ماه محرم: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (صفحه‌ای جدید حاوی ' {{بخشی از یک کتاب}} <keywords content='کلید واژه: ماه محرم، وقایع ماه محرم، اعمال ماه محر...' ایجاد کرد)
 
(←‏وقایع ماه محرم)
 
(۳۸ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۹ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
−
{{بخشی از یک کتاب}}
+
{{محرم}}'''«ماه مُحرّم»''' نخستین ماه از [[ماه های قمری|ماه‌‌های قمری]] و یکی از [[ماه های حرام|ماه‌‌های حرام]] است و عرب [[جاهلیت|جاهلی]] نیز جنگ در این ماه را حرام می‌‌دانست و ترک مخاصمه می‌‌کرد؛ لذا از آن زمان ماه محرم بدین اسم نامگذاری شد؛<ref>مصباح کفعمی، ص ۵۰۹. </ref> و روز اول محرم را اول [[سال قمری|سال قمری]] قرار دادند.<ref>فرهنگ عاشورا، ص ۴۰۵، جواد محدثی. </ref>
  
 +
==محرم در مکتب شیعه==
  
 +
محرّم، ماه حزن و اندوه و عزاداری [[شیعه|شیعیان]] در [[شهادت در راه خدا|شهادت]] حضرت [[امام حسین]] علیه‌السلام است. این ماه یادآور دلاورمردی‌‌های یاران باوفای ابا عبدالله الحسین علیه‌السلام، و ماه پیروزی حق بر باطل است.
  
 +
[[امام رضا]] علیه‌السلام در خصوص این ماه فرمود: در [[جاهلیت]]، حرمت این ماه نگاه داشته می‌‌شد و در آن نمی‌‌جنگیدند، ولی در این ماه، خون‌‌های ما را ریختند و حرمت ما را شکستند و فرزندان و زنان ما را اسیر کردند و خیمه‌‌ها را آتش زدند و غارت کردند و حرمت [[پیامبر اسلام|پیامبر]] را درباره ذریه‌اش رعایت نکردند. همچنین از آن امام همام نقل شده است: «وقتی محرم فرامی‌‌رسید، پدرم خندان دیده نمی‌‌شد، حزن و اندوه تا پایان دهه‌ اول بر او غالب بود و [[روز عاشورا]]، روز حزن و مصیبت و گریه ایشان بود».<ref> وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۳۹۴، حدیث ۸. </ref>
  
−
|=محرم|
+
آیت الله [[میرزا جواد آقا ملکی تبریزی|میرزا جواد ملکی تبریزی]] در «[[المراقبات (کتاب)|المراقبات]]» نوشته است: «کودکانم را می‌‌دیدم که در دهه نخست ماه محرم غذا نمی‌‌خوردند و به نان خالی اکتفا می‌‌کردند کسی هم به آنان نگفته بود ماه محرم شروع شده است گمان می‌‌کنم عشقی درونی آنان را برمی‌‌انگیخت».<ref> پیام‌آور عاشورا، مهاجرانی، ص ۱۱. </ref>
  
−
-|[[1 محرم|01]]|[[2 محرم|02]]|[[3 محرم|03]]|[[4 محرم|04]]|[[5 محرم|05]]|
+
به همین دلیل ماه محرم با حادثه عاشورا عجین شده است و فرا رسیدن آن دل‌ها را پر از غم می‌‌سازد و پیروان و شیفتگان [[امام حسین]] علیه‌السلام از اول محرم، محافل و مجالسی را سیاهپوش کرده به یاد آن امام شهید به عزاداری می‌‌پردازند.<ref>  بااندکی دخل و تصرف، فرهنگ عاشورا جواد محدثی، ص ۴۰۶. </ref>
  
−
-|[[6 محرم|06]]|[[7 محرم|07]]|[[8 محرم|08]]|[[9 محرم|09]]|[[10 محرم|10]]|
+
==وقایع ماه محرم==
 +
'''''بخشی از حوادث مهم تاریخ معاصر، که در این ماه به وقوع پیوسته است. جهت مشاهده تمام وقایع، [[فهرست وقایع ماه محرم|اینجا]] را ببینید.'''''
 +
*۱۴۱۵ ق. انفجار بمب در [[حرم امام رضا علیه السلام|حرم امام‏ رضا علیه السلام]] (۳۰ خرداد ۱۳۷۳ ش): '''[[10 محرم]]'''
 +
*۱۳۹۵ ق. پایان نگارش کتاب [[سیری در نهج البلاغه (کتاب) |سیری در نهج‌البلاغه]] نوشته شهید "[[مرتضی مطهری]]" (۲۵ دی ۱۳۵۳ ش): '''[[2 محرم]]'''
 +
* ۱۳۵۸ ق. پایان نگارش کتاب شرح چهل حدیث نوشته "[[امام خمینی]]" (۵ اسفند ۱۳۱۷ ش): '''[[4 محرم]]'''
 +
*۱۳۸۳ ق سخنرانی "[[امام خمینی]]" در [[مدرسه فیضیه]] در اعتراض به سیاست‌های نظام حاکم بر [[ایران]] (۱۳ خرداد ۱۳۴۲ ش): '''[[10 محرم]]'''
 +
* ۱۳۸۳ ق. بازداشت "[[امام خمینی]]" توسط نیروهای امنیتی حکومت پهلوی (۱۵ خرداد ۱۳۴۲ ش): '''[[12 محرم]]'''
 +
* ۱۳۸۳ ق. قیام پانزده خرداد در [[ایران]] در اعتراض به دستگیری "امام خمینی" و کشته و مجروح شدن شماری از مردم (۱۵ خرداد ۱۳۴۲ ش): '''[[12 محرم]]'''
 +
* ۱۳۹۸ ق. قیام ۱۹ دی در قم (۱۹ دی ۱۳۵۶ ش): '''[[29 محرم]]'''
 +
* ۱۴۰۲ ق. درگذشت "[[علامه طباطبائی]]" نویسنده [[تفسیر المیزان]] (۲۴ آبان ۱۳۶۰ ش): '''[[18 محرم]]'''
 +
*۱۴۲۷ ق. تخریب [[حرم عسکریین|حرمین عسکریین]] علیهماالسلام در [[سامرا]] (۳ اسفند ۱۳۸۴ ش): '''[[23 محرم]]'''
 +
* ۱۴۴۶ ق. ترور "اسماعیل هنیه" رئيس دفتر سیاسی جنبش حماس در [[تهران]] توسط [[اسرائیل]] (۱۰ مرداد ۱۴۰۳ ش): '''[[25 محرم]]'''
  
−
-|[[11 محرم|11]]|[[12 محرم|12]]|[[13 محرم|13]]|[[14 محرم|14]]|[[15 محرم|15]]|
+
==اعمال ماه محرم==
  
−
-|[[16 محرم|16]]|[[17 محرم|17]]|[[18 محرم|18]]|[[19 محرم|19]]|[[20 محرم|20]]|
+
شب و روز اول محرم به عنوان اول [[سال قمری]] دارای [[نماز]] و آداب خاصی است که در کتاب شریف [[مفاتیح الجنان]] بیان شده است.
  
−
-|[[21 محرم|21]]|[[22 محرم|22]]|[[23 محرم|23]]|[[24 محرم|24]]|[[25 محرم|25]]|
+
شب اول ماه محرم: اول: [[نماز]]؛ این شب، چند نماز دارد که یکی از آن‌ها به شرح ذیل است: دو [[رکعت]]، که در هر رکعت بعد از [[سوره حمد]] یازده مرتبه [[سوره توحید]] خوانده شود. در فضیلت این نماز چنین آمده است: «خواندن این نماز و [[روزه]] داشتن روزش موجب امنیت است و کسی که این عمل را انجام دهد، گویا تمام سال بر کار نیک مداومت داشته است».<ref>بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۳۳؛ وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۲۹۴، حدیث ۱؛ مفاتیح الجنان، ص ۲۸۶. </ref> دوم: احیای این شب.<ref>مصباح المتهجد، ص ۷۸۳.</ref> سوم: نیایش و دعا.<ref>  بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۴. </ref>
  
−
-|[[26 محرم|26]]|[[27 محرم|27]]|[[28 محرم|28]]|[[29 محرم|29]]|[[30 محرم|30]]|
+
روز اول محرم: اول محرم هر سال، اولین روز سال قمری است و از [[امام باقر|امام محمدباقر]] علیه‌السلام روایت شده است: «آن کس که این روز را روزه بدارد، خداوند دعایش را اجابت می‌‌کند، همان گونه که دعای [[حضرت زکریا علیه السلام|حضرت زکریا]] علیه‌السلام را اجابت کرد».<ref> عروة الوثقی، ج ۲، ص ۲۴۳؛ وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۴۷، حدیث ۳. </ref> در این روز، دو رکعت نماز خوانده شود و پس از آن سه بار دعای زیر قرائت گردد: «اللّهم انت الإله القدیم و هذه سنةٌ جدیدةٌ فاسئلک فیها العصمة من الشیطان والقوَّة علی هذه النّفس الامّارة بالسُّوء»<ref> بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۳۴. </ref>
  
−
==ماه محرم==
+
روز سوم محرم: از [[پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و آله نقل شده است: «هر کس در این روز روزه بگیرد، خداوند دعایش را اجابت کند».<ref> عروة الوثقی، ج ۲، ص ۲۴۲؛ وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۴۸. </ref> روز هفتم محرم نیز روزه گرفتن [[مستحب]] است.
  
−
محرم نخستین ماه از ماه‌‌های دوازده‌گانه قمری و یکی از [[ماه‌‌های حرام]] است عرب پيش از اسلام نیز جنگ در اين ماه را حرام مي‌‌دانست و ترك مخاصمه مي‌‌كرد؛ لذا از آن زمان اين ماه بدين اسم نامگذاري شد(1) و روز اول محرم را اول سال قمري قرار دادند.(2) در توضيح اين كه چرا ماه‌‌هاي ديگر كه جنگ در آن‌ها [[حرام]] است، محرم ناميده نمي‌‌شود مي‌‌توان گفت: چون ترك جنگ از اين ماه شروع مي‌‌شد به آن محرم گفتند.
+
[[شب عاشورا]]: اول: چند نماز برای این شب در روایات آمده است که یکی از آن‌ها چنین است: چهار رکعت نماز که در هر رکعت بعد از [[سوره‌ حمد]]، ۵۰ بار [[سوره اخلاص|سوره‌ توحید]] خوانده می‌‌شود. پس از پایان نماز ۷۰ بار «سبحان الله و الحمدالله و لا اله الاّ الله و الله اکبر و لاحول و لاقوة الاّ بالله العلی العظیم» خوانده شود.<ref> همان، ص ۲۹۵، حدیث ۴ و ۵. </ref> دوم: احیای این شب کنار [[حرم امام حسین علیه السلام|قبر امام حسین]] علیه‌السلام.<ref> بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۴۰. </ref> سوم: دعا و نیایش.<ref> همان، ص ۳۳۸. </ref>
  
−
'''محرم در مکتب شیعه:'''
+
[[روز عاشورا]]: اول: عزاداری بر [[امام حسین]] علیه‌السلام و [[شهدای کربلا|شهدای کربلا]]؛ در این مورد از [[امام رضا]] علیه‌السلام نقل شده است: هر کس کار و کوشش را در این روز رها کند، خداوند خواسته‌‌هایش را برآورد و هر کس این روز را با حزن و اندوه سپری کند، خداوند قیامت را روز خوشحالی او قرار دهد.<ref>  بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۴۳، حدیث ۵. </ref> دوم: [[زیارت امام حسین|زیارت امام حسین]] علیه‌السلام.<ref> کامل الزیارات، ص ۱۷۴، حدیث ۵ و ۶. </ref> سوم: روزه‌گرفتن در این روز [[مکروه|کراهت]] دارد؛ ولی بهتر است بدون قصد روزه تا بعد از [[نماز عصر]] از خوردن و آشامیدن خودداری شود.<ref> وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۳۸، حدیث ۷. </ref> چهارم: آب دادن به زائران امام حسین علیه‌السلام.<ref> کامل الزیارات، ص ۱۷۴، حدیث ۵. </ref> خواندن [[سوره اخلاص|سوره توحید]] هزار مرتبه.<ref> وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۳۹، حدیث ۸. </ref> پنجم: خواندن [[زیارت عاشورا]].<ref> کامل الزیارات، ص ۱۷۴. </ref> ششم: گفتن هزار بار ذکر «اللّهم العن قتلة الحسین علیه‌السلام».<ref> مفاتیح الجنان، ص ۲۹۸. </ref>
  
−
محرم، ماه حزن و اندوه و عزاداری شیعیان در [[شهادت]] حضرت [[امام حسین]] علیه‌السلام است. اين ماه يادآور دلاورمردي‌‌هاي ياران باوفاي ابا عبدالله الحسين عليه‌السلام، فداكاري‌‌هاي [[حضرت زینب]] كبري سلام الله عليها، حضرت [[امام سجاد]] عليه‌السلام و همه‌ اسراي كاروان امام حسين عليه‌السلام است. اين ماه يادآور خطبه‌‌ها و شعارهاي آگاهي‌‌بخش سالار شهيدان، نطق آتشين حضرت زينب سلام الله عليها و خطابه‌ غراي [[امام زين العابدين]] عليه‌السلام است.
+
روز بیست و یکم محرم: روزه‌ این روز مطلوب است.<ref> بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۴۵، حدیث ۱. </ref>
−
 
+
==پانویس==
−
اين ماه يادآور استقامت [[حبيب بن مظاهر]] و شهادت عون و جعفر است. آري اين ماه، ماه پيروزي حق بر باطل است. امام هشتم شیعیان [[امام رضا]] علیه‌السلام در خصوص این ماه فرمود: در جاهلیت، حرمت این ماه نگاه داشته می‌‌شد و در آن نمی‌‌جنگیدند ولی در این ماه، خون‌‌های ما را ریختند و حرمت ما را شكستند و فرزندان و زنان ما را اسیر كردند و خیمه‌‌ها را آتش زدند و غارت كردند و حرمت پیامبر را درباره ذریه‌اش رعایت نكردند.
+
<references />
−
 
+
==منابع برای مطالعه بیشتر==
−
همچنین از آن امام همام نقل شده است: «وقتي محرم فرامي‌‌رسيد، پدرم خندان ديده نمي‌‌شد، حزن و اندوه تا پايان دهه‌ اول بر او غالب بود و [[روز عاشورا]]، روز حزن و مصيبت و گريه ايشان بود».(3)
+
* [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/31855/%D9%81%D9%8A%D8%B6-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%85%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%B1-%D9%88-%D9%88%D9%82%D8%A7%D9%8A%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D9%85/preview/31084/%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%8A-%D8%AF%D9%8A%D8%AC%D9%8A%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%8A/&sa=false&#!page=59 وقایع الایام، شیخ عباس قمی، ماه محرم].
−
 
+
* [[فهرست وقایع ماه محرم]]
−
آیت الله میرزا جواد ملكی تبریزی در «مراقبات» نوشته است: «كودكانم را می‌‌دیدم كه در دهه نخست ماه محرم غذا نمی‌‌خوردند و به نان خالی اكتفا می‌‌كردند كسی هم به آنان نگفته بود ماه محرم شروع شده است گمان می‌‌كنم عشقی درونی آنان را برمی‌‌انگیخت».(4)
+
* [[اعمال ماه محرم]]
−
 
+
{{مناسبت های شیعه}}
−
به همین دلیل ماه محرم با حادثه عاشورا عجین شده است و فرا رسیدن آن دل‌ها را پر از غم می‌‌سازد و پیروان و شیفتگان [[امام حسین]] علیه‌السلام از اول محرم، محافل و مجالسی را سیاهپوش كرده به یاد آن امام شهید به عزاداری می‌‌پردازند.(5)
+
[[رده:ماه های قمری]]
−
 
+
[[رده:ماه محرم]]
−
'''وقایع ماه محرم:'''
 
−
 
 
−
حوادث و وقایع فراوانی در ماه محرم رخ داده است که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌‌کنیم: غزوه ذات الرقاع، فتح خیبر، ازدواج [[حضرت فاطمه]] زهرا سلام الله علیها، ورود [[امیرالمومنین]] علی علیه‌السلام، حادثه خونین [[کربلا]] - [[تاسوعا]] و [[عاشورا]] و شهادت [[امام حسین]] علیه‌السلام و اسارت خاندان امام به [[کوفه]] و [[شام]].
 
−
 
 
−
همچنین نقل است که به خلافت رسیدن عثمان، قتل محمد امین برادر مأمون عباسی، قتل جعفر برمکی و انقراض آل برمک و دولت برامکه، واقعه هولاکو و مستعصم و انقراض دولت بنی عباس در این ماه بوده است. عروج [[حضرت ادریس]] به آسمان، استجابت دعای [[حضرت زکریا]] علیه‌السلام، عبور [[حضرت موسی]] علیه‌السلام از دریا و غرق شدن فرعونیان در نیل و عذاب [[اصحاب فیل]] نیز در ماه محرم رخ داده است.
 
−
 
 
−
'''اعمال ماه محرم:'''
 
−
 
 
−
شب و روز اول محرم به عنوان اول سال قمری دارای نماز و آداب خاصی است که در کتاب شریف [[مفاتیح الجنان]] بیان شده است.  
 
−
 
 
−
'''<I>اعمال شب اول ماه محرم</I>'''
 
−
 
 
−
* 1. [[نماز]]: اين شب چند نماز دارد كه يكي از آن‌ها به شرح ذيل است:
 
−
 
 
−
دو ركعت، كه در هر ركعت بعد از حمد يازده مرتبه [[سوره‌ توحيد]] خوانده شود. در فضيلت اين نماز چنين آمده است: «خواندن اين نماز و [[روزه]] داشتن روزش موجب امنيت است و كسي كه اين عمل را انجام دهد، گويا تمام سال بر كار نيك مداومت داشته است».(6)
 
−
 
 
−
* 2. احياي اين شب.(7)
 
−
 
 
−
* 3. نيايش و دعا.(8)
 
−
 
 
−
'''<I>روز اول محرم</I>'''
 
−
 
 
−
اول محرم هر سال اولين روز سال قمري است. از [[امام باقر|امام محمدباقر]] عليه‌السلام روايت شده است: «آن كس كه اين روز را روزه بدارد، خداوند دعايش را اجابت مي‌‌كند، همان گونه كه دعاي زكريا عليه‌السلام را اجابت كرد».(9)
 
−
 
 
−
دو ركعت نماز خوانده شود و پس از آن سه بار دعاي زير قرائت گردد: «اللّهم انت الاله القديم و هذه سنةٌ جديدةٌ فاسئلك فيها العصمة من الشيطان والقوَّة علي هذه النّفس الامّارة بالسُّوء؛(10) بارالها! تو خداي قديم و جاوداني و اين سال، سال نو است. از تو مي‌‌خواهم كه مرا در اين سال از [[شيطان]] حفظ كني و بر [[نفس اماره]] (راهنمايي كننده) به بدي پيروز سازي».
 
−
 
 
−
'''<I>روز دوم محرم</I>'''
 
−
 
 
−
در چنين روزي كاروان [[امام حسين]] عليه‌السلام در سال 61 ه‍ـ.ق وارد سرزمين [[كربلا]] شد و با ممانعت لشكر حر مجبور به توقف در آن جا گرديد.(11)
 
−
 
 
−
'''<I>روز سوم محرم</I>'''
 
−
 
 
−
از پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله نقل شده است: «هر كس در اين روز روزه بگيرد، خداوند دعايش را اجابت كند».(12) در آن روز سپاه [[عمر بن سعد]] وارد كربلا شد.
 
−
 
 
−
'''<I>روز چهارم محرم</I>'''
 
−
 
 
−
بي‌‌نتيجه بودن مذاكره حضرت سيدالشهداء عليه‌السلام با عمر بن سعد براي واداركردن لشكر وي به ترك جنگ و دعوت او و لشكرش جهت ملحق شدن به سپاه اسلام.
 
−
 
 
−
'''<I>روز هفتم محرم</I>'''
 
−
 
 
−
روزه گرفتن مستحب است.
 
−
 
 
−
'''<I>روز نهم محرم</I>'''
 
−
 
 
−
[[تاسوعای حسینی]]، روز محاصره‌ امام حسين عليه‌السلام و اصحابش در سرزمين كربلا توسط سپاه شمر.(13)
 
−
 
 
−
'''<I>اعمال شب عاشورا</I>'''
 
−
 
 
−
* 1. چند نماز براي اين شب در روايات آمده است كه يكي از آن‌ها چنين است: چهار ركعت نماز كه در هر ركعت بعد از [[سوره‌ حمد]]، 50 بار [[سوره اخلاص|سوره‌ توحيد]] خوانده مي‌‌شود. پس از پايان نماز 70 بار «سبحان الله و الحمدالله و لا اله الاّ الله و الله اكبر و لاحول و لاقوة الاّ بالله العلي العظيم» خوانده شود.(14)
 
−
 
 
−
* 2. احياي اين شب كنار [[قبر امام حسين]] عليه‌السلام.(15)
 
−
 
 
−
* 3. دعا و نيايش.(16)
 
−
 
 
−
'''<I>روز عاشورا</I>'''
 
−
 
 
−
* 1. [[عزاداری بر امام حسین]] عليه‌السلام و شهداي كربلا، در اين مورد از امام رضا عليه‌السلام نقل شده است: هر کس كار و كوشش را در اين روز رها كند، خداوند خواسته‌‌هايش را برآورد و هر كس اين روز را با حزن و اندوه سپري كند، خداوند قيامت را روز خوشحالي او قرار دهد.(17)
 
−
 
 
−
* 2. زيارت امام حسين عليه‌السلام.(18)
 
−
 
 
−
* 3. روزه‌گرفتن در اين روز كراهت دارد؛ ولي بهتر است بدون قصد روزه تا بعد از [[نماز عصر]] از خوردن و آشاميدن خودداري شود.(19)
 
−
 
 
−
* 4. آب دادن به زائران امام حسين عليه‌السلام.(20)
 
−
 
 
−
* 5. خواندن [[سوره اخلاص|سوره توحيد]] هزار مرتبه.(21)
 
−
 
 
−
* 6. خواندن [[زيارت عاشورا]].(22)
 
−
 
 
−
* 7. گفتن هزار بار ذكر «اللّهم العن قتلة الحسين عليه‌السلام».(23)
 
−
 
 
−
'''<I>روز دوازدهم محرم</I>'''
 
−
 
 
−
ورود كاروان اسيران [[كربلا]] به كوفه و شهادت حضرت [[امام سجاد]] عليه‌السلام در سال 94 ه‍ـ.ق.
 
−
 
 
−
'''<I>روز بيست و يكم محرم</I>'''
 
−
 
 
−
روزه‌ اين روز مطلوب است.(24)
 
−
 
 
−
پی ‌نوشت
 
−
 
 
−
(1). مصباح كفعمي، ص 509.
 
−
 
 
−
(2). فرهنگ عاشورا، ص 405، جواد محدثي.
 
−
 
 
−
(3). [[وسائل الشيعه]]، ج 5، ص 394، حديث 8.
 
−
 
 
−
(4). پیام‌آور عاشورا، مهاجرانی، ص 11.
 
−
 
 
−
(5). بااندكی دخل و تصرف، فرهنگ عاشورا جواد محدثی، ص 406.
 
−
 
 
−
(6). [[بحارالانوار]]، ج 98، ص 333؛ وسائل الشيعه، ج 5، ص 294، حديث 1؛ مفاتيح الجنان، ص 286.
 
−
 
 
−
(7). [[مصباح المتهجد]]، ص 783.
 
−
 
 
−
(8). بحارالانوار، ج 98، ص 324.
 
−
 
 
−
(9). [[عروة الوثقي]]، ج 2، ص 243؛ وسائل الشيعه، ج 7، ص 347، حديث 3.
 
−
 
 
−
(10). بحارالانوار، ج 98، ص 334.
 
−
 
 
−
(11). فرهنگ عاشورا، ص 406.
 
−
 
 
−
(12). عروة الوثقي، ج 2، ص 242؛ وسائل الشيعه، ج 7، ص 348.
 
−
 
 
−
(13). وسائل الشيعه، ج 7، ص 339، حديث 1.
 
−
 
 
−
(14). همان، ص 295، حديث 4 و 5.
 
−
 
 
−
(15). بحارالانوار، ج 98، ص 340.
 
−
 
 
−
(16). همان، ص 338.
 
−
 
 
−
(17). بحارالانوار، ج 98، ص 43، حديث 5.
 
−
 
 
−
(18). كامل الزيارات، ص 174، حديث 5 و 6.
 
−
 
 
−
(19). وسائل الشيعه، ج 7، ص 338، حديث 7.
 
−
 
 
−
(20). كامل الزيارات، ص 174، حديث 5.
 
−
 
 
−
(21). وسائل الشيعه، ج 7، ص 339، حديث 8.
 
−
 
 
−
(22). كامل الزيارات، ص 174.
 
−
 
 
−
(23). مفاتيح الجنان، ص 298.
 
−
 
 
−
(24). بحارالانوار، ج 98، ص 345، حديث 1.
 
−
 
 
−
منابع بیشتر:
 
−
 
 
−
[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/31855/%D9%81%D9%8A%D8%B6-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%85%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%B1-%D9%88-%D9%88%D9%82%D8%A7%D9%8A%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D9%85/preview/31084/%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%8A-%D8%AF%D9%8A%D8%AC%D9%8A%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%8A/&sa=false&#!page=59 وقایع الایام شیخ عباس قمی، ماه محرم].
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۲۶

محرم ۱۴۴۶ در تقویم ایران
شنبه ۷ ۱۴ ۲۱ ۲۸
یک‌شنبه ۱ ۸ ۱۵ ۲۲ ۲۹
دوشنبه ۲ ۹ ۱۶ ۲۳ ۳۰
سه‌شنبه ۳ ۱۰ ۱۷ ۲۴
چهارشنبه ۴ ۱۱ ۱۸ ۲۵
پنج‌شنبه ۵ ۱۲ ۱۹ ۲۶
جمعه ۶ ۱۳ ۲۰ ۲۷
دانشنامه تقویم

«ماه مُحرّم» نخستین ماه از ماه‌‌های قمری و یکی از ماه‌‌های حرام است و عرب جاهلی نیز جنگ در این ماه را حرام می‌‌دانست و ترک مخاصمه می‌‌کرد؛ لذا از آن زمان ماه محرم بدین اسم نامگذاری شد؛[۱] و روز اول محرم را اول سال قمری قرار دادند.[۲]

محرم در مکتب شیعه

محرّم، ماه حزن و اندوه و عزاداری شیعیان در شهادت حضرت امام حسین علیه‌السلام است. این ماه یادآور دلاورمردی‌‌های یاران باوفای ابا عبدالله الحسین علیه‌السلام، و ماه پیروزی حق بر باطل است.

امام رضا علیه‌السلام در خصوص این ماه فرمود: در جاهلیت، حرمت این ماه نگاه داشته می‌‌شد و در آن نمی‌‌جنگیدند، ولی در این ماه، خون‌‌های ما را ریختند و حرمت ما را شکستند و فرزندان و زنان ما را اسیر کردند و خیمه‌‌ها را آتش زدند و غارت کردند و حرمت پیامبر را درباره ذریه‌اش رعایت نکردند. همچنین از آن امام همام نقل شده است: «وقتی محرم فرامی‌‌رسید، پدرم خندان دیده نمی‌‌شد، حزن و اندوه تا پایان دهه‌ اول بر او غالب بود و روز عاشورا، روز حزن و مصیبت و گریه ایشان بود».[۳]

آیت الله میرزا جواد ملکی تبریزی در «المراقبات» نوشته است: «کودکانم را می‌‌دیدم که در دهه نخست ماه محرم غذا نمی‌‌خوردند و به نان خالی اکتفا می‌‌کردند کسی هم به آنان نگفته بود ماه محرم شروع شده است گمان می‌‌کنم عشقی درونی آنان را برمی‌‌انگیخت».[۴]

به همین دلیل ماه محرم با حادثه عاشورا عجین شده است و فرا رسیدن آن دل‌ها را پر از غم می‌‌سازد و پیروان و شیفتگان امام حسین علیه‌السلام از اول محرم، محافل و مجالسی را سیاهپوش کرده به یاد آن امام شهید به عزاداری می‌‌پردازند.[۵]

وقایع ماه محرم

بخشی از حوادث مهم تاریخ معاصر، که در این ماه به وقوع پیوسته است. جهت مشاهده تمام وقایع، اینجا را ببینید.

اعمال ماه محرم

شب و روز اول محرم به عنوان اول سال قمری دارای نماز و آداب خاصی است که در کتاب شریف مفاتیح الجنان بیان شده است.

شب اول ماه محرم: اول: نماز؛ این شب، چند نماز دارد که یکی از آن‌ها به شرح ذیل است: دو رکعت، که در هر رکعت بعد از سوره حمد یازده مرتبه سوره توحید خوانده شود. در فضیلت این نماز چنین آمده است: «خواندن این نماز و روزه داشتن روزش موجب امنیت است و کسی که این عمل را انجام دهد، گویا تمام سال بر کار نیک مداومت داشته است».[۶] دوم: احیای این شب.[۷] سوم: نیایش و دعا.[۸]

روز اول محرم: اول محرم هر سال، اولین روز سال قمری است و از امام محمدباقر علیه‌السلام روایت شده است: «آن کس که این روز را روزه بدارد، خداوند دعایش را اجابت می‌‌کند، همان گونه که دعای حضرت زکریا علیه‌السلام را اجابت کرد».[۹] در این روز، دو رکعت نماز خوانده شود و پس از آن سه بار دعای زیر قرائت گردد: «اللّهم انت الإله القدیم و هذه سنةٌ جدیدةٌ فاسئلک فیها العصمة من الشیطان والقوَّة علی هذه النّفس الامّارة بالسُّوء»[۱۰]

روز سوم محرم: از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است: «هر کس در این روز روزه بگیرد، خداوند دعایش را اجابت کند».[۱۱] روز هفتم محرم نیز روزه گرفتن مستحب است.

شب عاشورا: اول: چند نماز برای این شب در روایات آمده است که یکی از آن‌ها چنین است: چهار رکعت نماز که در هر رکعت بعد از سوره‌ حمد، ۵۰ بار سوره‌ توحید خوانده می‌‌شود. پس از پایان نماز ۷۰ بار «سبحان الله و الحمدالله و لا اله الاّ الله و الله اکبر و لاحول و لاقوة الاّ بالله العلی العظیم» خوانده شود.[۱۲] دوم: احیای این شب کنار قبر امام حسین علیه‌السلام.[۱۳] سوم: دعا و نیایش.[۱۴]

روز عاشورا: اول: عزاداری بر امام حسین علیه‌السلام و شهدای کربلا؛ در این مورد از امام رضا علیه‌السلام نقل شده است: هر کس کار و کوشش را در این روز رها کند، خداوند خواسته‌‌هایش را برآورد و هر کس این روز را با حزن و اندوه سپری کند، خداوند قیامت را روز خوشحالی او قرار دهد.[۱۵] دوم: زیارت امام حسین علیه‌السلام.[۱۶] سوم: روزه‌گرفتن در این روز کراهت دارد؛ ولی بهتر است بدون قصد روزه تا بعد از نماز عصر از خوردن و آشامیدن خودداری شود.[۱۷] چهارم: آب دادن به زائران امام حسین علیه‌السلام.[۱۸] خواندن سوره توحید هزار مرتبه.[۱۹] پنجم: خواندن زیارت عاشورا.[۲۰] ششم: گفتن هزار بار ذکر «اللّهم العن قتلة الحسین علیه‌السلام».[۲۱]

روز بیست و یکم محرم: روزه‌ این روز مطلوب است.[۲۲]

پانویس

  1. ↑ مصباح کفعمی، ص ۵۰۹.
  2. ↑ فرهنگ عاشورا، ص ۴۰۵، جواد محدثی.
  3. ↑ وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۳۹۴، حدیث ۸.
  4. ↑ پیام‌آور عاشورا، مهاجرانی، ص ۱۱.
  5. ↑ بااندکی دخل و تصرف، فرهنگ عاشورا جواد محدثی، ص ۴۰۶.
  6. ↑ بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۳۳؛ وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۲۹۴، حدیث ۱؛ مفاتیح الجنان، ص ۲۸۶.
  7. ↑ مصباح المتهجد، ص ۷۸۳.
  8. ↑ بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۴.
  9. ↑ عروة الوثقی، ج ۲، ص ۲۴۳؛ وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۴۷، حدیث ۳.
  10. ↑ بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۳۴.
  11. ↑ عروة الوثقی، ج ۲، ص ۲۴۲؛ وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۴۸.
  12. ↑ همان، ص ۲۹۵، حدیث ۴ و ۵.
  13. ↑ بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۴۰.
  14. ↑ همان، ص ۳۳۸.
  15. ↑ بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۴۳، حدیث ۵.
  16. ↑ کامل الزیارات، ص ۱۷۴، حدیث ۵ و ۶.
  17. ↑ وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۳۸، حدیث ۷.
  18. ↑ کامل الزیارات، ص ۱۷۴، حدیث ۵.
  19. ↑ وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۳۹، حدیث ۸.
  20. ↑ کامل الزیارات، ص ۱۷۴.
  21. ↑ مفاتیح الجنان، ص ۲۹۸.
  22. ↑ بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۴۵، حدیث ۱.

منابع برای مطالعه بیشتر

برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=ماه_محرم&oldid=154152»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا