محمدجواد باهنر

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

شهید حجه الاسلام دکتر محمدجواد باهنر (1312 - 1360 ش) دومین نخست وزیر ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی و از شاگردان امام خمینی و علامه طباطبایی بود. او پیش از نخست وزیری به عنوان وزیر آموزش و پرورش فعالیت می کرد. سرانجام در بمب گذاری هشتم شهریور ماه سال 1360 توسط سازمان مجاهدین خلق به همراه شهید رجایی به شهادت رسید.


این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

Icon-computer.png
محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


محمدجواد باهنر0.jpg
نام کامل محمدجواد باهنر
زادروز 1312 شمسی
زادگاه کرمان
وفات 8 شهریور 1360 شمسی
مدفن تهران، بهشت زهرا

Line.png

اساتید

امام خمینی، علامه طباطبايي، ...


آثار

گفتارهای تربیتی، فرهنگ انقلاب ‌اسلامی، ...

محمدجواد باهنر در سال ۱۳۱۲ در شهر کرمان چشم به جهان گشود. در پنج سالگی به مکتبخانه‌ای سپرده شد و پس از اتمام دوره ابتدایی، در نوجوانی به تحصیل علوم دینی در مدرسه معصومیه پرداخت و همزمان تحصیل علوم جدید را نیز آغاز نمود. در سال ۱۳۳۲ برای ادامه تحصیلات دینی راهی حوزه علمیه قم گردید و با سکونت در مدرسه فیضیه از محضر اساتید گرانقدری همچون آیت‌الله سلطانی، آیت‌الله مجاهدی، آیت‌الله بروجردی، علامه طباطبایی و آیت‌الله خمینی کسب فیض نمود.

در سال سوم ورود به حوزه علمیه قم و پس از گرفتن مدرک دیپلم در امتحانات دانشگاه شرکت نمود و وارد دانشکده الهیات شد. باهنر پس از اخذ مدرک لیسانس، دوره فوق لیسانس را در رشته امور تربیتی گذراند و سپس به دریافت درجه دکترای الهیات نایل آمد. از سال ۱۳۳۶ فعالیتهای مطبوعاتی خود را آغاز و اقدام به انتشار نشریه مکتب تشیع نمود.[۱]

در فاصله سالهای ۱۳۳۷-۱۳۴۲ به سبب فعالیت های سیاسی به دفعات توسط رژیم پهلوی دستگیر و زندانی گردید. با آغاز نهضت روحانیت به رهبری امام خمینی و ضرورت حضور فعال روحانیون مبارز در عرصه‌های اجتماعی باهنر به فعالیت پرداخت و از جمله شخصیت های تأثیرگذار در عرصه فرهنگی بود که آثار مثبت اقدامات ایشان در جریان نهضت اسلامی نمایان شد. از مهمترین فعالیت های وی همکاری با هیئت های مؤتلفه اسلامی و مؤسسه رفاه می‌باشد.

سال ۱۳۴۲ به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمد و علاوه بر تدریس با دفتر تحقیقات و برنامه‌ریزی وزارتخانه همکاری داشت و برنامه‌‌های تعلیمات‌ دینی کلاسهای مختلف تحت نظر ایشان تهیه و تنظیم می‌شد. کتابهای دینی تألیف ایشان نقش چشمگیری در آگاه سازی جوانان و نوجوانان قبل از انقلاب ایفا نمود. شهید باهنر با سخنرانی های خود در مساجد، مجالس روضه، هیئت ها و حسینیه‌ها ضمن ابلاغ اندیشه‌های امام خمینی و برنامه‌‌های نهضت، مقدمات آمادگی اعتقادی مردم مسلمان ایران را برای مبارزه با رژیم پهلوی فراهم نمود.[۲]

در پی اظهارات باهنر در سال ۱۳۵۰ در خصوص جشنهای ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی؛ توسط ساواک احضار و سپس ممنوع‌المنبر گردید. باهنر در دوران ممنوع‌المنبر بودن فعالیت های فرهنگی بسیاری از جمله تأسیس دفتر نشر و فرهنگ اسلامی، تأسیس مدرسه راهنمایی مفید، تأسیس و بنای کانون توحید و تأسیس مکتب امیرالمؤمنین علیه السلام را در کارنامه خود دارد.

