سنجش مقاله انجام نشده است

متشابه القرآن و مختلفه (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (سنجش شناسه)
 
(۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۶: سطر ۶:
 
|تصویر=[[پرونده:متشابه القرآن و مختلفه.jpg|240px|وسط]]
 
|تصویر=[[پرونده:متشابه القرآن و مختلفه.jpg|240px|وسط]]
  
|نویسنده=محمد بن على بن شهر آشوب مازندرانى
+
|نویسنده=ابن شهر آشوب
  
|موضوع= متشابه قرآن
+
|موضوع= تفسیر متشابهات قرآن
  
 
|زبان=عربی
 
|زبان=عربی
  
|تعداد جلد=2
+
|تعداد جلد=۲
  
|عنوان افزوده1=
+
|عنوان افزوده1= تحقیق و تصحیح
  
|افزوده1=
+
|افزوده1=حسن مصطفوى
  
 
|عنوان افزوده2=
 
|عنوان افزوده2=
سطر ۲۵: سطر ۲۵:
  
 
}}
 
}}
 +
«متشابه القرآن و مختلفه» تألیف [[ابن شهر آشوب|ابن شهرآشوب مازندرانى]] (م، ۵۸۸ ق)، یک [[تفسیر موضوعی|تفسیر قرآن موضوعى]] است که محور آن [[آیات محکم و متشابه|آیات متشابه]] و محتاج به توضیح و آیات مورد اختلاف علما در موضوعات گوناگون است.
  
 +
==مؤلف==
 +
[[ابن شهر آشوب|محمد بن علی ابن شهرآشوب مازندرانى]] (۵۸۸-۴۸۹ ق)، فقیه [[شیعه]]، [[محدث]]، [[تفسیر قرآن|مفسّر]]، ادیب، شاعر و مطّلع نسبت به [[علم رجال|رجال]] و [[احادیث]] است. او از علمای بزرگی مانند [[فتال نیشابوری|فتّال نیشابورى]]، [[شیخ طبرسی]]، [[ابومنصور طبرسی]]، [[ابوالفتوح رازی]] و [[قطب راوندى|قطب الدین راوندی]] بهره برد.
  
متشابه القرآن و مختلفه اثر [[ابن شهر آشوب|محمد بن على بن شهر آشوب مازندرانى]] (متوفاى 588 هجرى) یک تفسیر قرآن موضوعى است که محور آن آیات متشابه و محتاج به توضيح و آيات مورد اختلاف علما در موضوعات گوناگون است.
+
از شاگردان‌ و راویان‌ ابن‌ شهرآشوب‌ نیز مى‌توان‌ [[ابن ادریس حلی|ابن‌ ادریس‌ حلى‌]]، [[یحیی بن بطریق|ابن‌ بطریق‌ حلى‌]] و [[ابن زهره|ابن‌ زهرة حلبى‌]] را یاد کرد.
  
==پيشينه تأليف== 
+
ابن‌ شهر‌آشوب در [[علوم قرآنی]] و [[حدیث]] و [[رجال]] تبحر داشت و آثاری ماندگار تألیف نمود، از جمله: متشابه القرآن و مختلفه، [[معالم العلماء (کتاب)|معالم العلماء]]، [[‏مناقب ابن شهر آشوب (کتاب)|مناقب آل ابی‌طالب]]، مثالب النواصب، المنهاج الجدیده، انساب آل ابی‌طالب، نخب الاخبار الخصائص الفاطمیه.
 
 
قرآن درياى عميقى است كه هركس گوشه‌اى از آن را ديده، غرق آن شده و محو جمال و زيبايى آن گشته است.
 
عناوين مورد تحقيق در قرآن بسيار فراوانند و علاوه بر تفسير و تأويل، عناوينى از قبيل: ناسخ و منسوخ، مَجازهاى قرآن، اسباب النزول، غريب القرآن، اعراب قرآن، لغات قرآن، فضائل قرآن، علم قراءت و تجويد و... هم تأليفاتى را به خود اختصاص داده‌اند.
 
  
يكى از موضوعات مهم قرآنى مسئله محكم و متشابه است.
+
==محتوای کتاب==   
 +
[[ابن شهر آشوب]] در این کتاب بحث‌ها را چینش موضوعى داده و از [[تفسیر ترتیبی|تفسیر ترتیبى]] [[قرآن]] اجتناب کرده؛ علت آن هم روشن است زیرا دسترسى به مطلب مورد نظر و بحث دلخواه به سادگى امکان پذیر است.
  
در اين زمينه اولين كسى كه دست به قلم برده حمزة بن حبيب زيّات كوفى متوفاى 156 هجرى و از اصحاب امام صادق عليه السلام است كه معروف به امام القّراء مى‌باشد.
+
در این کتاب تمام قرآن [[تفسیر]] نشده، بلکه فقط [[آیات محکم و متشابه|آیات متشابه]] و آیاتى که مورد اختلاف علما یا مفسرین قرار گرفته‌اند تبیین شده‌اند، لذا دسترسى به مطلب دلخواه در این نوع تفسیر گزینشى مشکل است.
  
