تفسیر علیین (کتاب)
 | |
| نویسنده | عباس سیدکریمی حسینی |
| موضوع | تفاسیر شیعه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
«تفسیر عِلّیین» تألیف سید عباس سیدکریمى حسینى، در یک جلد به زبان فارسى، به عنوان تفسیر همراه، در حاشیه قرآن کریم به چاپ رسیده است. این تفسیر تمام سوره‌های قرآن را (به جز سوره حمد و عصر) شامل مى‌شود و در آن سعى شده است که گره‌هاى صرفى، نحوى، لغوى و... گشوده گردد.
انگیزه تألیف
مؤلف در گفتارى با همین عنوان مى‌نویسد: در زمانى که توشه خود را از فقه و اصول و فلسفه به پایان مى‌بردم، هنوز یک دوره تفسیر جامع مطالعه نکرده بودم، هر چند مطالعاتى در تفسیر به صورت پراکنده داشتم، ولى به هنگام قرائت احساس مى‌کردم در برخى آیات گره‌هایى براى من وجود دارد. از این جا بود که تصمیم گرفتم یک دوره کامل مباحث تفسیر «مجمع البیان» را از اول تا آخر مطالعه کنم. این کار انجام گرفت و برایم لذت بخش بود. به هنگام مطالعه نکته‌هایى در زمینه‌هاى ادبى، لغوى، تفسیرى، روایى، شأن نزول و... یادداشت مى‌کردم. پس از پایان یافتن مطالعه یک دور تفسیر، حدود پنج هزار یادداشت جمع‌آورى شده بود. هدف از این کار این بود که هنگام تلاوت قرآن از آنها استفاده کنم. پس از مشورت با اهل تفسیر، به اصرار دوستان به فکر چاپ آنها افتادم، لازمه چاپ، تکمیل یادداشتها بود، بدین جهت تفاسیر دیگرى نیز مورد استفاده قرار گرفت تا این مجموعه فراهم شد، نام آن را «تفسیر علیین» گذاشتم.
روش تفسیر
از آنجایى که پیدایش این تفسیر، با یادداشتهاى مؤلف بوده که بعد از آن تکمیل شده است، روش آن نیز بیان نکاتى تفسیرى، صرفى، نحوى، لغوى، بیانى و شأن نزول است. مؤلف هر جا که احساس نموده، ابهامى وجود دارد اقدام به توضیح آن کرده است، بطور طبیعى در بسیارى از کلمات و مقاطع آیات، مطالب، جهت توضیح بیشتر بوده است. پاسخ به برخى از سؤالات و شبهات اعتقادى و بیان نکته‌هاى فقهى و شأن نزول بعضى از آیات نیز ضمن توضیحات مؤلف آمده است.
همانگونه که بیان شد، این اثر به زبان فارسى است، امّا در مواردى که نکته خاصى در کلمات عربى باشد براى تفهیم آن نکته، همان کلمات عربى آورده شده است.
مفسر با وجود رعایت اختصار در توضیح و نقل مطالب، گاه به ذکر احتمالات مبادرت ورزیده است. وی خود در گفتار انتهایى مى‌نویسد: «اگر در آیه چند احتمال ذکر شده باشد، مأخذ هر احتمال در آخر آن آمده است، مگر اینکه مأخذ احتمال تفسیر مجمع البیان باشد که در این صورت از ذکر آن خوددارى کرده‌ایم... در صورت وجود چند احتمال، ردیف هر یک از آنان مشخص کننده اهمیت آن در نظر مؤلف است، مگر مطلبى که از معصوم (ع) نقل شده باشد... ذکر چند احتمال به این معنا نیست که تمام احتمالهایى که در مجمع البیان و یا مأخذ دیگرى وجود دارد آمده باشد، بلکه احتمالاتى که در نظر ما (مؤلف) صحیح بوده و یا از اهمیت بیشترى برخوردار بوده است، گزینش شده است».
مخاطب این تفسیر کسانى مى‌باشند که با زبان عربى و ادبیات آن آشنایى نسبتا خوبى داشته باشند، زیرا به ترجمه آیات نپرداخته است.
منابع تفسیر
بیشتر مطالب این تفسیر برگزیده از تفسیر «مجمع البیان» مرحوم طبرسى مى‌باشد، امّا در تکمیل آن از منابع دیگر استفاده شده که از این قرارند:
۱- تفسیر المیزان علامه طباطبایى
۲- کنز الدقائق مشهدی
۳- تفسیر کبیر فخر رازى
۴- الکشاف زمخشرى
۵- جوامع الجامع طبرسى
۶- منهج الصادقین ملا فتح الله کاشانى
۷- تفسیر صافى فیض کاشانى
۸- مفردات راغب اصفهانى
۹- کنز العرفان فاضل مقداد
۱۰- الکافى شیخ کلینى
۱۱- وسائل الشیعه شیخ حر عاملى
۱۲- المصباح المنیر فیومی
مؤلف در هر مورد که مطلبى نقل نموده، مأخذ آن را ذکر مى‌نماید، مگر اینکه بر گرفته از مجمع البیان باشد، و در مواردى که مطلب، مشترک میان مجمع البیان و تفسیر دیگرى است نام هر دو تفسیر به عنوان مأخذ ذکر شده است. همچنین اگر مطلبى از فرمایشات ائمه علیهم السلام بوده، نام آن امام در انتهاى مطلب ذکر شده است. تمامى پاورقى‌ها، مربوط به مؤلف است، مگر آن که مأخذ آن ذکر شده باشد.
منابع
- نرم افزار جامع التفاسیر نور، بخش کتابشناسی.
| تفسیر قرآن | |
| درباره تفسیر قرآن: | تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن |
|---|---|
| اصطلاحات: | اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات |
| شاخه های تفسیر قرآن: |
تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی) |
| روشهای تفسیری قرآن: |
|
| تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: |
|
