آیه سخره: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | برخی آیه 54 [[سوره اعراف]] -که حاکی از «مُسخَّر» بودن مخلوقات تحت [[امر الهی]] است- را «آيه سُخره» نامیده‌اند: | |
| − | = | + | {{قرآن در قاب|«إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ الَّذِى خَلَقَ السَّموَاتِ وَالأَرْضَ فى سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِى الَّيْلَ النَّهَارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثاً والشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّراتٍ بِأَمْرِهِ أَلاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالأَمْرُ تَبَارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعَلَمِينَ»|سوره=7|آیه=54|ترجمه=به یقین پروردگار شما خداست که آسمان ها و زمین را در شش روز آفرید، سپس بر تخت [فرمانروایی و تدبیر امور آفرینش] چیره و مسلط شد، شب را در حالی که همواره با شتابْ روز را می جوید بر روز می پوشاند، و خورشید و ماه و ستارگان را که مُسخّر فرمان اویند [پدید آورد]؛ آگاه باشید که آفریدن و فرمان [نافذ نسبت به همه موجودات] مخصوص اوست؛ همیشه سودمند و با برکت است، پروردگار عالمیان.}} |
| − | برخی آيه | + | همچنین برخی از علما مانند [[شیخ بهایی|شیخ بهائی]]، [[حاج ملاهادی سبزواری|حاجی سبزواری]] و [[علامه حسن زاده آملی|علامه حسن‌زاده آملی]]، دو آيه بعد از آن را هم جزء «آيه سُخره» دانسته‌اند:<ref>هزار و یک نکته، حسن حسن زاده آملی، ص800</ref> {{متن قرآن|«ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْيَةً إِنَّهُ لاَيُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ * وَلاَتُفْسِدُوا فِى الأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا وَادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الُمحْسِنِينَ»}}؛ پروردگارتان را از روی فروتنی و زاری و مخفیانه بخوانید [و از آداب و شرایط دعا تجاوز نکنید]؛ یقیناً خدا متجاوزان را دوست ندارد * و در زمین پس از اصلاح آن [به وسیله رسالت پیامبران] فساد مکنید، و خدا را از روی بیم و امید بخوانید، که یقیناً رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است. |
| − | + | در کتاب [[جامع المقاصد فى شرح القواعد (کتاب)|جامع المقاصد]] نیز به همین شکل، یعنی تا آیه 56، «آیه سخره» دانسته شده است.<ref>جامع المقاصد، 2/93.</ref> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==خاصیت آیه سخره== | ==خاصیت آیه سخره== | ||
| − | در کتاب | + | در روایات برای آیه سخره خواص متعددی ذکر شده است و به خواندن آن در موارد و حالاتی سفارش شده است. در کتاب [[الکافی (کتاب)|الکافی]] [[حدیث|حدیثی]] از [[امام صادق]] علیه السلام نقل شده است بدین مضمون که: [[طلحة بن عبیدالله|طلحه]] و [[زبیر بن عوام|زبیر]] مردى از طایفه عبدالقیس را كه خِداش نام داشت خدمت [[امیرالمؤمنین]] علیه السلام فرستادند و به او گفتند: ما ترا بسوى مردى مى فرستیم كه خود او و خاندانش را از دیر زمان به جادوگرى و غیب گوئى مى شناسیم و در میان اطرافیان ما، تو از خود ما هم بیشتر مورد اعتمادى كه آن را از او نپذیرى و با او مخاصمه كنى تا حقیقت امر بر تو معلوم گردد... . چون خِداش به نزد على علیه السلام آمد، بنا به سفارشی که زبیر به او کرده بود آیه سخره را زیر لب زمزمه می نمود تا به خیال خود از نیرنگ آن حضرت در امان بماند. |
| − | چون | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | خداش آرى به خدائى كه جانم به دست اوست.<ref>کافی، کتاب الحجه، بَابُ مَا يُفْصَلُ بِهِ بَيْنَ دَعْوَى الْمُحِقِّ وَ الْمُبْطِلِ فِي أَمْرِ الْإِمَامَة، | + | [[امام علی]] علیه السلام پس از آنکه او را از سفارشهای زبیر به خودش با خبر نمود بدو گفت: ترا به خدا سوگند مى دهم آیا او [زبیر] به تو سخنى آموخت كه چون نزد من آمدى آن را بخوانى؟ خداش گفت: به خدا آرى. على علیه السلام فرمود: آیه سخره بود؟ خداش گفت: آرى. على علیه السلام فرمود: آن را بخوان! سپس او خواند و على علیه السلام تكرار و تقریرش مى كرد و هر جا غلط مى خواند تصحیحش مى فرمود تا هفتاد بار آن را خواند. خداش (با خود) گفت: شگفتا: چرا امیرالمؤمنین دستور مى دهد این آیه هفتاد بار تكرار شود؟ على علیه السلام از او پرسید: احساس مى كنى كه دلت مطمئن شد؟ خداش گفت: آرى به خدائى كه جانم به دست اوست.<ref>کافی، کتاب الحجه، بَابُ مَا يُفْصَلُ بِهِ بَيْنَ دَعْوَى الْمُحِقِّ وَ الْمُبْطِلِ فِي أَمْرِ الْإِمَامَة، حدیث1، ج1، ص 343.</ref> |
| − | برخی از علما با استناد به همین | + | برخی از علما با استناد به همین روایت، هفتاد بار خواندن این آیه را موجب صفاء قلب و اطمينان نفس و نفى خواطر و ازاله شك و [[وسوسه|وساوس]] دانسته اند.<ref>هزار و یک نکته، حسن حسن زاده آملی، ص800</ref> |
==موارد استحباب خواندن آیه سخره== | ==موارد استحباب خواندن آیه سخره== | ||
| − | خواندن آيه سخره در | + | خواندن آيه سخره در [[رکعت]] ششم از [[نافله های شبانه روز|نوافل]] ظهر،<ref>جواهرالكلام، 8/175 و 184؛ زبدة البيان/114.</ref> بر بالين [[احتضار|محتضر]] (براى راحت جان دادن او)،<ref>جواهرالكلام 8/184.</ref> هنگام ترس از ساحر و [[شيطان]]، هنگام چموشى حيوان و عدم تمكين آن،<ref>مجمع الفائدة 2/ 107 ـ 108؛ زبدة البيان/ 114.</ref> هنگام رسيدن حاجى به [[عرفات]]<ref>المهذب 1/247 .</ref> و هنگام ورود به [[مسجد]]،<ref>ذكرى الشيعة، 3/135.</ref> [[مستحب]] است.<ref>جمعى از پژوهشگران زیر نظر سید محمود شاهرودى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج1، ص195. |
</ref> | </ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۲۶
برخی آیه 54 سوره اعراف -که حاکی از «مُسخَّر» بودن مخلوقات تحت امر الهی است- را «آيه سُخره» نامیده‌اند:
همچنین برخی از علما مانند شیخ بهائی، حاجی سبزواری و علامه حسن‌زاده آملی، دو آيه بعد از آن را هم جزء «آيه سُخره» دانسته‌اند:[۱] «ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْيَةً إِنَّهُ لاَيُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ * وَلاَتُفْسِدُوا فِى الأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا وَادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الُمحْسِنِينَ»؛ پروردگارتان را از روی فروتنی و زاری و مخفیانه بخوانید [و از آداب و شرایط دعا تجاوز نکنید]؛ یقیناً خدا متجاوزان را دوست ندارد * و در زمین پس از اصلاح آن [به وسیله رسالت پیامبران] فساد مکنید، و خدا را از روی بیم و امید بخوانید، که یقیناً رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است.
در کتاب جامع المقاصد نیز به همین شکل، یعنی تا آیه 56، «آیه سخره» دانسته شده است.[۲]
خاصیت آیه سخره
در روایات برای آیه سخره خواص متعددی ذکر شده است و به خواندن آن در موارد و حالاتی سفارش شده است. در کتاب الکافی حدیثی از امام صادق علیه السلام نقل شده است بدین مضمون که: طلحه و زبیر مردى از طایفه عبدالقیس را كه خِداش نام داشت خدمت امیرالمؤمنین علیه السلام فرستادند و به او گفتند: ما ترا بسوى مردى مى فرستیم كه خود او و خاندانش را از دیر زمان به جادوگرى و غیب گوئى مى شناسیم و در میان اطرافیان ما، تو از خود ما هم بیشتر مورد اعتمادى كه آن را از او نپذیرى و با او مخاصمه كنى تا حقیقت امر بر تو معلوم گردد... . چون خِداش به نزد على علیه السلام آمد، بنا به سفارشی که زبیر به او کرده بود آیه سخره را زیر لب زمزمه می نمود تا به خیال خود از نیرنگ آن حضرت در امان بماند.
امام علی علیه السلام پس از آنکه او را از سفارشهای زبیر به خودش با خبر نمود بدو گفت: ترا به خدا سوگند مى دهم آیا او [زبیر] به تو سخنى آموخت كه چون نزد من آمدى آن را بخوانى؟ خداش گفت: به خدا آرى. على علیه السلام فرمود: آیه سخره بود؟ خداش گفت: آرى. على علیه السلام فرمود: آن را بخوان! سپس او خواند و على علیه السلام تكرار و تقریرش مى كرد و هر جا غلط مى خواند تصحیحش مى فرمود تا هفتاد بار آن را خواند. خداش (با خود) گفت: شگفتا: چرا امیرالمؤمنین دستور مى دهد این آیه هفتاد بار تكرار شود؟ على علیه السلام از او پرسید: احساس مى كنى كه دلت مطمئن شد؟ خداش گفت: آرى به خدائى كه جانم به دست اوست.[۳]
برخی از علما با استناد به همین روایت، هفتاد بار خواندن این آیه را موجب صفاء قلب و اطمينان نفس و نفى خواطر و ازاله شك و وساوس دانسته اند.[۴]
موارد استحباب خواندن آیه سخره
خواندن آيه سخره در رکعت ششم از نوافل ظهر،[۵] بر بالين محتضر (براى راحت جان دادن او)،[۶] هنگام ترس از ساحر و شيطان، هنگام چموشى حيوان و عدم تمكين آن،[۷] هنگام رسيدن حاجى به عرفات[۸] و هنگام ورود به مسجد،[۹] مستحب است.[۱۰]
پانویس
- ↑ هزار و یک نکته، حسن حسن زاده آملی، ص800
- ↑ جامع المقاصد، 2/93.
- ↑ کافی، کتاب الحجه، بَابُ مَا يُفْصَلُ بِهِ بَيْنَ دَعْوَى الْمُحِقِّ وَ الْمُبْطِلِ فِي أَمْرِ الْإِمَامَة، حدیث1، ج1، ص 343.
- ↑ هزار و یک نکته، حسن حسن زاده آملی، ص800
- ↑ جواهرالكلام، 8/175 و 184؛ زبدة البيان/114.
- ↑ جواهرالكلام 8/184.
- ↑ مجمع الفائدة 2/ 107 ـ 108؛ زبدة البيان/ 114.
- ↑ المهذب 1/247 .
- ↑ ذكرى الشيعة، 3/135.
- ↑ جمعى از پژوهشگران زیر نظر سید محمود شاهرودى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج1، ص195.
