مراجع فقهی شیعه از غیبت کبری تاکنون
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
عمده فقها و مراجع تقلید شیعه از سال ۳۲۹ قمری (آغاز غیبت کبری) تاکنون، که براساس منابع به جهت تاریخی یا تألیف آثار دارای شهرت بیشتری هستند، عبارتند از:[۱]
کنیه، نام | شهرت | درگذشت | محل سکونت | سده قمری |
ابومحمد، حسن بن علی | ابن ابی عقیل عمانی | ۳۴۰ | عراق | ۴ |
ابوجعفر، محمدبن حسن بن احمد | ابن ولید | ۳۴۳ | قم | ۴ |
ابوغالب، احمد بن محمد | ابوغالب زراری | ۳۶۸ | کوفه | ۴ |
ابوالقاسم، جعفر بن محمد | ابن قولویه | ۳۶۹ | قم | ۴ |
ابوالحسن، محمد بن احمد | ابن داود | ۳۷۸ | قم - بغداد | ۴ |
ابوجعفر ثانی، محمد بن علی بن حسین | شیخ صدوق | ۳۸۱ | ری - بغداد | ۴ |
ابوعلی، محمد بن احمد | ابن جنید اسکافی | ۳۸۱ | ری | ۴ |
ابوعبدالله، محمدبن محمدبن نعمان | شیخ مفید | ۴۱۳ | بغداد | ۵ |
ابوالقاسم، علی بن حسین | سید مرتضی علم الهدی | ۴۳۶ | بغداد | ۵ |
ابوصلاح، تقی بن نجم | ابوالصلاح حلبی | ۴۴۷ | حلب | ۵ |
ابوجعفر ثالث، محمد بن حسن | شیخ طوسی | ۴۶۰ | بغداد - نجف | ۵ |
ابویعلی، حمزة بن عبدالعزیز | سلار دیلمی | ۴۶۳ | حلب | ۵ |
ابویعلی، محمد بن حسن بن حمزه | شریف جعفری | ۴۶۳ | حلب | ۵ |
ابوالقاسم، عبدالعزیز بن تحریر | قاضی ابن براج | ۴۸۱ | طرابلس | ۵ |
ابوعلی، حسن بن محمد طوسی | مفید ثانی | ۵۱۵ | نجف | ۶ |
ابوسعید، عبدالجلیل بن مسعود | متکلم رازی | ۵۶۰ | نجف | ۶ |
ابورضا، فضل الله بن علی | حسینی راوندی | ۵۷۰ | کاشان | ۶ |
قطب الدین، سعید بن عبدالله | قطبالدین راوندی | ۵۷۳ | کاشان | ۶ |
ابوالمکارم، حمزه بن علی | ابن زهره حلبی | ۵۸۵ | حلّه | ۶ |
ابوجعفر رابع، محمد بن علی بن حمزه | عمادالدین طوسی (طوسی مشهدی) | ۵۸۵ | حله | ۶ |
ابوعبدالله، محمد بن احمد | ابن ادریس حلی | ۵۹۸ | حله | ۶ |
شمس الدین، فخّار بن مُعدّ موسوی | ابن معد | ۶۳۰ | حله | ۷ |
ابوابراهیم، محمد بن جعفر | ابن نما حلی | ۶۴۵ | حله | ۷ |
رضی الدین، علی بن موسی | سید بن طاووس | ۶۶۴ | حله | ۷ |
جمال الدین، احمد بن موسی | احمد ابن طاووس | ۶۷۳ | حله | ۷ |
نجم الدین، جعفر بن حسن | محقق حلی | ۶۷۶ | حله | ۷ |
ابوزکریا، یحیی بن سعید بن احمد | ابن سعید حلی | ۶۹۰ | حله | ۷ |
غیاث الدین، عبدالکریم بن احمد | عبدالکریم ابن طاووس | ۶۹۳ | حله | ۷ |
جمال الدین، حسن بن یوسف | علامه حلی | ۷۲۶ | حله | ۸ |
عمیدالدین، عبدالمطلب بن محمد | عمیدی | ۷۵۴ | حله | ۸ |
ابوجعفر، محمد بن محمد | قطبالدین رازی | ۷۷۶ | حله | ۸ |
ابوطالب، محمد بن حسن | فخرالمحققین | ۷۷۱ | حله | ۸ |
ابوعبدالله، محمد بن مکی | شهید اول | ۷۸۶ | حله | ۸ |
زین الدین، علی بن خازن | ابن خازن | حله | ۹ | |
ابوالقاسم، علی بن محمد بن مکّی | ابن الشهید(اوّل) | ۸۱۰ | حله | ۹ |
ابوعبدالله، مقداد بن عبدالله سیوری | فاضل مقداد | ۸۲۶ | حله | ۹ |
ابوالعباس، احمدبن محمدبن فهد | ابن فهد حلی | ۸۴۱ | حله | ۹ |
بدرالدین، حسن بن جعفر | اعرج حسینی | ۹۳۳ | جبل عامل | ۱۰ |
ابوالحسن، علی بن هلال | ابن هلال جزایری (شیخ الاسلام) | ۹۳۷ | حله | ۱۰ |
شمس الدین، محمد بن مکی | عاملی شامی | ۹۳۸ | جبل عامل | ۱۰ |
ابوالقاسم، علی بن عبدالعلی | عاملی میسی | ۹۳۸ | اصفهان | ۱۰ |
علی بن حسین بن عبدالعالی | محقق کرکی (محقق ثانی) | ۹۴۰ | حلب - اصفهان | ۱۰ |
زینالدین بن علی | شهید ثانی | ۹۶۶ | جبع شام | ۱۰ |
نورالدین، علی بن حسین | صائغ حسینی | ۹۸۰ | حله | ۱۰ |
نجم الدین، عبدالله بن حسین | یزدی | ۹۸۱ | نجف | ۱۰ |
عزالدین، حسین بن عبدالصمد | حارثی (پدر شیخ بهائی) | ۹۸۴ | جبل عامل-هرات | ۱۰ |
علی بن هلال | ابن هلال عاملی | ۹۸۴ | اصفهان | ۱۰ |
احمد بن محمد | مقدس اردبیلی | ۹۹۳ | نجف | ۱۰ |
ابومحمد، عبدالعالی بن علی | عاملی کرکی | ۹۹۳ | اصفهان | ۱۰ |
محمد بن علی موسوی | صاحب مدارک | ۱۰۰۹ | جبع شام | ۱۱ |
جمال الدین، حسن بن زینالدین | صاحب معالم | ۱۰۱۵ | جبع شام | ۱۱ |
عزالدین، عبدالله بن حسین | عزالدین تستری | ۱۰۲۱ | اصفهان | ۱۱ |
بهاءالدین، محمدبن حسین عاملی | شیخ بهایی | ۱۰۳۰ | اصفهان | ۱۱ |
ابوالمعالی، علی بن محمد | طباطبائی | ۱۰۳۱ | نجف | ۱۱ |
ابواسحاق، ابراهیم بن علی | ابن مفلح | ۱۰۳۲ | اصفهان | ۱۱ |
محمدامین بن محمد (موسس اخباریون) | استرآبادی | ۱۰۳۶ | مدینه | ۱۱ |
محمد بن حسن | پسر صاحب معالم | ۱۰۴۰ | حلب | ۱۱ |
بهاءالدین، محمد بن محمدباقر | حسینی نائینی | ۱۰۴۰ | اصفهان | ۱۱ |
محمدباقر بن شمس الدین | میرداماد | ۱۰۴۱ | اصفهان | ۱۱ |
شرف الدین، علی بن حجةالله | طباطبائی | ۱۰۶۰ | نجف | ۱۱ |
حسین بن محمد | سلطان العلماء - خلیفةالسلطان | ۱۰۶۶ | اصفهان | ۱۱ |
نورالدین، علی بن علی | موسوی عاملی | ۱۰۶۸ | جبل عامل | ۱۱ |
محمدتقی بن مقصودعلی | مجلسی اول | ۱۰۷۰ | اصفهان | ۱۱ |
ابوعبدالله، حسین بن حیدر | حسینی کرکی (مجتهد) | ۱۰۷۷ | اصفهان | ۱۱ |
رفیع الدین، محمد بن حیدر | میرزا رفیعا نائینی - حسنی طباطبائی | ۱۰۸۰ | اصفهان | ۱۱ |
محمد بن محمد | قاضی سعید قمی | ۱۰۸۰ | قم | ۱۱ |
محمدصالح بن احمد | ملا محمدصالح مازندرانی | ۱۰۸۰ | قم | ۱۱ |
ملا محمدباقر بن محمد | محقق سبزواری | ۱۰۹۰ | مشهد | ۱۱ |
محمد بن مرتضی | ملامحسن فیض کاشانی | ۱۰۹۱ | کاشان | ۱۱ |
علیرضا بن حبیب الله | موسوی عاملی | ۱۰۹۱ | اصفهان | ۱۱ |
حسین بن محمد | محقق خوانساری | ۱۰۹۸ | اصفهان | ۱۱ |
ملا محمدطاهر قمی | محمدطاهر قمی | ۱۰۹۸ | قم | ۱۱ |
علی بن محمد بن حسن | عاملی جبعی | ۱۱۰۳ | اصفهان | ۱۲ |
محمدباقر بن محمدتقی | علامه مجلسی | ۱۱۱۱ | اصفهان | ۱۲ |
جعفر بن عبدالله | حویزی | ۱۱۱۵ | اصفهان | ۱۲ |
جمال الدین محمد بن حسین | آقا جمال خوانساری | ۱۱۲۵ | اصفهان | ۱۲ |
حسین بن حسن | دیلمانی | ۱۱۲۹ | اصفهان | ۱۲ |
زین الدین بن محمد | عاملی جبعی | ۱۱۳۰ | اصفهان | ۱۲ |
محمد بن حسن | فاضل هندی | ۱۱۳۷ | اصفهان | ۱۲ |
احمد بن اسماعیل | جزایری | ۱۱۵۰ | نجف | ۱۲ |
سید صدرالدین رضوی قمی | رضوی قمی | ۱۱۶۰ | نجف | ۱۲ |
اسماعیل بن محمد خواجوی | ملا اسماعيل خواجويی | ۱۱۷۳ | اصفهان | ۱۲ |
شیخ یوسف بحرانی | صاحب حدائق | ۱۱۸۶ | کربلا | ۱۲ |
ابوالحسن بن عبدالله | موسوی جزایری | ۱۱۹۳ | تستر | ۱۲ |
محمد بن محمد بیدآبادی | آقا محمد بیدآبادی | ۱۱۹۷ | اصفهان | ۱۲ |
محمدباقر بن محمد اکمل | وحید بهبهانی | ۱۲۰۵ | نجف | ۱۳ |
ملا محمدمهدی نراقی | نراقی | ۱۲۰۹ | نجف | ۱۳ |
سید محمدمهدی بحرالعلوم | سید بحرالعلوم | ۱۲۱۲ | نجف | ۱۳ |
اسدالله بن اسماعیل | تستری - کاظمی | ۱۲۲۰ | کاظمین | ۱۳ |
شیخ جعفر کاشف الغطاء | کاشف الغطاء | ۱۲۲۸ | نجف | ۱۳ |
ابوالقاسم بن محمدحسن | میرزای قمی (صاحب قوانین) | ۱۲۳۱ | قم | ۱۳ |
علیاکبر بن محمدباقر | ایجی اصفهانی | ۱۲۳۱ | اصفهان | ۱۳ |
محسن بن حسن کاظمینی | محقق اعرجی | ۱۲۴۰ | نجف | ۱۳ |
محمد بن علی طباطبائی | سید محمد مجاهد | ۱۲۴۲ | کربلا | ۱۳ |
احمد بن مهدی | ملا احمد نراقی | ۱۲۴۴ | نجف | ۱۳ |
محمدشریف بن حسنعلی | شریف العلماء | ۱۲۴۵ | نجف | ۱۳ |
ابراهیم بن محمد | موسوی قزوینی | ۱۲۴۶ | نجف | ۱۳ |
موسی بن جعفر | کاشف الغطاء | ۱۲۵۶ | نجف | ۱۳ |
محمدباقر بن محمدتقی | حجةالاسلام محمدباقر شفتی | ۱۲۶۰ | اصفهان | ۱۳ |
محمدابراهیم بن محمد | محمدابراهیم کرباسی | ۱۲۶۲ | اصفهان | ۱۳ |
حسن بن جعفر | نجفی (صاحب انوار الفقاهه) | ۱۲۶۲ | نجف | ۱۳ |
سید محمد بن صالح | سید صدرالدین عاملی | ۱۲۶۳ | نجف | ۱۳ |
جعفر بن سیف الدین | استرآبادی | ۱۲۶۳ | تهران | ۱۳ |
شیخ محمدحسن نجفی | صاحب جواهر | ۱۲۶۶ | نجف | ۱۳ |
حسن بن علی | واعظ اصفهانی | ۱۲۷۳ | نجف | ۱۳ |
مرتضی بن محمد | شیخ انصاری | ۱۲۸۱ | نجف | ۱۳ |
عبدالحسین بن علی | شیخ العراقین | ۱۲۸۶ | نجف | ۱۳ |
میر سید محمد حسینی شهشهانی | شهشهانی | ۱۲۸۹ | اصفهان | ۱۳ |
سید حسین کوه کمره ای | کوه کمرهای | ۱۲۹۹ | نجف | ۱۳ |
حسین بن محمداسماعیل | اردکانی | ۱۳۰۲ | کربلا | ۱۴ |
محمد بن محمدباقر | فاضل ایروانی | ۱۳۰۶ | نجف | ۱۴ |
سید ابوالقاسم بن حسن | حجت طباطبائی | ۱۳۰۹ | کربلا | ۱۴ |
محمدحسن بن محمود | میرزای شیرازی | ۱۳۱۲ | سامرا | ۱۴ |
ابوالمعالی بن محمدابراهیم | میرزا ابوالمعالی کلباسی | ۱۳۱۵ | اصفهان | ۱۴ |
محمد بن فضل علی | فاضل شربیانی | ۱۳۲۲ | نجف | ۱۴ |
محمدحسن مامقانی | مامقانی | ۱۳۲۳ | نجف | ۱۴ |
سید ابوالقاسم بن معصوم | اشکوری | ۱۳۲۵ | نجف | ۱۴ |
ملا محمدکاظم بن حسین | آخوند خراسانی | ۱۳۲۹ | نجف | ۱۴ |
محمدتقی بن محمدباقر | آقا نجفی اصفهانی | ۱۳۳۲ | اصفهان | ۱۴ |
سید محمدکاظم طباطبایی یزدی | صاحب عروه | ۱۳۳۷ | نجف | ۱۴ |
میرزا محمدتقی شیرازی | میرزای دوم | ۱۳۳۸ | نجف | ۱۴ |
فتح الله بن محمدجواد | نمازی شیرازی (شریعتمدار) | ۱۳۳۹ | نجف | ۱۴ |
احمد بن علی | نجفی | ۱۳۴۰ | نجف | ۱۴ |
میرزا محمد ارباب قمی | ارباب قمی | ۱۳۴۱ | قم | ۱۴ |
محمدصادق بن حسین | اصفهانی | ۱۳۴۸ | اصفهان | ۱۴ |
ابوالقاسم بن محمدتقی | کبیر | ۱۳۵۳ | قم | ۱۴ |
سید ابوالقاسم دهکردی | دهکردی | ۱۳۵۳ | اصفهان | ۱۴ |
میرزا محمدحسین نائینی | نائینی | ۱۳۵۵ | نجف | ۱۴ |
عبدالکریم حائری یزدی | موسس حوزه علمیه قم | ۱۳۵۵ | قم | ۱۴ |
سید ابوالحسن انگجی | انگجی | ۱۳۵۷ | آذربایجان | ۱۴ |
آقا ضیاءالدین عراقی | آقا ضیاء | ۱۳۵۹ | نجف | ۱۴ |
محمدحسین غروی اصفهانی | کمپانی | ۱۳۶۱ | نجف | ۱۴ |
رضا بن محمدحسین | مسجد شاهی | ۱۳۶۲ | اصفهان | ۱۴ |
سید ابوالحسن اصفهانی | ۱۳۶۵ | نجف - سامرا | ۱۴ | |
سید حسین طباطبائی قمی | آقا حسین قمی | ۱۳۶۶ | نجف | ۱۴ |
سید محمدتقی خوانساری | خوانساری | ۱۳۷۱ | قم | ۱۴ |
سید محمد حجت کوهکمری | کوه کمرهای | ۱۳۷۲ | قم | ۱۴ |
سید صدرالدین صدر | صدر | ۱۳۷۳ | قم | ۱۴ |
محمدحسین کاشفالغطاء | کاشفالغطاء | ۱۳۷۳ | نجف | ۱۴ |
سید حسین بن علی | حمامی | ۱۳۷۹ | نجف | ۱۴ |
سید جمال الدین گلپایگانی | موسوی گلپایگانی | ۱۳۷۹ | نجف | ۱۴ |
سید حسین بروجردی | آیت الله بروجردی | ۱۳۸۱ | قم | ۱۴ |
سید محسن حکیم | حکیم | ۱۳۹۰ | نجف | ۱۴ |
سید روح الله خمینی | امام خمینی | ۱۴۰۹ | تهران | ۱۴ |
سید ابوالقاسم خویی | آیت الله خویی | ۱۴۱۳ | نجف | ۱۵ |
سید محمدحسین فضل الله | محمدحسین فضل الله | ۱۴۳۱ | لبنان | ۱۵ |
علی صافی گلپایگانی | صافی گلپایگانی | ۱۴۳۱ | گلپایگان | ۱۵ |
میرزا جواد تبریزی | میرزا جواد تبریزی | ۱۴۲۷ | قم | ۱۵ |
سید شهاب الدین مرعشی نجفی | مرعشی نجفی | ۱۴۱۰ | قم | ۱۵ |
سید محمدحسین طباطبایی | علامه طباطبایی | ۱۴۰۲ | قم | ۱۵ |
سید محمدرضا گلپایگانی | آیت الله گلپایگانی | ۱۴۱۴ | قم | ۱۵ |
محمدعلی اراکی | آیت الله اراکی | ۱۴۱۵ | قم | ۱۵ |
محمد فاضل لنکرانی | آیت الله لنكرانی | ۱۴۲۸ | قم | ۱۵ |
محمدتقی بهجت فومنی | آیت الله بهجت | ۱۴۳۰ | قم | ۱۵ |
لطف الله صافی گلپایگانی | صافی گلپایگانی | ۱۴۴۲ | قم | ۱۵ |
عزالدین حسینی زنجانی | حسینی زنجانی | ۱۳۳۴ | مشهد | ۱۵ |
مسلم ملکوتی | ملکوتی | ۱۳۳۴ | قم | ۱۵ |
حسین وحید خراسانی | وحید خراسانی | ۱۵ | ||
سید محمد حسینی شاهرودی | شاهرودی | ۱۴۴۰ | قم | ۱۵ |
سید محمد صادق حسینی روحانی | محمدصادق روحانی | ۱۴۴۳ | قم | ۱۵ |
عبدالکریم موسوی اردبیلی | موسوی اردبیلی | ۱۴۳۷ | قم | ۱۵ |
حسین نوری همدانی | نوری همدانی | ۱۵ | ||
سید محمدعلی علوی گرگانی | علوی گرگانی | ۱۴۴۳ | قم | ۱۵ |
ناصر مکارم شیرازی | مکارم شیرازی | ۱۵ | ||
سید احمد شبیری زنجانی | شبیری زنجانی | ۱۳۹۳ | قم | ۱۵ |
سید موسی شبیری زنجانی | شبیری زنجانی | ۱۵ | ||
جعفر سبحانی | آیت الله سبحانی | ۱۵ | ||
سید علی حسینی سیستانی | آیت الله سیستانی | ۱۵ | ||
عبدالله جوادی آملی | جوادی آملی | ۱۵ | ||
حسین مظاهری اصفهانی | آیت الله مظاهری | ۱۵ | ||
سید علی حسینی خامنهای | آیت الله خامنهای | ۱۵ |
پانویس
- پرش به بالا ↑ مرجعیت، سید هدایتالله طالقانی، نشر ارغنون، چاپ اول (۱۳۷۴)، صفحات ۳۳۷-۳۴۴.