاخان قد برافراشت و به تغییر لباس و متحدالشکل کردن لباس مردان، کشف [[حجاب]] بانوان و جلوگیری از برگزاری مراسم عزاداری حضرت [[سیدالشهداء]] علیه السلام اعتراض نمود. این اعتراضات باعث شد تا مأمورن حکومت رضاخانی مدتی منزل او را تحت نظر قرار دادند به طوری که خروج وی از خانه ممکن نبود. در آن ایام که روحانیون فقط با شرایط و قوانین رضاخانی می‌توانستند از لباس روحانیت استفاده کنند، «آقا حسین خادمی نیز در اصفهان از کسانی بود که در سال ۱۳۴۵ هـ.ق از علمای [[نجف]] اجازه [[اجتهاد]] داشت، ولی حکومت از دادن جواز استفاده از لباس روحانیت به ایشان خودداری کرد». | |
| − | + | عشق به حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام و زنده نگهداشتن شعائر [[ماه محرم|محرم]] و [[عاشورا]]، آیت الله خادمی را بر آن داشت تا در آن دوران خفقان و سخت رضاخانی، نیمه‌های شب عده‌ای از خواص را به منزل دعوت کند و به عزاداری حضرت سیدالشهداء علیه السلام بپردازند. | |
| − | + | '''۲. دوره سلطنت محمدرضا پهلوی:''' | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | از آنجا که اندیشه سیاسی آیت الله خادمی از [[فقه]] و دیانت برخاسته بود، دخالت در امور اجتماعی و سیاسی مردم را وظیفه خود تلقی می‌نمود و بدان عمل می‌کرد و به همین جهت، مبارزه با هجوم گسترده فرهنگی، سیاسی و اجتماعی رژیم پهلوی را در سرلوحه کار خود قرار داد و با فعال کردن «هیأت علمیه اصفهان»، زمینه‌های مبارزه را فراهم آورد و با جلسات مستمر این هیأت در منزل خود یا سایر علما، هماهنگی مناسب را در بین آنان به وجود آورد و جبهه‌ای گسترده با حضور نظام [[طاغوت]] ایجاد و همه را وارد این صحنه نمود. | |
| − | + | آیت الله خادمی با [[سید ابوالقاسم کاشانی|آیت الله کاشانی]] در جریان نهضت ملی شدن نفت همکاری داشت. پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، با آن که فضای خفقان بر جامعه حاکم بود، آیت الله خادمی با فدائیان اسلام ارتباط برقرار ساخت و در جهت اهداف آنان، گام‌های مثبتی برداشت. [[شهید نواب صفوی|نواب صفوی]] و یارانش در سفری که به اصفهان داشتند به دیدار آیت الله خادمی رفتند و با او گفتگو کردند. | |
| − | آیت الله خادمی | + | [[ساواک]] همواره در پی بدست آوردن اطلاعات از فعالیت‌های سیاسی آیت الله خادمی بود. آیت الله خادمی با آغاز نهضت [[امام خمینی]] در سال ۱۳۴۲، به مخالفت با انجمن‌های ایالتی و ولایتی برخاست. شروع قیام در سال ۱۳۴۲ و همزمان شدن آن با ایام عزاداری سالار شهیدان، موجب گشت تا آیت الله خادمی این مراسم را مبدل به یک راهپیمایی باشکوه در جهت حمایت از قیام حضرت امام نمایند. |
| − | [[ | + | با شروع نهضت، آیت الله خادمی گمشده خود را در وجود یار دیرینه‌اش، امام خمینی یافت و با تلاش‌های مستمر خویش، هرگونه اقدام و حرکت امام را مورد تأیید و حمایت قرار داد و با صدور اعلامیه، مدارس علمیه اصفهان، بازار، [[نماز جماعت]] و... را به عنوان اعتراض تعطیل می‌نمود. وی در آن دوران که حتی یاد نام امام خمینی جرم محسوب می‌شد، در منابر و محافل از امام یاد می‌نمود. |
| − | + | با اوج گیری مبارزات در سال ۱۳۴۲ عده‌ای از مبارزین اصفهان با نظارت ایشان چند دستگاه تکثیر تهیه کرده و اعلامیه‌های حضرت امام و سایر علما را با نام‌های مختلف چاپ می‌کردند و در سطح وسیعی از [[تهران]]، [[اصفهان]] و سایر شهرستان‌ها پخش می‌کردند. | |
| − | + | با شروع انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ و بالا گرفتن آن، آیت الله خادمی برای آن که نهضت از مسیر اصیل خود منحرف نشود و مجالس، راهپیمایی‌ها و تظاهرات دربرگیرنده اهداف حضرت امام باشد، با همفکری یارانش، به سازماندهی آن پرداخت و تمامی مراحل را تحت نظر گرفت و در بسیاری از آن ها شرکت جست. نقش محوری آیت الله خادمی در این مقطع حساس، آن جا خود را می‌نمایاند که تحصن ۱۵ روزه مادران و خواهران زندانیان سیاسی در منزل ایشان و با محاصره نیروهای امنیتی شکل گرفت. | |
| − | + | '''۳. بعد از انقلاب:''' | |
| − | + | پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ آیت‌الله خادمی با وجود کهولت سن، همچنان در صحنه باقی ماند. نظارت بر کار کمیته‌ی انقلاب اصفهان از جمله مسئولیت‌های او در این زمینه است. نمایندگی مردم اصفهان در خبرگان قانون اساسی و سپس خبرگان رهبری از فعالیت‌های وی بعد از پیروزی انقلاب بود. | |
| − | + | با شروع جنگ تحمیلى، وى پشتیبانى در خور تحسین از جبهه های جنگ نمود، به گونه اى که تلاش ها و کوشش هاى بسیار او در تاریخ انقلاب و دفاع مقدس براى همیشه در حافظه تاریخ ثبت گردیده است. | |
| − | + | ==خدمات فرهنگى و عمرانى== | |
| + | '''الف. مؤسسه احمدیه:''' | ||
| − | + | آیة الله خادمى (رحمه الله) در راستاى تعلیم و تربیت اسلامى نسل آینده و تقابل با سیاست هاى غرب گرایانه رژیم پهلوى، مؤسّسه احمدیه را ـ که از دبستان (روزانه و شبانه)، کتابخانه و سالن سخنرانى تشکیل شده بود ـ بنیان نهاد و به مناسبت هاى مختلف از اندیشمندانى همچون علامه [[علامه محمدتقی جعفری|محمدتقى جعفرى]]، استاد شهید [[مرتضی مطهری|مرتضى مطهرى]]، شهید [[شهید مفتح|دکتر مفتح]] و... دعوت مى کرد تا شیفتگان علم و فضیلت از سخنان آنان بهره مند شوند. این مؤسسه با پوشش کارهاى فرهنگى، به امور سیاسى همگام با نهضت روحانیت مى پرداخت. به همین دلیل، رژیم همواره تلاش مى کرد به هر نحو ممکن، بر آن تسلط یابد، لیکن حمایت هاى قاطعانه آیة الله خادمى باعث عقب نشینى دستگاه مى گردید و در نهایت، در نوک حمله اتهام هاى ناروا و ناجوانمردانه ساخته و پرداخته [[ساواک]] قرار مى گرفت که این جو سازى ها هرگز مانع تربیت نسل جوان و انقلابى در این مؤسّسه نشد. | |
| − | + | '''ب. تأسیس و بازسازى مساجد:''' | |
| − | + | بازسازى [[مسجد|مساجد]] اصفهان و مدرسه علمیه عرب ها که پس از رحلتش به نام مدرسه آیة الله خادمى (رحمه الله) نامگذارى شد و تأسیس چند مسجد از دیگر خدمات ارزنده آن بزرگوار است. | |
| − | + | '''ج. کتابخانه:''' | |
| − | + | تاسیس کتابخانه هاى متعدد از دیگر فعالیت هاى فرهنگى آیة الله خادمى است. از آن میان مى توان به کتابخانه هاى [[مدرسه ملا عبدالله شوشتری|مدرسه ملاعبدالله]]، مؤسسه احمدیه و مسجد حاج رسولیها اشاره نمود. آیة الله خادمى قسمتى از در آمد خود را در راستاى به دست آوردن [[نسخه خطی|نسخ خطى]] بزرگان اختصاص داد. کتابخانه نفیس شخصى وى حدود ۷۰۰ جلد کتاب خطى و کمیاب را در خود جاى داده است. | |
| − | ''' | + | '''د. کمک به آسیب دیدگان:''' |
| − | + | جمع آورى کمک هاى مردمى و یارى رساندن به محرومان جامعه و ارسال کمک هاى مالى و معنوى براى مردم دیگر نقاط کشور و مسلمانان خارج از کشور، از دیگر فعالیت هاى این پیر فرزانه بوده است. مردم مظلوم و جنگ زده [[لبنان]] به واسطه ارتباط نزدیکى که میان [[امام موسی صدر|امام موسى صدر]] و آیة الله خادمى برقرار بود، پیوسته از کمک هاى ارسالى ایشان بهره مى بردند. به دنبال زلزله طبس که در سال ۱۳۵۷هـ.ش. به وقوع پیوست، آیة الله خادمى مبادرت به جلب و ارسال کمک هاى فراوانى به این منطقه نمود. از دیگر فعالیت هاى اجتماعى و عام المنفعه این خادم دین و مردم را مى توان به تأسیس انجمن هاى خیریه و... در اصفهان اشاره نمود. | |
| − | + | '''ه. سخنرانی‌ها:''' | |
| − | در | + | فاصله سنى ایشان با جوانان هرگز موجب آن نگردید که بین او و قشر جوان مانعى ایجاد شود. در خصوص تربیت دینى و اخلاقى، با وجود مقام علمى رفیعى که داشت، در جلسات انجمن هاى اسلامى پزشکان، دانش آموزان و دانشجویان شرکت مى کرد و به سخنرانى مى پرداخت و با متانت، به پرسش هاى آنان پاسخ مى گفت. |
| − | + | ==از نگاه عالمان== | |
| − | در | + | *آیة الله [[آقا ضیاءالدین عراقی|آقا ضیاءالدین عراقى]] در اجازه نامه [[اجتهاد]] به ایشان، از او چنین یاد مى کند: «جناب العالم العامل و الفاضل الکامل، عماد العلماء و سناد الاتقیاء، علم الاعلام و ملاذالانام الآغا میرزا محمّدحسین الموسوى الاصبهانى...». |
| + | *آیة الله [[میرزا محمدحسین نائینی|شیخ محمدحسین غروى نائینى]] نیز در اجازه نامه خویش، به او مى نویسد: «فانّ جناب العالم الهمام العامل والفاضل، العلم العلّام، صاحب القوّه القویمة و السلیقة المستقیمة والنظر الثاقب والحدس الصائب الآغا حسین أدام الله تعالى إفضاله و کثّر فى العلماء العاملین أمثاله...». | ||
| + | *آیة الله [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانى]] نیز در گواهى نامه خویش در مجتهد دانستن آیة الله خادمى مى نویسد: «السّیّد السّند والحبر المؤیّد، العالم العامل والفاضل الکامل، ثقة الاسلام، وَلدنا الاعزّ الآقا حسین الخادمى سلمه الله...». | ||
| + | *عالم بزرگوار، سید محمد صدر در نامه خود به آیة الله خادمى در نهایت [[تواضع]] به [[تقوا|تقواى]] وى اشاره مى کند و مى نویسد: «سیّدى و شیخى و مولاىَ، کهف الورى و حصن التّقى، آیة الله خادمى دام ظله...». | ||
| − | + | ==ویژگی‌های اخلاقی== | |
| − | + | سیره عملی آیت الله خادمی از عوامل مهم نفوذ اجتماعی وی در بین عامه مردم بود. او عارفی زاهد بود، و کمتر کسی است که به ملاقات آن مرحوم رفته باشد و در خصوص زندگی بسیار ساده و زاهدانه‌‌اش سخن نگفته باشد. | |
| − | + | از دیگر خصال پسندیده‌ای که در ذهن و اندیشه تاریخ به یادگار مانده است، می‌توان به شکیبایی، [[حلم]]، [[توکل]]، [[ایمان]] قلبی، دوراندیشی، وارستگی از وابستگی‌های مادی و دنیایی و گشاده‌رویی او اشاره کرد. | |
| − | + | [[تواضع]] و فروتنی او زبانزد عام و خاص بود. او از کسانی که به هر دلیل به ملاقات ایشان می‌رفتند، به گرمی استقبال می‌کرد و با مزاح‌های شیرین و ملیح و رفتار صمیمانه آنان را مسرور و فضا را برای بیان مطالب گوناگون و پاسخ به سؤالات آنان فراهم می‌کرد. | |
| − | + | ==وفات== | |
| − | + | سرانجام این عالم ربانی در روز دوشنبه بیستم اسفند ماه ۱۳۶۳ دار فانی را وداع گفت. پیکر پاک آن فقید سعید پس از [[تشییع جنازه|تشییع]] باشکوهی، به [[مشهد]] مقدس منتقل و در جوار حضرت ثامن الحجج [[امام رضا علیه السلام|علی بن موسی الرضا]] (علیه السلام) به خاک سپرده شد. | |
| − | + | امام خمینى (رحمه الله) به مناسبت رحلت این عالم ربانى، پیامى ارسال داشتند که بخشی از آن بدین قرار است: «... این عالم متقى، بحق خادم صادق شریعت و حافظ حدود اسلام و سرمشق تقوى و علم و عمل براى دیگران بود و فقدان و رحلتش ثلمه بر اسلام و حوزه هاى علمیّه بود. امثال این شخصیّت ها که یادگار سلف صالح و نمونه هایى از بزرگان علم و تقوا بودند، ذخیره هایى بوده و هستند که ما باید با جان و دل قدرشان را بدانیم و در حیات و مماتشان پیروى از سیره حسنه آنان کنیم...». | |
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * | + | |
| − | * رضا مختاری اصفهانی، سید حسین خادمی اصفهانی، [http://daneshnameh.irdc.ir/?p= | + | *تلخیص از مجموعه گلشن ابرار، جلد ۳، زندگی نامه "سید حسین خادمی" از مرکز اسناد انقلاب اسلامی. |
| + | *رضا مختاری اصفهانی، سید حسین خادمی اصفهانی، [http://daneshnameh.irdc.ir/?p=۲۰۶۵ دانشنامه انقلاب اسلامی و تاریخ ایران]، بازیابی: ۲۵ اسفند ۱۳۹۲. | ||
| + | *سایت راسخون. | ||
==آرشیو عکس و تصویر== | ==آرشیو عکس و تصویر== | ||
<gallery mode="packed" heights="170"> | <gallery mode="packed" heights="170"> | ||
| − | پرونده:خادمی (1).jpg|سید حسین خادمی | + | پرونده:خادمی (1).jpg|از راست ردیف بالا: سید شمس الدین موسوی خادمی، [[سید عبدالحسین طیب]]، سید حسین موسوی خادمی و [[شیخ محمدرضا حسام الواعظین|محمدرضا حسام الواعظین]] - از راست ردیف پایین: ناشناس، مرتضی شمس اردکانی، سید حسن حجت نجف آبادی و محمد حقوقی |
| − | پرونده:خادمی (7).jpg|سید حسین خادمی | + | پرونده:خادمی (7).jpg|ردیف جلو از راست: سید حسین موسوی خادمی و [[عباسعلی ادیب]] - پشت سر مرتضی مقتدایی |
| − | پرونده:خادمی (6).jpg|سید حسین خادمی در منزل سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی بعد از آزادی از زندان در سال 43 | + | پرونده:خادمی0.jpg|از راست: [[سید محمدعلی روضاتی|سید محمدعلی روضاتیان]]، سید حسین موسوی خادمی، سید محمدرضا شفتی و [[سید اسماعیل هاشمی]] |
| − | پرونده:خادمی (3).jpg|سید حسین خادمی در کتابخانه شخصی | + | پرونده:خادمی (6).jpg|سید حسین موسوی خادمی در منزل [[امام خمینی|سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی]] در [[قم]] بعد از آزادی از زندان در سال 43 |
| − | پرونده:خادمی (5).jpg|از راست: سید حسین خادمی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی و | + | پرونده:خادمی (3).jpg|سید حسین موسوی خادمی در کتابخانه شخصی |
| − | پرونده:خادمی (14).jpg|از راست: سید محمدعلی | + | پرونده:خادمی (5).jpg|از راست: سید حسین موسوی خادمی، [[سید محمدرضا موسوی گلپایگانی]]، ابوالفضل معزی (معزالدين)و ناشناسان |
| − | پرونده:خادمی (15).jpg|از راست: سید مهدی یثربی و سید حسین خادمی | + | پرونده:کمال (7).jpg|alt=آیات عظام معزی، موحد ابطحی، ادیب، خادمی، روضاتی،فقیه ایمانی در راهپیمایی های انقلاب|ردیف جلو از راست: ابوالفضل معزي (معزالدين)، سید محمدعلی موحد ابطحی موسوی، [[حاج شیخ عباسعلی ادیب|عباسعلی ادیب]] و سید حسین موسوی خادمی - ردیف عقب: 1. سید عبدالحسین روضاتیان، 2. [[سید محمدعلی روضاتی|سید محمدعلی روضاتیان]]، 3. مهدی مظاهری و [[سید کمال فقیه ایمانی]] |
| − | پرونده:خادمی ( | + | پرونده:خادمی (14).jpg|از راست: [[سید محمدعلی انگجی]]، سید حسین موسوی خادمی و [[هاشمی رفسنجانی|اکبر هاشمی رفسنجانی]] در اولین جلسه مجلس خبرگان قانون اساسی |
| − | پرونده:خادمی ( | + | پرونده:خادمی (15).jpg|از راست: سید مهدی یثربی و سید حسین موسوی خادمی |
| + | پرونده:خادمی (8).jpg|از راست: سید حسین موسوی خادمی، [[سید محمدحسین طباطبایی]]، [[آيت الله ميلانی |سید محمدهادی میلانی]]، سید حسن تهامی و سید حسن (موسوی) بحرالعلوم رشتی | ||
| + | پرونده:خادمی (11).jpg|اینفوگرافی زندگی علمی و سیاسی سید حسین موسوی خادمی | ||
| + | پرونده:خادمی (9).jpg|از راست: [[آیت الله اشرفی اصفهانی|شهید عطاالله اشرفی خوزانی (اصفهانی)]] و سید حسین موسوی خادمی | ||
| + | پرونده:خادمی (12).jpg|از راست: ناشناس، [[محمدجواد باهنر|شهید محمدجواد باهنر]]، سید حسین موسوی خادمی و ناشناسان | ||
| + | پرونده:خادمی (16).jpg| سید حسین موسوی خادمی و سید محمد حسینی شیرازی | ||
| + | پرونده:خادمی (17).jpg|سید حسین موسوی خادمی، [[شهید سید محمد حسینی بهشتی]]، سید کمال فقیه ایمانی و مهدی مظاهری در میان رزمندگان اسلام | ||
| + | پرونده:خادمی (10).jpg| [[سید علی حسینی خامنه ای]] و سید حسین موسوی خادمی | ||
| + | پرونده:خادمی (18).jpg| از راست: [[آيت الله محمدتقي فلسفي|محمدتقی فلسفی]]، سید حسین موسوی خادمی، سید جلال الدین طاهری و عبدالنبی نمازی | ||
| + | پرونده:خادمی (13).jpg| از راست: ناشناس، شهید حسین خرازی، ناشناس، سید حسین موسوی خادمی، شهید مصطفی ردانی پور و ناشناس | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| − | [[رده:علمای | + | [[رده:علمای معاصر|خادمی،سید حسین]] |
| + | [[رده:مجتهدین]] | ||
| + | [[رده:مدفونین در حرم امام رضا علیه السلام]] | ||
| + | [[رده:مدفونین در مشهد]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۵۸
آیت‌الله سید حسین خادمی (۱۲۸۰ - ۱۳۶۳ ش)، از روحانیون مجاهد شیعه در انقلاب اسلامی و از شاگردان میرزای نائینی بود. آیت الله خادمی، مبارزه با فساد گسترده سیاسی و اجتماعی رژیم پهلوی را در سرلوحه کار خود قرار داد و در مواردی چون مخالفت با کشف حجاب رضاخانی و حمایت از قیام امام خمینی پیشتاز بود.
.jpg) | |
| نام کامل | سید حسین موسوی خادمی |
| زادروز | ۱۲۸۰ شمسی |
| زادگاه | اصفهان |
| وفات | ۱۳۶۳ شمسی |
| مدفن | مشهد، حرم امام رضا علیه‌السلام |
|
| |
| اساتید |
میرزای نائینی، آقا ضیاءالدین عراقی، سید ابوالحسن اصفهانی، محمدجواد بلاغی |
|
| |
| آثار |
رهبر سعادت یا عظمت دین محمد، رساله فی ارث الزوجه، تقریرات فقه میرزای نائینی، رساله‌ای در لباس مشکوک تا قواطع نماز،... |
محتویات
ولادت و خاندان
سید حسین خادمی در سوم شعبان سال ۱۳۱۹ هـ.ق (۱۲۸۰ ش) در شهر اصفهان و در خاندان علم و تقوا چشم به جهان گشود. او در حدود پنج سالگی، پدرش را از دست داد. پدرش ابو جعفر (خادم الشریعه) و جدّش سید صدرالدین موسوی عاملی از عالمان و سادات خاندان صدر و مادرش نیز از همین خاندان بود.
تحصیلات و استادان
سید حسین خادمی پس از فراگیری خواندن و نوشتن، علوم حوزوی را نزد علمای بزرگ حوزه علمیه اصفهان، نظیر شیخ علی مدرس یزدی، آقا میرزا اردستانی، میرزا احمد مدرس اصفهانی و میر محمدصادق خاتون‌آبادی آغاز کرد و «رسائل» شیخ مرتضی انصاری را نزد آخوند، ملا عبدالکریم گزی و میر سید علی مجتهد نجف‌آبادی و «کفایه الاصول» آخوند خراسانی را نزد سید محمد نجف‌آبادی آموخت.
هجرت به نجف اشرف:
خادمی پس از مدتی به نجف هجرت کرد و در این دوره، ضمن صیقل دادن روح و روانش با زیارت امام علی علیه السلام و عرضه کردن خویش بر بزرگان عرفان و سیر و سلوک، در درس میرزا محمدحسین نائینی، آقا ضیاءالدین عراقی، سید ابوالحسن اصفهانی، شیخ محمد بلاغی و سید ابوتراب خوانساری شرکت کرد.
تلاش فوق‌العاده و استعداد سرشار وی در اندک زمانی، استادان وی را بر آن داشت که تا قوه استنباط و اجتهاد وی را گواهی کنند و به او اجازه روایت دهند.
وی در خلال تحصیل، با آیات عظام: میلانی، علامه طباطبایی، خوئی، شیخ محمدعلی کاظمی خراسانی و سید عبدالحسین طیب هم مباحثه بود.
تدریس
دغدغه تعطیل شدن حوزه علمیه بزرگ و کهن اصفهان توسط رضاخان و تلاش نظام ستمشاهی در زدودن دین و آثار دینی در این شهر مذهبی، وی را بر آن داشت تا به اصفهان بازگردد و اندوخته‌های علمی و معنوی خود را در اختیار اشخاصی قرار دهد که از هر سو در تهاجم التقاط و ابتذال بودند. دعوت علمای اصفهان از ایشان برای بازگشت به اصفهان بی‌تأثیر نبود.
آیت الله خادمی پس از ورود به اصفهان، در مدرسه صدر به درس و بحث پرداخت و حوزه علمیه اصفهان را که به دست رضاخان از هم گسیخته شده بود، مجدداً احیا و تحکیم بخشید و با تلاش شبانه‌روزی خود آن را رونق و جهت داد.
آیت الله خادمی که در فقه، اصول، رجال، تفسیر، معارف و علوم عقلی و نقلی، سرآمد استادان عصر خود در حوزه علمیه اصفهان بود، توانست در مدتی کوتاه، حال و هوایی دیگر بر حوزه درس اصفهان حاکم کند، به گونه‌ای که جلسات درس او به پرجمعیت ترین و پرمایه‌ترین مجالس درس مبدل گردید. وی این روند تعلیم و تعلم را با وجود کهولت سن، تا آخر عمر پربرکتش همچنان دنبال می‌کرد.
آثار و تألیفات
- رساله فی ارث الزوجه
- حواشٍ علی کتاب الطهاره والصلوه والزکوه من کتاب مصباح الفقیه للشیخ رضا الهمدانی
- تقریرات اصول از ابتدای مباحث الفاظ تا آخر معنای حرفی و از خاتمه برائت تا آخر تراجیح
- تقریرات فقه مرحوم نائینی در نماز و روزه
- رساله‌ای در لباس مشکوک تا قواطع نماز
- رساله‌ای در عموم شمول حق الارث زوجه به غیرمنقول
- حواشی به کتب اصول
- سؤال و جواب پیر و بُرنا
- رهبر سعادت یا عظمت دین محمد (صلی الله علیه و آله)؛ که در دو جلد به زبان فارسی چاپ شده است.
فعالیت‌های سیاسی
۱. دوره سلطنت رضا پهلوی:
آیت الله خادمی در مقطعی از تاریخ به اصفهان بازگشت که استبداد رضاخانی با همه توان خود، کمر به دین زدایی و دین ستیزی بسته و با بستن درب حوزه‌ها و گشودن مراکز فساد، مؤمنین را در موضعی انفعالی قرار داده بود. ایشان در این برهه، در مقابل اقدامات رضاخان قد برافراشت و به تغییر لباس و متحدالشکل کردن لباس مردان، کشف حجاب بانوان و جلوگیری از برگزاری مراسم عزاداری حضرت سیدالشهداء علیه السلام اعتراض نمود. این اعتراضات باعث شد تا مأمورن حکومت رضاخانی مدتی منزل او را تحت نظر قرار دادند به طوری که خروج وی از خانه ممکن نبود. در آن ایام که روحانیون فقط با شرایط و قوانین رضاخانی می‌توانستند از لباس روحانیت استفاده کنند، «آقا حسین خادمی نیز در اصفهان از کسانی بود که در سال ۱۳۴۵ هـ.ق از علمای نجف اجازه اجتهاد داشت، ولی حکومت از دادن جواز استفاده از لباس روحانیت به ایشان خودداری کرد».
عشق به حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام و زنده نگهداشتن شعائر محرم و عاشورا، آیت الله خادمی را بر آن داشت تا در آن دوران خفقان و سخت رضاخانی، نیمه‌های شب عده‌ای از خواص را به منزل دعوت کند و به عزاداری حضرت سیدالشهداء علیه السلام بپردازند.
۲. دوره سلطنت محمدرضا پهلوی:
از آنجا که اندیشه سیاسی آیت الله خادمی از فقه و دیانت برخاسته بود، دخالت در امور اجتماعی و سیاسی مردم را وظیفه خود تلقی می‌نمود و بدان عمل می‌کرد و به همین جهت، مبارزه با هجوم گسترده فرهنگی، سیاسی و اجتماعی رژیم پهلوی را در سرلوحه کار خود قرار داد و با فعال کردن «هیأت علمیه اصفهان»، زمینه‌های مبارزه را فراهم آورد و با جلسات مستمر این هیأت در منزل خود یا سایر علما، هماهنگی مناسب را در بین آنان به وجود آورد و جبهه‌ای گسترده با حضور نظام طاغوت ایجاد و همه را وارد این صحنه نمود.
آیت الله خادمی با آیت الله کاشانی در جریان نهضت ملی شدن نفت همکاری داشت. پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، با آن که فضای خفقان بر جامعه حاکم بود، آیت الله خادمی با فدائیان اسلام ارتباط برقرار ساخت و در جهت اهداف آنان، گام‌های مثبتی برداشت. نواب صفوی و یارانش در سفری که به اصفهان داشتند به دیدار آیت الله خادمی رفتند و با او گفتگو کردند.
ساواک همواره در پی بدست آوردن اطلاعات از فعالیت‌های سیاسی آیت الله خادمی بود. آیت الله خادمی با آغاز نهضت امام خمینی در سال ۱۳۴۲، به مخالفت با انجمن‌های ایالتی و ولایتی برخاست. شروع قیام در سال ۱۳۴۲ و همزمان شدن آن با ایام عزاداری سالار شهیدان، موجب گشت تا آیت الله خادمی این مراسم را مبدل به یک راهپیمایی باشکوه در جهت حمایت از قیام حضرت امام نمایند.
با شروع نهضت، آیت الله خادمی گمشده خود را در وجود یار دیرینه‌اش، امام خمینی یافت و با تلاش‌های مستمر خویش، هرگونه اقدام و حرکت امام را مورد تأیید و حمایت قرار داد و با صدور اعلامیه، مدارس علمیه اصفهان، بازار، نماز جماعت و... را به عنوان اعتراض تعطیل می‌نمود. وی در آن دوران که حتی یاد نام امام خمینی جرم محسوب می‌شد، در منابر و محافل از امام یاد می‌نمود.
با اوج گیری مبارزات در سال ۱۳۴۲ عده‌ای از مبارزین اصفهان با نظارت ایشان چند دستگاه تکثیر تهیه کرده و اعلامیه‌های حضرت امام و سایر علما را با نام‌های مختلف چاپ می‌کردند و در سطح وسیعی از تهران، اصفهان و سایر شهرستان‌ها پخش می‌کردند.
با شروع انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ و بالا گرفتن آن، آیت الله خادمی برای آن که نهضت از مسیر اصیل خود منحرف نشود و مجالس، راهپیمایی‌ها و تظاهرات دربرگیرنده اهداف حضرت امام باشد، با همفکری یارانش، به سازماندهی آن پرداخت و تمامی مراحل را تحت نظر گرفت و در بسیاری از آن ها شرکت جست. نقش محوری آیت الله خادمی در این مقطع حساس، آن جا خود را می‌نمایاند که تحصن ۱۵ روزه مادران و خواهران زندانیان سیاسی در منزل ایشان و با محاصره نیروهای امنیتی شکل گرفت.
۳. بعد از انقلاب:
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ آیت‌الله خادمی با وجود کهولت سن، همچنان در صحنه باقی ماند. نظارت بر کار کمیته‌ی انقلاب اصفهان از جمله مسئولیت‌های او در این زمینه است. نمایندگی مردم اصفهان در خبرگان قانون اساسی و سپس خبرگان رهبری از فعالیت‌های وی بعد از پیروزی انقلاب بود.
با شروع جنگ تحمیلى، وى پشتیبانى در خور تحسین از جبهه های جنگ نمود، به گونه اى که تلاش ها و کوشش هاى بسیار او در تاریخ انقلاب و دفاع مقدس براى همیشه در حافظه تاریخ ثبت گردیده است.
خدمات فرهنگى و عمرانى
الف. مؤسسه احمدیه:
آیة الله خادمى (رحمه الله) در راستاى تعلیم و تربیت اسلامى نسل آینده و تقابل با سیاست هاى غرب گرایانه رژیم پهلوى، مؤسّسه احمدیه را ـ که از دبستان (روزانه و شبانه)، کتابخانه و سالن سخنرانى تشکیل شده بود ـ بنیان نهاد و به مناسبت هاى مختلف از اندیشمندانى همچون علامه محمدتقى جعفرى، استاد شهید مرتضى مطهرى، شهید دکتر مفتح و... دعوت مى کرد تا شیفتگان علم و فضیلت از سخنان آنان بهره مند شوند. این مؤسسه با پوشش کارهاى فرهنگى، به امور سیاسى همگام با نهضت روحانیت مى پرداخت. به همین دلیل، رژیم همواره تلاش مى کرد به هر نحو ممکن، بر آن تسلط یابد، لیکن حمایت هاى قاطعانه آیة الله خادمى باعث عقب نشینى دستگاه مى گردید و در نهایت، در نوک حمله اتهام هاى ناروا و ناجوانمردانه ساخته و پرداخته ساواک قرار مى گرفت که این جو سازى ها هرگز مانع تربیت نسل جوان و انقلابى در این مؤسّسه نشد.
ب. تأسیس و بازسازى مساجد:
بازسازى مساجد اصفهان و مدرسه علمیه عرب ها که پس از رحلتش به نام مدرسه آیة الله خادمى (رحمه الله) نامگذارى شد و تأسیس چند مسجد از دیگر خدمات ارزنده آن بزرگوار است.
ج. کتابخانه:
تاسیس کتابخانه هاى متعدد از دیگر فعالیت هاى فرهنگى آیة الله خادمى است. از آن میان مى توان به کتابخانه هاى مدرسه ملاعبدالله، مؤسسه احمدیه و مسجد حاج رسولیها اشاره نمود. آیة الله خادمى قسمتى از در آمد خود را در راستاى به دست آوردن نسخ خطى بزرگان اختصاص داد. کتابخانه نفیس شخصى وى حدود ۷۰۰ جلد کتاب خطى و کمیاب را در خود جاى داده است.
د. کمک به آسیب دیدگان:
جمع آورى کمک هاى مردمى و یارى رساندن به محرومان جامعه و ارسال کمک هاى مالى و معنوى براى مردم دیگر نقاط کشور و مسلمانان خارج از کشور، از دیگر فعالیت هاى این پیر فرزانه بوده است. مردم مظلوم و جنگ زده لبنان به واسطه ارتباط نزدیکى که میان امام موسى صدر و آیة الله خادمى برقرار بود، پیوسته از کمک هاى ارسالى ایشان بهره مى بردند. به دنبال زلزله طبس که در سال ۱۳۵۷هـ.ش. به وقوع پیوست، آیة الله خادمى مبادرت به جلب و ارسال کمک هاى فراوانى به این منطقه نمود. از دیگر فعالیت هاى اجتماعى و عام المنفعه این خادم دین و مردم را مى توان به تأسیس انجمن هاى خیریه و... در اصفهان اشاره نمود.
ه. سخنرانی‌ها:
فاصله سنى ایشان با جوانان هرگز موجب آن نگردید که بین او و قشر جوان مانعى ایجاد شود. در خصوص تربیت دینى و اخلاقى، با وجود مقام علمى رفیعى که داشت، در جلسات انجمن هاى اسلامى پزشکان، دانش آموزان و دانشجویان شرکت مى کرد و به سخنرانى مى پرداخت و با متانت، به پرسش هاى آنان پاسخ مى گفت.
از نگاه عالمان
- آیة الله آقا ضیاءالدین عراقى در اجازه نامه اجتهاد به ایشان، از او چنین یاد مى کند: «جناب العالم العامل و الفاضل الکامل، عماد العلماء و سناد الاتقیاء، علم الاعلام و ملاذالانام الآغا میرزا محمّدحسین الموسوى الاصبهانى...».
- آیة الله شیخ محمدحسین غروى نائینى نیز در اجازه نامه خویش، به او مى نویسد: «فانّ جناب العالم الهمام العامل والفاضل، العلم العلّام، صاحب القوّه القویمة و السلیقة المستقیمة والنظر الثاقب والحدس الصائب الآغا حسین أدام الله تعالى إفضاله و کثّر فى العلماء العاملین أمثاله...».
- آیة الله سید ابوالحسن اصفهانى نیز در گواهى نامه خویش در مجتهد دانستن آیة الله خادمى مى نویسد: «السّیّد السّند والحبر المؤیّد، العالم العامل والفاضل الکامل، ثقة الاسلام، وَلدنا الاعزّ الآقا حسین الخادمى سلمه الله...».
- عالم بزرگوار، سید محمد صدر در نامه خود به آیة الله خادمى در نهایت تواضع به تقواى وى اشاره مى کند و مى نویسد: «سیّدى و شیخى و مولاىَ، کهف الورى و حصن التّقى، آیة الله خادمى دام ظله...».
ویژگی‌های اخلاقی
سیره عملی آیت الله خادمی از عوامل مهم نفوذ اجتماعی وی در بین عامه مردم بود. او عارفی زاهد بود، و کمتر کسی است که به ملاقات آن مرحوم رفته باشد و در خصوص زندگی بسیار ساده و زاهدانه‌‌اش سخن نگفته باشد.
از دیگر خصال پسندیده‌ای که در ذهن و اندیشه تاریخ به یادگار مانده است، می‌توان به شکیبایی، حلم، توکل، ایمان قلبی، دوراندیشی، وارستگی از وابستگی‌های مادی و دنیایی و گشاده‌رویی او اشاره کرد.
تواضع و فروتنی او زبانزد عام و خاص بود. او از کسانی که به هر دلیل به ملاقات ایشان می‌رفتند، به گرمی استقبال می‌کرد و با مزاح‌های شیرین و ملیح و رفتار صمیمانه آنان را مسرور و فضا را برای بیان مطالب گوناگون و پاسخ به سؤالات آنان فراهم می‌کرد.
وفات
سرانجام این عالم ربانی در روز دوشنبه بیستم اسفند ماه ۱۳۶۳ دار فانی را وداع گفت. پیکر پاک آن فقید سعید پس از تشییع باشکوهی، به مشهد مقدس منتقل و در جوار حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا (علیه السلام) به خاک سپرده شد.
امام خمینى (رحمه الله) به مناسبت رحلت این عالم ربانى، پیامى ارسال داشتند که بخشی از آن بدین قرار است: «... این عالم متقى، بحق خادم صادق شریعت و حافظ حدود اسلام و سرمشق تقوى و علم و عمل براى دیگران بود و فقدان و رحلتش ثلمه بر اسلام و حوزه هاى علمیّه بود. امثال این شخصیّت ها که یادگار سلف صالح و نمونه هایى از بزرگان علم و تقوا بودند، ذخیره هایى بوده و هستند که ما باید با جان و دل قدرشان را بدانیم و در حیات و مماتشان پیروى از سیره حسنه آنان کنیم...».
منابع
- تلخیص از مجموعه گلشن ابرار، جلد ۳، زندگی نامه "سید حسین خادمی" از مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- رضا مختاری اصفهانی، سید حسین خادمی اصفهانی، دانشنامه انقلاب اسلامی و تاریخ ایران، بازیابی: ۲۵ اسفند ۱۳۹۲.
- سایت راسخون.
آرشیو عکس و تصویر
از راست ردیف بالا: سید شمس الدین موسوی خادمی، سید عبدالحسین طیب، سید حسین موسوی خادمی و محمدرضا حسام الواعظین - از راست ردیف پایین: ناشناس، مرتضی شمس اردکانی، سید حسن حجت نجف آبادی و محمد حقوقی
ردیف جلو از راست: سید حسین موسوی خادمی و عباسعلی ادیب - پشت سر مرتضی مقتدایی
از راست: سید محمدعلی روضاتیان، سید حسین موسوی خادمی، سید محمدرضا شفتی و سید اسماعیل هاشمی
سید حسین موسوی خادمی در منزل سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی در قم بعد از آزادی از زندان در سال 43
سید حسین موسوی خادمی در کتابخانه شخصی
از راست: سید حسین موسوی خادمی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی، ابوالفضل معزی (معزالدين)و ناشناسان
ردیف جلو از راست: ابوالفضل معزي (معزالدين)، سید محمدعلی موحد ابطحی موسوی، عباسعلی ادیب و سید حسین موسوی خادمی - ردیف عقب: 1. سید عبدالحسین روضاتیان، 2. سید محمدعلی روضاتیان، 3. مهدی مظاهری و سید کمال فقیه ایمانی
از راست: سید محمدعلی انگجی، سید حسین موسوی خادمی و اکبر هاشمی رفسنجانی در اولین جلسه مجلس خبرگان قانون اساسی
از راست: سید مهدی یثربی و سید حسین موسوی خادمی
از راست: سید حسین موسوی خادمی، سید محمدحسین طباطبایی، سید محمدهادی میلانی، سید حسن تهامی و سید حسن (موسوی) بحرالعلوم رشتی
اینفوگرافی زندگی علمی و سیاسی سید حسین موسوی خادمی
از راست: شهید عطاالله اشرفی خوزانی (اصفهانی) و سید حسین موسوی خادمی
از راست: ناشناس، شهید محمدجواد باهنر، سید حسین موسوی خادمی و ناشناسان
سید حسین موسوی خادمی و سید محمد حسینی شیرازی
سید حسین موسوی خادمی، شهید سید محمد حسینی بهشتی، سید کمال فقیه ایمانی و مهدی مظاهری در میان رزمندگان اسلام
سید علی حسینی خامنه ای و سید حسین موسوی خادمی
از راست: محمدتقی فلسفی، سید حسین موسوی خادمی، سید جلال الدین طاهری و عبدالنبی نمازی
از راست: ناشناس، شهید حسین خرازی، ناشناس، سید حسین موسوی خادمی، شهید مصطفی ردانی پور و ناشناس
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