پس از او ديگران نيز كتبى با نام متشابه القرآن تأليف نمودند از جمله:
+
با ترتیب موضوعى و قرار دادن هر دسته [[آیات]] در یک عنوان، اولا تمام آیات مربوط به یک موضوع به سهولت بررسى مى‌گردد و ثانیا از تکرار بسیارى از آیات در جاهاى مختلف کتاب پرهیز مى‌شود و لازم نیست در هر کجا به موضوع خاصى رسید تمام آیات سابق و لاحق را در آن موضوع تکرار کند.
- ابو عبد الله محمد بن هارون
 
  
- حسن بن حسن بن موسى نوبختى م 310 ه
+
کتاب «متشابه القرآن و مختلفه» در دو جلد تألیف شده است. جلد اول این کتاب شامل مباحث زیر می باشد:
  
- محمد بن احمد عميدى صاحب تنقيح البلاغه م 433 ه
+
*بحث‌هاى [[توحید|توحید]] و [[اصول دین|اصول دین]] و صفات الهى
  
- صدر المتألهين شيرازى م 1050 ه، و...
+
*خلقت آسمان و زمین و دیگر موجودات
  
==عناوين كتاب ==   
+
*سعادت و شقاوت و [[قضا و قدر]]
  
كتاب متشابه القرآن در دو جلد تأليف شده است. جلد اول اين كتاب شامل:
+
*[[نبوت]] و قصص [[پیامبران|أنبیاء]] علیهم السلام
  
1- بحث‌هاى توحيد و اصول دين و صفات الهى
+
*بحث‌هاى متفرقه به عنوان مفردات
  
2- خلقت آسمان و زمين و ديگر موجودات
+
جلد دوم کتاب نیز شامل بحث‌هایى است از جمله:
  
3- سعادت و شقاوت و قضا و قدر
+
*آیات قرآن پیرامون [[پیامبر اسلام|پیامبر اسلام]] صلى الله علیه وآله
  
4- نبوت و قصص أنبياء عليهم السلام
+
*فضائل [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم السلام
  
5- بحث‌هاى متفرقه به عنوان مفردات
+
*موضوعات متفرقه مانند [[توبه]]، [[قیامت|قیامت]] و...
  
جلد دوم كتاب نيز شامل بحث‌هايى است از جمله:
+
*آیات [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول فقه]] و [[فقه]]
  
1- آيات قرآن پيرامون پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم
+
*[[ناسخ و منسوخ]]
  
2- فضائل اهل بيت پيامبر عليهم السلام
+
*نوادر.
  
3- موضوعات متفرقه مانند توبه، قيامت و...
+
کار تحقیق و تصحیح و مقابله کتاب و استخراج آیات در این چاپ بر عهده حجةالاسلام حسن مصطفوى بوده و در ابتداى کتاب نیز [[سید هبة الدین شهرستانی|علامه شهرستانى]] مقدمه‌اى بر آن نوشته و بحث‌هایى پیرامون [[محکم و متشابه]] و حکمت وجود متشابه در قرآن آورده که بسیار زیبا و خواندنى است. در پایان کتاب، فهرست مطالب آمده و پس از آن فهرست آیاتِ بحث شده در کتاب، به ترتیب [[سوره|سوره‌هاى]] قرآن ذکر شده است.
  
4- آيات اصول فقه و فقه
+
==منابع==
 
+
*[[نرم افزار جامع تفاسیر نور|نرم افزار جامع التفاسیر]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
5- ناسخ و منسوخ
 
 
 
6- نوادر
 
 
 
==روش بحث==
 
 
 
ابن شهر آشوب مازندرانى در اين كتاب بحث‌ها را چينش موضوعى داده و از تفسير ترتيبى قرآن اجتناب كرده، علت آن هم روشن است زيرا دسترسى به مطلب مورد نظر و بحث دلخواه به سادگى امكان پذير است.
 
 
 
در اين كتاب تمام قرآن تفسير نشده، بلكه فقط آيات متشابه و آياتى كه مورد اختلاف علما يا مفسرين قرار گرفته‌اند تبيين شده‌اند, لذا دسترسى به مطلب دلخواه در اين نوع تفسير گزينشى مشكل است.
 
 
 
با ترتيب موضوعى و قرار دادن هر دسته آيات در يك عنوان، اولا تمام آيات مربوط به يك موضوع به سهولت بررسى مى‌گردد و ثانيا از تكرار بسيارى از آيات در جاهاى مختلف كتاب پرهيز مى‌شود و لازم نيست در هر كجا به موضوع خاصى رسيد تمام آيات سابق و لاحق را در آن موضوع تكرار كند.
 
 
 
كار تحقيق و تصحيح و مقابله كتاب و استخراج آيات در اين چاپ بر عهده حجة الاسلام حسن مصطفوى بوده و در ابتداى كتاب نيز علامه شهرستانى مقدمه‌اى بر آن نوشته و بحث‌هايى پيرامون محكم و متشابه و حكمت وجود متشابه در قرآن آورده كه بسيار زيبا و خواندنى است.
 