سال ۱۳۵۶ همزمان با گسترش تظاهرات و مخالفت های مردم علیه رژیم پهلوی، باهنر همگام با روحانیون متعهد دیگر به تلاش های خود برای افشای چهره واقعی حکومت افزود و سخنرانی ایشان در شیراز منجر به دستگیری‌اش شد. تشکیل روحانیت مبارز و سازماندهی تظاهرات و اعتصابات از جمله اقدامات ایشان در آن برهه به شمار می‌رود.

امام خمینی چند ماه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به منظور سازماندهی انقلاب و هدایت نیروها دستور تشکیل شورای انقلاب اسلامی را صادر و شهید مطهری، شهید بهشتی، شهید باهنر، آیت‌الله موسوی اردبیلی، آیت‌الله هاشمی ‌رفسنجانی را به عنوان هسته اولیه آن شورا تعیین نمودند. این شورا در دی ماه ۱۳۵۷ شکل گرفت و با توجه به وضعیت خاص کشور در پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، نقش مهمی در هدایت و برنامه‌ریزی امور انقلاب ایفا نمود. اهداف کلی از تأسیس شورای انقلاب، پاسداری از ثمرات مبارزات آزادیخواهانه مردم ایران، اجرای اهداف انقلاب، تأسیس نهادهای سیاسی جدید و ایجاد حکومت جمهوری اسلامی در ایران بود.

باهنر در ۲۰/۶/۱۳۵۹ در کنفرانسی خبری و رادیو تلویزیونی گزارش کاملی از عملکرد و فعالیت های این شورا ارائه نمود. اعضای شورای انقلاب مانند حلقه‌‌هایی پیوند قوای سه‌گانه را با شورای انقلاب میسر می‌کردند.[۳]

محمدجواد باهنر و سید محمد حسینی ‌بهشتی به همراه جمعی از شخصیت های دیگر به تأسیس حزب جمهوری ‌اسلامی در سال ۱۳۵۷ اقدام نمودند. نقش دکتر باهنر در حزب بسیار تعیین‌کننده بود. پس از شهادت آیت‌الله بهشتی دکتر باهنر به دبیر کلی حزب انتخاب شد و این مسئولیت را تا زمان پذیرش پست نخست‌وزیری بر عهده داشت.

در پی برکناری بنی‌صدر از مقام ریاست جمهوری و انتخاب شهید رجایی به عنوان رئیس‌ جمهور، در سال ۱۳۶۰ دکتر باهنر به عنوان نخست‌وزیر به مجلس شورای اسلامی معرفی شد. عمر کابینه ایشان بسیار کوتاه بود، زیرا هشتم شهریور ۱۳۶۰ دفتر ریاست جمهوری توسط منافقین منفجر شد و در نتیجه محمدعلی رجایی رئیس‌جمهور و دکتر باهنر نخست‌وزیر و عده‌ای دیگر به شهادت رسیدند.[۴] پیکر پاک آن دو بزرگوار در میان اشک و اندوه مردم تشییع و در گلزار بهشت‌زهرای تهران دفن شد.

شهید باهنر فردی صبور، پرکار و صدیق بود و در نوشتن خوش ذوق و ادیب بود. از ایشان کتابهای ارزنده بسیاری همچون گفتارهای تربیتی، فرهنگ انقلاب ‌اسلامی، انسان و خودسازی و جهان در عصر بعثت به یادگار مانده است. آن شهید بزرگوار در طول حیات پرفراز و نشیب خود لحظه‌ای از رسالت دینی خود دست نکشید و پیوسته در اندیشه ابلاغ، ارشاد و تربیت امت اسلامی بود.

پانویس

  1. ↑ رضا مرادی، زندگینامه پیشوایان انقلاب، [بی‌جا]: حجر، [۱۳۶۱]، ص۸۷ـ۸۹.
  2. ↑ شهید راه دانش و فرهنگ دکتر محمدجواد باهنر، تهران: وزارت اطلاعات، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ۱۳۷۹، ص۱۳ـ۲۵.
  3. ↑ مجید سائلی کرده ده، شورای انقلاب اسلامی ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب ‌اسلامی، ۱۳۸۴، ص۷۵.
  4. ↑ احمد عبدالله‌پور، نخست‌وزیران ایران، [تهران]: علمی، ۱۳۶۹، ص۳۲۷.

منابع


آرشیو عکس و تصویر

برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=محمدجواد_باهنر&oldid=143166»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا