ایام فاطمیه: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۲ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{خوب}}
 
{{خوب}}
'''ایام فاطمیه''' یا فاطمیه، نام روزهایی است که [[شیعیان]] به مناسبت شهادت [[حضرت فاطمه|حضرت فاطمه زهرا سلام‌ الله علیها]] عزاداری می‌کنند.
+
'''«ایام فاطمیه»''' یا «فاطمیه»، نام روزهایی است که [[شیعه|شیعیان]] به مناسبت شهادت [[حضرت فاطمه|حضرت فاطمه زهرا]] (سلام‌ الله علیها) عزاداری می‌کنند. روز [[شهادت حضرت فاطمه علیهاالسلام|شهادت حضرت زهرا]] به صورت دقیق مشخص نیست و روایات مختلفی در این درباره وجود دارد. در [[ایران]] دو روز (۱۳ [[جمادی الاول]] و ۳ [[جمادی الثانی]]) به عنوان روز شهادت حضرت زهرا(س) گرامی داشته شده و به این ایام، فاطمیه اول و فاطمیه دوم گفته می‌شود.  
  
روز شهادت حضرت زهرا(س) به صورت دقیق مشخص نیست و روایات مختلفی در این درباره وجود دارد. در [[ایران]] دو روز (۱۳[[ جمادی الاولی]] و [[۳ جمادی‌الثانی]]) به عنوان روز شهادت حضرت زهرا(س) بزرگ داشته می‌شود. به این ایام، فاطمیه اول و فاطمیه دوم گفته می‌شود. شیعیان [[عراق]] و به‌ویژه [[نجف]] سه روز را ([[۸ ربیع‌الثانی]] به علاوه دو روز پیش‌گفته) برای شهادت آن حضرت (س) عزا می‌گیرند.
+
==روز شهادت حضرت زهرا==
 +
روز دقیق شهادت حضرت زهرا(س) بر اثر نقل‌های مختلف تاریخی و نیز روایات متفاوت از [[ائمه]] مشتبه شده است. برخی‌ آن را چهل روز بعد از [[رحلت پیامبر اسلام]](صلی الله علیه وآله)، برخی‌ هفتاد و دو روز، گروهی هفتاد و پنج روز، عده‌ای‌ نود و پنج روز، گروهی سه ماه و یا شش ماه بعد از رحلت [[حضرت رسول]](ص) دانسته‌اند.<ref>تنها یادگار، نظری منفرد، ص۴۲۷-۴۳۱</ref>
  
از نظر تاریخی روز سوم جمادی‌الثانی مشهورتر است. این روز در ایران به عنوان عزاداری تعطیل رسمی است و بعضی از [[مراجع تقلید]] در قم به صورت پیاده‌روی در عزاداری شرکت می‌کنند.
+
'''فاطمیه اول:'''
  
== اختلاف روایات==
+
بر اساس برخی نقل‌های تاریخی، شهادت حضرت فاطمه(س) در روز ۱۳ [[جمادی الاول]] و بعد از گذشت هفتاد و پنج روز از رحلت پیامبر اسلام(ص) واقع شده است.<ref>کلینی، ج ۱، ص۲۴۱، ح ۵</ref>. شیعیان به این روز و چند روز قبل و بعد از آن، فاطمیه اول می‌گویند.
روز دقیق شهادت حضرت زهرا(س) بر اثر نقل‌های مختلف تاریخی و نیز روایات متفاوت از [[ائمه]] مشتبه شده است. برخی‌ آن را چهل روز بعد از رحلت [[پیامبر اسلام]](ص)، برخی‌ هفتاد و دو روز، گروهی هفتاد و پنج روز، عده‌ای‌ نود و پنج روز، گروهی سه ماه و پاره‌ای دیگر شش ماه بعد از رحلت حضرت رسول(ص) دانسته‌اند.<ref>رک: نظری‌ منفرد، ص۴۲۷ - ۴۳۱</ref>
 
  
==فاطمیه اول==
+
در برخی مناطق شیعه‌ نشین، مراسم عزاداری [[حضرت فاطمه]] (س) از فاطمیه اول شروع شده و تا فاطمیه دوم ادامه می‌یابد.
بر اساس برخی نقل‌های تاریخی شهادت حضرت فاطمه(س) در روز [[۱۳ جمادی‌الاول]] و بعد از گذشت هفتاد و پنج روز از رحلت پیامبر اسلام(ص) واقع شده است.<ref>[[کلینی]]، ج ۱، ص۲۴۱، ح ۵</ref>. شیعیان به این روز و چند روز قبل و بعد از آن فاطمیه اول می‌گویند.
 
 
 
در برخی مناطق شیعه‌ نشین، مراسم عزاداری [[حضرت فاطمه|حضرت صدیقه طاهره ]]) از فاطمیه اول شروع شده و تا فاطمیه دوم ادامه می‌یابد.
 
  
 
در بین شیعیان مرسوم است که در این روز و برخی روزهای قبل و بعد از آن، مراسم [[روضه خوانی]] و ذکر مصیبت در [[مسجد|مساجد]]، [[حسینیه|حسینیه‌ها]]، [[تکیه|تکایا]] و نیز در خانه‌ها برگزار می‌شود.
 
در بین شیعیان مرسوم است که در این روز و برخی روزهای قبل و بعد از آن، مراسم [[روضه خوانی]] و ذکر مصیبت در [[مسجد|مساجد]]، [[حسینیه|حسینیه‌ها]]، [[تکیه|تکایا]] و نیز در خانه‌ها برگزار می‌شود.
  
==فاطمیه دوم==
+
'''فاطمیه دوم:'''
بر اساس حدیثی که ابو بصیر از [[امام صادق]](ع) نقل کرده است، شهادت حضرت فاطمه(س) در روز سه شنبه سوم جمادی‌ الثانی بوده است.<ref>طبری، ص۱۳۴</ref>
 
 
 
عزاداری ایام فاطمیه معمولا در فاطمیه دوم شور بیشتری پیدا می‌کند. در [[قم]] بعد از تشکیل حوزه علمیه و زعامت آیت الله حاج شیخ [[عبدالکریم حائری]] عزاداری در این روزها احیاء شده است.<ref>رضوی، ص۱۵۱- ۱۵۴</ref>
 
  
===تعطیلی در ایران===
+
بر اساس حدیثی که ابو بصیر از [[امام صادق]](ع) نقل کرده است، شهادت حضرت فاطمه(س) در روز سه شنبه سوم جمادی‌ الثانی بوده است.<ref>تاریخ طبری، ص۱۳۴</ref>
از سال ۱۳۷۹ ه‍.ش بر اساس تصویب دولت [[جمهوری اسلامی ایران]]، روز [[۳ جمادی‌الثانی]] به مناسبت شهادت [[حضرت فاطمه زهرا]](س) تعطیل رسمی اعلام شد.
 
  
این تعطیلی به پیشنهاد یکی از [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] [[شیعه]]،آیت الله شیخ [[حسین وحید خراسانی]] به رئیس جمهور وقت، [[سید محمد خاتمی]] به تصویب دولت رسید.<ref> [http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910204001186 خبرگزاری فارس]</ref>
+
عزاداری ایام فاطمیه معمولا در فاطمیه دوم شور بیشتری پیدا می‌کند. در [[قم]] بعد از تشکیل [[حوزه علمیه]] و زعامت آیت الله [[شیخ عبدالکریم حائری]] عزاداری در این روزها احیاء شده است.<ref>رضوی، ص۱۵۱-۱۵۴</ref>
  
بعد از اعلام این تعطیلی مراسم عزاداری فاطمیه در ایران گسترش بیشتری یافت. بعضی از مراجع تقلید شیعه در این روز به همراه شیعیان و دسته‌های عزاداری پیاده‌روی می‌کنند. مسیر این پیاده‌روی در [[مشهد]] به [[حرم امام رضا(ع)]] و در [[قم]] به [[حرم حضرت معصومه]](س) منتهی می‌شود<ref>.[http://abna.ir/persian/service/grand-ayatollah/archive/2014/04/03/600669/story.html خبرگزاری ابنا]</ref>
+
==فاطمیه در ایران==
 +
از سال ۱۳۷۹ شمسی بر اساس تصویب دولت جمهوری اسلامی [[ایران]]، روز سوم [[جمادی الثانی]] به مناسبت شهادت [[حضرت فاطمه زهرا]](س) تعطیل رسمی اعلام شد. این تعطیلی به پیشنهاد یکی از [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] [[شیعه]]، آیت الله [[حسین وحید خراسانی]] به تصویب دولت رسید.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910204001186 خبرگزاری فارس]</ref>
  
== مدت عزاداری ==
+
بعد از اعلام این تعطیلی، مراسم عزاداری فاطمیه در ایران گسترش بیشتری یافت. بعضی از مراجع تقلید در این روز به همراه شیعیان و دسته‌های عزاداری پیاده‌روی می‌کنند. مسیر این پیاده‌روی در [[مشهد]] به [[حرم امام رضا علیه السلام|حرم امام رضا]](ع) و در [[قم]] به [[حرم حضرت معصومه علیها السلام|حرم حضرت معصومه]](س) منتهی می‌شود<ref>[http://abna.ir/persian/service/grand-ayatollah/archive/2014/04/03/600669/story.html خبرگزاری ابنا]</ref>
در سنت شیعیان مدت خاصی برای عزاداری وجود ندارد و معروف شدن دهه اول یا دوم با تأسی به دهه اول محرم صورت گرفته و روایتی که چنین توصیه‌ای داشته باشد در دست نیست. جایگاه بلند دخت رسول خدا(ص) و شهادت ایشان در دفاع از حقانیت [[امام علی|امیرالمؤمنین علی(ع)]] و مصائب ایشان علت این سنت در بین [[شیعه]] شده است.
 
  
زمان این دو دهه نیز در شهرهای مختلف متفاوت است ولی معمولاً بنابر قول ۷۵ روز، به دهه دوم [[جمادی الاول]]، از دهم تا بیستم آن دهه فاطمیه اول و طبق قول ۹۵ روز، به دهه اول جمادی الثانی از اول تا دهم آن، دهه فاطمیه دوم گفته می‌شود.<ref> [http://www.soalcity.ir/node/545 شهر سؤال] </ref> برخی از [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] [[شیعه]] توصیه کرده‌اند در هر فاطمیه سه روز به مراسم عزا اختصاص داده شود. به این صورت که روزهای ۱۳، ۱۴ و ۱۵ جمادی الاول در فاطمیه نخست و روزهای ۱، ۲ و ۳ جمادی‌ الثانی‌ به عنوان فاطمیه دوم عزاداری شود.<ref>.[http://www.fardanews.com/fa/news/331517/%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2 خبرگزاری فردا]</ref>
+
در سنت شیعیان مدت خاصی برای عزاداری فاطمیه وجود ندارد و معروف شدن دهه اول یا دوم با تأسی به دهه اول [[ماه محرم|محرم]] صورت گرفته و روایتی که چنین توصیه‌ای داشته باشد در دست نیست. جایگاه بلند دختر رسول خدا(ص) و شهادت ایشان در دفاع از حقانیت [[امام علی|امیرالمؤمنین علی]](ع) و مصائب ایشان، علت این سنت در بین [[شیعه]] شده است.
  
 +
زمان این دو دهه نیز در شهرهای مختلف متفاوت است، ولی معمولاً بنابر قول ۷۵ روز، به دهه دوم ماه [[جمادی الاول]]، از دهم تا بیستم آن، دهه فاطمیه اول و طبق قول ۹۵ روز، به دهه اول ماه [[جمادی الثانی]] از اول تا دهم آن، دهه فاطمیه دوم گفته می‌شود.<ref> [http://www.soalcity.ir/node/545 شهر سؤال] </ref> برخی از مرجع تقلید [[شیعه]] توصیه کرده‌اند در هر فاطمیه سه روز به مراسم عزا اختصاص داده شود. به این صورت که روزهای ۱۳، ۱۴ و ۱۵ جمادی الاول در فاطمیه اول و روزهای ۱، ۲ و ۳ جمادی‌ الثانی‌ به عنوان فاطمیه دوم عزاداری شود.<ref>[http://www.fardanews.com/fa/news/331517/%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2 خبرگزاری فردا]</ref>
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
{{پانویس|20em}}
 
{{پانویس|20em}}
 
 
==منابع==
 
==منابع==
*[http://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%DB%8C%D9%87 ویکی شیعه]
+
*"[[شیخ عبدالکریم حائری]] و سامان دادن به تبلیغات دینی"، عباس رضوی، مجله حوزه، سال ۲۱، ش ۵.
*رضوی،عباس، ''[[حاج شیخ عبدالکریم حائری]] و سامان دادن به تبلیغات دینی''»، مجله حوزه، سال ۲۱،ش ۵.
+
*دلائل الامامه، محمد بن جریر طبری،‌ مؤسسه بعثت،‌ قم، ۱۴۱۳ ق.
*طبری،‌ محمد بن جریر، دلائل الامامه، موسسه بعثت،‌قم، ۱۴۱۳.
+
*الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، دارالکتب الاسلامیه، تهران.
*[[کلینی]]، محمد بن یعقوب، [[الکافی]]، دارالکتب الاسلامیه. تهران.
+
*تنها یادگار، علی نظری منفرد، انتشارات جلوه کمال، قم، ۱۳۸۹ ش.
*نظری منفرد، علی، تنها یادگار، انتشارات جلوه کمال، قم. ۱۳۸۹ ه‍.ش.
 
  
 
==پیوند به بیرون==
 
==پیوند به بیرون==
[http://abna.ir/persian/service/pictorial/archive/2014/04/03/600677/story.html عزاداری و پیاده‌روی مراجع تقلید در فاطمیه]
+
*[http://abna.ir/persian/service/pictorial/archive/2014/04/03/600677/story.html عزاداری و پیاده‌روی مراجع تقلید در فاطمیه]
 
+
{{مناسبت های شیعه}}
 
[[رده:حضرت فاطمه سلام الله علیها]]
 
[[رده:حضرت فاطمه سلام الله علیها]]
 +
[[رده:روزهای خاص]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۰۵

«ایام فاطمیه» یا «فاطمیه»، نام روزهایی است که شیعیان به مناسبت شهادت حضرت فاطمه زهرا (سلام‌ الله علیها) عزاداری می‌کنند. روز شهادت حضرت زهرا به صورت دقیق مشخص نیست و روایات مختلفی در این درباره وجود دارد. در ایران دو روز (۱۳ جمادی الاول و ۳ جمادی الثانی) به عنوان روز شهادت حضرت زهرا(س) گرامی داشته شده و به این ایام، فاطمیه اول و فاطمیه دوم گفته می‌شود.

روز شهادت حضرت زهرا

روز دقیق شهادت حضرت زهرا(س) بر اثر نقل‌های مختلف تاریخی و نیز روایات متفاوت از ائمه مشتبه شده است. برخی‌ آن را چهل روز بعد از رحلت پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)، برخی‌ هفتاد و دو روز، گروهی هفتاد و پنج روز، عده‌ای‌ نود و پنج روز، گروهی سه ماه و یا شش ماه بعد از رحلت حضرت رسول(ص) دانسته‌اند.[۱]

فاطمیه اول:

بر اساس برخی نقل‌های تاریخی، شهادت حضرت فاطمه(س) در روز ۱۳ جمادی الاول و بعد از گذشت هفتاد و پنج روز از رحلت پیامبر اسلام(ص) واقع شده است.[۲]. شیعیان به این روز و چند روز قبل و بعد از آن، فاطمیه اول می‌گویند.

در برخی مناطق شیعه‌ نشین، مراسم عزاداری حضرت فاطمه (س) از فاطمیه اول شروع شده و تا فاطمیه دوم ادامه می‌یابد.

در بین شیعیان مرسوم است که در این روز و برخی روزهای قبل و بعد از آن، مراسم روضه خوانی و ذکر مصیبت در مساجد، حسینیه‌ها، تکایا و نیز در خانه‌ها برگزار می‌شود.

فاطمیه دوم:

بر اساس حدیثی که ابو بصیر از امام صادق(ع) نقل کرده است، شهادت حضرت فاطمه(س) در روز سه شنبه سوم جمادی‌ الثانی بوده است.[۳]

عزاداری ایام فاطمیه معمولا در فاطمیه دوم شور بیشتری پیدا می‌کند. در قم بعد از تشکیل حوزه علمیه و زعامت آیت الله شیخ عبدالکریم حائری عزاداری در این روزها احیاء شده است.[۴]

فاطمیه در ایران

از سال ۱۳۷۹ شمسی بر اساس تصویب دولت جمهوری اسلامی ایران، روز سوم جمادی الثانی به مناسبت شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) تعطیل رسمی اعلام شد. این تعطیلی به پیشنهاد یکی از مراجع تقلید شیعه، آیت الله حسین وحید خراسانی به تصویب دولت رسید.[۵]

بعد از اعلام این تعطیلی، مراسم عزاداری فاطمیه در ایران گسترش بیشتری یافت. بعضی از مراجع تقلید در این روز به همراه شیعیان و دسته‌های عزاداری پیاده‌روی می‌کنند. مسیر این پیاده‌روی در مشهد به حرم امام رضا(ع) و در قم به حرم حضرت معصومه(س) منتهی می‌شود[۶]

در سنت شیعیان مدت خاصی برای عزاداری فاطمیه وجود ندارد و معروف شدن دهه اول یا دوم با تأسی به دهه اول محرم صورت گرفته و روایتی که چنین توصیه‌ای داشته باشد در دست نیست. جایگاه بلند دختر رسول خدا(ص) و شهادت ایشان در دفاع از حقانیت امیرالمؤمنین علی(ع) و مصائب ایشان، علت این سنت در بین شیعه شده است.

زمان این دو دهه نیز در شهرهای مختلف متفاوت است، ولی معمولاً بنابر قول ۷۵ روز، به دهه دوم ماه جمادی الاول، از دهم تا بیستم آن، دهه فاطمیه اول و طبق قول ۹۵ روز، به دهه اول ماه جمادی الثانی از اول تا دهم آن، دهه فاطمیه دوم گفته می‌شود.[۷] برخی از مرجع تقلید شیعه توصیه کرده‌اند در هر فاطمیه سه روز به مراسم عزا اختصاص داده شود. به این صورت که روزهای ۱۳، ۱۴ و ۱۵ جمادی الاول در فاطمیه اول و روزهای ۱، ۲ و ۳ جمادی‌ الثانی‌ به عنوان فاطمیه دوم عزاداری شود.[۸]

پانویس

  1. تنها یادگار، نظری منفرد، ص۴۲۷-۴۳۱
  2. کلینی، ج ۱، ص۲۴۱، ح ۵
  3. تاریخ طبری، ص۱۳۴
  4. رضوی، ص۱۵۱-۱۵۴
  5. خبرگزاری فارس
  6. خبرگزاری ابنا
  7. شهر سؤال
  8. خبرگزاری فردا

منابع

  • "شیخ عبدالکریم حائری و سامان دادن به تبلیغات دینی"، عباس رضوی، مجله حوزه، سال ۲۱، ش ۵.
  • دلائل الامامه، محمد بن جریر طبری،‌ مؤسسه بعثت،‌ قم، ۱۴۱۳ ق.
  • الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، دارالکتب الاسلامیه، تهران.
  • تنها یادگار، علی نظری منفرد، انتشارات جلوه کمال، قم، ۱۳۸۹ ش.

پیوند به بیرون