 
 
در پايان كتاب فهرست مطالب آمده و پس از آن فهرست آياتِ بحث شده در كتاب، به ترتيب سوره‌هاى قرآن ذكر شده است
 
 
 
==منبع==
 
 
 
نرم افزار جامع التفاسیر، بخش کتابشناسی
 
==متن کتاب متشابه القرآن و مختلفه==
 
[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/39241/متشابه-القرآن-و-مختلفه متشابه القرآن و مختلفه]
 
 
{{تفسیر قرآن}}
 
{{تفسیر قرآن}}
 
 
{{سنجش کیفی
 
{{سنجش کیفی
 
|سنجش=نشده
 
|سنجش=نشده
سطر ۱۰۶: سطر ۸۴:
 
}}
 
}}
  
[[رده: تفاسیر]]
+
[[رده: تفاسیر]][[رده: تفسیرهای شیعه]]
 
[[رده:کتاب‌های علوم قرآنی]]
 
[[رده:کتاب‌های علوم قرآنی]]
 +
[[رده:آثار ابن شهر آشوب]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۳۹

متشابه القرآن و مختلفه.jpg
نویسنده ابن شهر آشوب
موضوع تفسیر متشابهات قرآن
زبان عربی
تعداد جلد ۲
تحقیق و تصحیح حسن مصطفوى

متشابه القرآن و مختلفه

«متشابه القرآن و مختلفه» تألیف ابن شهرآشوب مازندرانى (م، ۵۸۸ ق)، یک تفسیر قرآن موضوعى است که محور آن آیات متشابه و محتاج به توضیح و آیات مورد اختلاف علما در موضوعات گوناگون است.

مؤلف

محمد بن علی ابن شهرآشوب مازندرانى (۵۸۸-۴۸۹ ق)، فقیه شیعه، محدث، مفسّر، ادیب، شاعر و مطّلع نسبت به رجال و احادیث است. او از علمای بزرگی مانند فتّال نیشابورى، شیخ طبرسی، ابومنصور طبرسی، ابوالفتوح رازی و قطب الدین راوندی بهره برد.

از شاگردان‌ و راویان‌ ابن‌ شهرآشوب‌ نیز مى‌توان‌ ابن‌ ادریس‌ حلى‌، ابن‌ بطریق‌ حلى‌ و ابن‌ زهرة حلبى‌ را یاد کرد.

ابن‌ شهر‌آشوب در علوم قرآنی و حدیث و رجال تبحر داشت و آثاری ماندگار تألیف نمود، از جمله: متشابه القرآن و مختلفه، معالم العلماء، مناقب آل ابی‌طالب، مثالب النواصب، المنهاج الجدیده، انساب آل ابی‌طالب، نخب الاخبار الخصائص الفاطمیه.

محتوای کتاب

ابن شهر آشوب در این کتاب بحث‌ها را چینش موضوعى داده و از تفسیر ترتیبى قرآن اجتناب کرده؛ علت آن هم روشن است زیرا دسترسى به مطلب مورد نظر و بحث دلخواه به سادگى امکان پذیر است.

در این کتاب تمام قرآن تفسیر نشده، بلکه فقط آیات متشابه و آیاتى که مورد اختلاف علما یا مفسرین قرار گرفته‌اند تبیین شده‌اند، لذا دسترسى به مطلب دلخواه در این نوع تفسیر گزینشى مشکل است.

با ترتیب موضوعى و قرار دادن هر دسته آیات در یک عنوان، اولا تمام آیات مربوط به یک موضوع به سهولت بررسى مى‌گردد و ثانیا از تکرار بسیارى از آیات در جاهاى مختلف کتاب پرهیز مى‌شود و لازم نیست در هر کجا به موضوع خاصى رسید تمام آیات سابق و لاحق را در آن موضوع تکرار کند.

کتاب «متشابه القرآن و مختلفه» در دو جلد تألیف شده است. جلد اول این کتاب شامل مباحث زیر می باشد:

  • خلقت آسمان و زمین و دیگر موجودات
  • بحث‌هاى متفرقه به عنوان مفردات

جلد دوم کتاب نیز شامل بحث‌هایى است از جمله:

  • نوادر.

کار تحقیق و تصحیح و مقابله کتاب و استخراج آیات در این چاپ بر عهده حجةالاسلام حسن مصطفوى بوده و در ابتداى کتاب نیز علامه شهرستانى مقدمه‌اى بر آن نوشته و بحث‌هایى پیرامون محکم و متشابه و حکمت وجود متشابه در قرآن آورده که بسیار زیبا و خواندنى است. در پایان کتاب، فهرست مطالب آمده و پس از آن فهرست آیاتِ بحث شده در کتاب، به ترتیب سوره‌هاى قرآن ذکر شده است.

منابع

***
تفسیر قرآن
درباره تفسیر قرآن: تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن
اصطلاحات: اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات
شاخه های تفسیر قرآن:

تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی)

روشهای تفسیری قرآن:
تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: