معارف و معاریف (کتاب)
 | |
| نویسنده | سید مصطفی حسینی دشتی |
| موضوع | دائرةالمعارفها و فرهنگنامهها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۱۰ |
|
| |
«معارف و معاریف؛ دایرةالمعارف جامع اسلامی»، تألیف سید مصطفی حسینی دشتی (متولد ۱۳۱۳ ش)، کتابی است که به موضوعات مختلفی، از جمله مفاهیم و اصطلاحات مذهبی، تاریخی و فرهنگی مرتبط با دین اسلام میپردازد.
معرفی کتاب
کتاب «فرهنگ معارف و معاریف؛ دائرةالمعارف جامع اسلامی» مشتمل بر مطالب متنوعى می باشد که دارنده را از منابع فرهنگى و علمى بسیارى بی نیاز می سازد و نوع نیازهاى علمى خواننده را ـ اعم از معانى واژه هاى مفرد و مرکب، شرح عناوین و موضوعات، اصطلاحات علوم و مبانى علمى مختلف و اطلاعات عمومى ـ برآورده می سازد.
از ویژگی های این فرهنگنامه، نزدیکسازى راه و صرفهجوئى در وقت دانشپژوهان برای دستیابى هرچه بیشتر به دانستنی ها و معارف دین بوده ـ به آسانترین وجه و صرف کمترین وقت ـ تا از دریاى بیکران قرآن و حدیث و تاریخ پربار و علوم اسلامى بهره مند شوند.
همچنین این کتاب با سبکى روان و عباراتى ساده و عارى از هر گونه تکلف نگاشته شده و حتى از فن ویژه نگارش و اصطلاحات مخصوص ویرایش نیز حتی الامکان پرهیز شده، بدین منظور که هر خواننده در هر سطح از سواد از آن بهره برد و به علت ناآگاهى وى به آن فنون، خسته و ملول نگردد.
محتوای کتاب
این اثر از مقدمه و متن تشکیل شده که محتوای متن همچون بیشتر کتب دایرةالمعارف بر اساس حروف الفبا تنظیم شده است؛ و این به معنی سازماندهی مطالب در قالب مدخلهای متعدد است که هریک به یک موضوع، مفهوم، شخصیت، مکان یا رویداد خاص در معارف اسلامی میپردازد.
این مداخل، شامل واژههای مفرده و مرکبه، شرح عناوین و موضوعات، اصطلاحات علوم، مبانی علمی، ادبی، عقایدی، اصولی، فقهی، کلامی، فلسفی، ملل و نحل، تاریخ، رجال و درایه، تفسیر و روایت، احکام دینی، اعلام و علامات و اطلاعات عمومی میگردد. این مطالب، تابع مذهب خاصی از اسلام نیست، بلکه طبق مذاهب مختلف بیان شده است؛ لذا در مدخل «امام» که به موضوع امامت پرداخته، از اعتقادات شیعه سخن رفته است و روایت «عشره مبشره» که تنها در منابع اهل سنت وجود دارد، در این کتاب یافت میگردد.
سبک نگارش
- تکیه مستقیم بر منابع اصلی: نویسنده تلاش کرده تا مطالب را مستقیماً از «منابع متعدد»، بهویژه «قرآن و حدیث و تاریخ»، استخراج و ارائه کند. این رویکرد با هدف دسترسی خواننده به اصل مطالب در منابع اولیه صورت گرفته است. ایشان در ذکر آیات قرآن گاه به متن آیه، مواردی به ترجمه، اکتفا نموده؛ لکن در بیشتر موارد، آیات قرآن را بههمراه ترجمه آورده است. این سبک از نگارش، در مورد روایات نیز دیده میشود.
- حداقل تفسیر و توضیح شخصی: یکی از اصول نگارش این کتاب، اجتناب از توضیح و تفصیل فراتر از نص صریح آیات و روایات است. توضیحات اضافی تنها زمانی آورده میشوند که خودِ منبع اصلی، این توضیحات را در بر داشته باشد. این نشاندهنده سبکی است که به اصالت متن منبع اهمیت فراوان میدهد.
- زبان ساده و روشن: نویسنده سعی کرده تا با «سبکی روشن و عبارتی ساده»، مطالب را بنگارد و از عبارات یا اصطلاحات تخصصی و دشوار که ممکن است برای خواننده خستهکننده باشد، پرهیز کند. هدف، ارائه اطلاعاتی است که خواننده در هر سطح سواد بتواند از آن بهره ببرد.
- ارجاعدهی دقیق و پرشمار: مشخصه بارز کتاب، ارجاعدهی پرشمار و دقیق به منابع مورد استفاده است که تقریبا در همه مداخل قابل مشاهده است. این ارجاعات، شامل نام کتاب، جلد و صفحه مورد نظر است. این روش، امکان بررسی و تأیید مطالب ارائهشده را برای خواننده فراهم میآورد.
منابع
- "معارف و معاریف: دایرةالمعارف جامع اسلامی"، ویکی نور.
| دائره المعارف ها | * دانشنامه جهان اسلام * دائرة المعارف بزرگ اسلامی * دائرة المعارف قرآن کریم * دانشنامه فرهنگ فاطمی * دانشنامه امام حسین علیه السلام * دانشنامه امیرالمومنین علیه السلام * دانشنامه قرآن و حدیث * دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی * دایرة المعارف فارسی |
| فرهنگ های تخصصی | *فرهنگ قرآن * فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهمالسلام * فرهنگ عاشورا * قاموس قرآن * نثر طوبی * سفینه البحار |
| واژه نامه ها | * المنجد * تاج العروس * جمهرة اللغة * قاموس المحیط * لسان العرب * مجمع البحرین * مفردات قرآن راغب * معجم مقاییس اللغة |
| سرگذشت نامه ها | *ريحانة الادب * روضات الجنات * طبقات اعلام الشیعه * اعیان الشیعه * مجالس المؤمنین * گلشن ابرار * ستارگان حرم * اثر آفرینان |
| کتابشناسی ها | * الذریعه الی تصانیف الشیعه * کشف الظنون * الفهرست ابن ندیم * فهرست کتاب های چاپی فارسی |
| منابع مرجع الکترونیکی | * ویکی شیعه * دانشنامه اسلامی |
