کفایة الاصول (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) جز (مهدی موسوی صفحهٔ کفاية الاصول (کتاب) را به کفایة الاصول (کتاب) منتقل کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{مشخصات کتاب | + | کتاب «كفایة الاصول» تألیف [[محمدكاظم خراسانى]] (م، 1329 ق) است. این كتاب از مشهورترين كتابهاى اصولى عصر حاضر و از جمله متون درسى [[اصول فقه|علم اصول]] در دوره سطح حوزه هاى علمیه [[شیعه]] است.{{مشخصات کتاب |
|عنوان= | |عنوان= | ||
| سطر ۱۳: | سطر ۱۳: | ||
|تعداد جلد=5 | |تعداد جلد=5 | ||
| − | |عنوان افزوده1= مع | + | |عنوان افزوده1= مع حواشی |
| − | |افزوده1= | + | |افزوده1=ابی الحسن المشكينی |
|عنوان افزوده2= تحقيق | |عنوان افزوده2= تحقيق | ||
| − | |افزوده2= | + | |افزوده2=سامی الخفاجی |
|لینک=[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/78936/كفايه-الاصول كفايه الاصول] | |لینک=[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/78936/كفايه-الاصول كفايه الاصول] | ||
| سطر ۲۷: | سطر ۲۷: | ||
==مؤلف== | ==مؤلف== | ||
| − | + | [[آخوند خراسانی]] از اکابر علماى [[امامیه]] و مرد دین و سیاست بود. وى در [[مشهد]] به دنیا آمد و مقدمات علوم را در زادگاهش آموخت. در ۲۲ سالگى به قصد تحصیل در حوزه معقول تهران رهسپار آنجا شد و بر سر راه تهران ـ مشهد به شهر سبزوار رفت و نزدیک دو سال از حوزه معقول [[حاج ملاهادی سبزواری|حکیم سبزوارى]] استفاده کرد. | |
| − | + | او در سال ۱۲۷۹ ق راهى [[نجف]] شد و تا زمان درگذشت [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصارى]] به سال ۱۲۸۱ ق، به مدت دو سال و چند ماه از درس [[فقه]] و [[اصول]] او استفاده کرد. سپس در محضر [[میرزا محمدحسن شیرازی|میرزا محمدحسن شیرازى]] به تعلم فقه و اصول پرداخت. میرزا حسن شیرازى، آخوند را به فضل مى ستود و طلاب را به استفاده از درس او تشویق مى کرد. پس از درگذشت میرزا، حوزه [[سامرا]] از رونق افتاد و همه نظرها به یکباره به سوى نجف و زعیم آن معطوف شد و آخوند در آن زمان به عنوان جانشین میرزا و بزرگ ترین مرجع [[شیعه]] شناخته شد. | |
| − | + | ==ارزش و اعتبار کتاب== | |
| − | + | کتاب کفایة الأصول از مشهورترین کتابهاى اصولى عصر حاضر است و شامل نظریات اصولى [[آخوند خراسانی|آخوند خراسانى]]، مؤلف گرانقدر آن مى‌باشد. وى در این کتاب به نقد و بررسى مسائل [[اصول فقه|علم اصول]] پرداخته و با عباراتى کوتاه و دقیق و کلماتى محدود، به طرح معانى فراوان و نظریاتى عمیق مى‌پردازد، نظریاتى که فهم و درک آن حوزه‌هاى علمیه [[عراق]] و [[ایران|ایران]] و مناطق دیگر را به خود مشغول داشته است. این کتاب پایان دوره سطح در [[حوزه علمیه|حوزه‌هاى علمیه]] بوده و موضوعات آن محور درس خارج اصول قرار می‌گیرد. | |
| − | + | [[شیخ آقا بزرگ تهرانی|آقا بزرگ تهرانى]] درباره این کتاب مى‌فرماید: | |
| + | «کفایة الأصول متن جامع فی أصول الفقه لشیخنا الآخوند المولى محمد کاظم الهروی الخراسانی المتوفى سنة ۱۳۲۹ ه ق، و قد أدخل المسائل الفلسفیة فی الأصول أکثر ممن قبله من مؤلفی الرسائل و الفصول و القوانین، و هو المتداول تدریسها إلى الیوم فی جوامع النجف، و لهذا فقد کثرت الحواشی علیه من تلامیذ المصنف». | ||
| + | یعنى «کتاب کفایة الأصول متن جامعى در علم اصول فقه است. این کتاب نگاشته شیخ ما، آخوند ملا محمد کاظم هروى خراسانى است (درگذشت ۱۳۲۹ هجرى قمرى). وى در این کتاب مسائل فلسفى را با علم اصول در آمیخته است بیشتر از آنچه مؤلفین کتابهاى [[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]] و فصول و یا [[قوانين الاصول (کتاب)|قوانین]] مطرح کرده‌اند. امروزه تدریس این کتاب در حوزه علمیه نجف متداول است و از این جهت تاکنون شاگردان ایشان حواشى فراوانى بر این کتاب نگاشته‌اند». | ||
| − | + | ==معرفى اجمالى کتاب== | |
| − | + | کفایة الاصول آخرین متن درسى [[اصول فقه|علم اصول]] در دوره سطح حوزه هاى [[تشیع]] است که در آن آخرین یافته هاى [[آخوند خراسانی|آخوند خراسانى]] در علم اصول مطرح شده است. این کتاب حاصل مغز متفکرى است که هم به معقول و هم به منقول نظر داشته است. موضوعات این کتاب به یک مقدمه و دو قسمت عمده تقسیم شده است: مباحث الفاظ و مباحث ادله عقلى. | |
| − | + | *مقدمه شامل سیزده امر است؛ چون: تعریف و موضوع علم اصول و وضع و اقسام آن، خبر و انشا، علائم مجاز و حقیقت، اطلاق لفظ و اراده نوع یا مثل، حقیقت شرعى، صحیح و اعم، اشتراک لفظى و مشتق و متعلقات. | |
| + | *مقصد اول، در اوامر است و مطالب مربوط به اوامر را در طى سیزده فصل بحث و بررسى مى کند. | ||
| + | *مقصد دوم، در نواهى است و داراى سه فصل است. | ||
| + | *مقصد سوم، در مفاهیم که در پنج فصل مطالب مربوط به مفاهیم را بحث و بررسى مى نماید. | ||
| + | *مقصد چهارم، در عام و خاص که داراى سیزده فصل است. | ||
| + | *مقصد پنجم، در چهار فصل تنظیم شده و مباحث الفاظ پایان مى پذیرد. | ||
| + | *مقصد ششم، شامل مباحث ادله عقلى، احکام قطع، حجّیت آن، ظن و انواع آن است. | ||
| + | *مقصد هفتم، در اصول عملى ([[اصل برائت]]، [[اصل تخییر|تخییر]]، [[اصل استصحاب|استصحاب]]، [[اصل احتیاط|احتیاط]]) است و در چهار فصل از احکام آنها بحث مى کند. | ||
| + | *مقصد هشتم، در تعارض ادله و امارات است و در ضمن نه فصل به مباحثى همچون: معناى تعارض، اصالت تساقط، تعارض اخبار [[تعادل و تراجیح]] و بیان مرحجات مى پردازد. | ||
| + | *خاتمه، در [[اجتهاد]] و [[تقلید]] است. | ||
| − | + | ==حواشى کتاب== | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | تاکنون حواشى و شرحهاى فراوانى بر این کتاب نگاشته شده و برخى آنها را بیش از ۱۵۰ حاشیه و شرح دانسته‌اند. اینک به نام تعدادى از آنها اشاره مى‌شود: | |
| − | + | ۱ - حاشیه محقق میرزا ابو الحسن مشکینى اردبیلى | |
| − | + | ۲ - حاشیه محقق شیخ على قوچانى، از برجسته‌ترین شاگردان مرحوم آخوند خراسانى | |
| − | |||
| − | + | ۳ - حاشیه محقق شیخ [[آيت الله غروی اصفهانی|محمدحسین اصفهانى]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | ۴ - حاشیه محقق [[میرزا علی ایروانی|میرزا على ایروانى]] | ||
| − | + | ۵ - حاشیه محقق شیخ [[محمد مهدی خالصی|مهدى خالصى]] | |
| − | + | ۶ - حاشیه محقق [[سید محسن حکیم|سید محسن حکیم]] | |
| − | |||
| − | + | و حواشى و شرحهاى فراوان دیگر. | |
| − | + | ==منابع== | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
*محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی. | *محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی. | ||
| − | *مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار اصول فقه[لوح فشرده]، بخش کتابشناسی | + | *مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار اصول فقه[لوح فشرده]، بخش کتابشناسی. |
| − | ==متن کتاب | + | ==متن کتاب == |
| − | [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/78936/كفايه-الاصول | + | [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/78936/كفايه-الاصول '''كفاية الاصول'''] |
[[رده:منابع اصول فقه]] | [[رده:منابع اصول فقه]] | ||
[[رده:کتابهای درسی حوزه]] | [[رده:کتابهای درسی حوزه]] | ||
{{منابع اصول فقه}} | {{منابع اصول فقه}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ اکتبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۶:۱۵
کتاب «كفایة الاصول» تألیف محمدكاظم خراسانى (م، 1329 ق) است. این كتاب از مشهورترين كتابهاى اصولى عصر حاضر و از جمله متون درسى علم اصول در دوره سطح حوزه هاى علمیه شیعه است.
 | |
| نویسنده | محمدكاظم خراسانى |
| موضوع | فقه شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 5 |
| مع حواشی | ابی الحسن المشكينی |
| تحقيق | سامی الخفاجی |
|
| |
مؤلف
آخوند خراسانی از اکابر علماى امامیه و مرد دین و سیاست بود. وى در مشهد به دنیا آمد و مقدمات علوم را در زادگاهش آموخت. در ۲۲ سالگى به قصد تحصیل در حوزه معقول تهران رهسپار آنجا شد و بر سر راه تهران ـ مشهد به شهر سبزوار رفت و نزدیک دو سال از حوزه معقول حکیم سبزوارى استفاده کرد.
او در سال ۱۲۷۹ ق راهى نجف شد و تا زمان درگذشت شیخ انصارى به سال ۱۲۸۱ ق، به مدت دو سال و چند ماه از درس فقه و اصول او استفاده کرد. سپس در محضر میرزا محمدحسن شیرازى به تعلم فقه و اصول پرداخت. میرزا حسن شیرازى، آخوند را به فضل مى ستود و طلاب را به استفاده از درس او تشویق مى کرد. پس از درگذشت میرزا، حوزه سامرا از رونق افتاد و همه نظرها به یکباره به سوى نجف و زعیم آن معطوف شد و آخوند در آن زمان به عنوان جانشین میرزا و بزرگ ترین مرجع شیعه شناخته شد.
ارزش و اعتبار کتاب
کتاب کفایة الأصول از مشهورترین کتابهاى اصولى عصر حاضر است و شامل نظریات اصولى آخوند خراسانى، مؤلف گرانقدر آن مى‌باشد. وى در این کتاب به نقد و بررسى مسائل علم اصول پرداخته و با عباراتى کوتاه و دقیق و کلماتى محدود، به طرح معانى فراوان و نظریاتى عمیق مى‌پردازد، نظریاتى که فهم و درک آن حوزه‌هاى علمیه عراق و ایران و مناطق دیگر را به خود مشغول داشته است. این کتاب پایان دوره سطح در حوزه‌هاى علمیه بوده و موضوعات آن محور درس خارج اصول قرار می‌گیرد.
آقا بزرگ تهرانى درباره این کتاب مى‌فرماید: «کفایة الأصول متن جامع فی أصول الفقه لشیخنا الآخوند المولى محمد کاظم الهروی الخراسانی المتوفى سنة ۱۳۲۹ ه ق، و قد أدخل المسائل الفلسفیة فی الأصول أکثر ممن قبله من مؤلفی الرسائل و الفصول و القوانین، و هو المتداول تدریسها إلى الیوم فی جوامع النجف، و لهذا فقد کثرت الحواشی علیه من تلامیذ المصنف». یعنى «کتاب کفایة الأصول متن جامعى در علم اصول فقه است. این کتاب نگاشته شیخ ما، آخوند ملا محمد کاظم هروى خراسانى است (درگذشت ۱۳۲۹ هجرى قمرى). وى در این کتاب مسائل فلسفى را با علم اصول در آمیخته است بیشتر از آنچه مؤلفین کتابهاى رسائل و فصول و یا قوانین مطرح کرده‌اند. امروزه تدریس این کتاب در حوزه علمیه نجف متداول است و از این جهت تاکنون شاگردان ایشان حواشى فراوانى بر این کتاب نگاشته‌اند».
معرفى اجمالى کتاب
کفایة الاصول آخرین متن درسى علم اصول در دوره سطح حوزه هاى تشیع است که در آن آخرین یافته هاى آخوند خراسانى در علم اصول مطرح شده است. این کتاب حاصل مغز متفکرى است که هم به معقول و هم به منقول نظر داشته است. موضوعات این کتاب به یک مقدمه و دو قسمت عمده تقسیم شده است: مباحث الفاظ و مباحث ادله عقلى.
- مقدمه شامل سیزده امر است؛ چون: تعریف و موضوع علم اصول و وضع و اقسام آن، خبر و انشا، علائم مجاز و حقیقت، اطلاق لفظ و اراده نوع یا مثل، حقیقت شرعى، صحیح و اعم، اشتراک لفظى و مشتق و متعلقات.
- مقصد اول، در اوامر است و مطالب مربوط به اوامر را در طى سیزده فصل بحث و بررسى مى کند.
- مقصد دوم، در نواهى است و داراى سه فصل است.
- مقصد سوم، در مفاهیم که در پنج فصل مطالب مربوط به مفاهیم را بحث و بررسى مى نماید.
- مقصد چهارم، در عام و خاص که داراى سیزده فصل است.
- مقصد پنجم، در چهار فصل تنظیم شده و مباحث الفاظ پایان مى پذیرد.
- مقصد ششم، شامل مباحث ادله عقلى، احکام قطع، حجّیت آن، ظن و انواع آن است.
- مقصد هفتم، در اصول عملى (اصل برائت، تخییر، استصحاب، احتیاط) است و در چهار فصل از احکام آنها بحث مى کند.
- مقصد هشتم، در تعارض ادله و امارات است و در ضمن نه فصل به مباحثى همچون: معناى تعارض، اصالت تساقط، تعارض اخبار تعادل و تراجیح و بیان مرحجات مى پردازد.
- خاتمه، در اجتهاد و تقلید است.
حواشى کتاب
تاکنون حواشى و شرحهاى فراوانى بر این کتاب نگاشته شده و برخى آنها را بیش از ۱۵۰ حاشیه و شرح دانسته‌اند. اینک به نام تعدادى از آنها اشاره مى‌شود:
۱ - حاشیه محقق میرزا ابو الحسن مشکینى اردبیلى
۲ - حاشیه محقق شیخ على قوچانى، از برجسته‌ترین شاگردان مرحوم آخوند خراسانى
۳ - حاشیه محقق شیخ محمدحسین اصفهانى
۴ - حاشیه محقق میرزا على ایروانى
۵ - حاشیه محقق شیخ مهدى خالصى
۶ - حاشیه محقق سید محسن حکیم
و حواشى و شرحهاى فراوان دیگر.
منابع
- محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی.
- مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار اصول فقه[لوح فشرده]، بخش کتابشناسی.
متن کتاب
