آیه تسمیه
آیه «بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ» را، «آیه تسمیه»[۱] یا «آیه بَسمله»[۲] مى‌گویند. به اعتقاد امامیه، «بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ» در آغاز همه سوره‌ها به جز سوره توبه، آیه‌اى از همان سوره شمرده مى‌شود.
جمله «بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ» در آغاز همه سوره‌هاى قرآن به جز سوره توبه، آمده است و در آیه 30 سوره نمل، افزون بر آغاز این سوره، در شروع نامه حضرت سلیمان نیز تكرار شده است و همین «بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ» به اتفاق شیعه و سنى، جزو سوره بشمار مى‌آید.[۳]
به اعتقاد اهل‌بيت عليهم السلام، آيه «بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ» آيه‌اى مستقل و جزء قرآن است. در تفسير قرطبى از امام صادق عليه السلام نقل شده است: «بسم‌اللَّه» تاج سوره‌هاست.
امامیه بر اساس روایات اتفاق دارند كه «بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ» در آغاز همه سوره‌ها به جز سوره توبه، آیه‌اى از همان سوره شمرده مى‌شود و هر كس آن را در نماز ترک كند، نمازش باطل است.[۴] برخى از افراد كه بسم‌اللَّه را جزء سوره ندانسته و يا در نماز آن را ترك كرده‌اند، مورد اعتراض واقع شده‌اند. در مستدرک حاكم آمده است: روزى معاويه در نماز «بسم اللَّه» نگفت، مردم به او اعتراض كردند كه «أسَرقتَ أم نَيستَ؟»، آيه را دزديدى يا فراموش كردى؟![۵] امام باقر عليه السلام در مورد كسانى كه «بسم‌اللَّه» را در نماز نمى‌خواندند و يا جزء سوره نمى‌شمردند، مى‌فرمود: «سَرَقوا اكرمَ آية»؛[۶] بهترين آيه قرآن را به سرقت بردند.
پانویس
منابع
- دائرة المعارف قرآن کریم، علی خراسانی، ج1، ص378.
- تفسیر نور، محسن قرائتی، ج1، ص23.
